Ôn tập văn học
trung đại Việt Nam

Bài tập dành cho cả 4 nhóm hoạt động:
Hãy thống kê nhanh hệ thống tác giả, tác
phẩm, thể loại văn học trung i thuộc
ch(ơng trình Ngữ văn 11.

Tác giả
Tác giả
Tác phẩm
Tác phẩm
Thể loại
Thể loại
Lê Hữu Trác
Lê Hữu Trác
Vào phủ chúa Trịnh
Vào phủ chúa Trịnh
Kí
Kí
Hồ Xuân Hơng
Hồ Xuân Hơng
Tự tình (Bài II)
Tự tình (Bài II)
Thơ TNBC
Thơ TNBC
Nguyễn Đình
Nguyễn Đình
Chiểu
Chiểu

Lẽ ghét thơng; Chạy giặc;
Lẽ ghét thơng; Chạy giặc;


Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc
Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc
Truyện thơ;
Truyện thơ;
Thơ TNBC,
Thơ TNBC,
Văn tế
Văn tế
Nguyễn Công Trứ
Nguyễn Công Trứ
Bài ca ngất ngởng
Bài ca ngất ngởng
Hát nói
Hát nói
Cao Bá Quát
Cao Bá Quát
Bài ca ngắn đi trên bãi cát
Bài ca ngắn đi trên bãi cát
Ca hành
Ca hành
Nguyễn Khuyến
Nguyễn Khuyến
Câu cá mùa thu;
Câu cá mùa thu;
Khóc Dơng Khuê
Khóc Dơng Khuê

Thơ TNBC;
Thơ TNBC;
Thơ STLB
Thơ STLB
Trần Tế Xơng
Trần Tế Xơng
Thơng vợ; Vịnh khoa thi Hơng
Thơng vợ; Vịnh khoa thi Hơng
Thơ TNBC
Thơ TNBC
Chu Mạnh Trinh
Chu Mạnh Trinh
Bài ca phong cảnh Hơng Sơn
Bài ca phong cảnh Hơng Sơn
Hát nói
Hát nói
Ngô Thì Nhậm
Ngô Thì Nhậm
Chiếu cầu hiền
Chiếu cầu hiền
Chiếu
Chiếu
Nguyễn Trờng Tộ
Nguyễn Trờng Tộ
Xin lập khoa luật
Xin lập khoa luật
Điều trần
Điều trần



C U H I 1
C U H I 1
:
:




Dành cho nhóm 1-2
Dành cho nhóm 1-2
-
-
Nêu những điểm cơ bản về
Nêu những điểm cơ bản về
nội dung yêu nớc của các tác
nội dung yêu nớc của các tác
phẩm và đoạn trích sau: Chiếu
phẩm và đoạn trích sau: Chiếu
cầu hiền; Chạy giặc; Văn tế
cầu hiền; Chạy giặc; Văn tế
nghĩa sĩ Cần Giuộc; Xin lập
nghĩa sĩ Cần Giuộc; Xin lập
khoa luật; Bài ca phong cảnh
khoa luật; Bài ca phong cảnh
Hơng Sơn; Câu cá mùa thu;
Hơng Sơn; Câu cá mùa thu;
Vịnh khoa thi Hơng.
Vịnh khoa thi Hơng.
-
-

So với giai đoạn trớc cảm
So với giai đoạn trớc cảm
hứng yêu nớc trong văn học
hứng yêu nớc trong văn học
giai đoạn này có những biểu
giai đoạn này có những biểu
hiện gì mới?
hiện gì mới?




C U H I 2
C U H I 2
:
:


Dành cho nhóm 3-4
Dành cho nhóm 3-4
Những điểm cơ bản về nội dung
Những điểm cơ bản về nội dung
nhân đạo của các tác phẩm và
nhân đạo của các tác phẩm và
đoạn trích sau: Tự tình (II); Lẽ
đoạn trích sau: Tự tình (II); Lẽ
ghét thơng (Lục Vân Tiên); Bài
ghét thơng (Lục Vân Tiên); Bài
ca ngất ngởng; Thơng vợ;
ca ngất ngởng; Thơng vợ;

Khóc Dơng Khuê.
Khóc Dơng Khuê.
So với các giai đoạn trớc, cảm
So với các giai đoạn trớc, cảm
hứng nhân đạo trong văn học
hứng nhân đạo trong văn học
giai đoạn này có những biểu hiện
giai đoạn này có những biểu hiện
gì mới?
gì mới?


C U H I 1
C U H I 1
:
:


Dành cho nhóm 1-2
Dành cho nhóm 1-2
-
-
Nêu những điểm cơ bản về nội dung yêu nớc của
Nêu những điểm cơ bản về nội dung yêu nớc của
các tác phẩm và đoạn trích sau: Chiếu cầu hiền;
các tác phẩm và đoạn trích sau: Chiếu cầu hiền;
Chạy giặc; Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc; Xin lập
Chạy giặc; Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc; Xin lập
khoa luật; Bài ca phong cảnh Hơng Sơn; Câu cá
khoa luật; Bài ca phong cảnh Hơng Sơn; Câu cá

mùa thu; Vịnh khoa thi H
mùa thu; Vịnh khoa thi H


ng
ng
-
-
So với giai đoạn trớc cảm hứng yêu nớc trong
So với giai đoạn trớc cảm hứng yêu nớc trong
văn học giai đoạn này có những biểu hiện gì mới?
văn học giai đoạn này có những biểu hiện gì mới?




Tác phẩm
Tác phẩm
Những biểu hiện của nội dung yêu n(ớc
Những biểu hiện của nội dung yêu n(ớc
Chiếu cầu hiền
Chiếu cầu hiền
Thuy
Thuy
ờt
ờt
phục hiền tài đem sức ra phò tá triều đại
phục hiền tài đem sức ra phò tá triều đại



Chạy giặc
Chạy giặc
Nỗi đau đớn, xót xa trớc cảnh nớc mất, nhà tan
Nỗi đau đớn, xót xa trớc cảnh nớc mất, nhà tan
Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc
Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc


Lòng căm thù giặc. Biết ơn và ca ngợi những
Lòng căm thù giặc. Biết ơn và ca ngợi những
ngời hy sinh vì Tổ quốc
ngời hy sinh vì Tổ quốc
Xin lập khoa luật
Xin lập khoa luật
T tởng canh tân đất nớc, biết lo cho sơn hà xã
T tởng canh tân đất nớc, biết lo cho sơn hà xã
tắc bằng tâm huyết điều trần.
tắc bằng tâm huyết điều trần.
Bài ca phong cảnh Hơng Sơn
Bài ca phong cảnh Hơng Sơn
Câu cá mùa thu
Câu cá mùa thu
Vịnh khoa thi Hơng
Vịnh khoa thi Hơng
Ngợi ca vẻ đẹp thiên nhiên đất nớc
Ngợi ca vẻ đẹp thiên nhiên đất nớc
Cảm xúc phong phú đối với thiên nhiên, đối với
Cảm xúc phong phú đối với thiên nhiên, đối với
làng quê bình dị quen thuộc
làng quê bình dị quen thuộc

Tâm sự lo âu khắc khoải trớc những đổi thay của
Tâm sự lo âu khắc khoải trớc những đổi thay của
thời thế, trớc vận nớc
thời thế, trớc vận nớc
Biểu hiện mới
Biểu hiện mới
:
:


- T tởng canh tân đất nớc.
- T tởng canh tân đất nớc.


- Nhấn mạnh vai trò của ngời trí thức đối với đất nớc
- Nhấn mạnh vai trò của ngời trí thức đối với đất nớc


- T tởng trung quân mờ nhạt dần và t tởng yêu nớc mang tinh thần dân chủ
- T tởng trung quân mờ nhạt dần và t tởng yêu nớc mang tinh thần dân chủ


ngày càng rõ nét.
ngày càng rõ nét.


- Cảm hứng yêu nớc của văn học nửa cuối thế kỷ XIX mang âm hởng bi tráng.
- Cảm hứng yêu nớc của văn học nửa cuối thế kỷ XIX mang âm hởng bi tráng.




Vì sao nội dung yêu nước trong văn học
nửa cuối thế kỷ XIX mang cảm hứng bi
tráng?
G i ý :ợ
Do hoàn cảnh lịch sử, đất nước rơi vào
tay thực dân Pháp, nhiều cuộc khởi
nghĩa quật khởi nhưng đều bị đàn áp
đẫm máu.
G i ý :ợ

Vì sao nội dung yêu nước giai đoạn văn
học thế kỷ XVIII đến hết thế kỷ XIX mang
tinh thần dân chủ?
-
Do hoàn cảnh lịch sử, đất nước tiếp xúc với
phương Tây mà ý thức hệ phong kiến có những
biểu hiện rạn nứt. Tư tưởng yêu nước theo ý thức
hệ phong kiến bộc lộ những bảo thủ, hạn chế.
- Một số trí thức phong kiến, mặc dù xuất thân từ
Nho giáo nhưng do tiếp xúc với phương Tây nên họ
mang tinh thần dân chủ.


Những điểm cơ bản về nội dung nhân đạo của
Những điểm cơ bản về nội dung nhân đạo của
các tác phẩm và đoạn trích sau: Tự tình (II);
các tác phẩm và đoạn trích sau: Tự tình (II);
Lẽ ghét thơng (Lục Vân Tiên); Bài ca ngất
Lẽ ghét thơng (Lục Vân Tiên); Bài ca ngất

ngởng; Thơng vợ; Khóc Dơng Khuê.
ngởng; Thơng vợ; Khóc Dơng Khuê.
So với các giai đoạn trớc, cảm hứng nhân đạo
So với các giai đoạn trớc, cảm hứng nhân đạo
trong văn học giai đoạn này có những biểu
trong văn học giai đoạn này có những biểu
hiện gì mới?
hiện gì mới?

CU HI 2
CU HI 2
:
:
Dành cho nhóm 3-4
Dành cho nhóm 3-4

BIỂU HIỆN MỚI:
_ Văn học hướng vào quyền sống của con người, nhất là con
người trần thế, ý thức cá nhân đậm nét hơn
_ Văn học giai đoạn này đã xuất hiện trào lưu nhân đạo chủ
nghĩa
Tác phẩm Những biểu hiện của nội dung nhân đạo
Tự tình
Con người ý thức về bi kịch duyên phận, về khát
vọng hạnh phúc mang dấu ấn cá nhân.
Tình cảm yêu ghét phân minh, mãnh liệt xuất phát
từ tấm lòng thương dân sâu sắc
Con người ý thức về tài năng cá nhân, bản lĩnh cá
nhân, sở thích cá nhân tự do phóng túng
Cảm thông, trân trọng những vất vả, hy sinh của

người vợ.
Tình bạn cá nhân rất đời thường
Bài ca ngất ngưởng
Lẽ ghét thương
Thương vợ
Khóc Dương Khuê

Tại sao đến giai đoạn từ thế kỷ XVIII đến
cuối thế kỷ XIX cảm hứng nhân đạo mới
được gọi là một trào lưu?
Gợi ý:
- Có nhiều tác giả lớn cùng viết về cảm hứng
nhân đạo
- Có nhiều tác phẩm lớn mang tư tưởng
nhân đạo xuất hiện

Theo em, vấn đề cơ bản nhất của nội dung nhân
đạo trong văn học từ thế kỷ XVIII đến hết thế kỷ XIX
là khẳng định quyền sống con người hay là khẳng
định con người cá nhân? Vì sao?
Gợi ý:
Vấn đề cơ bản nhất của nội dung nhân đạo trong văn
học từ thế kỷ XVIII đến hết thế kỷ XIX là khẳng định
quyền sống con người bởi:
- Có nhiều tác giả, tác phẩm đề cập đến quyền sống
con người
-
Có những tác giả lớn và tác phẩm kiệt xuất phản ánh
quyền sống con người
-

Giai đoạn này con người cá nhân chưa có cơ sở
triết học để xuất hiện thành một trào lưu