B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC THNG LONG
o0o



KHÓA LUN TT NGHIP



 TÀI
GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU HOT NG
THANH TOÁN QUC T TI HI S NGÂN HÀNG
U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM





SINH VIÊN THC HIN
MÃ SINH VIÊN
CHUYÊN NGÀNH
: NGUYN THU HNG
: A11309
: TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG

HÀ NI - 2011


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC THNG LONG
o0o



KHÓA LUN TT NGHIP



 TÀI

GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU HOT NG
THANH TOÁN QUC T TI HI S NGÂN HÀNG
U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM




Giáo viên hng dn
Sinh viên thc hin
Mã sinh viên
Chuyên ngành
: Th.s Ngô Khánh Huyn
: Nguyn Thu Hng
: A11309
: Tài chính – Ngân hàng






HÀ NI – 2011
Thang Long University Library


LI CM N

Trc tiên em xin gi li cám n chân thành nht ti cô giáo - Ths. Ngô Khánh
Huyn, ngi đã trc tip hng dn em trong sut quá trình nghiên cu đ tài lun
vn. Nh có s ch bo và hng dn tn tình ca cô, em đã tìm ra đc nhng đim
sai và thit sót ca mình trong quá trình vit lun vn đ có th kp thi sa cha nhm
hoàn thin khóa lun mt cách tt nht.
Em cng xin gi li cm n ti Ban giám hiu trng i hc Thng Long, các
thy cô giáo đang công tác ti b môn Kinh t trng i hc Thng Long đã to điu
kin cho em hoàn thành đ tài nghiên cu ca mình.
Ngoài ra em cng xin cám n các cán b nhân viên công tác ti Ngân hàng u
t và Phát trin Vit Nam đã giúp đ em trong quá trình tìm hiu và cung cp tài liu
thc t đ em có th hoàn thành khóa lun mt cách tt nht.


Sinh viên
Nguyn Thu Hng





















MC LC

LI M U 1
CHNG 1: LÝ LUN CHUNG V HOT NG THANH TOÁN QUC T
TI NGÂN HÀNG THNG MI 1
1.1. TNG QUAN V HOT NG THANH TOÁN QUC T TI NGÂN
HÀNG THNG MI 1
1.1.1. Khái nim và đc đim ca hot đng thanh toán quc t 1
1.1.2. Vai trò ca hot đng thanh toán quc t ca ngân hàng thng mi 2
1.1.2.1. i vi nn kinh t quc dân 2
1.1.2.2. i vi các doanh nghip 3
1.1.2.3. i vi ngân hàng 3
1.1.3. H thng vn bn pháp lý điu chnh hot đng thanh toán quc t 4
1.1.3.1. Các công c quc t 5

1.1.3.2. Các ngun lut quc gia 5
1.1.3.3. Mt s thông l và tp quán quc t 6
1.1.4. Mt s phng thc thanh toán quc t ph bin 8
1.1.4.1. Phng thc chuyn tin (Remittance) 8
1.1.4.2. Phng thc ghi s (Open Account) 10
1.1.4.3. Phng thc nh thu (Collection of Payment) 11
1.1.4.4. Phng thc tín dng chng t (Letter of Credit – L/C) 14
1.2. HIU QU HOT NG THANH TOÁN QUC T TI CÁC NGÂN
HÀNG THNG MI 20
1.2.1. Khái nim hiu qu hot đng thanh toán quc t 20
1.2.2. Mt s ch tiêu đánh giá hiu qu hot đng thanh toán quc t ca ngân
hàng thng mi 21
1.2.2.1. Các ch tiêu đnh tính 21
1.2.2.2. Các ch tiêu đnh lng 22
Thang Long University Library


1.2.3. Nhng nhân t nh hng đn hiu qu hot đng thanh toán quc t ti các
ngân hàng thng mi 23
1.2.3.1. Các nhân t khách quan 23
1.2.3.2. Các nhân t ch quan 25
CHNG 2: THC TRNG HOT NG THANH TOÁN QUC T TI
NGÂN HÀNG U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM 27
2.1. KHÁI QUÁT V NGÂN HÀNG U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM 27
2.1.1. Quá trình hình thành và phát trin 27
2.1.2. Chc nng nhim v và c cu t chc 28
2.1.3. Mt s kt qu hot đng kinh doanh 31
2.1.3.1. Hot đng huy đng vn 32
2.1.3.2. Hot đng tín dng 33
2.1.3.3. Các hot đng khác 36

2.1.3.4. Kt qu hot đng kinh doanh 37
2.2. THC TRNG HOT NG THANH TOÁN QUC T TI NGÂN
HÀNG U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM 40
2.2.1. Mt s sn phm dch v thanh toán quc t ch yu 40
2.2.1.1. Nhóm các nghip v nhp khu 40
2.2.1.2. Nhóm các nghip v xut khu 42
2.2.2. Quy trình thc hin giao dch gia chi nhánh và Hi s chính 44
2.2.3. Nhng thun li trong hot đng thanh toán quc t ti BIDV 46
2.2.4. Mt s kt qu hot đng thanh toán quc t trong nhng nm gn đây 47
2.2.4.1. Tình hình thanh toán xut nhp khu 47
2.2.4.2. Biu phí dch v thanh toán quc t 58
2.2.4.3. Doanh thu và li nhun t hot đng thanh toán quc t 60
2.3. ÁNH GIÁ HIU QU HOT NG THANH TOÁN QUC T TI
NGÂN HÀNG U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM 64
2.3.1. Nhng kt qu đã đt đc 64
2.3.1.1. S lng khách hàng s dng dch v ca ngân hàng ngày càng tng 64


2.3.1.2. H tr cho s phát trin ca các hot đng kinh doanh khác ca ngân
hàng 65
2.3.1.3. Vic kim soát ri ro trong các giao dch đc đy mnh 66
2.3.1.4. Quan h quc t và mng li ngân hàng đi lý đc m rng 66
2.3.1.5. Uy tín ca ngân hàng BIDV đc nâng cao trên th trng trong nc
và quc t 67
2.3.2. Nhng vn đ còn hn ch 67
2.3.2.1. Các sn phm dch v thanh toán quc t cha phát trin đng đu 67
2.3.2.2. S mt cân đi gia thanh toán nhp khu và thanh toán xut khu 68
2.3.2.3. S phi hp gia hot đng thanh toán quc t và hot đng kinh doanh
ngoi t vn cha hiu qu 68
2.3.3. Nguyên nhân 69

2.3.3.1. Nguyên nhân ch quan 69
2.3.3.2. Nguyên nhân khách quan 70
CHNG 3: GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU HOT NG THANH
TOÁN QUC T TI NGÂN HÀNG U T VÀ PHÁT TRIN
VIT NAM 74
3.1. NH HNG HOT NG THANH TOÁN QUC T TI NGÂN HÀNG
U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM 74
3.1.1. nh hng chung 74
3.1.2. nh hng c th 74
3.2. MT S GII PHÁP NHM NÂNG CAO HIU QU HOT NG
THANH TOÁN QUC T TI NGÂN HÀNG U T VÀ PHÁT TRIN VIT
NAM 76
3.2.1. Gii pháp v nghip v 76
3.2.1.1. Tng cng ngun ngoi t phc v cho vic thanh toán 76
3.2.1.2. Hoàn thin và phát trin các phng thc thanh toán, các dch v thanh
toán quc t hin đi 76
3.2.1.3. Tng cng thc hin các nghip v thanh toán quc t khép kín 78
3.2.2. Tng cng đm bo an toàn trong hot đng thanh toán quc t 78
Thang Long University Library


3.2.3. Xây dng chính sách khách hàng 79
3.2.4. y mnh công tác marketing trong hot đng ngân hàng 79
3.2.5. Hoàn thin công tác t chc thc hin 80
3.2.5.1. Hin đi hóa trang thit b, công ngh ngân hàng 80
3.2.5.2. Hoàn thin mô hình t chc trung tâm tác nghip tài tr thng mi 81
3.2.6. y mnh công tác đào to, nâng cao trình đ cho cán b nhân viên 81
3.2.7. H tr nâng cao nghip v cho khách hàng 82
3.3. MT S KIN NGH 83
3.3.1. Kin ngh vi Nhà nc 83

3.3.2. Kin ngh vi Ngân hàng Nhà nc 84
3.3.3. Kin ngh vi khách hàng 85
KT LUN 88


















DANH MC THUT NG VIT TT

Kí hiu vit tt
BIDV
L/C
NHNN
NHPH
NHTB
NHTM

TTQT

Tên đy đ
Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam
Phng thc th tín dng
Ngân hàng Nhà nc
Ngân hàng phát hành
Ngân hàng thông báo
Ngân hàng thng mi
Thanh toán quc t

















Thang Long University Library



GII THÍCH MT S THUT NG VIT TT
Kí hiu vit tt Din gii
CIF (Customer Information File)

Là s suy nht đ phân bit gia các
khách hàng trong h thng SIBS. Mi
khách hàng ch có mt mã CIF duy nht.
SWIFT (Society for Worldwide Interbank
Financial Telecommunication)
Là Hip hi vin thông liên ngân hàng và
các t chc tài chính quc t. Các thành
viên ca Hip hi bao gm các ngân hàng
và các t chc tài chính trên th gii, hot
đng vi mc đích phi li nhun. Thông
qua h thng này, các ngân hàng trên th
gii là thành viên ca SWIFT có th
chuyn tin hoc trao đi thông tin cho
nhau. Mi thành viên đc cp 1 mã giao
dch gi là SWIFT code. Các thành viên
trao đi thông tin/chuyn tin di dng
các SWIFT message, là các bc đin
đc chun hóa di dng các trng d
liu, ký hiu đ máy tính có th nhn bit
và t đng x lý giao dch.
TF (Trade Finance) Là hn mc tín dng dành cho khách
hàng s dng dch v thanh toán quc t.
Các nghip v cn phi có hn mc TF
gm: phát hành L/C; sa đi L/C tng
tin; gia hn L/C; thanh toán b chng t
tr ngay theo L/C; chp nhn b chng t

tr chm theo L/C; chit khu xut khu;
xác nhn L/C; phát hành bo lãnh trên c
s bo lãnh đi ng.
TF+ (Trade Finance Plus) Là chng trình phn mm máy tính v
qun lý vic gi/nhn giao dch tài tr
thng mi gia Trung tâm tác nghip tài


tr thng mi và chi nhánh.
TF - filer (Trade Finance filer) Là chng trình qun lý h s lu tr ti
Trung tâm tác nghip tài tr thng mi.
Sau khi hoàn tt giao dch thanh toán,
thông tin v h s ca mi giao dch s
đc nhp vào h thng và đc qun lý
theo tng nghip v đã phát sinh.
TF – SIBs (Trade Finance -Systematically
Important Banks)
Là phn mm do nhà thu Silverlake cung
cp nhm h tr thc hin và qun lý các
giao dch thuc nghip v thanh toán
quc t.


















Thang Long University Library


DANH MC CÁC BNG
Trang
Bng 2.1: Hot đng huy đng vn ti ngân hàng BIDV 32
Bng 2.2: Các khon cho vay ti ngân hàng BIDV 33
Bng 2.3: Phân loi các nhóm n 35
Bng 2.4: Kt qu kinh doanh t nm 2008 -2010 37
Bng 2.5: Doanh thu thun t hot đng dch v 39
Bng 2.6: Kim ngch thanh toán xut nhp khu qua BIDV 48
Bng 2.7: Kim ngch thanh toán xut khu ti BIDV 49
Bng 2.8: C cu thanh toán xut khu theo tng phng thc 50
Bng 2.9: S liu giao dch thông báo L/C ti ngân hàng BIDV 51
Bng 2.10: Doanh s thanh toán nhp khu ti BIDV qua các nm 53
Bng 2.11: C cu thanh toán nhp khu qua BIDV 53
Bng 2.12: S lng L/C phát hành ti BIDV qua các nm 55
Bng 2.13: Doanh s bo lãnh tr chm ca BIDV 57
Bng 2.14: Mc phí mt s dch v thanh toán quc t c bn ti BIDV 58
Bng 2.15. Kt qu hot đng thanh toán quc t ti ngân hàng BIDV 60
Bng 2.16. Mc đóng góp doanh thu hot đng thanh toán quc t trong hot đng
kinh doanh ca ngân hàng BIDV 61

Bng 2.17: Mc đóng góp li nhun thanh toán quc t trong hot đng kinh doanh
ca ngân hàng BIDV 62









DANH MC S , BIU 

Trang
S đ 1.1: Quy trình thanh toán theo phng thc chuyn tin 9
S đ 1.2: Quy trình thanh toán theo phng thc nh thu trn 11
S đ 1.3: Quy trình thanh toán theo phng thc nh thu kèm chng t 13
S đ 1.4: Quy trình thanh toán L/C ti ngân hàng phát hành 17
S đ 1.5: Quy trình thanh toán L/C ti ngân hàng đc ch đnh 18

S đ 1.6: C cu t chc ti Hi s ngân hàng BIDV 31
Biu đ 2.1: Kim ngch thanh toán xut nhp khu qua BIDV 48
Biu đ 2.2: S lng giao dch thanh toán xut khu tng phng thc 50
Biu đ 2.3: S lng giao dch thanh toán nhp khu tng phng thc 54
Biu đ 2.4: Doanh thu và li nhun thanh toán quc t qua các nm 60
Thang Long University Library


LI M U
1. Tính cp thit ca đ tài

Hi nhp kinh t th gii hin nay là xu th tt yu và đang din ra sâu rng 
hu khp các nc trên toàn cu. Hiu rõ đc tm quan trng ca vic hi nhp kinh
t quc t đi vi s phát trin kinh t đt nc, Vit Nam đã và đang tích cc tham
gia vào các hot đng kinh t và din đàn quc t. c bit, sau khi gia nhp WTO, v
th ca đt nc ngày càng đc nâng cao. iu này va m ra c hi thun li đ
phát trin kinh t đt nc va đt ra nhiu khó khn và thách thc cn phi vt qua.
Quá trình hi nhp kinh t quc t đã to điu kin cho hot đng ngoi thng
ca các doanh nghip trong nc đc m rng. Vic trao đi, mua bán hàng hóa gia
doanh nghip  các quc gia đc din ra mnh m và nhanh chóng. iu này làm gia
tng nhu cu thanh toán quc t gia các bên tham gia. Thông qua vai trò là trung gian
thanh toán gia các bên, v th ca các ngân hàng thng mi đc nâng cao không
ch  trong nc mà c trên trng quc t. Tuy nhiên hin nay, hot đng thanh toán
quc t  các ngân hàng vn còn nhiu tn ti và hn ch cn khc phc.
Cng nh các ngân hàng thng mi khác, hot đng thanh toán quc t ca
Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam ra đi nhm đáp ng nhu cu thanh toán
quc t ca các doanh nghip và khách hàng trong nc. Song trong quá trình thc
hin, hot đng thanh toán quc t ca ngân hàng cng bc l mt s mt thiu sót. Do
đó vic tìm ra gii pháp đ nâng cao hiu qu hot đng thanh toán quc t ti ngân
hàng u t và Phát trin Vit Nam trong điu kin hi nhp kinh t là điu cn thit.
Bi vy đ tài:“ Gii pháp nâng cao hiu qu hot đng thanh toán quc t ti Hi s
ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam ” đã đc chn làm đ tài khóa lun tt
nghip.
2. Mc đích nghiên cu
- Nghiên cu nhng lý lun c bn v hot đng thanh toán quc t ti các ngân
hàng thng mi
- Phân tích thc trng hot đng thanh toán quc t đ tìm ra nhng kt qu và
nhng hn ch còn tn ti trong hot đng thanh toán quc t ti Hi s ngân hàng
u t và Phát trin Vit Nam t nm 2008 - 2010
-  xut mt s gii pháp đ khc phc hn ch nhm nâng cao hiu qu hot
đng thanh toán quc t ca ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam, đc bit trong

điu kin kinh t khó khn và lm phát đang ngày càng tng cao.


3. i tng và phm vi nghiên cu
 tài tp trung các vn đ c bn trong hot đng thanh toán quc t ti ngân
hàng u t và Phát trin Vit Nam. Phân tích thc t kh nng thanh toán quc t ca
ngân hàng, nhng tác đng ca nó đi vi nn kinh t trên c s cn c các s liu liên
quan trong 3 nm t nm 2008 - 2010.
4. Phng pháp nghiên cu
Các phng pháp đc s dng trong quá trình nghiên cu bao gm: phng
pháp logic bin chng, phân tích, thng kê, tng hp, so sánh trên c s s liu thng
kê ca Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam qua các nm nghiên cu đ lun gii
các vn đ đ cp trong ni dung bài vit.
5. Kt cu ca khóa lun
Ngoài phn m đu và kt lun, khóa lun đc trình bày theo 3 chng chính:
Chng 1: Lý lun chung v hot đng thanh toán quc t ti ngân hàng
thng mi
Chng 2: Thc trng hot đng thanh toán quc t ti Ngân hàng u t và
Phát trin Vit Nam
Chng 3: Mt s gii pháp nâng cao hiu qu hot đng thanh toán quc t ti
ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam
Do nhn thc còn hn ch và thi gian tip xúc vi thc t cha nhiu nên khóa
lun không tránh khi nhiu sai sót. Em rt mong nhn đc nhiu ý kin đóng góp
ca các thy cô đ bài vit có điu kin b sung và hoàn thin hn.










Thang Long University Library
1

CHNG 1: LÝ LUN CHUNG V HOT NG THANH TOÁN QUC T
TI NGÂN HÀNG THNG MI
1.1. TNG QUAN V HOT NG THANH TOÁN QUC T TI NGÂN
HÀNG THNG MI
1.1.1. Khái nim và đc đim ca hot đng thanh toán quc t
Trong xu th hi nhp quc t hin nay, bt kì mt quc gia nào mun tn ti
và phát trin phi tng cng hp tác vi các nc trên th gii. S hp tác gia các
nc din ra trong nhiu lnh vc nh: kinh t, chính tr, vn hóa, y t, giáo dc,….
Tuy nhiên trong các mi quan h đó thì hp tác kinh t chim mt v trí ch đo, là c
s đ m rng các mi quan h quc t khác. Vic thc hin các hot đng quc t s
dn đn nhu cu chi tr, thanh toán gia các ch th  hai quc gia, t đó hình thành
và phát trin hot đng thanh toán quc t (TTQT), trong đó các ngân hàng thng
mi (NHTM) cng tham gia đóng vai trò cu ni gia hai bên.
Chính vì vy, TTQT tr thành mt b phn không th thiu trong hot đng
kinh t ca các quc gia. Vi tm quan trng nh vy, TTQT cn phi đc hiu mt
cách chính xác và có th đc đnh ngha nh sau: Thanh toán quc t là vic thc
hin các ngha v chi tr và quyn hng li v tin t phát sinh trên c s các hot
đng kinh t và phi kinh t gia các t chc, cá nhân nc này vi t chc, cá nhân
nc khác, hay gia mt quc gia vi t chc quc t, thông qua quan h gia các
ngân hàng ca các nc liên quan. (Nguyn Vn Tin (2010), Thanh toán quc t và
tài tr ngoi thng, Nhà xut bn Thng kê, Hà Ni, tr.294)
Nh vy, hot đng TTQT phc v cho c hai lnh vc là lnh vc kinh t và
lnh vc phi kinh t. Tuy nhiên, trong thc t, hai lnh vc hot đng này thng giao
thoa vi nhau. Thêm vào đó, hot đng TTQT đc hình thành t hot đng ngoi

thng và ch yu phc v cho hot đng ngoi thng. Do vy trong các quy ch v
thanh toán và thc t ti các NHTM, hot đng TTQT đc phân làm hai loi rõ ràng,
đó là:
- Thanh toán phi ngoi thng: là nhng hot đng thanh toán không xut phát
t các hp đng buôn bán hàng hóa, tc là thanh toán cho các hot đng không mang
tính thng mi. Ví d nh vic chi tr các chi phí ca các c quan ngoi giao  nc
ngoài, các chi phí đi li, n  ca các đoàn khách nhà nc, t chc và cá nhân; ngun
tin quà biu, tr cp ca cá nhân ngi nc ngoài cho cá nhân trong nc hay ca
các t chc nc ngoài cho các t chc, đoàn th trong nc; các ngun tr cp t các
t chc trong nc cho các t chc nc ngoài,…
2

- Thanh toán trong ngoi thng: là vic thc hin thanh toán trên c s hàng
hóa xut nhp khu và các dch v thng mi cung ng cho nc ngoài theo giá c
th trng.
Da vào khái nim, hot đng TTQT có mt s đc đim ni bt sau:
Th nht, hot đng TTQT din ra trên phm vi toàn cu, phc v các giao
dch, thng mi, đu t, hp tác quc t thông qua mng li ngân hàng th gii. Do
vy, các bên tham gia TTQT  hai nc có nn kinh t, chính tr khác nhau. Cho nên
khi kí kt các hp đng thanh toán ngoi thng, hai bên phi tha thun đng tin
nc nào là đng tin tính toán và thanh toán trong hp đng đ tránh xy ra mâu
thun trong trao đi, buôn bán hàng hóa.
Th hai, TTQT là dch v sinh li đc các NHTM cung cp. Do vy bn cht
ca hot đng TTQT là nghip v ngân hàng quc t. Ngân hàng thu li thông qua
vic thu phí cung cp dch v thanh toán, mua bán ngoi t hay cho vay trong trng
hp doanh nghip thiu tin đ thanh toán.
Th ba, vic thanh toán gia các nc đu không dùng tin mt mà thanh toán
thông qua h thng tài khon NOSTRO và tài khon VOSTRO ti các ngân hàng.
Th t, TTQT đc thc hin da trên nn tng pháp lut và các thông l, tp
quán quc t. Bên cnh đó, nó cng b chi phi bi lut pháp, các chính sách kinh t

đi ngoi ca các quc gia tham gia.
1.1.2. Vai trò ca hot đng thanh toán quc t ca ngân hàng thng mi
Ngày nay trong xu hng toàn cu hóa và thng mi quc t phát trin, hot
đng TTQT ngày càng gi mt v trí quan trng và không th thiu  các ngân hàng
thng mi. Thc hin tt vai trò trung gian thanh toán trong hot đng TTQT,
NHTM đã góp mt phn cho s phát trin kinh t, mang li li ích cho khách hàng và
cho chính bn thân ngân hàng.
1.1.2.1. i vi nn kinh t quc dân
Hot đng TTQT đóng mt vai trò quan trng trong s phát trin kinh t đt
nc. Nu mt quc gia thc hin chính sách “đóng ca” nn kinh t ca mình, ngn
cm hot đng thng mi vi nc ngoài thì nn kinh t đó s không th ln mnh
đc. Chính vì l đó mà hi nhp kinh t quc t đu đc các nc chú trng thc
hin nhm kt hp gia th mnh ca kinh t trong nc vi kinh t quc t phc v
con đng phát trin kinh t bn vng ca mi quc gia. Trong bi cnh nh vy, hot
đng TTQT ni lên nh là mt chic cu ni gia kinh t trong nc và kinh t th
Thang Long University Library
3

gii. Hot đng kinh t đi ngoi ngày càng phát trin thì vai trò ca hot đng TTQT
cng ngày càng đc khng đnh.
TTQT là mt mt xích không th thiu trong hot đng kinh t quc dân. ây
là khâu quan trng trong quá trình mua bán, trao đi hàng hóa, dch v gia các cá
nhân hay t chc thuc các quc gia khác nhau. Nu hot đng thanh toán din ra
nhanh chóng, an toàn, chính xác thì s gii quyt đc mi quan h hàng hóa – tin t
gia ngi mua và ngi bán mt cách hiu qu. iu này góp phn thúc đy quá
trình sn xut, đy nhanh quá trình lu thông hàng hóa trên phm vi toàn th gii.
Ngoài ra, TTQT góp phn tìm kim và m rng các mi quan h giao lu kinh
t gia các quc gia, vùng lãnh th vi nhau. Thêm vào đó hot đng TTQT làm tng
khi lng thanh toán không dùng tin mt, đng thi có th thu hút mt lng đáng
k ngoi t vào trong nc.

1.1.2.2. i vi các doanh nghip
i vi các doanh nghip xut nhp khu thì điu làm h quan tâm nht là làm
th nào đ vic thanh toán din ra mt cách nhanh chóng, an toàn, chính xác và tit
kim ti đa chi phí. Bi vy, hot đng TTQT vi nhiu phng thc thanh toán khác
nhau giúp các doanh nghip có s la chn phù hp vi kh nng tài chính, phù hp
vi đc thù hàng hóa ca mình đng thi thun li cho đi tác.
Bên cnh đó, khi khách hàng là nhà xut khu có nhu cu v vn thì s đc
ngân hàng xem xét và cp tín dng di hình thc chit khu b chng t xut khu.
Khách hàng là nhà nhp khu cng có th đc vay tin tài tr cho hàng nhp khu
ca mình nu đáp ng đy đ điu kin cho vay ca ngân hàng.
Ngoài ra, cng thông qua vic thanh toán, ngân hàng có th giám sát tình hình
kinh doanh ca khách hàng, t đó có th đa ra t vn giúp khách hàng điu chnh
hot đng kinh doanh nhm đem li li ích ti đa cho khách hàng.
Nh vy, thông qua hot đng TTQT, các doanh nghip xut nhp khu không
ch đc tha mãn trong vic thanh toán an toàn, hiu qu mà còn có th đc nhn tài
tr t phía ngân hàng khi đáp ng đy đ nhng yêu cu do ngân hàng đt ra.
1.1.2.3. i vi ngân hàng
i vi bn thân các NHTM, hot đng TTQT có mt s vai trò quan trng
sau:
Mt là TTQT góp phn tìm kim khách hàng và m rng th trng cho ngân
hàng. Mi khách hàng khi tìm đn ngân hàng đu mong mun đc tha mãn nhu cu
4

tài chính ca mình. Trong điu kin hi nhp kinh t đang din ra mnh m, nhu cu
buôn bán, trao đi hàng hóa ca khách hàng ngày càng tng lên đng ngha vi vic
thanh toán gia các cá nhân, t chc ngày càng ln. Vic đáp ng đy đ và có hiu
qu nhu cu thanh toán ca khách hàng là mt trong nhng điu kin quan trng khin
ngân hàng có th thu hút nhiu hn na khách hàng trong tng lai.
Hai là TTQT mang li doanh thu và mt lng ngoi t ln cho ngân hàng. Khi
ngân hàng có mt s lng ln khách hàng tc là ngân hàng có th tng doanh thu ca

mình thông qua ngun thu t các nghip v TTQT. Li nhun ca ngân hàng tng lên
s làm tng ngun vn ca ngân hàng và s to điu kin h tr các hot đng kinh
doanh khác ca ngân hàng đt hiu qu. Hot đng TTQT đc thúc đy kéo theo mt
lot các nghip v khác cng đc phát trin nh: tài tr xut nhp khu, bo lãnh
thc hin hp đng, mua bán ngoi t,… làm đa dng hóa s la chn ca khách hàng,
cng c hot đng TTQT ca ngân hàng.
Ba là TTQT góp phn m rng quy mô hot đng ca ngân hàng. Hot đng
thanh toán quc t giúp hot đng ca ngân hàng vt ra khi phm vi quc gia, hòa
nhp cùng vi hot đng kinh doanh ca các ngân hàng trên th gii. Trên c s đó,
ngân hàng có c hi tng cng công tác đi ngoi, nhn đc s giúp đ t các ngân
hàng quc t và m rng quan h ngân hàng đi lý.
Bn là TTQT góp phn to dng uy tín ca ngân hàng đi vi các ngân hàng
nc ngoài cng nh trên th trng tài chính quc t. S lng, cht lng các dch
v TTQT hay s chính xác trong x lý nghip v thanh toán,… góp phn cng c
nim tin ca khách hàng, ca các ngân hàng nc ngoài đi vi ngân hàng. T đó,
ngân hàng có kh nng nâng cao nng lc cnh tranh ca mình trên th trng th gii.
1.1.3. H thng vn bn pháp lý điu chnh hot đng thanh toán quc t
 điu chnh các quan h trong nc, mi quc gia trên th gii đu xây dng
cho mình mt h thng pháp lut riêng phù hp vi ch đ chính tr, phong tc tp
quán và trình đ phát trin  quc gia đó. Tuy nhiên, khi tham gia vào các hot đng
quc t, các quc gia đu bình đng vi nhau nên không th s dng h thng pháp
lut ca nc này áp đt cho nc khác. Chính vì l đó, mt h thng quy tc, chun
mc chung trong hot đng thanh toán quc t đã đc xây dng và đc các quc gia
trên th gii tha nhn nhm gii quyt nhng tranh chp, nhng khó khn và tr ngi
trong các hot đng quc t gia các quc gia.
Theo trình t pháp lý gim dn, h thng vn bn pháp lý điu chnh hot đng
thanh toán quc t gm có:
Thang Long University Library
5


1.1.3.1. Các công c quc t
Công c quc t là nhng vn bn ghi rõ nhng vic cn tuân theo và nhng
điu cm thi hành, liên quan đn mt lnh vc nào đó do mt nhóm nc tha thun và
cùng cam kt thc hin nhm to ra ting nói chung, s thng nht v hành đng và s
hp tác trong các nc thành viên. Công c quc t có hiu lc vi các nc thành
viên nhng cng đc các quc gia khác tham gia thc hin nhm bo đm tính thng
nht trong các hot đng quc t.
Trong hot đng TTQT, mt s công c quc t ph bin đc các quc gia
s dng trong các giao dch ngoi thng gm có:
- Công c Liên hp quc v hp đng mua bán quc t (United nations
convention on contracts for the international sale of goods - Vien convention - 1980):
Công c Viên gm 101 điu, đc chia làm 4 phn, quy đnh rõ nhng nguyên tc
trong xác lp hp đng mua bán hàng hóa, các hot đng v giao nhn hàng hóa,
quyn li và ngha v ca các bên tham gia, các bin pháp áp dng c th khi mt bên
vi phm hp đng, gii quyt các tranh chp.
- Công c Geneve 1930 v Lut thng nht v hi phiu - ULB 1930: Công
c có hiu lc ti tt c các nc châu Âu (tr Anh) quy đnh v ni dung ca hi
phiu, các hot đng liên quan đn hi phiu nh: chp nhn hi phiu, thanh toán hi
phiu, kí hu hi phiu,….Mc dù có nhiu nc không tham gia Công c này nhng
vn xây dng Lut hi phiu ca h tng thích vi ULB 1930, càng làm cho tính
hiu lc quc t ca ULB ngày càng đc tha nhn.
- Công c Liên hp quc v hi phiu và kì phiu (International Bill of
Exchange and International Promissory note - UN convention 1980): Công c này áp
dng cho hi phiu và kì phiu quc t, quy đnh các ni dung liên quan đn hi phiu
và kì phiu; trách nhim và quyn hn ca các bên liên quan đn; các hot đng liên
quan đn hi phiu, kì phiu. Công c không gii quyt vn đ hình pht do Lut
quc gia đt ra trong trng hp có s din đt sai khác không đúng trên phng tin
v mt đa đim đc đ cp trong công c.
- Công c Geneve 1931 v Séc quc t (Geneve convention for Check - 1931):
quy đnh nhng hot đng trong vic phát hành và thanh toán séc. Công c Geneve

v Séc quc t không đc Anh và M tham gia, thêm vào đó, các nc tham gia có “
quyn bo lu” theo cách riêng nên làm cho tính thng nht quc t tr nên không cao.
1.1.3.2. Các ngun lut quc gia
6

Bên cnh vic tuân th các công c quc t trong hot đng thanh toán quc
t, mi quc gia cng xây dng cho mình mt h thng lut quc gia đ điu chnh
hot đng thanh toán quc t sao cho phù hp vi điu kin ca nc mình. Ti Vit
Nam, các b lut quy đnh hot đng TTQT gm:
- B lut Dân s: B lut này đc thông qua vào ngày 28/10/2005 và có hiu
lc t ngày 1/1/2006. B lut này có các điu khon điu chnh các quan h tài sn
mang tính cht hàng hóa - tin t c s bình đng, đc lp ca các ch th khi tham gia
vào các quan h đó và có hiu lc pháp lý trên toàn b lãnh th Vit Nam.
- Lut thng mi: B lut này đc thông qua vào ngày 14/6/2005 và có hiu
lc t ngày 1/1/2006. B lut bao gm các quy đnh điu chnh các hot đng thng
mi din ra trong hoc ngoài lãnh th Vit Nam và đc áp dng đi vi các t chc,
cá nhân tham gia vào hot đng thng mi.
- Lut các công c chuyn nhng: B lut đc thông qua vào ngày
29/11/2005 và có hiu lc t ngày 1/7/2006. B lut điu chnh các quan h công c
chuyn nhng trong vic phát hành, chp nhn, bo lãnh, chuyn nhng, cm c,
nh thu, thanh toán, truy đòi, khi kin. Công c chuyn nhng quy đnh trong Lut
gm có: hi phiu, k phiu, séc.
- Pháp lnh ngoi hi: đc thông qua vào ngày 13/12/2005 và có hiu lc t
ngày 1/6/2006, điu chnh các hot đng nh giao dch vn, hot đng đu t ra nc
ngoài, cho vay nc ngoài, hot đng cung ng dch v ngoi hi ca các t chc tín
dng và các t chc khác,… trên lãnh th Vit Nam.
1.1.3.3. Mt s thông l và tp quán quc t
Thông l và tp quán quc t là nhng vn bn quy phm pháp lut tùy ý.
Chúng ch có hiu lc và có tính cht bt buc thc hin khi trong hp đng có dn
chiu áp dng rõ ràng. Khi kí kt hp đng, các bên tham gia có th loi tr, b sung

hay sa đi các điu khon ca thông l và tp quán quc t.
Mt s thông l và tp quán quc t đc s dng ph bin trong các hp đng
ngoi thng gm có:
- Quy tc và thc hành thng nht v tín dng chng t (UCP): Do phòng
Thng mi quc t ban hành nm 1933, sau đó đc sa đi nhiu ln đ phù hp
vi điu kin buôn bán và thanh toán quc t:
+ Ln sa đi nm 1974 (UCP 290) nhm đáp ng s phát trin trong vn ti
đng bin và s phát trin ca phng thc vn ti đa phng thc.
Thang Long University Library
7

+ Ln sa đi nm 1983 (UCP 400) nhm đáp ng nhng thay đi v: công
ngh vn ti, các chng t phát sinh cn b sung trong buôn bán gia các nc, công
ngh x lý d liu và s phát trin các loi L/C mi.
+ Ln sa đi nm 1993 (UCP 500) và nm 2006 (UCP 600) nhm đáp ng s
thay đi v chiu sâu trong công ngh tin hc, công ngh vn ti,…và gim thiu các
trng hp chng t b t chi thanh toán và các v kin tng liên quan đn L/C
So vi các điu khon ca UCP 500 thì các điu khon ca UCP 600 th hin
nhng b sung và sa đi nhm đáp ng s phát trin không ngng ca thc tin. Vì
vy mà đn nay UCP 600 là b quy tc đang đc áp dng  hu ht các quc gia trên
th gii.
- Tp quán Ngân hàng tiêu chun quc t trong kim tra chng t theo L/C
(The International Standard Banking Practice – ISBP): ISBP đc phát hành ln đu
vào nm 2002 (ISBP phiên bn 645), là s b sung mang tính thc tin cho UCP 500.
ISBP không sa đi UCP mà nó gii thích chi tit và rõ ràng hn cách áp dng các quy
tc ca UCP trong giao dch hàng ngày. Hin nay, UCP 500 đc thay th bi UCP
600 nên ISBP cng đc cp nht bng phiên bn 681 đ làm rõ cho UCP 600.
- Quy tc thng nht v hoàn tr liên hàng (Uniform Rules For Bank – to –
Bank Reimbursements under Documentary Credits – URR): do Phòng thng mi
quc t ban hành vào tháng 11/1995 n phm s 525, gi tt là URR 525 và có hiu

lc áp dng t ngày 1/7/1996. URR 525 quy đnh các ni dung trong giao dch hoàn
tr gia các ngân hàng. Bn mi nht ca URR hin nay là URR 725 đc thông qua
vào tháng 4/2008 và có hiu lc t ngày 1/10/2008. URR 725 không th xem là bn
sa đi ca URR 525 bi URR 725 ch thay đi v vn phong đ phù hp vi UCP
600. Nhng thay đi ca URR 725 gm vic loi b vic vit hoa các thut ng và
thay đi ng pháp đ phù hp vi t ng đc s dng trong UCP 600.
- Quy tc thng nht v nh thu (Uniform Rules for Collections – URC 522): do
phòng Thng mi quc t phát hành ln đu tiên vào nm 1956, ln tái bn sau cùng
đc chp thun vào tháng 6/1995. Trong quy tc này quy đnh nhng vn đ v khái
nim, hình thc và c cu nh thu, hình thc xut trình chng t, quyn li và ngha
v ca các bên tham gia, tin lãi, l phí và các khon phát sinh trong hình thc nh
thu.
- Các điu kin thng mi quc t (INCOTERMS): đc phòng Thng mi
quc t ban hành ln đu tiên vào nm 1936 và đc sa đi và b sung vào các nm
1953, 1967, 1976, 1980, 1990, 2010 hin nay là INCOTERMS 2010. INCOTERMS
8

2010 quy đnh các điu khon v quyn và ngha v ca các bên ký kt hp đng mua
bán hàng hóa liên quan đn vic giao hàng, gii quyt các mi quan h gia ngi mua
và ngi bán theo hp đng đã ký gia hai bên.
Tóm li, hot đng thanh toán trong lnh vc ngoi thng mang tính cht quc
t nên cha đng nhiu yu t phc tp, có kh nng xy ra ri ro trong vic thanh
toán gia các ch th do các bên liên quan  hai quc gia có phong tc, tp quán khác
nhau. Do vy, khi ký kt hp đng ngoi thng, các bên tham gia cn hiu rõ v quy
trình, nghip v, thông l, tp quán đa phng cng nh quc t đ tránh xy ra mâu
thun, tranh chp trong vic giao nhn hàng hóa, gây nh hng đn vic kinh doanh
ca mình.
1.1.4. Mt s phng thc thanh toán quc t ph bin
Phng thc thanh toán quc t là toàn b ni dung, điu kin, cách thc đ
ngân hàng tin hành chuyn tr tin gia trong nc và nc ngoài. Trên thc t, hot

đng TTQT phn ln xut phát t lnh vc ngoi thng nên khái nim phng thc
thanh toán quc t trong ngoi thng đc hiu là toàn b quá trình, điu kin quy
đnh đ ngi mua tr tin và nhn hàng, còn ngi bán giao hàng và thu tin theo hp
đng ngoi thng trong đó ngân hàng đóng vai trò là trung gian thc hin thanh toán
gia hai bên.
Trong các hp đng ngoi thng, vic s dng phng thc thanh toán nào s
đc quy đnh c th trong hp đng sau khi các bên liên quan đã tha thun vi nhau.
Di đây là mt s phng thc thanh toán đc s dng ph bin:
1.1.4.1. Phng thc chuyn tin (Remittance)
Chuyn tin là phng thc thanh toán trong đó khách hàng (ngi chuyn
tin) yêu cu ngân hàng phc v mình chuyn mt s tin nht đnh cho mt ngi
khác (ngi hng li)  mt đa đim nht đnh và trong mt thi gian nht đnh.
(Nguyn Vn Tin (2010), Thanh toán quc t và tài tr ngoi thng, Nhà xut bn
Thng kê, Hà Ni, tr.331)
Có hai hình thc chuyn tin là :
- Chuyn tin bng th (Mail Transfer – M/T): là hình thc chuyn tin trong
đó lnh thanh toán ca ngân hàng chuyn tin đc chuyn bng th cho ngân hàng tr
tin.
Thang Long University Library
9

(4)
(
5
)

(3) (2)
(1)
- Chuyn tin bng đin (Telegraphic Transfer – T/T): là hình thc chuyn tin
trong đó lnh thanh toán ca ngân hàng chuyn tin đc th hin trong ni dung mt

bc đin gi cho ngân hàng tr tin bng Telex hay mng Swift.
Quy trình chuyn tin (c th là chuyn tin sau) trong hot đng ngoi thng
đc mô t theo s đ sau:







S đ 1.1: Quy trình thanh toán theo phng thc chuyn tin
Bc 1: Nhà xut khu thc hin vic giao hàng đng thi chuyn b chng t
thng mi nh: hóa đn, vn đn, bo him, giy chng nhn xut x,…cho nhà
nhp khu.
Bc 2: Sau khi kim tra b chng t (hay hàng hóa), nu chp nhn tr tin thì nhà
nhp khu vit lnh chuyn tin cùng vi y nhim chi (nu có tài khon) gi ngân
hàng phc v mình.

Bc 3: Sau khi kim tra chng t và các điu kin chuyn tin, nu thy hp l và đ
kh nng thanh toán, ngân hàng thc hin trích tài khon ca nhà nhp khu đ chuyn
tin và gi giy báo N cho nhà nhp khu.
Bc 4: Ngân hàng chuyn tin phát lnh thanh toán (bng M/T hay T/T) cho ngân
hàng tr tin đ chuyn tr cho ngi th hng.
Bc 5: Ngân hàng tr tin ghi Có vào tài khon ca ngi th hng, đng thi gi
giy báo Có cho ngi th hng.
Phng thc chuyn tin có u đim là: th tc chuyn tin đn gin, to thun
li cho ngi chuyn tin; thi gian chuyn tin ngn nên ngi th hng có th
nhanh chóng nhn đc tin.
Bên cnh mt s u đim trên, phng thc này có mt vài nhc đim sau:
NGÂN HÀNG

TR

TI

N

NGÂN HÀNG
CHUY

N TI

N

NHÀ
XU

T KH

U

NHÀ

NH

P
KH

U

10


- Trong thanh toán chuyn tin, vic nhn hàng hóa có th tách ri vi vic
chuyn tin nên có th dn đn ri ro. i vi chuyn tin trc, ri ro có th xy ra
vi nhà nhp khu khi đã chuyn tin trc cho nhà xut khu nhng li không nhn
đc hàng hay hàng nhn đc không đm bo cht lng. i vi chuyn tin sau,
ri ro có th xy ra vi nhà xut khu khi đã giao hàng đúng theo yêu cu nhng
không đc hoc b chm tr tin.
- Vì thi gian thanh toán nhanh nên nu có sai sót xy ra thì s khó khn trong
vic thông báo, điu chnh, nht là khi nhà xut khu đã nhn tin
1.1.4.2. Phng thc ghi s (Open Account)
Ghi s là mt phng thc thanh toán trong đó nhà xut khu sau khi hoàn
thành giao hàng thì ghi N tài khon cho bên nhp khu vào mt cun s theo dõi và
vic thanh toán các khon n này đc thc hin thông thng theo đnh kì nh đã
tha thun. (Nguyn Vn Tin (2010), Thanh toán quc t và tài tr ngoi thng,
Nhà xut bn Thng kê, Hà Ni, tr.328)
Tham gia phng thc thanh toán này ban đu ch có nhà xut khu và nhà
nhp khu. n đnh kì thanh toán theo tha thun, nhà nhp khu thông qua ngân
hàng ca mình đ thanh toán khon tin n phát sinh cho nhà xut khu. Trong nghip
v thanh toán ghi s, ch có nhà xut khu m tài khon (m s) ghi chép các khon
tin hàng. Nhà nhp khu không m s song song, nu có m s ghi chép thì s đó ch
có giá tr theo dõi ch không có giá tr thanh quyt toán gia hai bên.
Quy trình thc hin phng thc này nh sau:
+ Bc 1: Nhà xut khu giao hàng và gi chng t cho nhà nhp khu đ nhn
hàng
+ Bc 2: Nhà xut khu ghi n vào tài khon và báo n trc tip cho nhà nhp
khu
+ Bc 3: nh kì thanh toán, nhà nhp khu chuyn tin qua ngân hàng thanh
toán cho nhà xut khu hoc thanh toán bng séc
Nh vy phng thc này hoàn toàn có li cho nhà nhp khu. Nhà xut khu
s chu ri ro khi nhà nhp khu không thanh toán, thanh toán chm tr hay thanh toán

không đy đ. Phng thc này đc áp dng khi nhà xut khu mun cp tín dng
cho nhà nhp khu và thng s dng trong các trng hp:
- Hai bên có quan h mua bán thng xuyên vi s lng hàng hóa không ln
và có s tin cy ln nhau
Thang Long University Library
11

(1)

(2)
(7)

(3)

(6)
(4) (5)
- Nhà xut khu gi hàng cho nhà nhp khu/đi lý phân phi  nc ngoài
bán.
- Thanh toán phí dch v nh cc phí vn ti, bo him, bu đin, tin hoa
hng, phí y thác, lãi cho vay hoc li tc đu t.
1.1.4.3. Phng thc nh thu (Collection of Payment)
Nh thu là mt phng thc thanh toán trong đó bên bán sau khi giao hàng hay
cung ng dch v, y thác cho ngân hàng phc v mình thu h tin ca bên mua trên
c s hi phiu do ngi bán lp. (Nguyn Vn Tin (2010), Thanh toán quc t và
tài tr ngoi thng, Nhà xut bn Thng kê, Hà Ni, tr.340)
Phng thc nh thu có liên quan đn chng t gi đi nh thu nên theo quy
đnh ca URC 522 chng t nh thu là các chng t tài chính hoc chng t thng
mi. Chng t tài chính (financial documents) bao gm hi phiu, kì phiu, séc hoc
các chng t tng t nhm mc đích chi tr. Còn chng t thng mi (commercial
documents) gm có hóa đn thng mi, chng t bo him, giy chng nhn xut x,

giy kim đnh,…liên quan đn tính cht ca hàng hóa.
Cn c vào ni dung chng t đc gi đn ngân hàng nh thu mà ngi ta
chia phng thc thanh toán này thành 2 loi:
- Nh thu trn (Clean Collection): là phng thc thanh toán trong đó chng t
nh thu ch bao gm chng t tài chính còn chng t thng mi đc gi trc tip
cho nhà nhp khu không qua ngân hàng.
Quy trình nh thu trn đc mô t nh sau:







S đ 1.2: Quy trình thanh toán theo phng thc nh thu trn
Bc 1: Sau khi đã kí kt hp đng mua bán và quy đnh thanh toán theo phng thc
nh thu trn, nhà xut khu giao hàng và đng thi chuyn chng t thng mi cho
nhà nhp khu.
NGÂN HÀNG NH THU NGÂN HÀNG THU H
NGI
XUT KHU
NGI
NHP KHU