BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TÀI LIỆU
GIÁO DỤC AN TOÀN GIAO THÔNG
DÀNH CHO HỌC SINH
TRUNG HỌC CƠ SỞ
NHÀ XUẤT BẢN GIÁO DỤC VIỆT NAM
Biên soạn:
TRẦN VĂN THẮNG – ĐỖ ANH DŨNG – ĐẶNG THÚY ANH
– 2 –
Chủ đề 1
AN TOÀN GIAO THÔNG VÀ TRÁCH NHIỆM CỦA HỌC SINH
1. Tình hình an toàn giao thông hiện nay như thế nào?
Hình 2

Hình 1
Hình 3
Hình 4 Hình 5
– 3 –
Dựa vào các hình ảnh 1, 2, 3, 4, 5, em hãy cho biết tình hình an toàn
giao thông đường bộ, đường sắt, đường thủy nội địa hiện nay như thế nào?
Với tình hình giao thông như trên có thể gây ra những hậu quả gì?
2. Tình hình tai nạn giao thông hiện nay? Hậu quả khi xảy ra tai
nạn giao thông?
* Tình hình tai nạn giao thông hiện nay
Đường bộ
Phân tích biểu đồ dưới đây và cho biết, tình hình tai nạn giao thông
đường bộ hiện nay như thế nào?
Biểu đồ số người chết vì tai nạn giao thông đường bộ
giai đoạn 2004 - 2013
(Nguồn: Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia)
Đường sắt

Bảng thống kê tai nạn giao thông đường sắt
Giai đoạn 2004 – 2013
Năm Số vụ tai nạn Số người chết Số người bị thương
2004 542 241 413
2005 528 255 425
– 4 –
2006 518 198 374
2007 567 236 457
2008 571 228 262
2009 442 213 211
2010 451 211 284
2011 524 263 350
2012 463 218 307
2013 420 176 271
(Nguồn: Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia)
Đường thủy nội địa
Bảng thống kê tai nạn giao thông đường thủy nội địa
Giai đoạn 2004 - 2013
Năm Số vụ tai nạn Số người chết Số người bị thương
2004 315 303 30
2005 229 164 24
2006 223 213 14
2007 227 171 35
2008 246 135 30
2009 199 180 27
2010 196 146 17
2011 171 146 25
2012 148 152 15
2013 150 129 17
(Nguồn: Bộ Giao thông vận tải)

– 5 –
* Hậu quả khi xảy ra tai nạn giao thông
Quan sát các hình ảnh dưới đây và nêu hậu quả khi xảy ra tai nạn giao
thông.

Chịu trách nhiệm pháp lí Thiệt hại về người
3. Nguyên nhân gây ra tai nạn giao thông xuất phát từ học sinh?

– 6 –
Thương tích, nguy hiểm tính mạng Thiệt hại về kinh tế

– 7 –

– Hãy quan sát, phân tích các hình ảnh trên và cho biết nguyên nhân gây
ra tai nạn giao thông xuất phát từ học sinh.
– Trong các nguyên nhân nêu trên, nguyên nhân nào là chính? Vì sao?
– 8 –
4. Em hãy viết về suy nghĩ và dự kiến những hành động của
mình để góp phần bảo đảm trật tự, an toàn giao thông (đoạn
văn khoảng 200-250 từ)
Bài học:
– Tình hình ATGT đường bộ rất phức tạp với hai vấn đề nghiêm trọng,
đó là: Tai nạn giao thông với số người chết, bị thương vẫn ở mức cao
và nạn tắc đường trầm trọng ở các thành phố lớn.
– Tình hình ATGT đường sắt: Tình trạng vi phạm hành lang đường sắt
rất phổ biến; tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn ở các nút giao nhau với
đường bộ.
– Đường thủy: Tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn do chở quá số người
quy định; không đảm bảo an toàn khi ngồi trên tàu, thuyền, đò ngang.
– Các yếu tố ảnh hưởng đến tai nạn giao thông, bao gồm yếu tố con

người, phương tiện và cơ sở hạ tầng. Trong đó, con người là yếu tố lớn
nhất, chiếm tới hơn 70% trong các nguyên nhân gây ra tai nạn giao
thông.
– Nguyên nhân gây tại nạn giao thông xuất phát từ học sinh gồm: kiến
thức, kĩ năng, ý thức khi tham gia giao thông và tình trạng sức khỏe.
– 9 –
Chủ đề 2
VĂN HÓA GIAO THÔNG
1. Thế nào là văn hóa giao thông?
Dựa vào các hình ảnh dưới đây, hãy nhận xét về hành vi của các nhân
vật trong hình.
Hình 1 Hình 2
Hình 3 Hình 4

Hình 5 Hình 6
– 10 –
Bài học:
Văn hóa giao thông là:
– Nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật giao thông.
– Có tính cộng đồng khi tham gia giao thông. Khi lưu thông trên đường
phải biết không chỉ vì lợi ích của bản thân mình, mà còn phải bảo đảm
an toàn cho những người khác. Gặp trường hợp người bị nạn cần giúp
đỡ, chia sẻ kịp thời.
– Cư xử có văn hóa khi lưu thông trên đường như tham gia giao thông
từ tốn, bình tĩnh, ưu tiên cho người già, trẻ nhỏ, biết xin lỗi, cảm ơn khi
có va quệt.
Khi văn hóa giao thông của mỗi người được nâng lên, những hành vi
sai trái, quậy phá trên đường sẽ bị cộng đồng lên án. Từ đó, văn hóa
giao thông của cả cộng đồng sẽ được nâng lên, tai nạn giao thông và
ùn tắc giao thông sẽ giảm.

2. Làm thế nào để nâng cao ý thức về văn hóa giao thông trong
học sinh?
Hãy tập hợp một nhóm bạn cùng suy nghĩ và hành động thực hiện một
dự án tuyên truyền về văn hóa giao thông cho cộng đồng dân cư hoặc cho
học sinh toàn trường.
Gợi ý cách thực hiện:
– Thành lập nhóm bạn cùng thực hiện.
– Xây dựng kế hoạch thực hiện.
– Suy nghĩ và đặt ra các câu hỏi, cùng nhau xây dựng đề cương.
– Phân công cho các thành viên trong nhóm cùng làm việc, đặt ra lịch
làm việc cụ thể.
– Tổ chức truyên truyền, báo cáo kết quả và triển lãm.
– 11 –
Chủ đề 3
ĐI BỘ AN TOÀN
1. Thế nào là đi bộ an toàn?
Hình 1 Hình 2
Hình 3 Hình 4
Hình 5 Hình 6
Em hãy quan sát các hình ảnh trên và cho biết hành vi đi bộ nào là an
toàn và hành vi nào là không an toàn? Vì sao?
– 12 –
2. Những điều gì cần chú ý khi đi bộ?
Em hãy quan sát các hình ảnh dưới đây và nêu rõ trong từng trường hợp cần
chú ý điều gì để bảo đảm an toàn.
Hình 1 Hình 2
Hình 3 Hình 4
Hình 5
– 13 –
Bài học:

1. Đi bộ không an toàn rất nguy hiểm cho bản thân người đi bộ và cho
cả những người tham gia giao thông khác.
2. Cách đi bộ an toàn:
– Đi trên hè phố, lề đường hoặc đi sát mép đường.
– Qua đường ở nơi có đèn tín hiệu, có vạch kẻ đường hoặc có cầu
vượt, hầm dành cho người đi bộ. Trường hợp không có tín hiệu chỉ dẫn
thì phải chú ý quan sát để bảo đảm an toàn.
– Không được vượt qua dải phân cách, không đu bám vào phương tiện
giao thông đang chạy.
3. Những điều cần chú ý:
– Khi đi đường cần chú ý quan sát và đảm bảo an toàn.
– Không tụ tập dưới lòng đường, trước cổng trường. Khi tan học, không
chạy thẳng từ cổng trường ra đường, mà phải chú ý quan sát, thấy an
toàn mới được đi.
– Đi qua đường quốc lộ, đi trên đường nông thôn nhỏ hẹp, cạnh ao hồ,
đường lầy lội, có nhiều đá sỏi, có vực sâu, hay sạt lở, em phải cẩn
trọng để bảo đảm an toàn.
– 14 –
Chủ đề 4
THAM GIA GIAO THÔNG BẰNG XE ĐẠP AN TOÀN
1. Chuẩn bị tham gia giao thông bằng xe đạp an toàn
Chọn xe đạp an toàn
Chọn xe có kích cỡ vừa tầm vóc.
Mọi bộ phận của xe đều an toàn và
hoạt động tốt, nhất là phanh và lốp. Kiểm tra xe trước khi đi

Ngồi an toàn trên xe đạp
– 15 –
2. Cách đi xe đạp an toàn
Hình 1 Hình 2

Hình 3 Hình 4
Hình 5 Hình 6
– Hãy sắp xếp các hình trên vào hai trường hợp: đi xe đạp an toàn và đi
xe đạp không an toàn. Vì sao em lại sắp xếp như vậy?
– Em hãy thể hiện những hiểu biết của mình về quy tắc đi xe đạp an
toàn, bằng cách hoàn thành các bài tập sau:
– 16 –
1/ Các hành vi nào là không an toàn khi đi xe đạp?
a. Đu bám xe khác
b. Dàn hàng ngang
c. Đi đúng làn đường
2/ Đi xe đạp dàn hàng ngang thì có những nguy hiểm gì?
a. Lấn làn đường, cản trở người và phương tiện tham gia giao thông khác
b. Dễ va chạm với các phương tiện khác
c. Có thể mải nói chuyện với nhau và không quan sát được an toàn xung quanh
d. Không có nguy hiểm gì cả
3/ Hãy sắp xếp theo thứ tự đúng khi đi qua đường giao nhau có
tín hiệu giao thông.
a. Lên xe đi tiếp vẫn chú ý để đảm bảo an toàn
b. Đèn đỏ dừng lại trước vạch dừng
c. Giảm tốc độ khi đến nơi đường giao nhau
d. Đèn xanh quan sát an toàn xung quanh
Bài học:
1. Đi xe đạp không an toàn gây nên nhiều nguy hiểm cho chính người
điều khiển xe và cho cả những người tham gia giao thông khác.
2. Cách đi xe đạp an toàn:
– Kiểm tra xe trước khi đi xe đạp.
– Khi đi xe đạp tuân thủ nghiêm túc các quy tắc ATGT: đi vào phần
đường dành cho xe đạp, xe thô sơ; tuân thủ báo hiệu giao thông; không
được sử dụng ô, dù, điện thoại di động,… khi đi xe đạp; không lạng

lách, đu bám xe khác; tuyệt đối không đi xe đạp khi đã uống đồ uống có
cồn; khi đi ban đêm phải có đèn báo hiệu; người đi xe đạp máy (kể cả
xe đạp điện) phải đội mũ bảo hiểm.
– 17 –
– Thực hiện các bước qua đường an toàn: giảm tốc độ; quan sát để
chắc chắn không có xe nào đang đến gần; có tín hiệu báo hướng rẽ;
qua đường, luôn chú ý quan sát an toàn.
– 18 –
Chủ đề 5
NGỒI TRÊN XE ĐẠP, XE MÔ TÔ, XE GẮN MÁY AN TOÀN
1. Ngồi trên xe đạp, xe mô tô, xe gắn máy thế nào để đảm bảo
an toàn?
Quan sát hình

Hình 1 Hình 2

Hình 3 Hình 4
Hình 5 Hình 6
Hãy nhận xét hành vi ở các hình ảnh 1, 2, 3, 4, 5, 6 và cho biết biểu hiện
đúng, sai của mỗi hành vi đó như thế nào.
– 19 –
2. Người ngồi trên xe đạp, xe mô tô, xe gắn máy có cần đội mũ
bảo hiểm không?

Hình 1 Hình 2
Hình 3 Hình 4
Ai đúng, ai sai trong các hình ảnh trên? Giải thích các hành vi này đúng -
sai như thế nào.
3. Chọn và đội mũ bảo hiểm an toàn
Chọn mũ bảo hiểm đạt chuẩn

– 20 –
Cách nhận biết mũ bảo hiểm đạt chuẩn:
Mũ bảo hiểm đạt chuẩn phải có đủ 3 bộ phận:
1/ Vỏ mũ (phần vỏ bên ngoài có tác dụng ngăn chặn các va đập trực tiếp
vào đầu người đội);
2/ Đệm hấp thụ xung động (hay còn gọi là đệm bảo vệ) bên trong vỏ mũ
(phải đủ rắn chắc, có tác dụng làm giảm chấn động tới đầu người đội);
3/ Quai đeo (phải đủ bền chắc, có tác dụng giữ chắc mũ vào đầu người
đội).
Trên bề mặt phía ngoài của vỏ mũ và các bộ phận lắp vào mũ phải
nhẵn, không có vết nứt, không có gờ và cạnh nhọn, sắc.
Nhãn mũ phải có đầy đủ các thông tin như: tên sản phẩm; tên và địa chỉ
cơ sở sản xuất, hoặc tên và địa chỉ cơ sở nhập khẩu và phân phối, xuất xứ
hàng hóa (nếu là mũ bảo hiểm nhập khẩu); cỡ mũ; tháng, năm sản xuất; có
gắn dấu hợp quy CR (tem quy chuẩn).
– 21 –
Đội mũ như thế nào?
Em hãy cho biết:
– Cần chọn loại mũ như thế nào để đảm bảo an toàn cho người ngồi trên xe
mô tô, xe gắn máy và xe đạp điện?
– Cần cài quai mũ bảo hiểm như thế nào cho an toàn?
– Đội mũ bảo hiểm có tác dụng gì?
Bài học:
Khi ngồi trên xe đạp, xe mô tô, xe gắn máy, em cần chú ý:
– Đội mũ bảo hiểm (nếu ngồi trên xe mô tô, xe gắn máy, xe đạp điện)
phải cài quai đúng quy cách. Quai đeo phải được cài khóa cẩn thận,
điều chỉnh độ căng chặt phù hợp; quai đeo phải để ngay cằm, tránh cho
mũ không bị văng ra khỏi đầu khi bị ngã.
– Chọn mũ đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng, kích thước vừa với đầu của
từng người (có đủ 3 bộ phận: vỏ mũ, đệm bảo vệ bên trong và quai

đeo); mũ phải có nhãn mũ, ghi các thông tin rõ ràng.
– Ngồi ngay ngắn, đúng tư thế.
– 22 –
– Thu chân vào sát xe đạp, xe mô tô, xe gắn máy; không được dang
chân ra hai bên.
– Không được đứng trên xe.
– Không được mang vác vật cồng kềnh; không được sử dụng ô.
– Không được buông hai tay; hai tay em ôm nhẹ vào eo của người
lái xe.
– Không được đùa nghịch gây nguy hiểm cho mình và những người
xung quanh.
Bài tập:
1/ Hành vi nào dưới đây là ngồi trên xe mô tô, xe gắn máy an toàn?
a) Dang chân ra hai bên.
b) Đội mũ bảo hiểm có cài quai đúng quy cách.
c) Một tay bám vào eo của người lái xe, còn một tay cho vào túi áo mình.
d) Một chân để vào chỗ để chân, một chân buông thõng.
2/ Hãy quan sát và nhận xét về các biểu hiện vi phạm Luật Giao thông
đường bộ của các bạn học sinh ngồi trên xe đạp, xe mô tô, xe gắn máy khi
tham gia giao thông trên đường phố, đường ở nông thôn hoặc trên đường
quốc lộ.
3/ Hãy viết một đoạn văn (khoảng 150 từ) nói về các biểu hiện đúng
hoặc chưa đúng của em về thực hiện an toàn giao thông và nêu hướng khắc
phục.
– 23 –
Chủ đề 6
AN TOÀN KHI DỪNG XE, ĐỖ XE, VƯỢT XE,
TRÁNH XE ĐI NGƯỢC CHIỀU
1. Thế nào là đỗ xe an toàn?
Hình 1 Hình 2

Hình 3
– 24 –
Hình 4 Hình 5
Hình 6 Hình 7
Em có nhận xét gì qua 7 hình ảnh trên? Nhận xét từng hình ảnh và cho biết
hậu quả có thể xảy ra đối với từng hành vi sai như thế nào?
2. Dừng xe thế nào là đúng?
Trong hai hình ảnh trên, người tham gia giao thông dừng xe có đúng không ?
– 25 –