Xây dựng và chia sẻ nguồn lực thông tin địa phương dạng số phục vụ bảo tồn di sản và phát triển kinh tế - xã hội

33


ĐNH HƯỚG SỐ HOÁ TÀI LIỆU ĐNA CHÍ THƯ VIỆ TỈH HÀ GIAG

Cử nhân guyễn Tuấn Anh – Cán bộ thư viện tỉnh Hà Giang

I- THC TRN G CÔN G TÁC NA CHÍ THƯ VIN TN H HÀ GIAN G

Hà Giang là mt tnh min núi a u T quc, có v trí chin lưc quan trng, là
phên du vng chc ca t nưc. Trong nhng năm qua, ưc s quan tâm ca ng
và N hà nưc, thc hin công cuc i mi công nghip hóa – hin i hóa vi c
im là mt tnh mi tái lp còn gp nhiu khó khăn, nhưng nhân dân các dân tc tnh
Hà Giang luôn oàn kt gn bó, ra sc thi ua, n lc phn u xây dng quê hương
Hà Giang ngày càng giàu p, i sng vt cht và tinh thn ca nhân dân ngày càng
tt hơn.
Hà Giang có tim năng v t ai, khoáng sn, diên tích t nhiên là 7.884,37 km2,
có ưng biên gii giáp vi nưc cng hoà nhân dân Trung Hoa dài trên 174 km, có
lch s lâu i vi 22 dân tc anh em sng oàn kt bên nhau và mi dân tc mang n
cho Hà Giang mt nét văn hoá c áo riêng. Ti ây các giá tr thiên nhiên, tinh thn,
vt cht vô cùng phong phú, có nn văn hoá m à bn sc dân tc.  giúp phn
thc hin có hiu qu s nghip phát trin kinh t, xã hi, an ninh quc phòng ca a
phương, iu quan trng i vi các nhà qun lý là phi bit huy ng mi ngun lc,
trong ó có ngun lc thông tin nói chung và và hot ng a chí thư vin nói riêng.
 góp phn thc hin s nghip công nghip hoá, hin i hoá; cùng vi vic phát
trin kinh t, chính tr, xã hi, bo v quc phòng an ninh là vn  bo tn giá tr lch
s văn hoá truyn thng các dân tc Hà giang. Công tác a chí Hà Giang có vai trò
quan trng trong vic cung cp mt h thng kin thc toàn din v a lý, môi trưng,

tài nguyên, lch s, chính tr, kinh t, văn hoá, xã hi… cũng như nhng di tích lch s
văn hoá cách mng, danh lam thng cnh, nhng gương mt anh hùng ã làm rng r
quê hương… Góp phn giáo dc truyn thng, tăng cưng ý thc trách nhim ca
ng bào các dân tc Hà Giang trong công cuc xây dng và bo v quê hương.
Các tài liu v a chí Hà Giang có ý nghĩa rt ln, nó giúp cho vic hoch nh các
chính sách phát trin kinh t – xã hi trên a bàn, ng thi giúp cho bn c trong và
ngoài nưc hiu bit v con ngưi, lch s phát trin t nhiên và xã hi, văn hoá, kinh
t, chính tr… tnh Hà Giang. N i dung hot ng a chí ca Thư vin ưc th hin
trên nhiu mt hot ng như phát hin, sưu tm, x lý, bo qun, khai thác tài liu a
chí, tin hc hoá và s hoá tài liu a chí.
Thy rõ ưc vai trò và tm quan trng ca công tác a chí i vi vic phát trin
kinh t – xã hi ca a phương, Thư vin tnh Hà Giang trong nhng năm qua ã có
s quan tâm ti công tác này, và t thc t nhu cu ca bn c i vi tài liu a chí

Xây dựng và chia sẻ nguồn lực thông tin địa phương dạng số phục vụ bảo tồn di sản và phát triển kinh tế - xã hội

34

là rt ln, các cp lãnh o tnh và ngành Văn hóa thông tin rt quan tâm ti vic
thành lp và ưa ra phc v bn c phòng“Địa chí chuyên đề” ti Thư vin. Tuy
nhiên khi ó vn tài liu a chí ca Thư vin ch khong trên dưi 300 cun sách và
các s lưc thut báo. Công tác sưu tầm thu thập những tài liệu, thư tịch cổ, quý hiếm
có giá trị vẫn chưa được triển khai thực hiện. iu này ã nh hưng không nh ti
cht lưng phc v bn c, c bit là các nhà khoa hc, nhà kinh t nghiên cu v
Hà Giang, ã nhiu ln bn c phn ánh óng góp ý kin v vn tài liu a chí còn
nghèo nàn, thiu nhiu tài liu quan trng ca Hà Giang nht là nhng thư tch c có
giá tr.
N him v ca Thư vin tnh Hà Giang là thu thp toàn b nhng tài liu a chí ca
Hà Giang  t chc phc v cho bn c trong và ngoài a phương. c bit tháng 6
năm 2007 UBN D tnh Hà Giang ã phê duyt và giao cho Thư vin tnh Hà Giang trin

khai thc hin  tài: “Điều tra, thu thập, phân tích tài liệu – xây dựng địa chí Hà
Giang”. Sau 4 năm thc hin n nay Thư vin tnh Hà Giang ã xây dng 01 kho tài
liu a chí phong phú vi hơn 4500 tài liu các loi, trong ó có nhiu loi tài liu quý
him, có giá tr và có chiu sâu v lch s, phn ánh tương i y  din mo ca Hà
Giang t quá kh n hin ti, qua ó bn c có th tip cn trc tip vi ni dung tài
liu h cn, tài liu ó có th là bn gc hoc bn sao chp, coppy. Bên cnh ó Thư
vin tnh cũng ã xây dng cơ s d liu tài liu a chí trong máy ch iLib hin Thư
vin ang s dng  t chc phc v nhu cu tra cu tìm tin, tài liu a chí Hà Giang
trên mng Internet qua website.
T năm 2011 và trong nhng năm tip theo, phòng a chí thư vin tnh Hà
Giang xây dng k hoch tip tc công tác iu tra, sưu tm tài liu a chí Hà
giang, tham mưu vi ngành ôn c và ch o các cá nhân, ơn v thc hin
nghiêm túc ch  np lưu chiu các xut bn phNm mi ưc n hành. T chc tt
h thng tra cu tìm tin trên máy tính và h thng mc lc truyn thng, các thư
mc gii thiu sách Thưng xuyên phân công cán b tip tc x lý nghip v
nhng tài liu mi sưu tm v.
II- THƯ VIỆ TỈH HÀ GIAG VỚI HU CẦU SỐ HOÁ TÀI LIỆU ĐNA CHÍ
N âng cao cht lưng phc v bn c là mt tiêu chí luôn ưc ưu tiên chú trng,
Thư vin tnh Hà giang ã ưa vào phc v phòng a phương tin vi 1 h thng máy
tính dành cho bn c tra cưu, tìm tin, tài liu a chí ưc s hoá và phc v bn c
ngay ti Thư vin s là mt yu t rt thun li cho bn c, thu hút ưc bn c ti
thư vin nhiu hơn.
Tuy nhiên hin nay kho sách phòng tài liu a chí ti Thư vin tnh Hà Giang
tương i cht hp, trong 1 phòng mi ưc cơi ni thêm, s lưng cán b thì ít li
phi thc hin nhiu công vic khác, t chc kho tài liu ưc bo qun trong môi
trưng, nhit ,  Nm, ánh sáng cn rt nhiu kinh phí  thc hin. Vì th tình
trng tài liu a chí có nguy cơ xung cp và hng hóc ang là mt vn  cp bách
cn có gii pháp s hoá ngay.

Xây dựng và chia sẻ nguồn lực thông tin địa phương dạng số phục vụ bảo tồn di sản và phát triển kinh tế - xã hội


35

Trong các cơ quan trung ương, các vin nghiên cu và nhân dân trong a bàn tnh
Hà Giang còn rt nhiu nhng tài liu, thư tch c quý him cn ưc sưu tm và s
hoá. Song do nhiu lý do khác nhau nhng tài liu ó không ưc tp trung  khai
thác và bo qun nhm mc ích phc v lâu dài cho s nghip xây dng và phát trin
kinh t, văn hoá- xã hi ca Hà Giang. (Trong đó có lý do là các cá nhân, cơ quan,
dòng họ có tài liệu thấy không còn cần thiết bảo quản chúng nữa và sẽ bị loại chúng
ra khỏi kho lưu trữ của họ, trong khi đó các nhà nghiên cứu về Hà Giang phải mất rất
nhiều công để tìm kiếm tài liệu, thậm chí phải đi khảo sát thực tế để rồi họ lại tìm
được cái mà những người đi trước đã tìm ra, đã làm, gây ra rất nhiều khó khăn và
lãng phí thời gian, công sức cho họ vì thiếu thông tin, thậm chí làm nhụt tinh thần
hăng hái ban đầu, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng công trình nghiên cứu). Tình
trng phân tán, tn mát nói trên ã và s dn n các tài liu a chí ca Hà Giang s b
hư hng, mt mát dn.
Trưc nhng vn  trên thì gii pháp s hoá tài liu a chí Hà Giang ang tr
lên rt vô cùng cp thit. Có th hiu ni dung ca công tác s hoá tài liu a chí
như sau :
Thông thưng, các tài liu dng ch, hình nh, âm thanh… s dng trên máy
tính và ưc máy tính nhn bit úng nh dng, ưc gi chung là d liu s. Quá
trình chuyn các dng tài liu truyn thng như các bn vit tay, bn in trên giy, hình
nh… sang chuNn d liu trên máy tính và ưc máy tính nhn bit ưc gi là s hoá
tài liu. N hư vy, s hoá tài liu là hình thc chuyn i các tài liu truyn thng bên
ngoài thành dng d liu s mà máy tính có th hiu ưc. S hoá tài liu a chí có
nhng ưu nhưc im như sau:
+ Ưu điểm
- Giúp vic lưu tr, truy xut, chia s, tìm kim thông tin mt cách d dàng
- Linh hot trong vic chuyn i sang các loi d liu s khác nhau
- Gim chi phí ti a cho vic qun lý, không gian lưu tr

- Có kh năng chnh sa và tái s dng d liu
+ Hạn chế
- Cn u tư ban u v công ngh, cơ s h tng CN TT, máy móc hin i, cán
b thc hin
- D liu d b sao chép và sa i trái pháp lut.
-Vic trin khai s dng gp nhiu khó khăn do phi thc hin training ng b
và có h thng. N goài ra vic bo mt d liu cũng là mt thách thc ln.
Do vy bt buc Thư vin tnh Hà Giang phi nghĩ n gii pháp s hóa tài liu a
chí. Vic s hóa d liu s giúp vic lưu tr, truy xut, chi s, tìm kim thông tin mt
cách nhanh chóng và d dàng nht.