B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNGăIăHCăTHNGăLONG
o0o







KHịAăLUNăTTăNGHIP




 TÀI:
HOÀNăTHINăCHệNHăSÁCHăCăTCă
TIăCỌNGăTYăCăPHN FPT







SINHăVIểNăTHCăHIN : TRNăTUNăANH
MÃ SINH VIÊN : A15047
CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH ậ NGÂN HÀNG

HÀăNIăậ 2012
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNGăIăHCăTHNGăLONG
o0o







KHịAăLUNăTTăNGHIP




 TÀI:
HOÀNăTHINăCHệNHăSÁCHăCăTCă
TIăCỌNGăTYăCăPHN FPT






Giáoăviênăhngădn : Th.S VăLăHng
Sinhăviênăthcăhin : TrnăTunăAnh

Mã sinh viên : A15047
Chuyên ngành : Tài chính ậ Ngân hàng






HÀăNIăậ 2012
Thang Long University Library
LI CMăN

Em xin gi li cm n sâu sc ti các thy cô giáo đã và đang công tác di mái
trng i hc Thng Long. Thy cô là nhng ngi đã dìu dt chúng em chp chng
tng bc đi trên con đng hc vn và cng chính là nhng ngi đã gieo mm c
m v s nghip cho tng sinh viên. Thy cô đã cho chúng em nhng kin thc t c
bn đn chuyên sâu, t lý thuyt đn thc t nh đó mà tt c sinh viên nói chung và
bn thân em nói riêng có nhng cái nhìn c th, rõ ràng v chuyên ngành ca mình. ó
cng chính là nhng nn tng to tin đ cho em thc hin khóa lun này. c bit, em
xin gi li cm n chân thành và sâu sc nht ti ging viên: Thc s V L Hng – cô
là ngi đã trc tip hng dn, ch bo chu đáo cng nh góp Ủ tn tình cho em trong
sut quá trình nghiên cu và thc hin khóa lun.
Trong thi gian thc hin khóa lun, em đã c gng nghiên cu, trình bày vn đ
mt cách khoa hc rõ ràng, tuy nhiên do còn là mt sinh viên thiu kinh nghim thc t,
k nng cha vng vàng nên không th tránh khi nhng thiu sót. Bi vy, em rt
mong nhn đc nhng ý kin đóng góp t thy cô và các bn đ khóa lun ca em
đc hoàn thin hn.
Em xin chân thành cm n!
Sinh viên thc hin



Trn Tun Anh

MC LC
LI M U
CHNGă1.ăăLệăLUNăCăBN V CHÍNH SÁCH C TC TRONG CÔNG
TY C PHN 1
1.1. Mt s khái nim và thut ng liênăquanăđn chính sách c tc ca Công ty c
phn 1
1.1.1. Khái nim và đc đim ca Công ty c phn 1
1.1.1.1. Khái nim Công ty c phn 1
1.1.1.2. c đim ca Công ty c phn 1
1.1.2. C tc và các khái nim liên quan 4
1.1.2.1. C phn và các loi c phn 4
1.1.2.2 C phiu và các loi c phiu 6
1.1.2.3. Khái nim c tc và quy trình chi tr c tc 7
1.1.2.4. Li nhun và li nhun gi li 8
1.1.2.5. Giá tr doanh nghip 10
1.1.3. Chính sách c tc 10
1.1.3.1. Khái nim v chính sách c tc 11
1.1.3.2. Ni dung ca chính sách c tc 11
1.2. Tm quan trng ca chính sách c tc trong Công ty c phn 13
1.3. Vai trò và s cn thit ca vic xây dng chính sách c tc trong Công ty c
phn 13
1.3.1. C s ca vic xây dng chính sách c tc trong Công ty c phn 13
1.3.2. Vai trò ca vic xây dng chính sách c tc trong Công ty c phn 18
1.3.3. S cn thit ca vic xây dng chính sách c tc trong Công ty c phn . 18
1.4. Các ch tiêuăđoălng chính sách c tc 18
1.4.1. Mt s ch tiêu đo lng c bn liên quan 18
1.4.1.1. T sut sinh li trên vn c phn (ROE) 18

1.4.1.2. Thu nhp trên mt c phn thng (EPS) 19
1.4.1.3. C tc chi tr cho mt c phn thng (DPS) 19
1.4.1.4. T s giá trên thu nhp (P/E) 19
1.4.1.5. Giá tr ghi s ca mt c phiu (Book value per share) 19
1.4.1.6. Giá tr th trng ca mt c phiu (Market price per share) 20
1.4.1.7. T s giá trên giá tr ghi s (P/B) 20
1.4.2. T l li nhun tr c tc (Dividend payout ratio) 20
1.4.3. T sut c tc (Dividend Yield) 20
1.5. Các chính sách c tc 21
1.5.1. Chính sách li nhun gi li th đng 21
Thang Long University Library
1.5.2. Chính sách c tc tin mt n đnh 22
1.5.3. Các chính sách chi tr c tc khác 24
1.5.3.1. Chính sách c tc có t l chi tr không đi 24
1.5.3.2. Chính sách chi tr c tc nh hàng quý cng vi c tc thng thêm
vào cui nm 25
1.6. Các hình thc chi tr c tc 26
1.6.1. Tr c tc bng tin mt 26
1.6.2. Tr c tc bng c phiu 27
1.6.3. Tr c tc bng tài sn khác 28
1.6.4. Mua li CP 29
1.7. Các nhân t nhăhngăđn chính sách c tc ca Công ty c phn 29
1.7.1. Các nhân t khách quan 29
1.7.2. Các nhân t ch quan 32
1.8. Chính sách c tc và mi quan h vi giá tr doanh nghip ca Công ty c
phn 34
1.8.1. Chính sách c tc không tác đng ti giá tr doanh nghip 35
1.8.2. Chính sách c tc tác đng ti giá tr doanh nghip 36
KT LUNăCHNGă1 40
CHNGă2.ăTHC TRNG V CHÍNH SÁCH C TC TI CÔNG TY C

PHN FPT 41
2.1. Gii thiu chung v Công ty c phn FPT 41
2.1.1. Quá trình hình thành và phát trin 41
2.1.2. Chc nng nhim v và đc đim sn xut kinh doanh 43
2.1.3. C cu b máy t chc và qun lý ti Công ty c phn FPT 44
2.2. Tình hình sn xut kt qu kinh doanh ca Công ty c phnăFPTăgiaiăđon
2007 ậ 2011 49
2.2.1. Kt qu hot đng sn xut kinh doanh ca Công ty c phn FPT giai đon
2007 – 2011 49
2.2.2. Tình hình tài sn ngun vn ca Công ty c phn FPT trong giai đon
2007 – 2011 58
2.3. Thc trng chính sách c tc ti Công ty c phn FPT 68
2.3.1. C s ca vic hoch đnh chính sách c tc ti Công ty c phn FPT 68
2.3.1.1. C s pháp lý 68
2.3.1.2. Cn c vào iu l ca Công ty 69
2.3.1.3. Cn c vào nhng k hoch đu t trong tng lai 70
2.3.2. Phân tích mt s ch tiêu đo lng chính sách c tc ti Công ty c phn
FPT 72
2.3.2.1. S lng c phiu ca Công ty c phn FPT qua các nm 72
2.3.2.2. T sut sinh li trên vn c phn (ROE) 73
2.3.2.3. Thu nhp trên mt c phn thng (EPS) 74
2.3.2.4. C tc chi tr cho mt c phn thng (DPS) 76
2.3.2.5. T s giá 78
2.3.2.6. T l li nhun tr c tc 79
2.3.2.7. T sut c tc 80
2.3.3. Các hình thc chi tr c tc qua các nm 81
2.3.4. Các yu t nh hng đn chính sách c tc ti Công ty c phn FPT 83
2.3.4.1. Các nhân t khách quan 83
2.3.4.2. Các nhân t ch quan 88
2.4. Chính sách c tc và giá tr doanh nghip ti Công ty c phn FPT 90

2.5.ăánhăgiáăchínhăsách c tc ti Công ty c phn FPT 91
2.5.1. Nhng u đim ca chính sách c tc ti Công ty c phn FPT 91
2.5.2. Nhng tn ti và nguyên nhân 92
KT LUNăCHNGă2 94
CHNGă3.ăMT S GII PHÁP NHM HOÀN THIN CHÍNH SÁCH C
TC TI CÔNG TY C PHN FPT 95
3.1.ănhăhng phát trin ca Công ty c phnăFPTătrongătngălai 95
3.1.1. Trin vng ngành 95
3.1.2. C hi ca FPT và đnh hng chin lc OneFPT 96
3.1.3. K hoch nm 2012 ca Công ty c phn FPT 97
3.2. Mt s giiăphápăđ có t l li nhun dành cho vic chi tr c tc hp lí 99
3.2.1. Nhng vn đ cn lu ý khi ra quyt đnh c tc 99
3.2.2. Xây dng quy trình ra quyt đnh chính sách c tc trong doanh nghip 101
3.3.ă xut chính sách c tc tiăuănhm tránh chi tr c tc bng tin mt cao
và tránh pha loãng giá c phiu 102
3.4. Xem xét mt s phngăthc phân chia li nhun khác 105
3.4.1. Mua li c phn 105
3.4.2. Thng bng c phiu qu 106
3.4.3. Chia nh c phiu 106
KT LUNăCHNGă3 108
KT LUN 109


Thang Long University Library
DANH MC VIT TT


Ký hiu vit tt Tênăđyăđ

C C đông

CNTT&VT Công ngh thông tin và vin thông
CP C phn
DPS C tc chi tr cho mt c phn thng
EPS Thu nhp trên mt c phn thng
P/E T s giá trên thu nhp
P/B T s giá trên giá tr ghi s
ROE T sut sinh li trên vn c phn

DANH MCăSă, BIUă, BNG BIU

S đ 1.1. Quá trình chi tr c tc 7
S đ 1.2. Chính sách c tc trong các giai đon phát trin ca Công ty 34
S đ 2.1. C cu b máy t chc ca Công ty c phn FPT 45

Bng 2.1. Mt s ch tiêu trong báo cáo kt qu kinh doanh ca Công ty c phn FPT t
nm 2007 đn nm 2011 50
Bng 2.2. T trng các loi chi phí so vi doanh thu thun ca Công ty c phn FPT
giai đon 2007 - 2011 56
Bng 2.3. Mt s ch tiêu trong bng cân đi k toán ca Công ty c phn FPT giai
đon t nm 2007 đn nm 2011 59
Bng 2.4. C cu tài sn ti Công ty c phn FPT 63
Bng 2.5. C cu ngun vn ti Công ty c phn FPT 65
Bng 2.6. T trng các khon mc trong Tài sn và Ngun vn ca Công ty c phn
FPT giai đon 2007 – 2011 66
Bng 2.7. T sut sinh li trên vn c phn (ROE) ca Công ty c phn FPT giai đon
2007 – 2011 73
Bng 2.8. Ch s ROE trung bình ca mt s doanh nghip cùng ngành 74
Bng 2.9. Tình hình tng trng EPS ca Công ty c phn FPT 75
Bng 2.10. EPS trung bình ca các doanh nghip cùng ngành 76
Bng 2.11. Bng s liu v ch s P/E và P/B 78

Bng 2.12. T l li nhun tr c tc 79
Bng 2.13. T sut c tc ca Công ty c phn FPT 80
Bng 3.1. K hoch sn xut kinh doanh nm 2012 99

Biu đ 2.1. Tình hình doanh thu thun và li nhun sau thu ca Công ty c phn FPT
giai đon 2007 – 2011 51
Biu đ 2.2. C cu tài sn ti Công ty c phn FPT 63
Biu đ 2.3. C cu ngun vn ti Công ty c phn FPT 66
Biu đ 2.4. C cu t trng các khon mc trong Tài sn và Ngun vn 67
Biu đ 2.5. S lng c phiu ca Công ty c phn FPT qua các nm 72
Biu đ 2.6. T sut sinh li trên vn c phn (ROE) giai đon 2007 – 2011 73
Biu đ 2.7. Thu nhp trên mt CP thng EPS 75
Biu đ 2.8. C tc chi tr cho mt c phn thng (DPS) qua các nm ca Công ty c
phn FPT 76
Thang Long University Library
Biu đ 2.9. Thng kê v DPS ca các Công ty niêm yt trên S giao dch chng
khoán H Chí Minh t nm 2009 đn 2011 77
Biu đ 2.10. T sut c tc ca các Công ty niêm yt ti S giao dch chng khoán
H Chí Minh qua các nm 80
Biu đ 2.11. Hình thc chi tr c tc ca Công ty c phn FPT giai đon t nm 2007
đn nm 2011 81
Biu đ 2.12. Lm phát và lãi sut trong giai đon 2007 – 2011 85




LI M U

1. Lý do chnăđ tài
Mt doanh nghip luôn có ba quyt đnh tài chính quan trng: Quyt đnh đu t,

quyt đnh tài tr và quyt đnh chi tr c tc. ây là ba quyt đnh đc lp, nht quán
nhng đu hng ti mt mc tiêu chung đó là ti đa hóa giá tr doanh nghip. Quyt
đnh c tc ca doanh nghip là mt quyt đnh nng đng và chu tác đng ca nhiu
nhân t v mô và vi mô. Xu hng chi tr c tc ca các doanh nghip vì th có th điu
chnh theo thi gian do s thay đi ca tình hình kinh t v mô và nn tng ni ti ca
doanh nghip. Nhà qun tr hành đng vì li ích c đông s điu chnh chính sách c
tc phù hp theo nhng thay đi nói trên.
Trên th gii có rt nhiu nghiên cu khác nhau v chính sách c tc, nhng nó
vn là mt vn đ còn gây nhiu tranh cãi. Trong khi trên th trng chng khoán Vit
Nam, chính sách c tc ca doanh nghip thi gian qua ni lên thành mt trong nhng
vn đ đc các nhà đu t rt chú trng, đng thi các doanh nghip vn cha có nhn
thc sâu sc v tm quan trng ca chính sách c tc trong công tác tài chính ca mình.
Vi mong mun đóng góp mt phn vào vic phân tích rõ hn quyt đnh phân phi c
tc, cng nh tm quan trng ca nó đi vi mc tiêu ti đa hóa tài sn ca các c
đông, em xin chn đ tài “Hoàn thin chính sách c tc ti Công ty c phn FPT” trong
khóa lun tt nghip ca mình.
2. Mcăđíchănghiênăcu
Nghiên cu, đánh giá chính sách c tc hin ti ca Công ty và đ xut gii pháp
và kin ngh đ hoàn thin chính sách chi tr c tc ti Công ty c phn FPT.
3.ăi tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu ca khóa lun: Nghiên cu v chính sách c tc trong
Công ty c phn nói chung và chính sách c tc ca Công ty c phn FPT nói riêng.
Phm vi nghiên cu: ánh giá thc trng v chính sách c tc ca Công ty c
phn FPT giai đon t nm 2007 đn nm 2010, nhm đa ra mt s bin pháp ch yu
đ hoàn thin chính sách c tc.
4.ăPhngăphápănghiênăcu
Phng pháp ch yu trong khóa lun là phng pháp phân tích tng hp, so
sánh, khái quát hóa da trên s liu đc cung cp và tình hình thc t ca Công ty.

Thang Long University Library

5. Kt cu ca khóa lun
Khóa lun tt nghip bao gm 3 chng:
Chngă1:ăNhng lí lunăcăbn v chính sách c tc trong Công ty c phn
Chngă2:ăThc trng v chính sách c tc ti Công ty c phn FPT
Chngă3:ăMt s gii pháp nhm hoàn thin chính sách c tc ti Công ty
c phn FPT
1

CHNGă1. LÍ LUNăCăBN V CHÍNH SÁCH C TC
TRONG CÔNG TY C PHN
1.1. Mt s khái nim và thut ng liênăquanăđn chính sách c tc ca Công ty
c phn
1.1.1. Khái nim và đc đim ca Công ty c phn
1.1.1.1. Khái nim Công ty c phn
Trong lch s phát trin ca nn kinh t, các nhà buôn đã bit góp vn đ làm
n, buôn bán và chia li lãi t công vic kinh doanh. H chp nhn ri ro có th xy ra
là mt đi phn vn đã góp nu công vic kinh doanh gp tr ngi, trc trc. Hình nh
này cng không khác my vi hình nh ngi ta mua CP  các Công ty c phn ngày
nay. Bng vic cách điu hóa các nguyên tc mà các nhà buôn đã tng góp vn vi
nhau, quy đnh c th v phng thc góp vn, ngi đc quyn góp vn, đa dng
hóa các loi vn góp, thêm bt các quyn và ngha v ca ngi góp vn, cách chia li
lãi, trách nhim ca mi ngi góp vn đi vi nhng ri ro trong kinh doanh… Ủ
tng s khai v s hp tác cùng b vn, chia li lãi và ch mt nhng gì đã góp vào
ban đu ca các nhà buôn đc tip ni trong các Công ty c phn hin đi.
Ngày nay, Công ty c phn đc xem là phng thc phát trin cao nht ca
loài ngi đ huy đng vn cho kinh doanh và qua đó làm cho nn kinh t ca mi
quc gia phát trin. Theo Lut doanh nghip nm 2005, Công ty c phn đc đnh
ngha là mt t chc thành lp theo pháp lut trong đó vn đc chia làm nhiu phn
bng nhau, ngi s hu ít nht mt CP đã phát hành ca Công ty c phn đc gi là
C. C có th là cá nhân hay t chc và ch chu trách nhim v các khon n và

ngha v tài sn khác ca doanh nghip trong phm vi s vn đã góp vào doanh
nghip. Công ty c phn mang bn cht là Công ty đi vn quy t các C có th là
nhng ngi không quen bit nhau, ti thiu phi là ba nhng không hn ch s lng
ti đa.
1.1.1.2. c đim ca Công ty c phn
Công ty c phn tn ti di các tên gi khác nhau  các nc khác nhau. 
Pháp, ngi ta có th thành lp Công ty c phn, Công ty hp vn CP, Công ty c
phn đn gin.  c, nó là Công ty trách nhim hu hn (bi) c phiu (company
limited by shares). Nhng dù Công ty c phn đc gi tên nh th nào thì nhng đc
trng c bn ca Công ty c phn hu nh vn không thay đi.
Công ty c phn là t chc có t cách pháp nhân đc lp
Pháp lut v Công ty ca các nc đu xác lp mt cách c th v các quyn và
ngha v pháp lý ca Công ty c phn vi t cách là mt pháp nhân đc lp, có nng
lc và t cách ch th riêng, tn ti đc lp và tách bit vi các C trong Công ty.
Công ty c phn chu trách nhim v các khon n và ngha v tài sn bng tài sn ca
Thang Long University Library
2

chính Công ty, là nguyên đn hoc b đn dân s trong các quan h tranh tng ti Tòa
án thông qua ngi đi din ca mình. C là ch s hu Công ty c phn và có mt s
quyn li nh: quyn tham gia qun lỦ điu hành, quyn đc chia c tc, quyn đc
chia tài sn theo t l CP s hu khi Công ty gii th… nhng C ch đc s hu CP
trong Công ty mà không có bt kì quyn s hu nào đi vi tài sn ca Công ty. Trong
khi đó, Công ty c phn vi t cách là mt pháp nhân có quyn s hu toàn b tài sn
riêng ca Công ty.
C đông trong Công ty c phn chu trách nhim hu hn
Khi mt cá nhân hay t chc chuyn dch vn ca mình vào Công ty c phn
tr thành tài sn thuc s hu Công ty c phn, C vn đc hng các quyn và
ngha v phát sinh t vic góp vn nhng cng có th mt chúng khi Công ty gii th
hoc phá sn. Vn thuc s hu Công ty chính là gii hn s ri ro tài chính ca các

C trên toàn b s vn đã đu t vào Công ty nên trách nhim ca nhng C đi vi
các ngha v ca Công ty đc hn ch trong phm vi mà h đã đu t vào c phiu
ca mình. c đim này cho phép ngi ta mnh dn đu t vào Công ty mà không
phi chu ri ro đi vi tài sn cá nhân trong trng hp Công ty phá sn vì C không
bao gi b mt nhiu hn so vi s vn đã b ra đu t vào Công ty c phn. Cng
chính li th này mà các Công ty c phn có kh nng huy đng rt ln các ngun vn
đu t ca xã hi vào hot đng sn xut – kinh doanh ca mình.
CP đc t do chuyn nhng
ây là đc đim quan trng to nên s hp dn ca Công ty c phn. Chính đc
đim này đã thu hút các nhà đu t vì vi CP đc t do chuyn nhng C có th
chuyn nhng CP cho nhà đu t khác bt c lúc nào, h đc quyn ri b Công ty
khi h mun. Hn na, vi vic t do chuyn nhng CP, c cu C ca Công ty có
th thay đi linh hot mà không làm nh hng đn s tn ti cng nh bn cht ca
Công ty.
Công ty c phn có cu trúc vn và tài chính linh hot
Công ty c phn không th đc thành lp và hot đng nu không có vn. Vn
là yu t quyt đnh và chi phi toàn b hot đng, quan h ni b cng nh quan h
vi các đi tác bên ngoài. Trong quan h ni b, vn ca Công ty đc xem là ci
ngun ca quyn lc. Trong quan h vi bên ngoài, vn ca Công ty c phn là mt
du hiu ch rõ thc lc tài chính ca Công ty. S phát trin ca Công ty c phn t l
thun vi s luân chuyn các ngun vn trong nn kinh t. S vn đng ca vn trong
Công ty c phn va chu s chi phi khách quan ca các quy lut kinh t, va b nh
hng bi ý chí ch quan ca con ngi. Do vy, cách thc góp vn, cách t chc và
qun lý vn trong Công ty c phn s đa dng và c th đ có th đáp ng đc s vn
đng linh hot ca đng vn trong Công ty c phn.
3

Quy mô Công ty c phn d dàng m rng
C Công ty c phn có th là cá nhân hay t chc, s lng ti thiu là ba,
không hn ch s lng ti đa. Do vy, bt c ai cng có th tr thành C ca Công ty

c phn nu h không thuc dng b cm góp vn vào Công ty c phn và ch cn nm
gi ít nht mt CP ca Công ty c phn. Mt khác, Công ty c phn có thi gian tn
ti vô hn nên vic phát hành chng khoán đ huy đng vn và m rng quy mô Công
ty là điu ht sc d dàng.
C ch qun lý tp trung cao
Công ty c phn không phi là s tp hp đn thun ca C mà là mt thc th
thng nht có t chc cht ch. Bn thân Công ty là mt pháp nhân đc lp vi đy đ
quyn và ngha v ca mình nhng không th quyt đnh đc ý chí ca mình hay t
mình hành đng nh mt th nhân. Vì vy, mi hành đng ca Công ty c phn phi
đc thc hin thông qua mt c quan qun lý riêng bit. iu đó dn đn s tách bit
gia nhng ngi s hu CP và nhng ngi điu hành. S tách bit này giúp tit
kim chi phí ca vic ra quyt đnh và đ đm bo rng các nhà qun lỦ không đi
ngc li li ích ca mình. Các C thành lp ra b máy, c ch đ qun lý, kim soát
nhng hành vi c hi ch ngha ca các C nm quyn kim soát hoc là đi vi các
C khác, hoc là đi vi các đi tác khác liên quan đn Công ty nh ch n hay ngi
lao đng. Nó mang đn cho C thiu s hay các thành phn khác nh ngi lao đng
và ch n mt phng tin tip cn thông tin đáng tin cy hay tham gia trc tip vào
vic ra quyt đnh ca Công ty. Rõ ràng, vic tách bch gia s hu và qun lỦ nh
vy va thu hút đc nhng ngi qun lý chuyên nghip đc Công ty thuê làm công
tác qun lý, va to ra đc s qun lý tp trung cao thông qua c ch qun lý hin đi
nhm phát huy tính hiu qu, công khai, minh bch, góp phn bo v nhà đu t tt
hn và ci thin sc cnh tranh cho chính bn thân doanh nghip.
Vi nhng đc đim ni bt, Công ty c phn đã tr thành hình thc t chc
doanh nghip mang tính thng tr nhm gii quyt nhu cu v vn cho tng trng. Dù
vn còn có nhng hn ch nht đnh nhng trong thi bui cnh tranh toàn cu hin
nay nhng hn ch ca Công ty c phn là hoàn toàn có th đc khc phc. Trong
nn kinh t th trng theo đnh hng xã hi ch ngha hin nay, Công ty c phn là
hình thc huy đng vn trên quy mô ln mt cách hiu qu nht, giúp doanh nghip
tip thu s tin b ca khoa hc nhanh chóng, to điu kin cho Công ty kinh doanh
hiu qu hn và tng thêm ngun thu cho ngân sách.


Thang Long University Library
4

1.1.2. C tc và các khái nim liên quan
1.1.2.1. C phn và các loi c phn
Khái nim c phn
CP là khái nim ch các chng nhn hp l v quyn s hu mt phn đn v
nh nht ca mt cá nhân hay t chc trong Công ty c phn.  các quc gia khác
nhau, thut ng “CP” đc hiu theo các cách khác nhau nhng bn cht ca nó vn
th hin quyn s hu đi vi Công ty c phn.
 Philippin, Singapore, Malaysia…phn vn góp trong Công ty trách nhim
hu hn t nhân hoc các Công ty đóng và các Công ty công cng đu đc coi là CP.
CP  các Công ty này ch khác nhau là có đc chào bán ra công chúng và có đc
niêm yt  s giao dch chng khoán hay không.  các quc gia này, CP đc xem
nh là đn v đ phân chia quyn s hu ca Công ty và mi CP có th gm nhiu c
phiu có giá danh ngha nh nhau.
 Vit Nam, và mt s quc gia khác trên th gii CP là phn chia nh nht và
bng nhau ca vn điu l, là t “tng trng” cho quyn s hu ca C và đc c
th hóa bng mt c phiu. Quyn s hu này dù ch là mt phn cng cho phép ngi
s hu CP nhng đc quyn nht đnh, thng là: hng mt phn tng ng li
nhun ca hot đng kinh doanh, thông qua phn chia lãi sau thu, quyn đc tham
gia quyt đnh kinh doanh quan trng trong các phiên hp thng niên hay bt thng,
sc mnh quyn này t l vi s CP nm gi, quyn đc tip tc tham gia đóng góp
vn khi doanh nghip phát hành b sung các CP mi hoc phát trin các d án mi cn
gi vn và mt s quyn khác tùy theo quy đnh pháp lut.
Các loi c phn
Công ty c phn phi có CP ph thông, CP u đãi là loi CP không bt buc
phi có trong Công ty c phn, bao gm: CP u đãi biu quyt, CP u đãi c tc, CP
u đãi hoàn li và các loi CP u đãi khác do iu l Công ty quy đnh.

Lut doanh nghip nm 2005 không đa ra khái nim c th th nào là “CP ph
thông” nhng cn c vào quyn và ngha v ca ngi nm gi nó CP ph thông đc
hiu là loi CP có thu nhp không n đnh, C nm gi CP ph thông đc tr c tc
hàng nm tùy thuc vào hot đng kinh doanh ca Công ty và có nhng quyn c bn
nht nh biu quyt, tham gia bu c và ng c vào b máy qun tr và kim soát
Công ty, chu trách nhim v s thua l hoc phá sn tng ng vi phn vn góp ca
mình.
Lut doanh nghip cng không đa ra khái nim chung cho “CP u đãi” mà
mi CP u đãi đu có khái nim riêng và đem li cho ngi nm gi nhng quyn đc
bit. Thc cht, CP u đãi có ngun gc t CP ph thông, chng qua t cái gc chính
5

đó, ngi ta gim đi các yu t quyn cn bn đ to ra nhng CP u đãi khác nhau.
Trong đó:
- CP u đãi biu quyt (theo khon 1 iu 81 Lut doanh nghip nm 2005) là
CP có s phiu biu quyt nhiu hn so vi CP ph thông. S phiu biu quyt ca
mt CP u đãi biu quyt do iu l Công ty quy đnh. Nh vy, so vi các C ph
thông, C u đãi biu quyt s có ting nói nhiu hn trong các cuc hp i hi
đng C. Lut doanh nghip không hn ch ti đa s phiu biu quyt ca CP u đãi
biu quyt và cng không hn ch t l CP u đãi biu quyt nói riêng mà ch hn ch
v ch th có quyn nm gi loi CP này nhm hn ch C đa ra các quyt đnh bt
li cho Công ty c phn. Theo đó, ch có t chc đc Chính ph u quyn và C
sáng lp đc quyn nm gi CP u đãi biu quyt.
- CP u đãi c tc (theo khon 1 iu 82 Lut doanh nghip nm 2005) là CP
đc tr c tc vi mc cao hn so vi mc c tc ca CP ph thông hoc mc n
đnh hng nm. Loi CP này thc ra đã tn ti  các nc phát trin t rt lâu. ây là
loi CP phù hp vi các C thiu s và nhng C không có nhu cu qun tr Công ty.
i vi các C thiu s thng chn loi CP này đ có đc li ích cao hn trong
vic nhn c tc vì h bit rng vi ngn y CP ít i quyn biu quyt, quyn qun tr
Công ty (nu có) cng tr nên vô ngha. Còn đi vi các C không có nhu cu qun

tr, dù h s hu mt lng ln CP đã phát hành, la chn loi CP này ch yu đ
nhn c tc. Các ch th này sn sàng hi sinh quyn bu c, ng c đ la chn CP u
đãi c tc vì mc c tc hp dn ca nó.
- CP u đãi hoàn li (theo khon 1 iu 83 Lut doanh nghip nm 2005) là
CP đc Công ty hoàn li vn góp bt c khi nào theo yêu cu ca ngi s hu hoc
theo các điu kin đc ghi ti c phiu ca CP u đãi hoàn li. CP u đãi loi này
cng là mt trong nhng công c huy đng vn hu hiu ca Công ty c phn, đc bit
là khi Công ty cn gp mt khon vn ln đ gii quyt nhng công vic c th. Có
th nói, đây cng là mt khon vay ca Công ty c phn trong quá trình hot đng ca
mình, ch khác là Công ty không phi tr lãi cho ngi nm gi nó và quyn u tiên
nhn tài sn còn li ca Công ty c phn phi xp sau ngi nm gi trái phiu sau khi
Công ty gii th hoc phá sn (nu có).
- CP u đãi khác, ngoài ba loi CP u đãi mà Lut doanh nghip d liu nh đã
phân tích thì Công ty c phn còn có th có mt s loi CP u đãi khác tùy thuc vào
iu l quy đnh. Thm chí, Công ty c phn có th ch phát hành các loi CP u đãi
khác do iu l Công ty quy đnh mà không nht thit phi bao gm ba loi CP nêu
trên. Tham kho pháp lut ca Singapore, Thái Lan, Malaysia, Philippin các CP u đãi
khác bao gm:
Thang Long University Library
6

+ CP u đãi d phn đc chia c tc: Sau khi đã nhn đc c tc u đãi, các
C u đãi d phn đc chia thêm c tc mà các C ph thông đc hng trong
phm vi quy đnh trong bn iu l Công ty.
+ CP u đãi d phn khi thanh lý: Sau khi đã nhn đc tài sn thanh lí theo
phn u đãi khi Công ty gii th, các C u đãi d phn đc nhn thêm tài sn phân
chia cho các C ph thông trong phm vi đc quy đnh trong bn điu l.
+ CP u đãi không d phn đc u đãi v c tc nhng không đc d phn
vào vic chia thêm tài sn thanh lí hay c tc thng.
+ CP u đãi phc hp: Các CP u đãi có th đc phát hành có kèm theo các

quyn nh: Các CP u đãi không d phn, không bu c, các CP u đãi có th mua li
đc hoc có th chuyn đi, hoc các CP u đãi có th mua li đc và có th chuyn
đi không dn lãi d phn hoc các CP u đãi không dn lãi d phn.
1.1.2.2. C phiu và các loi c phiu
Khái nim c phiu
Nh đã đ cp trên thì CP là phn chia nh nht và bng nhau ca vn điu l,
và đc c th hóa bng mt c phiu, ch có Công ty c phn mi phát hành c phiu.
Nh vy, c phiu chính là mt chng th chng minh quyn s hu ca mt C đi
vi mt Công ty c phn và C là ngi có CP th hin bng c phiu.
nh ngha v c phiu đc tìm thy trong lut pháp ca hu ht các quc gia,
chng hn lut pháp v chng khoán ca Liên Xô có đnh ngha: “C phiu là mt loi
chng khoán do các pháp nhân phát hành trên c s s hu tp th hay s hu hoàn
toàn quc doanh, không n đnh thi hn lu hành, nhng xác nhn vic b vn phát
trin xí nghip (xác nhn thành viên ca xí nghip CP và nhng ngi tham gia qun
lý xí nghip) và cho phép ngi s hu chng khoán có quyn hng mt phn li
nhun xí nghip di dng li tc CP”.
Theo khon 1 điu 85 Lut doanh nghip Vit Nam nm 2005 đnh ngha: “C
phiu là chng ch do Công ty c phn phát hành hoc bút toán ghi s xác nhn quyn
s hu mt hoc mt s CP ca Công ty đó. C phiu có th ghi tên hoc không ghi
tên”. Nh vy, c phiu trên thc t là giy chng nhn quyn s hu CP ca C,
trong trng hp c phiu tn ti di dng bút toán ghi s thì bút toán ghi s đó là c
s đ xác đnh phn quyn s hu ca C.
Các loi c phiu
Thông thng các Công ty c phn đu phân c phiu thành “C phiu thng”
và “C phiu u đãi” tng ng vi hai loi CP ca Công ty. Cách phân chia này tn
ti t trc đn nay và hu nh thng nht nh nhau  các nc phát trin.

7

1.1.2.3. Khái nim c tc và quy trình chi tr c tc

C tc
C tc đc hiu là mt phn li nhun ca doanh nghip chia cho C, đc
gi là thu nhp ca C. Tr trng hp c phiu u đãi, c tc thng không c đnh.
Vì c tc là phn thu nhp hng trên hiu qu hot đng ca doanh nghip, mà điu
này không c đnh nên đây là khon b l thuc. Bên cnh đó, giá c phiu thay đi
theo thi gian và giá tr đu t vào mt đn v CP cng khác nhau theo thi gian nên
không th áp cách tính tng đi (%) cho mi thi đim s hu CP khác nhau. Nhà
đu t khi nhn c tc là nhn mt khon chia li nhun trên khon đu t ca mình.
Quy trình chi tr c tc
Các Công ty  M thng tr c tc hàng quý, còn  Vit Nam thì các Công ty
thng tr c tc 2 ln/nm. C tc thng đc đ xut bi Hi đng qun lý và sau
đó đc thông qua bi i hi đng C. Sau đây là s đ quá trình chi tr c tc:
Săđ 1.1. Quá trình chi tr c tc






Ngày công b c tc (dividend declaration date): là ngày Công ty công b
mc chi tr c tc. ây là ngày quan trng bi vì thông qua vic công b c tc, nhà
đu t s đánh giá đc mc c tc là tng hay gim, hay vn đc duy trì. Qua đó,
các nhà đu t s đánh giá đc nhng tín hiu thông tin mà các Công ty phát ra. Vì
vy, nu Công ty thay đi c tc đt ngt thì đây là ngày mà phn ng trên th trng
thng s xut hin rt rõ.
Ngày giao dch cuiăcùngăđcăhng quyn (ex-dividend date): là ngày cui
cùng đc hng c tc, tc là ngày mà nhà đu t nên mua c phiu đ đc hng
c tc. Do đó, nu nhà đu t mua c phiu sau ngày này thì s không đc hng c
phiu.
Ngày cht giao dchăkhôngăhng quyn: là ngày mà nu các nhà đu t mua

c phiu s không đc hng c tc. Do đó, giá tham chiu ca c phiu ngày này
thng đc điu chnh xung tng ng vi s c tc đ đm bo bình đng gia các
C, tc là C đc li v c tc thì b thit v giá và ngc li.
Giá tham chiu ngày giao
dch không hng quyn
=
Giá đóng ca ngày giao
dch hng quyn cui cùng
–
C tc
Ngày
công b
Ngày hng
quyn cui cùng
Ngày
khóa s
Ngày chi tr
c tc
2 - 3 tun
2 ngày
1 ngày
Ngày không
hng quyn
2 - 3 tun
Thang Long University Library
8

Ngày khóa s hayăngƠyăđngăkỦăcui cùng (record date): là ngày Trung tâm
lu kỦ đóng s, cht danh sách nhng C đc hng c tc.  Vit Nam, do quy
ch giao dch là T+3 nên ngày cht danh sách C thng sau 3 ngày so vi ngày giao

dch cui cùng đc hng quyn hay sau 2 ngày so vi ngày giao dch không hng
quyn.
Ngày thanh toán c tc (dividend payment date): là ngày mà các C s nhn
đc c tc (thng là 2 - 3 tun sau ngày cht danh sách C).
1.1.2.4. Li nhun và li nhun gi li
Li nhun
- Khái nim v li nhun
Li nhun là mt khon thu nhp thun túy ca doanh nghip sau khi đã khu
tr mi chi phí. Nói cách khác li nhun là khon tin chênh lch gia doanh thu bán
hàng và cung cp dch v tr đi các khon gim tr, giá vn hàng bán, chi phí hot
đng, thu.
Bt kì mt t chc nào cng có mc tiêu đ hng ti, mc tiêu s khác nhau
gia các t chc mang tính cht khác nhau. Mc tiêu ca t chc phi li nhun là công
tác hành chính, xã hi, là mc đích nhân đo, không mang tính cht kinh doanh. Mc
tiêu ca doanh nghip trong nn kinh t th trng nói đn cùng là li nhun. Mi hot
đng ca doanh nghip đu xoay quanh mc tiêu li nhun, hng đn li nhun và tt
c vì li nhun.
- Ni dung ca li nhun
Li nhun ca doanh nghip gm có:
+ Li nhun gp: là li nhun thu đc ca Công ty sau khi ly tng doanh thu
tr đi các khon gim tr nh gim giá hàng bán, hàng bán b tr li, thu tiêu th đc
bit, thu xut khu và tr giá vn hàng bán.
+ Li nhun thun t hot đng kinh doanh: là li nhun thu đc t hot đng
kinh doanh thun ca doanh nghip. Ch tiêu này phn ánh kt qu hot đng kinh
doanh ca doanh nghip trong kì báo cáo. Ch tiêu này đc tính toán da trên c s
li nhun gp t doanh thu bán hàng và cung cp dch v tr chi phí bán hàng và chi
phí qun lý doanh nghip phân b cho hàng hóa, dch v đã cung cp trong kì báo cáo.
+ Li nhun t hot đng tài chính: phn ánh hiu qu ca hot đng tài chính
ca doanh nghip. Ch tiêu này đc tính bng cách ly thu nhp hot đng tài chính
tr đi các chi phí phát sinh t hot đng này. Li nhun t hot đng tài chính bao

gm: Li nhun t hot đng góp vn liên doanh, li nhun t hot đng đu t, mua
bán chng khoán ngn hn, dài hn, li nhun v cho thuê tài sn, li nhun v các
hot đng đu t khác, li nhun v chênh lch lãi tin gi ngân hàng và lãi tin vay
ngân hàng, li nhun cho vay vn, li nhun do bán ngoi t.
9

+ Li nhun khác: là nhng khon li nhun doanh nghip không d tính trc
hoc có d tính trc nhng ít có kh nng xy ra. Nhng khon li nhun khác có th
do ch quan đn v hoc do khách quan đa ti. Nhng khon li nhun bt thng
này có th là: Li nhun t nhng bán, thanh lý tài sn c đnh, thu tin pht vi phm
hp đng, thu t các khon n khó đòi đã x lý, xóa s, thu các khon n không xác
đnh đc ch, các khon thu nhp kinh doanh ca nhng nm trc b b sót hay lãng
quên ghi s k toán nm nay mi phát hin ra…
- Vai trò ca li nhun
Li nhun là ch tiêu tng hp biu hin kt qu ca quá trình sn xut kinh
doanh. Nó phn ánh đy đ v mt s lng, cht lng hot đng ca doanh nghip,
phn ánh kt qu ca vic s dng các yu t c bn ca sn xut nh lao đng, vt t,
tài sn c đnh…
Li nhun là ngun thu điu tit quan trng ca Ngân sách Nhà nc, giúp Nhà
nc thc hin các chng trình kinh t xã hi, phát trin đt nc.
Li nhun là ngun vn quan trng đ tái sn xut và m rng quy mô sn xut
ca doanh nghip, thành lp các Qu, nâng cao đi sng công nhân viên.
Li nhun là đòn by kinh t quan trng có tác dng khuyn khích ngi lao
đng và các đn v ra sc phát trin sn xut, nâng cao hiu qu hot đng sn xut
ca doanh nghip trên trên c có chính sách phân phi li nhun mt cách hp lí.
Mc đích cui cùng ca bt kì doanh nghip nào là sn xut kinh doanh tht
nhiu sn phm, đm bo cht lng theo tiêu chun ca Nhà nc vi giá thành thp
nht và mang li nhiu li nhun nht cho doanh nghip, tng tích ly m rng sn
xut, là điu kin ci thin đi sng vt cht ca ngi lao đng trong doanh nghip,
góp phn làm giàu mnh đt nc. Ngc li doanh nghip kinh doanh thua l s dn

ti tình hình tài chính ca doanh nghip khó khn, thiu kh nng thanh toán, tình hình
này kéo dài s dn ti doanh nghip b phá sn.
Li nhun gi li
- Khái nim li nhun gi li
Trong Công ty c phn, mt phn li nhun sau thu đc dùng đ chia c tc
cho C. Phn li nhun còn li đc gi vi thut ng là li nhun gi li hay li
nhun lu gi.
- Vai trò ca li nhun gi li
Trong thc t Công ty gi li li nhun nhm đu t vào các khu vc mà Công
ty có th to ra các c hi tng trng tt, thí d nh mua máy móc thit b mi hoc
chi tin chi nhiu hn cho vic nghiên cu và phát trin (R&D).
Qua khái nim ca li nhun gi li ta có th thy li nhun gi li có mi liên
h mt thit ti li tc chi tr cho C. Nu đng trên phng din doanh nghip thì li
Thang Long University Library
10

nhun gi li có mt vai trò rt ln trong vic tng trng và phát trin ca Công ty.
Tuy nhiên, đng trên phng din C t l chi tr c tc hay t l li nhun gi li s
nh hng trc tip ti quyn li C. Các C luôn mun đc nhn mt khon li
tc chi tr là ln nht. Do đó, nu Công ty mun đ li mt khon li nhun gi li ln
đng ngha vi vic phi đi mt vi chi phí c hi ca vic s dng li nhun gi li
cng ln hn. Bi l các nhà đu t đáng ra đc nhn c tc vào cui nm nhng li
ích đó b Công ty gi li nên các C ch đng ý cho doanh nghip gi li li nhun
vi điu kin vic gi li li nhun đ tái đu t s to ra mt t sut sinh li trong
tng lai cao hn t l chi tr c tc hin ti. Chính vì vy nhng ngi lãnh đo và
qun lý Công ty luôn cân nhc, xem xét chính sách phân chia c tc sao cho phù hp
vi tình hình và xu th phát trin ca Công ty.
1.1.2.5. Giá tr doanh nghip
Khi nói đn giá tr doanh nghip, ngi ta thng nhc đn giá tr doanh nghip
di hai hình thc: Giá tr doanh nghip vi ch s hu (giá tr vn ch) và giá tr

doanh nghip (hàm cha cho tng th). Giá tr doanh nghip đc đo lng bng các
khon thu nhp mà doanh nghip mang li cho nhà đu t, còn giá tr doanh nghip
đi vi ch s hu đc đo lng bng các khon thu nhp mà doanh nghip mang li
cho ch s hu.
V = D + E hoc V = B + S
Trong đó: V: Value – giá tr doanh nghip
D: Debt – vn n
E: Equity – vn ch s hu
B: Bond – vn huy đng t trái phiu
S: Stock – vn huy đng t c phiu
Nh vy, đ xác đnh giá tr doanh nghip ta phi đo lng các khon thu nhp
mà doanh nghip mang li, tuy nhiên doanh nghip có th to ra thu nhp hay không
và đ ln ca thu nhp nh th nào li tùy thuc vào nhiu yu t.
1.1.3. Chính sách c tc
Hu ht các nhà đu t khi rót vn vào mt Công ty c phn thông qua mua CP
hoc mua c phiu trên th trng chng khoán đu nhìn vào mc c tc mà Công ty
đó tr. ó là tâm lỦ ca hu ht nhng C đu t ngn hn, coi vic mua CP tng t
nh gi tin tit kim. Do đó chính sách c tc là mt trong ba quyt đnh quan trng
ca bt kì doanh nghip CP nào.
Chính sách c tc là mt vn đ rt đc quan tâm trong lnh vc tài chính
doanh nghip. ng trên góc đ doanh nghip thì c tc là mt ngun tin đáng k
phi tr ra bên ngoài. Theo thng kê trong sáu tháng đu nm 2012, 23.162 t đng đã
đc các doanh nghip cht chi tr c tc. Trên phng din nghiên cu thì chính
11

sách c tc là vn đ còn gây nhiu tranh cãi. Câu hi liu các doanh nghip nên tr c
tc cho C hay gi li phn thu nhp đó đ thc hin tái đu t vì li ích ca C vn
là mt câu hi m.
1.1.3.1. Khái nim v chính sách c tc
Chính sách c tc là chính sách n đnh phân phi gia li nhun gi li tái đu

t và chi tr c tc cho C. Li nhun gi li cung cp cho các nhà đu t mt ngun
tng trng li nhun tim nng tng lai thông qua tái đu t, trong khi c tc cung
cp cho h mt phân phi hin ti. Nó n đnh mc li nhun sau thu ca Công ty s
đem ra phân phi nh th nào, bao nhiêu phn trm đc gi li đ tái đu t và bao
nhiêu dùng đ chi tr c tc cho các C. Vì th chính sách c tc s có nh hng đn
quy mô vn ch s hu trong cu trúc vn ca doanh nghip (thông qua li nhun gi
li) và chi phí s dng vn ca doanh nghip.
Ban giám đc ca Công ty là nhng ngi quyt đnh chính sách c tc. Ban
giám đc s quyt đnh xem bao nhiêu phn trm thu nhp đc tr v cho các C và
bao nhiêu phn trm thu nhp đc gi li. Mt giám đc tài chính khi xây dng chính
sách c tc cho Công ty phi tr li cho các câu hi sau:
- T l chi tr c tc trên li nhun sau thu là bao nhiêu

- C tc c đnh hay thay đi nh th nào qua các nm
- Phng thc chi tr ra sao bng tin mt, c phiu hay phng thc khác
- Thi kì tr c tc là theo nm, quỦ hay tháng
1.1.3.2. Ni dung ca chính sách c tc
Chính sách c tc quy đnh vic phân phi li nhun sau thu
Phân phi li nhun sau thu nh th nào cho hp lí không ch là câu hi đt ra
ca riêng Công ty c phn mà còn là mt quyt đnh tài chính rt quan trng đi vi
hu ht các loi hình doanh nghip. Tuy nhiên do tính cht đc bit ca Công ty c
phn - li nhun sau thu không ch đc phân phi cho cán b công nhân viên trong
Công ty mà còn phi tr mt khon li tc cho các C nhng ngi đã góp vn cho
hot đng ca Công ty, đây chính là khon tin thng hay cng chính là chi phí c
hi ca phn vn mà các C đóng góp. Trong thc t, mt chính sách c tc s th
hin rng doanh nghip x lí phn li nhun sau thu đó nh nào. Phân phi li nhun
nhm mc đích ch yu là tái đu t m rng nng lc hot đng sn xut kinh doanh
ca doanh nghip, bên cnh đó nó cng khin các C yên tâm v phn vn mà h đã
b ra, giúp h bit đc ngun lc ca mình đc s dng ra sao, có hiu qu hay
không?

V nguyên tc, li nhun sau thu ca doanh nghip đc s dng mt phn đ
chia lãi CP, phn còn li là li nhun không chia.  các Công ty c phn thì t l li
nhun chia lãi và li nhun không chia đc quy đnh c th trong chính sách c tc
Thang Long University Library
12

mà i hi C thông qua trong mi thi kì nht đnh. Có th nói đây là mt ni dung
c bn nht mà bt kì mt chính sách c tc nào cng đ cp ti. Hay nói cách khác
mt chính sách c tc là s cân nhc tính toán cn thn v s hp lí gia t l li
nhun tr c tc và t l li nhun gi li đ đu t.
Chính sách c tc quy đnh phng thc chi tr c tc
Ngoài ni dung đu tiên, chính sách còn quy đnh rõ phng thc chi tr c tc
cho C ca Công ty. Phng thc chi tr c tc này phi đc Hi đng qun tr
thông qua. Công ty c phn không b gii hn v cách thc chi tr c tc do đó s có
nhiu phng án đt ra nh Công ty có th tr li CP cho C di dng tin mt (c
tc) hoc bng c phiu, các phng thc này s đc nói rõ hn  phn sau ca khóa
lun. Qua thc t tri nghim, ngi ta thy rng vic tr c tc di dng tin mt
thng đc a chung hn, đc bit là đi vi các C nh, nhng ngi ch quan
tâm ti tin lãi thu đc ra sao mà ít có tm nhìn cng nh s tính toán lâu dài v trin
vng phát trin trong tng lai ca Công ty. Tuy nhiên có l đây là mt tâm lí d hiu
ca bt kì nhà đu t nào, ai góp vn cng mun nhanh chóng nhn đc lãi cho mình,
mt nhu cu chính đáng thng tình. Mi th đu có giá và h luôn mun nhn đc
mt cái giá cao và c th cho s hi sinh ca mình càng sm càng tt.
iu th hai có th cho thy vì sao phng thc tr c tc li nh hng ti các
nhà đu t. Tri qua mt quá trình phát trin lâu dài, ngi ta cng nhn ra C nh
không quan tâm ti li th ca vic nm gi mt s lng c phiu ln ca Công ty.
H sn sàng tham gia các hot đng đu t khác hoc gi tit kim – mt bin pháp
đem li li nhun thp nhng an toàn và đn gin nht. Ngc li, các C ln li có
tm nhìn khác, h chp nhn b đi quyn li nm gi mt khon tin c tc đ có
thêm s lng c phiu, có thêm quyn lc trong Công ty. Nhng C này thng là

thành viên Hi đng qun tr hoc chí ít cng tng tham gia qun lỦ điu hành Công
ty.
Mt chính sách c tc luôn luôn quy đnh phng thc chi tr c tc đ đáp
ng nhng nhu cu trên ca các C. Vic thu hút đc nhiu nhà đu t hay không,
cht lng C ra sao có l ph thuc rt nhiu vào ni dung này trong chính sách c
tc.
Chính sách c tc đ cp đn s n đnh ca c tc là nh th nào và chiu
hng ca s thay đi din ra nh th nào
Ni dung th ba trong chính sách c tc là quyt đnh tính toán t l tr c tc
trong hin ti, điu này phi cn c vào nhng tài liu trong quá kh, t l chi tr c
tc nhng nm trc, chin lc phát trin ca Công ty trong tng lai. Công ty cn
phi có mt c tính c th, d đoán hoc đ ra nhng mc tiêu c th cho t l này 
nhng nm sp ti. S d có điu này là bi Công ty cng nh các nhà C cn có mt
13

cái nhìn toàn cnh, mt đnh hng rõ ràng cho tng lai ca mình. Mt chính sách c
tc vi s n đnh và chiu hng thay đi c th, hp lí s cng c đc nim tin ca
các nhà đu t. Nhng ngi góp vn s bit đc liu rng Công ty thc hin nhng
chin dch m rng đu t có thc s hiu qu, ngun vn có đc s dng ti u.
1.2. Tm quan trng ca chính sách c tc trong Công ty c phn
Trong Công ty c phn, vic quyt đnh phân chia li tc CP cho các C là
điu ht sc quan trng, nó không đn thun ch là vic phân chia lãi cho các C mà
nó còn liên quan mt thit đn công tác qun lý tài chính ca Công ty c phn. Nhng
lí do đc đa ra đ gii thích cho tm quan trng ca chính sách c tc nh sau:
Th nht, chính sách c tc nh hng trc tip ti li ích ca C
C tc cung cp cho C mt li nhun hu hình thng xuyên và là ngun thu
nhp duy nht mà nhà đu t có th nhn đc ngay trong hin ti khi h đu t vào
Công ty. Do vy, nhng vic Công ty có duy trì tr c tc n đnh hay không n đnh
đu đn hay dao đng tht thng đu làm nh hng ti quan đim ca nhà đu t
vi Công ty. Vì th nó có th dn đn s bin đng giá tr c phiu ca Công ty trên th

trng.
Th hai, chính sách c tc nh hng ti chính sách tài tr ca Công ty
Thông qua vic quyt đnh chính sách c tc mà Công ty cng quyt đnh luôn
chính sách tài tr thì li nhun gi li là ngun quan trng cho vic tài tr vn CP cho
khu vc t nhân. Nên t đó, chính sách c tc nh hng đn s lng CP thng
trong cu trúc vn ca mt doanh nghip và m rng ra nh hng đn chi phí s
dng vn ca doanh nghip. Ngoài ra nu chi tr c tc thì các doanh nghip phi bù
tr li ngun tài tr thiu ht do li nhun gi li ít bng vic huy đng vn t phía
ngoài vi nhiu th tc phc tp và tn nhiu chi phí hn.
Th ba, chính sách c tc nh hng ti chính sách đu t ca Công ty
Vi ngun tài tr có chi phí s dng vn thp t li nhun gi li, s làm chi
phí s dng vn ca doanh nghip  mc tng đi thp và đng thi li nhun gi li
luôn sn có ti doanh nghip. T đó doanh nghip có th linh hot la chn đu t vào
các d án có t sut sinh li cao. Nh vy li nhun gi li có th kích thích tng
trng li nhun trong tng lai và do đó có th nh hng ti giá tr CP ca doanh
nghip trong tng lai.
1.3. Vai trò và s cn thit ca vic xây dng chính sách c tc trong Công ty c
phn
1.3.1. C s ca vic xây dng chính sách c tc trong Công ty c phn
C s pháp lý
Toàn b các hot đng ca Công ty nói chung trong đó có hot đng phân phi
li nhun nói riêng đu phi tuân theo các quy đnh hin hành ca pháp lut. ây có
Thang Long University Library
14

th nói là cn c đu tiên ca bt kì doanh nghip nào. Hin nay, đ thc hin chi tr
c tc, c phiu thng các Công ty có th cn c vào điu 93 Lut doanh nghip. V
c bn các Công ty phi đáp ng các điu kin sau:
Th nht, Công ty ch đc tr c tc khi kinh doanh có lãi. Ngun chi tr c
tc đc trích t li nhun gi li ca Công ty sau khi đã hoàn thành ngha v thu và

các ngha v tài chính khác theo quy đnh ca pháp lut, trích lp các qu Công ty và
bù đ l trc đó theo quy đnh ca pháp lut và điu l Công ty.
Th hai, ngay sau khi tr ht s c tc đã đnh, Công ty vn phi bo đm thanh
toán các khon n và ngha v tài sn khác đn hn.
Th ba, trong trng hp Công ty có c phiu u đãi c tc thì nhng C u
tiên này phi đc xem xét thc hin quyn trc, đm bo tng s c tc mà các C
này nhn đc không thp hn mc c tc chi tr cho các C ph thông.
Th t, Công ty đi chúng phát hành c phiu thng cho C hin hu đ tng
vn điu l phi đc i hi đng C thông qua và có đ ngun thc hin t các
ngun: Li nhun tích lu, qu đu t phát trin, qu thng d vn (phn vn Công ty
c phn đc hng theo ch đ).
- Trng hp thng d vn do chênh lch gia giá bán c phiu vi mnh giá
c phiu đc phát hành đ thc hin d án đu t thì Công ty ch đc s dng đ b
sung vn điu l sau ba nm k t khi d án đã hoàn thành và đa vào khai thác, s
dng.
- Trng hp thng d vn do chênh lch giá bán vi mnh giá c phiu phát
hành thêm thì Công ty ch đc s dng đ b sung vn điu l sau mt nm k t thi
đim kt thúc đt phát hành.
Chính sách c tc gn lin vi chin lc đu t c th trong tng lai
Vic gi li li nhun là rt cn thit nhng cn thit hn là vic s dng ngun
vn đu t đó nh th nào. Cn phi tránh vic gi li li nhun quá nhiu đ ri d
tha tin mt nhm hn ch vic s dng phung phí, không hiu qu hoc b lm dng,
s dng sai mc đích.
Vic quyt đnh chính sách c tc cng cn da trên nhng cn c c bn sau,
ngi qun lý cn phi quan tâm ti nhng điu sau:
- Nhu cu lung tin ca đn v bình quân (có th xác đnh qua báo cáo lu
chuyn tin t hng nm ca đn v) đ t đó d đoán lung tin trong tng lai. Tc
là t nhng s liu v lung tin ra vào qua các nm trong quá kh, Công ty cn có
nhng k hoch ch đng đ đm bo lung tin ca Công ty trong tng lai, đm bo
đ lng tin đ Công ty có th hot đng hiu qu.

- V th ca Công ty trên th trng nói chung và so vi các đi th cùng ngành
nói riêng. Nu v th này cao, chng t các nhà đu t sn sàng ch mt mc c tc