Lý thuyết và thực hành dịch
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (13.35 MB, 7 trang )
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI & NHÂN VĂN
Tên đề tài:
LÝ THUYẾT VÀ THỤC HÀNH DỊCH
Mà sô
Họ và tên chủ trì
Can bộ phối hợp NC
QX. 2000. 05
ĐỖ THANH
'
r * vS r C. Ị ì i
D ĩ ị m ỏ ĩ
Hà Nội ngàv tháng Iiilm 200
m
1
MỤC LỤ C
Trang
IS c v\jữC ,
Bài 1: Một số vấn để chung vể lý luận dịch
9
I. Sự hình thành của lý luận địch 9
II. Đối tượng của lý luận dịch và mối quan hệ của nó với các bộ môn
khoa học khác 10
III. Bản chất của quá trình dịch 12
IV. Khái niệm cái hất biến trong khi dịch
13
V. Vấn đề khả năng dịch 15
VI. Các phương pháp nghiên cứu về dịch 16
V II. Câu hỏi ổn tập 17
Bài 2: Lý luận ngôn ngữ học chung về dịch ị 18
I. Nhiệm vụ của lý luận ngôn ngữ học dịch 18
II. Các phổ quát ngôn ngữ 22
III. Dịch vãn học: nghệ thuật và khoa học
25
IV . Câu hỏi ôn tập 28
Bài 3: Các hình thức dịch 29
I. Các hình thức dịch 29
II. Các hình thức dịch nói 3 1
III. Hai sơ dồ bố trí dịch tức thời 34
IV. Các dặc điểm của dịch nói 36
V. Các yêu cầu dối với dịch viết 37
V I. Câu hỏi ổn tập 38
2
Bài 4: Các giai đoạn của quá trình dịch 39
I. Nắm ngoại ngữ 39
II. Giải thuyết nguyên bản 40
III. Diễn đạt lại nguyên bản 41
IV. Câu hỏi ôn tập 45
Bài 5: ý nghĩa ngôn ngữ và dịch 46
I. Quan niệm về nghĩa 46
II. Các kiểu nghĩa 46
III. Cách dịch các kiểu nghĩa 48
IV . Trình tự dịch cácKÍÌỔÌ)nghĩa 56
V. Câu hỏi ôn tập 58
Bài 6: Các phương pháp dịch 59
I. Dịch ngữ nghĩa.fdìíKíJ\^J 59
II. Dịch thoát^dịch tự doJ! 66
III. Dịch tương đương 67
IV . Câu hỏi ôn tập 68
Bài 7: Các thủ pháp dịch 69
I. Định nghĩa 69
II. Các loại biến đổi dịch .
69
III. Các thủ pháp dịch
70
IV. Câu hỏi ôn tập 8 1
Bài 8: Dịch thành ngữ và tục ngữ 82
I. Định nghĩa về thành ngữ và giá trị của nó 82
II. CacJjdich thành ngữ 83
3
III. Cách dịch tục ngữ 87
IV. Câu hỏi ôn tập 92
Bài 9: Chọn từ và đặt câu khi dịch 93
I. Chọn từ trong dịch 93
1. Vai trò của văn cảnh 93
2. Chú ý đến thái độ của tác giả đối với sự kiện được miêu tả
94
3. Chọn từ phù hợp với thực tế được miêu tả
95
4. Tôn trọng khuynh hướng tự tưởng của tác phẩm và phơ.ng cách của
tác giả 96
5. Chọn từ phù hợp với khả năng kết hợp từ và âm hướng của tiếng việt
97
6. Chú ý đến các chuỗi đồng nghĩa, các sắc thái nghĩa của từ
98
7. Chú V đến tính thông dụng của từ;đến vốn từ vựng cơ bản của ngôn
ngữ dịch 100
8. Chú ý đến "tuổi" của từ 100
9. Chú ý đến các biểu tượng và liên tưởng do từ gây ra ở người đọc 101
II. Đặt câu trong dịch 102
III. Câu hỏi ôn tập 105
Bài 10: Đơn vị dịch 106
I. Đơn vị dịch được xác định như là dơn vị nhỏ nhất của văn bản
106
II. Đơn vị dịch là đơn vị ngôn gpữ nhỏ nhất của nguyên bán 107
III. Xác định các đơn vị dịch dựa vào các đơn vị của ngôn ngữ dịch
108
IV. Xác định đơn vị dịch dựa vào diện nội dung của nguyên ban
ỉ 10
V. Câu hỏi ôn tập 1 14
Bài 11: Chuẩn mực của việc dịch I 15
4
I. Về chuẩn mực của việc dịch 115
II. Nãm chuẩn mực dịch
121
1. Chuẩn mực tương ứng dịch 122
2. Chuẩn mực thể loại tu từ dịch
123
3. Chuẩn mực ngôn ngữ dịch 124
4. Chuẩn mực thực dụng dịch 125
5. Chuẩn mực quy ước dịch 126
III. Gâu hỏi ôn tập 127
Bài 12: Đánh giá bản dịch 128
I. Đặt vấn đề 128
II. Hai tiêu chuẩn "Tín" và "Nhã" 129
III. Đánh giá bản dịch dựa vào tài liệu dịch
134
IV. Khuynh hướng thực dụng của dịch 136
V. Chuẩn mực quy ước của việc địch 136
VI. Câu hỏi ôn tập 138
Bài 13: Chuyền đạt đặc trưng dân tộc trong bản dịch tác phẩm văn học 139
I. Tầm quan trọng của vấn đề 139
II. Tình hình nghiên cứu vấn đề chuyển đạt đặc trưng dân tộc Irong bản
dịch văn học trên thế giới và trong nước 140
III. Tinh hình nghiên cứu vấn đề chuyển dạt dặc hưng dân tộc Imng bail
dịch văn học/Việt Nam 142
IV . Chuyển đạt tính độc đáo của nguyên bán 145
V. Câu hỏi ôn tập 150
Bài 14: Lý thuyết chung về dịch hoặc các mô hình d ịch 151
I. Lý thuyết biểu vật trong dịch thuật 15 I
5
II. Lý thuyết cải biên trong dịch thuật 154
III. Lý thuyết ngữ nghĩa trong dịch thuật 157
IV . Lý thuyết cấp độ tương đương trong dịch thuật 16 1
V. Lý thuyết tương đương có quy luật, trong dịch thuật
164
VI. Ghi chú 165
Bài 15: Các yêu cẩu đối với người dịch
166
I. Am hiểu ngoại ngữ 166
II. Am hiểu tiếng mẹ để 167
III. Uyên bác 169
IV. Năng khiếu và lao động sáng tạo 170
V. Có hiểu biết về lý luận dịch 170
V ĩ. Câu hỏi ôn tập 171
Kết luân 172
Tài lỉéu tham khảo
174
Phu luc IK2
Bài 1: Nhịp diệu của vãn xuôi và dịch
Bài 2: Sự thất thoát nhịp điệu thường thấy khi dịch văn học của F.
D O STO IEV SKI I8ế
Bài 3: Dụng ngữ học của dịch 10®
Bài 4: Dịch tương đương
Bài 5: Vấn đề tương đương trong dịch thuật
213
Bài 6: Thơ và dịch thơ 221
I. Thơ là gì 2
II. Thơ và văn xuôi
2^5
III. Về vân c thơ 2bỸ
IV . Vài ý nghĩa về chữ và thơ
2§X'
6
V. Dịch thơ như thế nào
2ĨĨẾ
V I. Một số bài thơ dịch để minh hoạ 26Q ^ 2.
