1

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN







NGUYỄN ĐỨC TÂM








PHÂN TÍCH KẾT QUẢ PICTOGRAM
Ở NHÓM BỆNH NHÂN TRẦM CẢM





LUẬN VĂN THẠC SĨ
CHUYÊN NGÀNH: TÂM LÝ HỌC

Hà Nội - 10/2013
2

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN






NGUYỄN ĐỨC TÂM







PHÂN TÍCH KẾT QUẢ PICTOGRAM
Ở NHÓM BỆNH NHÂN TRẦM CẢM





LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH: TÂM LÝ HỌC
Mã số: 60 31 04 01





Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Sinh Phúc




Ngƣời hƣớng d khoac: PGS.TS Nguyễn Sinh Phúc



Hà Nội - 2013
3


MỤC LỤC
MỤC LỤC 1
MỞ ĐẦU 7
1.Lý do chọn đề tài 7
2. Mục đích nghiên cứu 8
3. Đối tƣợng nghiên cứu 9

4. Khách thể nghiên cứu 9
5. Nhiệm vụ nghiên cứu 9
6. Phạm vi nghiên cứu 9
7. Giả thuyết nghiên cứu 10
8. Phƣơng pháp nghiên cứu 10
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN 12
1.1. Tổng quan một số nghiên cứu về Pictogram trên bệnh nhân trầm
cảm. 12
1.1.1. Một số nghiên cứu về trầm cảm 12
1.1.2. Những nghiên cứu về Pictogram 16
1.2. Những khái niệm cơ bản 23
1.2.1. Khái niệm về trầm cảm. 23
1.2.2. Khái niệm về trắc nghiệm 26
1.2.3. Khái niệm về Pictogram 29
1.3. Các phƣơng pháp tâm lý dùng trong nghiên cứu trầm cảm 30
1.3.1. Phương pháp khảo sát nhận thức. 30
1.3.2. Phương pháp nghiên cứu nhân cách 31
1.3.3. Phương pháp phân tích định tính: 32
1.4. Phƣơng pháp thực nghiệm Pictogram 35
1.4.1. Cách phân tích của Rubinstein X.Ia và Zeygarnik.V 35
1.4.2. Cách phân tích của Khexonxki B.G. 37
1.5. Một số vấn đề chung về trầm cảm 41
4

1.5.1. Những biểu hiện tâm lý của bệnh nhân trầm cảm theo phương pháp
Pictogram 41
1.5.1.1. Các đặc điểm về cảm xúc 41
1.5.1.2. Đặc điểm về rối loạn tư duy, tri giác 41
1.5.1.3. Đặc điểm về trí nhớ 42
1.5.1.4. Đặc điểm về hành vi 42

1.5.1.5. Đặc điểm về cơ thể 43
1.5.2. Tiêu chuẩn chẩn đoán trầm cảm 44
1.5.2.1. Tiêu chuẩn chẩn đoán giai đoạn trầm cảm nhẹ F32.0 [41] 45
1.5.2.2. Tiêu chuẩn chẩn đoán giai đoạn trầm cảm vừa F32.1 [41] 45
1.5.2.3. Tiêu chuẩn chẩn đoán giai đoạn trầm cảm nặng, không có các triệu
chứng loạn thần F32.2 [41] 46
Chƣơng 2 47
TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 47
2.1. Tiến trình thời gian tiến hành nghiên cứu 47
2.2. Địa bàn nghiên cứu 47
2.3. Khách thể nghiên cứu 48
2.4.Tiến hành thực nghiệm 50
2.4.1. Các phương tiện cần thiết 50
2.4.2. Các bước làm thực nghiệm 50
2.4.2.1. Cách tiến hành 50
2.4.2.2. Chuẩn bị 51
2.4.2.3. Hướng dẫn bệnh nhân 51
2.4.2.4. Phân tích kết quả 52
2.4.3. Nêu ra những nhận xét 57
2.4.4. Đạo đức nghiên cứu 57
Chƣơng 3 59
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 59
5

3.1. Các kết quả Pictogram trên nhóm bệnh nhân trầm cảm và nhóm đối
chứng 59
3.1.1.Yếu tố nội dung hình vẽ: (F1) 59
3.1.2. Yếu tố nội dung giải thích: (F2) 65
3.1.3. Yếu tố ý nghĩa cá nhân (F3) 69
3.1.4. Yếu tố liên tưởng (F4) 71

3.1.5. Việc sử dụng từ, chữ số (F5) 74
3.1.6. Yếu tố sử dụng màu sắc (F6) 77
3.1.7. Từ chối vẽ hình (F7) 81
3.1.8. Bảng chéo về yếu tố đường nét (F8) 83
3.1.9: Bảng chéo về kích thước hình vẽ (F10) 85
3.1.10.Bảng chéo về yếu tố định hình và lặp lại (F11) 87
3.1.11. Kết quả tái hiện 87
3.2. Bàn luận 89
3.2.1. Về phương pháp Pitogram 89
3.2.2. Những sự khác biệt lớn giữa nhóm bệnh nhân trầm cảm với nhóm
bình thường trên kết quả thực nghiệm Pictogram. 90
3.2.3. Những hạn chế của Pictogram trong nghiên cứu này 93
KẾT LUẬN 96
1.Kết luận 96
2. Kiến nghị 97


6

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.3.1. Cơ cấu giới của các nhóm nghiên cứu 48
Bảng 2.3.2. Cơ cấu tuổi của nhóm nghiên cứu 49
Bảng 2.3.3. Cơ cấu trình độ văn hóa của các nhóm 49
Bảng 2.3.4. Cơ cấu mức độ bệnh của nhóm bệnh nhân trầm cảm 50
Bảng 3.1. Bảng tần suất nội dung hình vẽ nhóm bệnh nhân trầm cảm và
nhóm đối chứng. 60
Bảng 3.2: Bảng tần suất Nội dung giải thích nhóm bệnh nhân trầm cảm
và nhóm đối chứng. 65
Bảng 3.3. Nội dung hình vẽ và giải thích của bệnh nhân CVT sinh năm

1987 (mã 34) xin xem tranh tại phụ lục 2. 67
Bảng 3.4. Bảng tần suất ý nghĩa cá nhân của nhóm bệnh nhân trầm cảm
và nhóm đối chứng 69
Bảng 3.5 : Bảng tần suất quá trình liên tƣởng của nhóm bệnh nhân trầm
cảm và nhóm đối chứng. 72
Bảng 3.6: Bảng tần suất việc sử dụng từ, chữ số của nhóm bệnh nhân
trầm cảm và nhóm đối chứng. 75
Bảng 3.7: Bảng tần suất việc sử dụng màu sắc của nhóm bệnh nhân trầm
cảm và nhóm đối chứng. 78
Bảng 3.8: Bảng chéo về sử dụng một màu trong toàn bộ 16 tranh vẽ 81
Bảng 3.9: Bảng tần xuất việc từ chối vẽ hình của nhóm bệnh nhân trầm
cảm và nhóm đối chứng. 82
Bảng 3.10: Bảng chéo sắp xếp thứ tự hình vẽ theo nhóm và giới. 84
Bảng 3.11 : Bảng chéo về kích thƣớc hình vẽ của nhóm bệnh nhân trầm
cảm và nhóm đối chứng. 86
Bảng 3.12. Bảng thể hiện khối lƣợng tái hiện của nhóm bệnh nhân trầm
cảm và nhóm đối chứng. 88
7

MỞ ĐẦU
1.Lý do chọn đề tài



 kỷ nguyên của sự lo âu
[ 20] 
 no 

 
 trong 







 


49]
nam
4
c
Âu là ( 
  

 [43]. 

8

8.35% [19]. 

ì công 
 
iên 
 MMPI, TAT, Rorschach,16-PF 
           

 
 - 




 
“ Phân tích kết quả Pictogram trên nhóm bệnh nhân trầm cảm”






sà
2. Mục đích nghiên cứu



              


9

3. Đối tƣợng nghiên cứu


4. Khách thể nghiên cứu

     -     





 Beck (Beck
Depression Inventory) 
 1.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- 

- 

           

Pictogram.
- 
, .
- Pictogram rên

.
6. Phạm vi nghiên cứu
- Nhóm 

10



- Ngoài ra có 



7. Giả thuyết nghiên cứu


nhóm 



8. Phƣơng pháp nghiên cứu
8.1. Phƣơng pháp nghiên cứu tài liệu


     


8.2. Phƣơng pháp thực nghiệm






Ngày hội vui, Lao động nặng, Phát triển, Bữa cơm
ngon, Hành động dũng cảm, Bệnh tật, Hạnh phúc, Câu hỏi độc ác, Luồng gió
mát, Công bằng, Đêm tối, Sự thật, Hy vọng, Em bé đói, Lừa dối và Đoàn kết.
11







 .

8.3. Phƣơng pháp nghiên cứu hồ sơ các bệnh nhân trầm cảm.
   


gi
8.4. Phƣơng pháp thống kê toán học
















12

Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN
1.1. Tổng quan một số nghiên cứu về Pictogram trên bệnh nhân trầm
cảm.
1.1.1. Một số nghiên cứu về trầm cảm

 

 nói chung 
nói riêng  còn 

 



 [44].
T-

12],[31].

- -Mélanc 


31].
  
    L           Baillarger
 2,
   
            
(188

13

 - 
 - 

 
 -  (Psychose maniaco depressive) [44].




 [31] ,[44].
n B

        

 [39].


au:

IQ 
49].
T           
  4 - ]. 
 - 20
3,7 - 6,7% trong dân chúng [47]. Tác


8]. 
 , 
Luke A.  47 



 ( 32 



14

15 nam). 



 



 10 tranh TAT (
các tranh 1,2,3BM, 4, 6BM, 7GF, 8 BM, 9GF, 10, 13MF) và 1 
















 (CES-D). Các
  ,





 - 

, 

 






 . 









 -


 




,  
























 .  : 




















. 











 , 











 























[47].





 i, sút cân ) thì
 


[49]. 



. Vì

    
15


 [49].
- 
-



công trình 




 
chung và 


      Tú   hành    
-18 



29].
Trầm cảm ở trẻ
em và thanh thiếu niên” t




7
  - 6%.
16

Xây dựng mô hình chăm sóc sức khoẻ tinh thần cho học
sinh ở Thành phố Biên Hòa” 
1998-- - 

ng nông thôn
[12].


  nói chung và  nói
riêng

1.1.2. Những nghiên cứu về Pictogram





         


       Rubinstein X.Ia và Zeygarnik B.V hay


-           

gotxki L.X 1935-

con à có  

17

+ 


+ 
g rãi trong lâm sàn




- Kherxonxki 


 cò

             

sát quá trì




sàng [1],[6].
- Rubinstein (1970) mô t    c nghim Pictogram
trên nh  ng có các ri lon khác nhau. Tác gi cho rng rng
 c phát tri nghiên cu ghi nh gián tip 
c s dng ch y kim tra kh  gián tip. Trong thc
nghim thì nghic yêu cu v ra giy nhng hình v da trên
các t /cm t khác nhau. Rubinstein cho rng vic gii thích các kt qu s
u chnh theo ba tiêu chí: Th nht bnh nhân ntru
ng ca nhng t /cm t, th 2 là bnh nhân v và cui cùng là bnh nhân
18

nh li. c li vi Birenbaum (1934) c th
knh nhân tâm thn phân lit có th có trong vic thc hin quá
trình nghiên cu thông qua v các t /cm t. Rubinstein còn mô t s hin
din ca các hình v, nhng kí t mà bnh c hin. Ngoài ra, tác
gi  ng các bing hình hc và các kí t là rt ph bin trong
nhng hình v ca bnh nhân. Ngoài ra tác gi  kh 

mà các bnh nhân tâm thn phân lic thc hin trong các bn v và ghi
nh ca bnh nhân. Vi cách gi nh nhân nh li
cm t mc tiêu mu quan trng là Rubinstein phân bit
hình v ca bnh nhân tâm thn phân lin bnh thuyên gim và
n cp tính ca bnh. Nhng hình v bnh nhân thuyên gim có
ng nhìn   th  [30].
- Khác 

.
- Birenbaum (1934) 

.  
 và nó 

            
              

phát triển 

lao động nặng 



19

 ý 
 







ngày hội vuiphải vẽ cái gì? Cần phải có kèn ăcmonica
phải có những người đang nhảy múa, những chai rượu và cả thức ăn nữa.
Làm thế nào để thực hiện được tất cả những cái đó? Tôi không phải là một
họa sĩ mà ngay cả họa sĩ cũng phải vẽ rất lâu”



    Birenbaum  
em bé đói 
ở người đó cái
mà họ không có chính là bánh mì”. 
“ người gầy không chỉ gầy do đói mà còn
do cả bệnh tật”
-  
y. Leont'ev 


 
. 


20

g có t


               

này[30].
- 


 





tham gia 
nhóm 
 [30].
- 

 
             




- Nghiên cu ca Nikiforov và Khersonsky (1978) tin hành thc
nghim trên bnh nhân trm cm. Nghiên cu nng cng 50 bnh
nhân, nhi chng lâm sàng ca h.
21

Nhóm hi chng trm cm có 15 bnh nhân b ri lon tâm th - trm
cm và 15 bnh nhân tâm thn phân ling [30] .
- Draguns  n hành mt nghiên cu bán thc nghim
Pictogram trên trm cm bnh nhân vi 42 bc s dng trong

nghiên cu này, tt c u có hi chng trm cm 13 bnh nhân có ri lon
trm cn trm cm và 29 bnh nhân có khác bit ch
thn phân lit, tác gi  mc tiêu khác nhau trong nghiên cu trm
cm. Dragunskaia (1976) kt lun r   m ca bnh nhân
trm ci gian thc hin, nhng cm xúc phin mun, suy gim
nhn thc, thiu s chi tit trong hình vn
hành mt nghiên cu bán thc nghim (là quá trình quan sát đối tượng
nghiên cứu trong những chương trình đã được đặt trước nhưng không gây bất
kì một sự biến đổi nào trên đối tượng và tùy theo những nghiên cứu mà người
nghiên cứu có thể sử dụng trắc nghiệm khác nhau). Quan nghiên cu này bà
 dng th nghim bng ghi nh trc tip 10 t vi mc tiêu ca nghiên
c u tra x lý b nh trong nhng bnh nhân trm c
 i trong trng thái trm cm khác nhau và 96 bnh
nhân nc chc chng ri lon tâm thn phân lic
s dng cho nghiên cu này. Tt c các bnh nhân có nhng biu hin 
gy, lo l

 Vic phân loi bnh nhân vào ba hình thc ca bnh
trm cm da trên mt trong 2 triu chng ví d  phàn nàn v nhng cm
xúc nng n ca bng xut hin vào buc triu
chng lo âu, hay s th m, b
n bnh thuyên gim. Kt qu cho thy ni dung hình v ca bnh nhân
trm cm trong mng hp cp tính có ni dung hình v 
i chng, nhng hình v thì cng nhn, rõ ràng, khách quan
 lp li, nhng li gii thích vi lý do la chn hình c
lp li và nhàm chán u này có th là trong hu ht ng hp
22

thì bnh nhân trm cm có kh    kém    i bình
ng là do thiu kh ng hp [30].

- Kozi








nhau.
- 

            




               

            
khác).“Tóm tắt của hội thảo các vấn đề tâm lý bệnh học." M.,1972.

 

lý lâm sàng.
  

23



 Phân tích
kết quả Pictogram trên bệnh nhân Tâm thần phân liệt
-


 [35].




thì 

Nam


1.2. Những khái niệm cơ bản
1.2.1. Khái niệm về trầm cảm.



[46, Tr 304 -349].

 



 - 
24



[46, Tr 304 -349].





[46, Tr 304 -349].
The -



  và



1].


àng ngày
èm

tùy theo
 
-  

 

25




-  



- Theo A
  [29].
-  T n Y khoa ,  là 
 


 [37].
 
 
 
Theo tiêu ch- 10 
 
 [41].


 


 



