ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
KHOA BÁO CHÍ VÀ TRUYỀN THÔNG





TRẦN THỊ THANH HÀ





KHỐI TẠP CHÍ KINH TẾ VIỆT NAM
TRONG TIẾN TRÌNH HỘI NHẬP VÀ
PHÁT TRIỂN






LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC BÁO CHÍ

Hà Nội - năm 2008



















































ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
KHOA BÁO CHÍ VÀ TRUYỀN THÔNG




TRẦN THỊ THANH HÀ







KHỐI TẠP CHÍ KINH TẾ VIỆT NAM
TRONG TIẾN TRÌNH HỘI NHẬP VÀ
PHÁT TRIỂN



Chuyên ngành: Báo Chí
Mã số: 60.32.01





LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC BÁO CHÍ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. HOÀNG HẢI







Hà Nội - năm 2008



Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thanh Hà

1
MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU 2
CHƢƠNG I MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA TẠP CHÍ KINH TẾ
11
1.1Vai trò của báo chí và sự hình thành, phát triển khối tạp chí kinh tế ở nƣớc ta 11
1.1.1 Vai trò của báo chí Cách mạng nước ta 11
1.1.2 Sự hình thành và phát triển của tạp chí Kinh tế 18
1.2 Khái niệm và phân loại 21
1.2.1Quan niệm về Tạp chí 21
1.2.2Phân định sự khác biệt giữa tạp chí và báo 23
1.2.3 Hệ thống tạp chí và phân loại tạp chí 28
1.3 Nội dung thông tin trong các tạp chí kinh tế 31
CHƢƠNG II THỰC TRẠNG KHỐI CÁC TẠP CHÍ KINH TẾ NƢỚC TA HIỆN

NAY 35
1. Khái quát chung 35
2.1 Tạp chí Phát triển kinh tế 37
2.1.1 Cơ cấu nội dung Tạp chí Phát triển kinh tế 37
Dung lƣợng thông tin của mỗi bài có độ dài vừa phải, có trọng tâm, có khả năng thu hút ngƣời
đọc. Tuy nhiên do ít chuyên mục khác và mỗi chuyên mục này chỉ có 1, 2 bài ngắn cho nên
tính hấp dẫn của nội dung thông tin thấp. đây là một khía cạnh cần đƣợc xem xét lại để điều
chỉnh cơ cấu và nội dung cho hợp lý hơn. 2. Tạp chí Nghiên cứu kinh tế 47
Cơ cấu nội dung tạp chí Nghiên cứu kinh tế 48
2.2.2 Những nội dung chủ yếu thể hiện trong các chuyên mục 51
2.2.3. Đặc trưng thể hiện nội dung các bài viết trong các chuyên mục của tạp chí Nghiên cứu
kinh tế 55
3. Tạp chí Thƣơng mại 60
4. Tạp chí Kinh tế và Dự báo 71
2.4.2Nội dung thể hiện trong các chuyên mục 76
5. Nhận xét chung về hình thức và nội dung các tạp chí kinh tế 83
5.1 Về hình thức tạp chí 84
5.2 Về nội dung thông tin của các tạp chí kinh tế: dung phân tích sơ sài, không nêu đƣợc
những bài học kinh nghiệm hƣớng phòng ngừa hoặc khắc phục trong thực tế. 89
CHƢƠNG III 96
3.1 Một số vấn đề đặt ra đối với khối tạp chí kinhtế hiện nay 96
3.1Về cơ chế chính sách và nhận thức của các toà soạn trong thời kỳ mới 105
3.2 Giải pháp về tổ chức cán bộ trong toà soạn tạp chí kinh tế 106
3.5 Hội nhập và mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế 113
3.6Tăng cƣờng cơ sở vật chất cho toà soạn và các phóng viên 114
KẾT LUẬN 116


Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thanh Hà


1
PHẦN MỞ ĐẦU

1.Tính cấp thiết của đề tài:
Trong các thời kỳ cách mạng của đất nước, Đảng ta luôn coi báo chí là
phương tiện tiến hành công tác chính trị tư tưởng, là vũ khí sắc bén trong cuộc
đấu tranh giai cấp, đấu tranh giải phóng dân tộc, là nhịp cầu nối giữa Đảng và
quần chúng nhân dân. Trong nội bộ đất nước, báo chí cũng chính là vũ khí để
thực hiện tự phê bình và phê bình, là công cụ để giám sát xã hội, phát huy vai
trò, sức mạnh cộng đồng dân tộc trong chiến đấu cũng như xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc. Báo chí Cách mạng nước ta, nhất là trong hơn 20 năm đổi mới, đã có
những đóng góp hết sức to lớn và thu được những kết quả hết sức đáng tự hào.
Mặc dù, trong điều kiện còn khó khăn của đất nước và bối cảnh quốc tế có nhiều
biến động phức tạp, dưới sự lãnh đạo của Đảng, hoạt động báo chí luôn giữ được
định hướng đúng đắn về chính trị tư tưởng, bám sát vào cuộc sống và yêu cầu
của công cuộc đổi mới. Báo chí đã góp phần tích cực vào công tác nghiên cứu lý
luận, tổng kết thực tiễn, góp phần xây dựng và hoàn thiện quan điểm của đảng,
chính sách của Nhà nước.
Với chức năng là tiếng nói của Đảng, của Nhà nước và của các tổ chức
chính trị - xã hội, đồng thời là diễn đàn rộng rãi của nhân dân, báo chí đã thể
hiện vai trò xung kích của mình trên mặt trận tư tưởng văn hoá, thông tin nhanh
nhạy, phong phú đa dạng về mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, góp phần nâng
cao dân trí, giữ vững ổn định chính trị xã hội. Báo chí đã chú trọng giáo dục chủ
nghĩa yêu nước, truyền thống cách mạng, cổ vũ mạnh mẽ các phong trào hành
động cách mạng của các tầng lớp nhân dân, phát hiện các gương điển hình tiên
tiến, người tốt việc tốt, coi trọng việc phân tích và lý giải những vấn đề kinh tế -

Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thanh Hà

2

xã hội bức xúc, phản ánh tâm tư nguyện vọng chính đáng của nhân dân để làm
cơ sở cho đảng, Nhà nước nắm bắt được tình hình mọi mặt, kịp thời điều chỉnh,
bổ sung nhằm hoàn thiện đường lối chính sách, đề ra những biện pháp tích cực
để giải quyết những vấn đề nảy sinh từ thực tiễn cuộc sống xã hội.
Điều cần khẳng định là thông tin tuyên truyền về kinh tế là nhiệm vụ hết
sức quan trọng của báo chí trong sự nghiệp phát triển đất nước. Có thể thấy,
chưa bao giờ, nội dung và hình thức thông tin kinh tế lại phong phú, đa dạng và
chiếm một tỷ lệ đáng kể trên các phương tiện thông tin đại chúng như thời gian
qua. Trong đó, nổi bật là thông tin tuyên truyền về chủ trương chính sách của
Đảng, pháp luật của nhà nước trong từng bước phát triển của đất nước, nhất là
giai đoạn đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, phát triển nền kinh tế thị
trường nhiều thành phần định hướng xã hội chủ nghĩa và chủ động hội nhập kinh
tế quốc tế.
Hiện nay cả nước có gần 700 cơ quan bao gồm 175 tờ báo và gần 500 tờ
tạp chí, hơn 67 đài phát thanh truyền hình (2 đài quốc gia) hơn 600 đài phát
thanh huyện, 88 báo điện tử trên 200 bản tin . Trong hệ thống các loại hình : báo
viết, báo nói, báo hình, báo điện tử, các tạp chí có vị trí quan trọng trong loại
hình báo viết. đến nay có gần 500 tạp chí các loại.
Tạp chí là những ấn phẩm cung cấp thông tin đa dạng phong phú cho mọi
đối tượng công chúng, đặc biệt là các tạp chí kinh tế, bao quát nhiều nội dung
thông tin gắn liền với đời sống thực tiễn của hàng triệu người thuộc các cộng
đồng hoạt động cụ thể trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học và quản lý ở nhiều
ngành, nhiều cấp khác nhau.

Trong khối tạp chí, các tạp chí kinh tế đã bước đầu phát triển, vừa mở
rộng về qui mô vừa không ngừng được nâng cao chất lượng. Tạp chí khối kinh tế

Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thanh Hà

3

ngày càng đẹp về hình thức, đa dạng, phong phú nội dung thông tin, góp phần
tuyên truyền, hướng dẫn, trao đổi thông tin, kinh nghiệm về hoạt động kinh tế,
quản lý kinh tế. Tuy nhiên, trước yêu cầu nâng cao dân trí, phục vụ sự nghiệp đổi
mới, chủ trương hội nhập kinh tế quốc tế thì hệ thống các tạp chí kể cả tạp chí
kinh tế hiện vẫn chưa đáp ứng kịp những yêu cầu mới. Về mặt lý luận, cho đến
nay hầu hết các công trình báo chí học, các bản khoá luận, luận văn thạc sỹ d-
ường như chưa có được những nghiên cứu chuyên sâu về tạp chí, trong các công
trình nói trên nếu có đề cập đến tạp chí thì việc nghiên cứu còn hết sức sơ lược.
Theo lý luận báo chí học thì tạp chí có vị trí và vai trò riêng trong bất cứ
một nền báo chí nào. Về thực tiễn hoạt động thì tạp chí lại có những yêu cầu
riêng thậm chí có kỹ năng riêng thao tác riêng trong hoạt động nghiệp vụ. Điều
đó chỉ ra sự cần thiết phải nghiên cứu, khảo sát và tìm ra những vấn đề lý luận và
thực tiễn của hệ thống các tạp chí nói chung và từng loại hình tạp chí nói riêng.
Về thực tiễn các tạp chí kinh tế chưa phát triển tương xứng với những đòi
hỏi của công cuộc nghiên cứu ứng dụng, trong quá trình pát triển của mình các
loại hình tạp chí, kể cả tạp chí kinh tế vẫn còn có mặt hạn chế.
Việc đánh giá khách quan thực tế và dự báo xu hướng phát triển thông tin
về lĩnh vực kinh tế trên các tạp chí nước ta trong thời kỳ mới, những quan điểm
và yêu cầu truyền tải thông tin trong quá trình chuyển đổi nền kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa, đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá là việc
làm cần thiết để từ đó làm rõ định hướng phát triển, những biện pháp lớn nâng
cao chất lượng, hiệu quả thông tin của hệ thống tạp chí kinh tế phù hợp với sự
phát triển chung của đất nước. Đây là một vấn đề đang được nhiều người quan
tâm. Với ý nghĩa trên, luận văn này bước đầu nhằm khảo sát nghiên cứu các
vấn đề thực tiễn hoạt động các loại hình tạp chí kinh tế (qua 4 tờ tạp chí điển

Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thanh Hà

4
hình, nhằm khái quát, điển hình hoá một số vấn đề lý luận đặc trưng của tạp chí

kinh tế, phương hướng và giải pháp tiếp tục đổi mới hoạt động tạp chí kinh tế
nhằm góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả phục vụ công cuộc đẩy mạnh công
nghiệp hoá, hiện đại hoá.
2. Lý do chọn đề tài
Tạp chí là loại ấn phẩm vốn rất đa dạng về đối tượng nghiên cứu, phạm vi
nội dung nghiên cứu, đối tượng phục vụ. Tuỳ theo tính chất đó, tạp chí luôn có
định hướng khác nhau. Hơn nữa, trong những năm vừa qua cùng với sự phát
triển không ngừng nền kinh tế xã hội nước ta, các tạp chí đều đạt nhiều thành tựu
cần được nghiên cứu và phát huy; bên cạnh đó các tạp chí nước ta còn những tồn
tại; chưa phù hợp với yêu cầu đổi mới, hội nhập. Vì vậy luận văn nhằm khảo sát,
nghiên cứu các đặc trưng chung của tạp chí, chỉ ra thêm những nét khác biệt giữa
tạp chí và báo trong điều kiện hiện nay, đồng thời góp phần làm sáng tỏ một vài
khía cạnh lý luận về tạp chí, bổ sung những điểm thiếu hụt về tạp chí trong các
tài liệu và các công trình báo chí học đã có.
Trong thời gian qua, hoạt động của các tạp chí chưa thật sự sôi động như
các loại hình báo chí khác nhưng hiệu quả kinh tế xã hội mà nó mang lại cho đất
nước đã ít nhiều được khẳng định. Các tạp chí về lĩnh vực kinh tế thuộc nhiều
ngành quản lý kinh tế các cấp, nhiều tổ chức nghiên cứu khoa học kinh tế, trư-
ờng đại học kinh tế… Các bài viết trên các tạp chí kinh tế (nhất là các tạp chí
chuyên ngành) hàm chứa thông tin nghiên cứu, trao đổi có chiều sâu, dựa trên
kết quả nghiên cứu, khảo sát, phân tích, tổng hợp công phu, nghiêm túc thực tiễn
đời sống kinh tế. Ngoài ra kinh tế là lĩnh vực trọng yếu của xã hội. Phát triển
kinh tế là nhiệm vụ trọng tâm của thời kỳ xây dựng và phát triển đất nước. Kinh
tế bao quát phạm vi rất rộng và hết sức phong phú. Nhu cầu thông tin về kinh tế

Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thanh Hà

5
ngày càng lớn, do đó các tạp chí kinh tế cũng không ngừng mở rộng nhằm đáp
ứng nhu cầu của các đối tượng công chúng. Dường như khái niệm tạp chí kinh tế

đang được mở rộng bởi sự “xâm lấn” của thị trường và khát vọng mở rộng đối
tượng của bạn đọc. Nội dung tạp chí kinh tế đang từng bước được làm phong
phú và đa dạng hơn . Để đạt được hiệu quả kinh tế, một số tạp chí đã từng bước
xã hội hoá nội dung, hướng tới mở rộng thị trường thông tin báo viết. Các tạp chí
muốn có thêm bạn đọc đã cố gắng xã hội hoá nội dung, theo hướng cập nhật
thông tin, chuyển cách thể hiện, nội dung phù hợp hơn với các đối tượng bạn
đọc, tăng tính chất thời sự, bàn luận, phản biện xã hội hoặc tăng kỳ, bởi vậy việc
nâng cao chất lượng các tạp chí nói chung và các tạp chí kinh tế nói riêng đang
là yêu cầu hết sức cấp thiết, nhất là khi nền kinh tế nước ta đang trong thời kỳ
hội nhập và phát triển.
Trong khuôn khổ một luận văn thạc sỹ, chúng tôi mong muốn nghiên cứu
những vấn đề lý luận cơ bản của tạp chí và đi sâu khảo sát thực trạng của một số
tạp chí kinh tế ở nước ta (chủ yếu là về nội dung) từ đó đề cập một số nhận xét
và bước đầu đưa ra những biện pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng, hiệu
quả loại hình tạp chí kinh tế trong thời kỳ hội nhập và phát triển.
3. Lịch sử nghiên cứu đề tài
Trong thời kỳ mới hiện nay, hệ thống báo chí trong đó có các tạp chí
thuộc đủ mọi lĩnh vực kinh tế, khoa học – công nghệ, văn hoá, giáo dục, đã và
đang góp phần quan trọng trong việc tuyên truyền, cổ vũ, hướng dẫn tổ chức
thực tiễn, nghiên cứu khoa học và tăng cường công tác quản lý các hoạt động
kinh tế xã hội của đất nước. Nền kinh tế nước ta đang trong quá trình chuyển
động mạnh mẽ nhất là từ năm 2007 Việt Nam là thành viên của Tổ chức Thư-
ơng mại thế giới (dưới đây viết tắt là WTO) thì quá trình hội nhập toàn cầu sẽ

Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thanh Hà

6
ngày càng sâu rộng hơn. Thời kỳ mới đặt ra cho các cơ quan báo chí kể cả
các Tạp chí kinh tế nhiều cơ hội phát triển nhưng cũng có không ít khó khăn
thách thức lớn.

Cho đến nay một số khoá luận cử nhân, luận văn thạc sỹ về báo chí đã
đề cập đến việc báo chí phản ánh về một số lĩnh vực nào đó của kinh tế
nhưng chưa có công trình nào nghiên cứu, tìm hiểu riêng khối các tạp chí
kinh tế thời kỳ hội nhập và phát triển. Đây là đề tài đầu tiên khảo sát một cách
toàn diện và hệ thống về khối Tạp chí kinh tế (tạp chí chuyên viết về kinh tế)
trong tiến trình hội nhập và phát triển, đặc biệt khi Việt Nam tham gia đầy đủ
vào WTO. Về lý luận và thực tiễn hoạt động báo chí đều có yêu cầu cấp thiết
là phải nghiên cứu toàn diện sâu sắc hơn những vấn đề mà cuộc sống thực tế
đòi hỏi công tác báo chí cũng như các tạp chí kinh tế nói riêng phải thực sự có
những chuyển biến về chất lượng nội dung và hình thức thông tin.
4.Mục tiêu và nhiệm vụ của luận văn
4.1 Mục tiêu của luận văn :
Luận văn sẽ góp phần làm rõ hơn những vấn đề lý luận chung và tổng
kết thực tiễn hoạt động của các tạp chí và các biện pháp nâng cao chất lượng,
hiệu quả của việc thông tin trên các tạp chí kinh tế thời kỳ mới nhằm phục vụ
tốt hơn nhu cầu của bạn đọc. Đồng thời cũng là tài liệu để phục vụ những
người quan tâm đến các tạp chí khối kinh tế và những người đang làm việc
trong các toà soạn tạp chí kinh tế nghiên cứu, tham khảo.
4.2 Nhiệm vụ của luận văn:
Đưa ra định nghĩa và phân loại các tạp chí nói chung và tạp chí kinh tế
nói riêng. Xác định những nội dung truyền tải cơ bản thông tin trên các tạp
chí kinh tế, vị trí, tầm quan trọng, đối tượng, đường lối, quan điểm, phương

Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thanh Hà

7
pháp tiến hành công tác thông tin tuyên truyền trên các tạp chí kinh tế yêu cầu
thông tin của thời kỳ hội nhập và phát triển, thị trường đinh hướng xã hội chủ
nghĩa của Việt Nam. Khảo sát, phân tích nội dung của 4 tờ tạp chí chuyên sâu
viết về kinh tế từ tháng 1 năm 2006 đến tháng 6 năm 2008 để thấy được thực

trạng nội dung của một số tạp chí kinh tế mà luận văn khảo sát đồng thời đưa
ra những giải pháp cơ bản để giải quyết những hạn chế đó.


5. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
5.1Đối tƣợng nghiên cứu:
Luận văn chủ yếu nghiên cứu một số quan hệ vận động trong hệ thống
những thông tin kinh tế của cơ quan thông tin đại chúng, sự phát triển của các
tạp chí kinh tế. Đây là một đề tài mới mẻ, hấp dẫn song cũng tương đối phức
tạp, khó khăn. Các tạp chí nước ta thường có chức năng truyền tải thông tin
có nộidung tương đối khác nhau. Đề tài nghiên cứu đối với tạp chí về lĩnh
vực kinh tế và khảo sát từ nội dung thông tin đã được thể hiện trên một số tờ
tạp chí kinh tế tiêu biểu của nước ta hiện nay.
5.2 Phạm vi nghiên cứu
So với báo hay tạp chí nói chung thì tạp chí kinh tế có phạm vi nghiên
cứu hẹp hơn, lý luận về tạp chí kinh tế cũng đang còn mới mẻ, vì vậy trong
khuôn khổ luận văn thạc sỹ này chúng tôi tập trung nghiên cứu một số vấn đề
lý luận và thực tiễn trên cơ sở phân tích một số tờ tạp chí kinh tế bằng tiếng
Việt hiện hữu ở Việt Nam như Tạp chí Thương mại, Tạp chí Kinh tế và Dự
báo, Tạp chí Phát triển kinh tế, Tạp chí Nghiên cứu kinh tế từ tháng 1/2006
đến tháng 6/2008.

Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thanh Hà

8
6. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu
6.1 Cơ sở lý luận:
Cơ sở phương pháp luận là chủ nghĩa Mác Lê nin, tư tưởng Hồ Chí
Minh, các quan điểm, tư duy đổi mới; đường lối, chiến lược phát triển kinh
tế xã hội của Đảng, về phát triển truyền thông đại chúng trong thời kỳ mới về

hội nhập và phát triển hiện nay.
6.2 Phƣơng pháp nghiên cứu
Trong quá trình nghiên cứu, luận văn kết hợp sử dụng các phương pháp
phân tích lý luận với phương pháp khảo sát, thống kê . Trên cơ sở khảo
sát cụ thể sự thể hiện về hình thức nhất là về nội dung của 4 đối tượng tạp chí
được khảo sát (đã nêu trên) mà đối chiếu với lý luận, phân tích các yéu tố
đánh giá những mặt được và chưa được rút ra những yêu cầu và định hướng
đổi mới hơn nữa về nội dung, về tổ chức hoạt động tạp chí kinh tế trong
tương lai.
Phương pháp khảo sát, thống kê: khảo sát, đọc, phân tích đánh giá kết
quả của việc thông tin trên 4 tờ tạp chí kinh tế là Tạp chí Phát triển kinh tế ,
tạp chí Kinh tế và Dự báo, tạp chí Thương mại, Tạp chí Nghiên cứu kinh tế.
Phương pháp phân tích, tổng hợp: từ khảo sát thực tế mà thực hiện
phân tích những đặc điểm về nội dung và hình thức của Tạp chí kinh tế trong
thời kỳ hội nhập và phát triển.
7. Bố cục của Luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, phụ lục, luận văn có 3
chƣơng sau đây:

Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thanh Hà

9
Chƣơng 1: Một số vấn đề về lý luận và thực tiễn của Tạp chí Kinh tế.
Chƣơng 2: Thực trạng khối các tạp chí kinh tế nƣớc ta hiện nay
Chƣơng 3 : Một số kiến nghị, giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng thông
tin của khối tạp chí kinh tế ở nƣớc ta.
Nội dung của luận văn sẽ đƣợc trình bày theo thứ tự các chƣơng trên






CHƢƠNG I
MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
CỦA TẠP CHÍ KINH TẾ
1.1Vai trò của báo chí và sự hình thành, phát triển khối tạp chí kinh tế
ở nƣớc ta
1.1.1 Vai trò của báo chí Cách mạng nước ta
Báo chí là một trong những phương tiện truyền thông đại chúng hiệu quả
nhất. Với chức năng và đặc điểm loại hình, báo chí luôn luôn là một công cụ,
một tiếng nói cho một lý tưởng, một tổ chức, một cộng đồng và một quốc gia
dân tộc. Lịch sử đã chứng minh các nhà cách mạng lỗi lạc trên thế giới như Mác,
Ăngghen, Lê nin đã dùng báo chí như là một vũ khí để đấu tranh cho giai cấp vô
sản . Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đã coi báo chí là một vũ khí sắc bén, có sức
mạnh bền bỉ trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc. Trong lịch sử các nhà
hoạt động cách mạng theo chủ nghĩa Mác- Lê nin đã sớm nhận ra ý nghĩa quan
trọng của công cụ thông tin mọi hoạt động của mỗi tổ chức, cá nhân trong phong

Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thanh Hà

10
trào công nhân trên báo chí đồng thời nhằm giúp nắm thông tin về hoạt động
của từng nhóm người, nhằm tập hợp lực lượng những người cộng sản trong xã
hội. Năm 1904, trong bài “Thư gửi các đồng chí” về việc xuất bản tờ báo của
phái đa số trong đảng, Lê nin viết: “Hãy viết cho chúng tôi biết về tình hình toạ
đàm của các nhóm công nhân, về tính chất của các buổi toạ đàm ấy, về đề mục
các buổi học, về nhu cầu của công nhân, về việc sắp xếp công tác tuyên truyền
cổ động, về quan hệ trong xã hội… về những sự hiểu lầm, về nhu cầu, những
kháng nghị của họ …”. Lần khác, Lê nin lại nhấn mạnh: vai trò của tờ báo không
chỉ đúng không ở chỗ phổ biến tư tưởng, giáo dục chính trị tư tưởng và thu hút

bạn đồng minh chính trị, tờ báo không chỉ là người tuyên truyền tập thể và cổ
động tập thể mà còn là người tổ chức tập thể, nhờ có tờ báo và gắn liền với tờ
báo sẽ hình thành, nó không những chỉ làm công tác địa phương mà còn làm
những nhân viên của nó quen việc theo dõi chăm chú những biến cố chính trị,
đánh giá ý nghĩa của những biến cố ấy và ảnh hưởng của những biến cố ấy đến
các tầng lớp khác nhau trong nhân dân, vạch cho đảng cách mạng những phương
pháp hợp lý để tác động đến những biến cố ấy. Rõ ràng theo Lê nin, báo chí thực
hiện cả hai chiều nhiệm vụ; Một là, chiều thuận, là công cụ để những người
lãnh đạo Đảng tuyên truyền, cổ động, thuyết phục, tập hợp quần chúng nhân dân,
những người công nhân lao động theo đảng; hai là chiều ngược lại là phương
tiện để đảng kịp thời năm bắt tình hình của những người công nhân đó. Kế thừa
nhận thức về vai trò của báo chí trong việc phản ánh đầy đủ, mọi hoạt động của
đời sống nhân dân, tại Đại hội lần thứ II Hội Nhà báo Việt Nam (16/4/1959) Chủ
tịch Hồ Chí Minh đã dạy: “Báo chí của ta thì cần phải phục vụ nhân dân lao
động, phục vụ chủ nghĩa xã hội, phục vụ cho đấu tranh thực sự thống nhất nước
nhà, cho hoà bình thế giới”…Báo chí của ta không phải để cho một số ít người

Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thanh Hà

11
xem mà để phục vụ nhân dân, để tuyên truyền giải thích đường lối, chính sách
của Đảng và Chính phủ, cho nên phải có tinh thần quần chúng và tinh thần chiến
đấu”.
… Mục đích chung của chúng ta là xây dựng chủ nghĩa xã hội đấu tranh
thực hiện thống nhất nước nhà, giữ gìn hoà bình thế giới. Nhưng mỗi tờ báo như
báo của nông dân, báo của công nhân, báo của thanh niên, báo của phụ nữ v.v…
nên có đặc điểm của nó, về hình thức thì không rập khuôn, rập khuôn thì báo nào
cũng thành khô khan, làm cho người xem dễ chán” … “Trong nghề làm báo ta
có những kinh nghiệm của ta, nhưng cần phải học tập thêm kinh nghiệm của các
nước anh em”.

Đảng Cộng sản Việt Nam là đảng cầm quyền lãnh đạo toàn xã hội trong
đó có báo chí và hoạt động báo chí. Báo chí Cách mạng Việt Nam là ngọn cờ tư
tưởng, chính trị của Đảng, tiếng nói của Đảng, Nhà nước, diễn đàn của các tầng
lớp nhân dân. Nhà báo là chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng văn hoá mà “ngòi bút và
trang giấy” của họ là vũ khí sắc bén góp phần không nhỏ vào sự nghiệp xây
dựng đất nước.
Đảng lãnh đạo công tác báo chí và hoạt động báo chí trước hết bằng quan
điểm đường lối giúp báo chí và đội ngũ những người làm báo có dịnh hướng
hoạt động đúng đắn. Quan điểm đường lối đó được thể hiện ở các chỉ thị, nghị
quyết của Ban Bí thư, Bộ Chính trị về lãnh đạo, quản lý báo chí như chỉ thị số
08/CT-TƯ ngày 31-3-1992 của Ban Bí thư (khoá VII) về “Tăng cường sự lãnh
đạo và quản lý nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác báo chí xuất
bản…. Chỉ thị số 22/CT-TƯ ngày 17-10-1997 của Bộ Chính trị (khoá VIII) về
“Tiếp tục đổi mới và tăng cường sự lãnh đạo, quản lý công tác báo chí xuất bản
nêu rõ các quan điểm và định hướng lớn trong hoạt động báo chí - xuất bản hiện

Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thanh Hà

12
nay. Đó là : báo chí - xuất bản phải luôn đi đầu trong việc bảo vệ chủ nghĩa Mác
- Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chính sách của Đảng, Nhà nước.
Báo chí Việt Nam đã chứng minh được vai trò của mình trong công cuộc
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Với phương châm, báo chí Việt Nam là công cụ
của đảng, Nhà nước, các tổ chức xã hội và là diễn đàn của nhân dân, báo chí đã
sát cánh cùng cách mạng Việt Nam chiến thắng kẻ thù, giành tự do độc lập cho
dân tộc, tạo được sự ủng hộ đồng tình của các quốc gia trên thế giới. Ngày nay
trong công cuộc đổi mới, báo chí Việt Nam đã và đang đóng vai trò to lớn trong
sự nghiệp CNH,HĐH.
Trong suốt các nhiệm kỳ đại hội của Đảng, báo chí luôn luôn là một trong
những mục tiêu đầu tiên được quan tâm. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI đã

chỉ rõ “Quản lý chặt chẽ công tác xuất bản, công tác điện ảnh và công tác phát
hành, sách, báo, phim ảnh. Phát triển các phương tiện thông tin đại chúng, nâng
cao chất lượng thông tin” Điều đó có nghĩa là Đảng ta đã nhận thấy rõ vai trò,
sức mạnh của các phương tiện truyền thông và sự tác động ảnh hưởng của văn
hoá nghệ thuật đến công chúng. Mối quan tâm này tiếp tục được khẳng định
trong Đại hội VII: “ Phát triển sự nghiệp thông tin báo chí xuất bản theo hướng
nâng cao chất lượng đáp ứng nhu cầu thông tin và nâng cao kiến thức mọi mặt
của nhân dân. Tăng đầu tư phương tiện phát thanh, truyền hình, đưa thông tin
đến mọi vùng đất nước, đến phần lớn các gia đình nhất là ở nông thôn và miền
núi, coi trọng công tác tuyên truyền đối ngoại. Quản lý chặt chẽ công tác xuất
bản, báo chí ”
Rõ ràng, chủ trương của Đảng, Nhà nước ta đặt lên vai của nền báo chí
nước nhà những trọng trách mới, chức năng truyền thông của báo chí là vô cùng

Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thanh Hà

13
cần thiết. Văn kiện nhấn mạnh "Đảm bảo quyền được thông tin, quyền tự do
sáng tạo của công dân. Phát triển các phương tiện thông tin đại chúng, thông tin
đa dạng, nhiều chiều, kịp thời, chân thực và bổ ích". Quyền tự do ngôn luận của
báo chí được nhấn mạnh, đồng thời khuyến khích công dân tham gia diễn đàn.
Đây thực sự là một trong những bước tiến mang tính dân chủ của Đảng ta.
Một sự kiện quan trọng đánh dấu bước ngoặt cho nền báo chí Việt
Nam đó là Quốc hội khóa VIII đã thông qua Luật Báo chí ngày 29-12-1989, có
hiệu lực thi hành ngày 2-1-1990. Luật Báo chí ra đời thể hiện những hành động
cụ thể thực hiện quan điểm của Đảng, Nhà nước ta về hoạt động thông tin. Thể
hiện bước phát triển tiến bộ cũng như tính quy mô của một nền báo chí.
Với chủ trương tiếp tục đổi mới và phát triển báo chí, Đảng, Nhà nước
ta đã trao cho báo chí những trọng trách nặng nề hơn như tính chiến đấu trong
việc phê phán các hành vi, hiện tượng tiêu cực trong mọi mặt của đời sống xã

hội. Đặc biệt tại kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa X đã thông qua Luật Sửa đổi bổ
sung một số điều của Luật Báo chí thể hiện sự đổi mới tư duy, hình thức hoạt
động báo chí sao cho phù hợp với sự thay đổi của đời sống xã hội. Tạo hành lang
pháp lý cho báo chí nước ta đi tiên phong trong việc định hướng tư tưởng, góp
phần giữ vững ổn định chính trị - xã hội, tích cực đấu tranh chống tham nhũng và
các hiện tượng tiêu cực trong đời sống xã hội, điển hình hóa các cá nhân, đơn vị
có thành tích trong quá trình xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội, trở thành
một trong những đòn bẩy tích cực trực tiếp tham gia trong tiến trình phát triển
đất nước.

Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thanh Hà

14
Luật Báo chí ra đời thể hiện sự đổi mới tư duy trong công tác đảng,
Quốc hội và trong công tác hoạt động báo chí. Thể hiện tính nghiêm minh,
chuyên nghiệp, góp phần phát triển và hợp tác quốc tế trong lĩnh vực hoạt động
thông tin. Đồng thời minh chứng quyền tự do ngôn luận của báo chí Việt Nam
đối với những luận điệu xuyên tạc, cũng như những mưu đồ đen tối trong lĩnh
vực chính trị. Hơn thế nữa, đó là hành lang pháp lý để báo chí hoạt động được
hiệu quả hơn.
Vai trò của báo chí Việt Nam với tư cách là tiếng nói của Đảng, Nhà
nước, các tổ chức xã hội, đồng thời là diễn đàn của nhân dân một lần nữa được
khẳng định và phát huy trong Hội nghị lần thứ X Ban Chấp hành Trung ương
Đảng khóa IX "Phát triển đi đôi với quản lý tốt hệ thống thông tin đại chúng.
Báo chí, xuất bản… làm tốt chức năng tuyên truyền thực hiện đường lối, chủ
trương, chính sách của Đảng và Nhà nước; Phát hiện những nhân tố mới, cái
hay, cái đẹp trong xã hội, giới thiệu người tốt việc tốt, những điển hình tiên tiến,
phê phán các hiện tượng tiêu cực, uốn nắn những nhận thức lệch lạc, đấu tranh
với những quan điểm sai trái; coi trọng nâng cao tính chân thật, tính giáo dục và
tính chiến đấu của thông tin… Khắc phục khuynh hướng "thương mại hóa" trong

hoạt động báo chí, xuất bản. Nâng cao bản lĩnh chính trị, tư tưởng, ý thức trách
nhiệm, trình độ văn hóa và nghề nghiệp, phẩm chất đội ngũ báo chí, xuất bản"
22
.
Để phát huy ưu điểm, khắc phục nhược điểm trong hoạt động báo chí,
bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác báo chí trong thời kỳ mới, Nghị
quyết T.Ư 5 (khóa IX) về "Nhiệm vụ chủ yếu của công tác tư tưởng, lý luận
trong tình hình mới", xác định sự lãnh đạo, quản lý báo chí từ nay đến năm 2020
- năm nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp. Sắp xếp lại mạng lưới

Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thanh Hà

15
hoạt động báo chí phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ của cách mạng Việt Nam hiện
nay. Để nâng cao hơn nữa sự quản lý của Nhà nước về báo chí, đổi mới nội dung
và phương pháp hoạt động của các cấp hội, ngày 18-3-2004 Chỉ thị của Ban Bí
thư T.Ư Đảng về "Tiếp tục nâng cao vai trò, chất lượng hoạt động của Hội Nhà
báo Việt Nam trong thời kỳ đổi mới" đã tạo nên một chiếc cầu nối giữa những
người làm báo với Đảng, Nhà nước. Thể hiện mối quan tâm, sự chăm lo của
Chính phủ đối với những người làm báo Việt Nam, khuyến khích và tạo điều
kiện để báo chí hoạt động và phát triển.
Văn kiện Đại hội X chỉ rõ: "Đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả,
công tác thông tin, tuyên truyền, cổ động, báo chí, xuất bản, văn hóa nghệ thuật,
nắm bắt và định hướng dư luận xã hội; tăng cường tuyên truyền đối ngoại…
Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức trong
các cơ quan báo chí. Khắc phục những biểu hiện lệch lạc trong hoạt động báo
chí, xuất bản, văn hóa, văn nghệ, nhất là xa rời tôn chỉ, mục đích, chạy theo thị
hiếu thấp kém, vì lợi ích vật chất cá nhân, cục bộ".
Đánh giá về công tác báo chí trong thời gian qua, Nghị quyết Hội nghị
Trung Ương 5 (khoá X) đã khẳng định về mục tiêu, trước hết công tác báo chí

phải góp phần tích cực vào việc thực hiện thắng lợi Nghị quyết đại hội X của
Đảng; nâng cao ý chí phấn đấu thực hiện thành công sự nghiệp đổi mới, công
nghiệp hoá, hiện đại hoá, hội nhập kinh tế quốc tế, xây dựng và bảo vệ vững
chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Tích cực thực hiện có hiệu quả cuộc
vận động xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Phấn đấu từ nay đến đại hội XI của Đảng
ngăn chặn, từng bước đẩy lùi tham nhũng, lãng phí …Về quan điểm chỉ đạo,

Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thanh Hà

16
Nghị quyết nhấn mạnh “Công tác báo chí phải đóng vai trò quan trọng trong việc
bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác- Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm,
đường lối của Đảng, làm cho hệ tư tưởng của đảng, của giai cấp công nhân, lý
tưởng xã hội chủ nghĩa, những giá trị tốt đẹp trong truyền thống văn hoá dân tộc
có những tinh hoa văn hoá thế giới chiếm vị trí chủ đạo trong đời sống tinh thần
xã hội”
1.1.2Sự hình thành và phát triển của tạp chí Kinh tế
Ngay trong những năm kháng chiến chống Pháp một số tạp chí Cách
mạng đã được xuất bản(tạp chí Học tập, các tạp chí chuyên khoa Y học, Dược
học…). Trong những năm xây dựng hoà bình ở miền Bắc, do yêu cầu xây dựng
và phát triển kinh tế xã hội nhiều tờ tạp chí của các bộ, ngành, đoàn thể xã hội…
đều lần lượt xuất bản nhằm nghiên cứu khoa học, tuyên truyền hướng dẫn thực
hiện chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước. Từ sau ngày thống nhất đất
nước, nhất là trong 20 năm đổi mới vừa qua, cùng với báo, các tạp chí đã không
ngừng được mở rộng và phát triển cả về qui mô, số lượng, chủng loại và chất
lượng thông tin. Với gần 700 cơ quan báo chí và khoảng 900 ấn phẩm trong hai
thập kỷ đổi mới, lực lượng báo chí đã và đang góp phần quan trọng vào thành
tựu chung của công cuộc đổi mới; là động lực mạnh mẽ thúc đẩy đất nước hội
nhập với thế giới theo chiều sâu cùng diện rộng. Hiện nay các loại tạp chí vẫn
giữ ưu thế với khoảng gần 500 đầu tạp chí. Trong khối tạp chí, qui mô, số lượng

các tạp chí kinh tế đã bắt đầu phát triển cả về số lượng và chất lượng nội dung
cũng không ngừng được nâng cao.
Tạp chí nước ta không ngừng gia tăng cùng với sự phát triển kinh tế xã hội
của đất nước. Năm 1993 số đầu tạp chí trong cả nước là 174 tờ, đến năm 1996

Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thanh Hà

17
lên tới 302 tờ tăng 73,5%, cuối năm 2001 là 326 tờ, tăng 11,2% so với năm
1996, đến đầu năm 2007 cả nước có 448 tờ tạp chí.
Đi đôi với yêu cầu phát triển kinh tế xã hội đất nước, trình độ dân trí từng
bước được nâng lên, nhu cầu thông tin cũng đa dạng hơn, hệ thống tổ chức quản
lý xã hội ngày càng được mở rộng và hoàn thiện, yêu cầu cấp bách để đáp ứng
nhu cầu thông tin vừa rộng, vừa chuyên sâu cho các loại đối tượng công chúng
được tăng cường…Do đó, các loại tạp chí được phát triển rất đa dạng; cùng với
hệ thống báo phát triển mạnh ở cả Trung ương và địa phương, không chỉ các tạp
chí bằng tiếng Việt mà cả tạp chí bằng tiếng nước ngoài cũng từng bước được
xuất bản với nhiều loại phong phú, đa dạng.
Trong một lĩnh vực hay một ngành nhất định thường xuất hiện nhiều thể
loại tạp chí khác nhau đáp ứng từng loại đối tượng khác nhau. Ví dụ trong lĩnh
vực y tế hay giáo dục … mỗi ngành hay cấp học khác nhau đều cần đáp ứng nhu
cầu thông tin thích hợp, từ đó nảy sinh yêu cầu mở rộng xuất bản thêm những
tạp chí mới. Đây là yếu tố tạo cho hệ thống các tạp chí của từng bộ hay cả nước
thêm phong phú, đa dạng đáp ứng mọi nhu cầu thông tin của các đối tượng khác
nhau.ở đây, hệ thống các tạp chí nước ta có bình diện thông tin rộng từ việc
nghiên cứu khoa học ứng dụng, từ các lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội, văn hoá
… đến những khía cạnh cụ thể của từng lĩnh vực, từ phạm vi tổng hợp ở cấp
trung ương đến phạm vi hẹp hơn ở địa phương và cơ sở; tạp chí không chỉ
chuyển tải những thông tin lý luận mà còn có thông tin mang tính nghiên cứu
thực tiễn, tuyên truyền hướng dẫn thực tiễn…gắn liền với chức năng hoạt động

của các cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức khoa học, tổ chức kinh tế và
chính trị xã hội. Vì vậy mà tạp chí được coi là phương tiện thông tin cần thiết
vừa phục vụ công tác chỉ đạo, vừa đáp ứng nhu cầu hợp với đối tượng. Về

Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thanh Hà

18
phương diện này tạp chí như là món ăn tinh thần của công chúng không thể dùng
báo để thay thế được nhu cầu này.
Chất lượng nội dung thông tin của nhiều tạp chí nói chung từng bước được
đổi mới. Các tạp chí nghiên cứu lý luận chính trị, kinh tế hay khoa học công
nghệ như Tạp chí Cộng sản, Nghiên cứu kinh tế…vừa chuyển tải nội dung thông
tin sâu sắc vừa đảm bảo tôn chỉ mục đích, đáp ứng nhu cầu thông tin thiết thực
giúp cho công chúng hiểu biết sâu sắc hơn về những vấn đề lý luận và thực tiễn.
Tuy nhiên bên cạnh những mặt tích cực, sự phát triển của hệ thống tạp chí
nước ta cũng bộc lộ không ít những mặt hạn chế, đó là sự phát triển tạp chí một
cách ồ ạt thiếu qui hoạch trong vài năm gần đây ở nhiều ngành, chất lượng còn
thấp, hiện tượng chồng chéo và nhầm lẫn giữa ngôn ngữ thông tin báo với ngôn
ngữ thông tin tạp chí đã làm giảm uy tín bản thân tờ tạp chí. Lượng phát hành
của các tạp chí còn rất thấp so với phạm vi nhu cầu thông tin trong công chúng,
xu hướng “thương mại hoá” trong tạp chí còn xuất hiện dưới nhiều hình thức
khác nhau, không những không giảm mà còn có chiều hướng gia tăng thêm.
Tạp chí kinh tế là một bộ phận quan trọng trong tổng thể các tạp chí ở
nước ta. Hiện nay có các tạp chí kinh tế (chuyên sâu viết về kinh tế) bằng tiếng
Việt như :
- Tạp chí Nghiên cứu kinh tế thuộc Viện Kinh tế học, Viện Khoa học xã
hội Việt Nam
- Tạp chí Kinh tế và Phát triển thuộc Trường Đại học Kinh tế quốc dân
Hà Nội.
- Tạp chí Những vấn đề kinh tế thế giới thuộc Viện Kinh tế thế giới, Viện

Khoa học xã hội Việt Nam

Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thanh Hà

19
- Tạp chí Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương thuộc Trung tâm châu Á -
Thái Bình Dương
- Tạp chí Kinh tế & Dự báo thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư
- Tạp chí phát triển kinh tế thuộc Trường Đại học Kinh tế thành phố Hồ
Chí Minh .
Trước hết cũng cần nói rằng khuynh hướng thành lập tạp chí một cách ồ
ạt, “thương mại hoá” tạp chí không phổ biến trong loại hình tạp chí kinh tế. Có
chăng chỉ có hiện tượng một số cơ quan tạp chí đồng xuất bản các “tạp chí phụ”
(phụ trương. Chuyên đề…), hoặc ở một số cơ quan quản lý chưa cần thiết trong
điều kiện đối tượng thông tin hạn hẹp, thiếu người đọc, thiếu điều kiện mà đã
cho xuất bản dẫn đến nội dung thông tin kém xảy ra tình trạng trùng lặp giữa tạp
chí với báo ngành. Như đã nêu trên, trong một số cơ quan bộ, ngành mà có nhiều
tờ tạp chí, phụ trương… Mặc dù rất ít người đọc đúng đối tượng nhưng do bằng
nhiều hình thức những tờ này vẫn ra đều, chuyển tải nhiều thông tin chắp vá, sao
chép lại các báo(dịch từ báo nước ngoài và các báo trong nước).
1.2 Khái niệm và phân loại
1.2.1Quan niệm về Tạp chí
“Tạp chí” là một sản phẩm của báo in, ra đời khoảng thế kỷ 17, có nguồn
gốc ở Pháp. Cho đến nay khái niệm về “Tạp chí” cũng có khà nhiều ý kiến khác
nhau.
“Tạp chí” được coi là xuất bản phẩm định kỳ, đăng nhiều bài do nhiều người viết
đóng thành tập, thường có khổ nhỏ hơn báo”
(
1)


Hoặc là “Xuất bản phẩm định kỳ đăng nhiều bài của nhiều tác giả khác nhau về
một ngành nhất định đóng thành tập”
(2
)


Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thanh Hà

20
Theo PGS. TS Đinh Văn Hường, tạp chí phải có từ 5 trang trở lên có dung lượng
và tính định kỳ dài hơn so với báo ngày và báo tuần (có thể đến 50 trang) . Quan
niệm về tạp chí thay đổi rất nhanh. Lúc đầu người ta quan niệm tạp chí là cuốn
sổ ghi chép.
Quan niệm 2 cho rằng là những tờ của cơ quan học thuật, nghiên cứu, phổ cập .
Ví dụ: Viện triết học có Tạp chí Triết học, Hội Nhà báo có tạp chí Người làm
báo.
Quan niệm 3 : Tạp chí vừa là học thuật, vừa nghiên cứu lý luận nghiệp vụ
vừa có tính chính trị .
Quan niệm 4: Tạp chí là tất cả 3 quan niệm trên.
Trên thực tế có ít nhất 3 loại hình tạp chí là:
- Tạp chí nghiên cứu khoa học chuyên sâu của các ngành khoa
học (như tạp chí Toán học, tạp chí Văn học, tạp chí Triết học….)
Tạp chí giải trí (Tạp chí Thời trang trẻ , tạp chí Văn nghệ quân đội…)
Tạp chí vừa mang màu sắc chuyên ngành, vừa có tính phổ cập rộng rãi
(kinh tế, nông nghiệp nông thôn, công nghiệp…).
Trong các tạp chí chuyên ngành, các tạp chí về lĩnh vực kinh tế thuộc
nhiều ngành quản lý kinh tế các cấp khác nhau, nhiêu tổ chức nghiên cứu khoa
học kinh tế, trường đại học…
_____________________________________________________
(1 )

Từ điển tiếng Việt – NXB Khoa học xã hội- HN 1994
(2)
Từ điển tiếng Việt – NXB Giáo dục – HN 1996
Dung lượng của Tạp chí lớn để chuyển tải được tác phẩm lớn. Tạp chí là
một sản phẩm của báo chí. “Tạp chí đáp ứng nhu cầu tìm hiểu, nhận thức sâu sắc
cho xã hội những biến cố, những vấn đề mới đặt ra về những cơ sở khoa học,

Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thanh Hà

21
thực tiến và những bản chất, kinh nghiệm được tổng kết, các chủ trương, Chính
sách quyết định của Đảng và Nhà nước.
Như vậy đặc trưng của tạp chí nói chung và tạp chí kinh tế nói riêng chính
là sự thể hiện nội dung tạp chí. Đó là phản ánh những sản phẩm trí tuệ sáng tạo
của các nhà khoa học, các nhà quản lý trong từng lĩnh vực hoạt động của đất
nước, đồng thời phổ cập những kiến thức khoa học trong đời sống thực tế, hướng
dẫn hành động và nâng cao dân trí. Với ý nghĩa này Tạp chí được coi là một
phương tiện làm cầu nối giữa nghiên cứu và thực tiễn….
1.2.2Phân định sự khác biệt giữa tạp chí và báo
Việc nhận thức đầy đủ khách quan về thực chất sự khác biệt giữa tạp chí
và báo là yêu cầu có ý nghĩa quan trọng cả về lý luận và thực tiễn. Đó là cơ sở
cần thiết cho việc thực hiện phương pháp hoạt động sáng tạo của những người
làm tạp chí, làm báo đồng thời cũng là cơ sở, căn cứ để hình thành các chủ
trương, hành động thích hợp đối với từng loại báo, tạp chí. Trong điều kiện báo
chí vận động mạnh mẽ như hiện nay, với chức năng là tiếng nói của Đảng và
Nhà nước và của các tổ chức chính trị xã hội, đồng thời là diễn đàn rộng rãi của
nhân dân, báo chí đã thể hiện vai trò xung kích của mình trên mặt trận tư tưởng
văn hoá. Chỉ trong khoảng vài năm gần đây báo chí ở các ngành, địa phương
được hình thành rộng khắp nhất là đối với loại hình tạp chí được tăng thêm hàng
trăm tờ. Nguyên nhân tác động đến tình trạng này là do thiếu sự quan tâm xác

định sự khác biệt, đặc trưng riêng giữa báo và tạp chí dẫn đến sự nhầm lẫn giữa
báo với tạp chí, không phân định được sự khác biệt giữa chúng về mục đích yêu
cầu, về đối tượng phục vụ, về nội dung hình thức và phương pháp chuyển tải
thông tin của mỗi loại sản phẩm báo chí…Từ đó việc hình thành mới các báo
hay tạp chí đã có hiện tượng vừa thừa vừa thiếu, nhiều kênh chuyển tải thông tin

Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thanh Hà

22
trùng lắp, thiếu tính hệ thống, làm giảm hiệu quả đáp ứng nhu cầu thông tin cho
các đối tượng công chúng của tạp chí.Có nhiều cách tiếp cận khác nhau để phân
biệt tạp chí với báo. ở đây có thể căn cứ vào đặc trưng những thông tin được
chuyển tải, loại nhu cầu thông tin của xã hội thích ứng với đối tượng khác nhau
của tạp chí hay báo để xác định.

Thông tin được chuyển tải của tạp chí là những thông tin có tính chất
nghiên cứu về một lĩnh vực hoạt động khoa học, một ngành chuyên môn nào đó
và nhằm phục vụ việc nâng cao tri thức, phát hiện những nhân tố mới những
kinh nghiệp những mô hình hoạt động, phân tích, lý giải những vấn đề kinh tế -
xã hội bức xúc… Đối với tạp chí kinh tế trong thời kỳ mới đang đặt ra cho
những người làm công tác tạp chí những yêu cầu mới, những thông tin kinh tế có
cơ sở lý giải một cách có căn cứ khoa học những vấn đề mà lý luận kinh tế và
thực tiễn đổi mới kinh tế đặt ra. Có thể nói chưa bao giờ nội dung và hình thức
thông tin kinh tế lại phong phú, đa dạng và chiếm một tỷ lệ đáng kể trên các tờ
báo nói chung và Tạp chí nói riêng. Các tờ tạp chí đã đưa ra những lý giải như
đặc trưng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Các chính
sách kinh tế của Đảng như phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa . Việc mở cửa và chủ động hội nhập kinh tế quốc tế, nhất là khi Việt
Nam đã là thành viên chính thức của WTO. Các chính sách phát triển kinh tế
ngành và vùng lãnh thổ …và rất nhiều vấn đề kinh tế ngành, kinh tế vùng cần

giải quyết.