B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNGăI HCăTHNGăLONG
o0o
KHịAăLUN TT NGHIP
TÀI:
PHọNGăNGA RIăROăTệNăDNG TIăNGỂNă
HÀNGăNỌNGăNGHIPăVÀăPHÁTăTRINăNỌNGă
THỌN VIT NAM - CHIăNHÁNHăCU GIY
SINHăVIểNăTHC HIN : TRN HIăVỂN
MÃăSINHăVIểN : A16297
CHUYểNăNGÀNH :ăTÀIăCHệNHăNGỂNăHÀNG
HÀăNI - 2014
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNGăI HCăTHNGăLONG
o0o
KHịAăLUN TT NGHIP
TÀI:
PHọNGăNGA RIăROăTệNăDNG TIăNGỂNă
HÀNGăNỌNGăNGHIPăVÀăPHÁTăTRINăNỌNGă
THỌN VIT NAM - CHIăNHÁNHăCU GIY
Giáoăviênăhng dn : TS. Nguyn Th Thúy
Sinhăviênăthc hin : Trn HiăVơn
Mƣăsinhăviên : A16297
ChuyênăngƠnh :ăTƠiăchínhăngơnăhƠng
HÀăNI - 2014
Thang Long University Library
LI CMăN
hoàn thành khóa lun vi đ tài “Phòng nga ri ro tín dng ti Ngân hàng
Nông nghip và Phát trin nông thôn - Chi nhánh Cu Giy”, em xin gi li cm n chân
thành ti các thy, cô giáo thuc khoa Kinh t - Qun lý ca trng i hc Thng Long
đã trang b cho em nhng kin thc c bn và chuyên sâu đ em có th hoàn thành khoá
lun ca mình. c bit, em xin gi li cm n sâu sc đn cô Nguyn Th Thúy đã tn
tình giúp đ và ng h em trong sut quá trình thc hin và hoàn thành đ tài khóa lun
tt nghip.
Li cui cùng, em xin trân trng cm n các anh ch trong Ngân hàng Nông nghip
và Phát trin nông thôn - Chi nhánh Cu Giy đã to điu kin tt nht cho em đ có th
đt đc kt qu nh mong mun.
Do thi gian hn ch và kin thc thc t ca bn thân có hn nên khóa lun tt
nghip ca em không tránh khi nhng thiu sót. Em hi vng nhn đc ý kin đóng góp
t các thy cô.
Em xin chân thành cm n.
Hà Ni, ngày 28 tháng 10 nm 2014
Sinh viên
Trn Hi Vân
MCăLC
Trang
LI M U
CHNGă1:ăNHNGăVNă CăBN V PHọNGăNGA RIăROăTệNăDNG
CA NGỂNăHÀNGăTHNGăMI 1
1.1. Riăroătínădng trong hot đng kinh doanhăngơn hƠng 1
1.1.1.ăCác kháiănim v riăroătínădngăvƠ bn cht ca riăroătínădng 1
1.1.2.ăPhơnăloi ri ro tínădng 3
1.1.3.ăNguyênănhơnăgơyăriăroătín dng 5
1.1.4.ăCác du hiu nhn bit riăroătínădng caăngơnăhƠngăthngămi 10
1.1.5.ăCác ch tiêu đánhăgiáăriăroătínădng caăngơnăhƠngăthngămi 11
1.1.6. Mi quan h gia riăroătínădngăvƠ li nhun caăngơnăhƠng 14
1.2.ăPhòngănga riăroătínădng tiăngơnăhƠngăthngămi 15
1.2.1.ăKháiănimăvƠăti sao phiăphòngănga riăroătínădng 15
1.2.2. Niădungăphòngănga riăroătínădng 15
c khi cho vay 15
1.2.2.2a sau khi cho vay 19
1.2.3.ăCácăbinăphápăphòngănga riăroătínădng 20
1.3.ăNhơnăt nhăhng ti riăroătínădng ca ngơnăhƠng thngămi 23
1.3.1.ăCácănhơnăt nhăhngăcóăth kimăsoátăđc 23
1.3.2.ăCácănhơnăt nhăhngăkhôngăth kimăsoátăđc 26
2.1. KHÁIăQUÁTăV NGỂNăHÀNGă NỌNGăNGHIPă VÀăPHÁTă TRINăNỌNGă
THỌNăVIT NAM - CHIăNHÁNHăCU GIY 30
2.1.1. Lch s hìnhăthƠnhăvƠăphát trin caăngơnăhƠngănôngănghipăvƠăphátătrin
nôngăthônăvit nam - chiănhánhăcu giy 30
2.1.2. B máyăt chc caăngơnăhƠngănôngănghipăvƠăphátătrinănôngăthônăvit nam -
chiănhánhăcu giy 31
2.1.2.1. C cu t chc b máy ca ngân hàng nông nghip và phát trin nông thôn vit
nam - chi nhánh cu giy 31
2.1.2.2. Chc nng, nhim v các phòng ban 32
2.1.3. Kt qu hotăđng kinh doanh caăngơnăhƠngănôngănghipăvƠăphátătrinănôngă
thônăvit nam - chiănhánhăcu giy t nmă2011ăđnănmă2013 35
2.2. Thc trngăphòngănga riăroătínădng caăngơnăhƠngănôngănghipă vƠăphátă
trinănôngăthônăvit nam - chiănhánhăcu giy t nmă2011ăđnănmă2013 37
2.2.1.ăQuyătrìnhătínădng caăngơnăhƠngănôngănghipăvƠăphátătrinănôngăthônăvit
nam - chiănhánhăcu giyăđangăápădng 37
Thang Long University Library
2.2.2. Thc trngăphơnăloi n vƠătríchălp d phòngări ro tínădng caăngơnăhƠngă
nôngănghipăvƠăphátătrinănôngăthônăvit nam - chiănhánhăcu giyătrongăcôngătácă
phòngănga ri ro 38
2.2.2.1. Phòng nga ri ro bng công tác phân loi n 38
2.2.2.2. Phòng nga ri ro bng công tác trích lp d phòng ri ro 40
2.2.2.3. o lng ri ro qua công tác phân tích n quá hn và n xu 41
2.2.3.ăPhòngănga riăroătínădng bngăcôngătácăphòngănga riăroătínă dng ca
ngơnăhƠngănôngănghipăvƠăphátătrinănôngăthônăvit nam - chiănhánhăcu giy 43
2.2.3.1. Thm đnh h s vay và sàng lc khách hàng 43
2.2.3.2. Xp hng tín dng 44
2.2.3.3. ng phó vi ri ro tín dng 48
2.2.3.4. Chi nhánh tng cng ti đa s dng ngun nhân lc mt cách có hiu qu 50
2.2.4.ăCácăbinăphápăngơnăhƠngănôngănghipăvƠăphátătrinănôngăthônăvit nam - chi
nhánhăcu giy khc phc khi riăroătínădng 50
2.3.ăánhăgiáăhotăđngăphòngănga riăroătínădng tiăngơnăhƠngănôngănghipăvƠă
phátătrinănôngăthônăvit nam - chiănhánhăcu giy 51
2.3.1. Nhng kt qu đtăđc 51
2.3.2. Nhng tn ti 52
2.3.3.ăNguyênănhơn 53
CHNGă3.ăGIIăPHÁPăTNGăCNGăCỌNGăTÁCăPHọNGăNGA RI RO
TệNăDNG TIăNGỂNăHÀNGăNỌNGăNGHIPăVÀăPHÁTăTRINăNỌNGăTHỌNă
VIT NAM - CHIăNHÁNHăCU GIY 57
3.1. nhăhng hotăđngătínădngăvƠăphòngănga riăroătínădng tiăngơnăhƠngă
nôngănghipăvƠăphátătrinănôngăthônăvit nam - chiănhánhăcu giy 57
3.1.1. Nhng đnhăhng ln trong hotăđngăkinhădoanhăvƠătínădng 57
3.1.2. nhăhngăvƠămcătiêuăcôngătácăphòngănga riăroătínădng ca chiănhánhă
cu giy 57
3.2.ăCácăgiiăphápăphòngănga riăroătínădng tiăngơnăhƠngănôngănghipăvƠăphátă
trinănôngăthônăvit nam - chiănhánhăcu giy 58
3.2.1.ăTngăcng hiu qu ca h thngăthôngătinătínădng 58
3.2.2.ăTngăcngăcôngătácăkimătra,ăphòngănga ni b nhmăpháiăhinăvƠăngnă
nga riăroătínădng 60
3.2.3. GiiăphápănơngăcaoăchtălngăcôngătácăthmăđnhăkháchăhƠngătrc khi cho
vay 63
3.2.4.ăNơngăcaoăchtălng ngunănhơnălc,ăcó chínhăsáchănhơnăs hpălỦ 65
3.2.5. Mt s giiăphápăkhác 68
2.2.5.1. Xây dng và thc hin chính sách phòng nga ri ro phù hp vi thc tin hot
đng kinh doanh 68
3.2.5.2. Thc hin đúng quy đnh v đm bo tin vay 69
3.2.5.3. Tng cng kim tra, giám sát các khon vay 69
3.2.5.4. a dng hoá hình thc cho vay, khách hàng vay, lnh vc đu t 69
3.3. Mt s kin ngh 70
3.3.1. i viăchínhăph 70
3.3.2. i viăngơnăhƠngănhƠănc 70
3.3.3. i viăngơnăhƠngănôngănghipăvƠăphátătrinănôngăthônăvit nam- chiănhánhă
cu giy 72
Thang Long University Library
DANHăMCăCÁCăCHăVITăTT
KỦăhiu vit tt
Tênăvităđyăđ
BTC
B tài chính
CBTD
Cán b tín dng
DN
Doanh nghip
DNNN
Doanh nghip Nhà nc
KH
Khách hàng
NHNN
Ngân hàng Nhà nc
NHTM
Ngân hàng thng mi
NQH
N quá hn
TCTD
T chc tín dng
TMCP
Thng mi c phn
TSC
Tài sn c đnh
TSB
Tài sn đm bo
SXKD
Sn xut kinh doanh
RRTD
Ri ro tín dng
VN
Vit Nam đng
DANH MC BNG BIU - Să
Trang
S đ 2.1. C cu t chc b máy ca ngân hàng nông nghip và phát trin nông
thôn Vit Nam - Chi nhánh Cu Giy 31
Bng 2.1: Bng tng hp kt qu hot đng kinh doanh ca Chi nhánh Cu Giy 36
Bng 2.2. Phân loi n ca ngân hàng nông nghip và phát trin nông thôn Vit
Nam - Chi nhánh Cu Giy giai đon 2011 - 2013 39
Bng 2.3. Ch tiêu trích lp d phòng bù đp ri ro tín dng 40
Bng 2.4. T l trích lp d phòng ri ro qua 3 nm 2011 đn nm 2013 41
Bng 2.5. N quá hn và n xu ca ngân hàng nông nghip và phát trin nông
thôn Vit Nam - Chi nhánh Cu Giy giai đon 2011 - 2013 41
S đ 2.2. Mô hình chm đim và xp hng doanh nghip ca ngân hàng nông
nghip và phát trin nông thôn Vit Nam - Chi nhánh Cu Giy 45
Bng 2.6. Kt qu xp hng tín nhim khách hàng 45
Bng 2.7. ng dng kt qu xp hng làm c s phân loi n 47
Bng 3.1. Bng chi phí phân b k hoch đào to d kin nm 2015 ca ngân hàng
nông nghip và phát trin nông thôn Vit Nam - Chi nhánh Cu Giy 67
Thang Long University Library
LIăMăU
1.ăTínhăcpăthităcaăđătƠi
H thng ngân hàng có th đc xem là lnh vc ct lõi, có tm nh hng sâu
rng đn s thng trm ca mi nn kinh t. Cùng vi s tng trng n tng ca nn
kinh t Vit Nam trong thi gian qua, h thng ngân hàng thng mi Vit Nam đã
không ngng phát trin c v quy mô và cht lng. Bên cnh ngun vn đc đu t t
nhà nc, vn vay nc ngoài thì ngun vn tín dng t NHTM cng đóng góp phn ln
vào thành tu phát trin ca đt nc. Bên cnh đó, hot đng ca các NHTM còn giúp
cho nhà nc thc thi mt s chính sách ca mình. Hot đng tín dng ca các NHTM đã
và đang tham gia h tr hot đng cho mi doanh nghip, mi lnh vc ca nn kinh t.
Ngoài ra, hin nay tín dng là hot đng đc trng và mang li li nhun ch yu cho các
NHTM.
Bên cnh đó, hot đng tín dng cng là lnh vc d xy ra ri ro nht, hu qu
ca nó đi vi các ngân hàng thng rt ln. Ri ro tín dng buc ngân hàng phi s
dng vn t có đ bù đp, làm gim li nhun, uy tín và v th ca ngân hàng, là nguyên
nhân chính làm thu hp hot đng, d dn đn phá sn, theo đó gây bin đng trong nn
kinh t xã hi.
Ri ro tín dng luôn song hành vi hot đng tín dng, không th loi b hoàn
toàn, mà ch có th áp dng các bin pháp đ phòng nga và gim ti đa thit hi khi ri
ro xy ra. Thc tin ti Vit Nam, hot đng tín dng ca các ngân hàng thng mi
trong thi gian qua đã cho thy ri ro tín dng cha đc kim soát mt cách hiu qu và
đang có xu hng ngày càng gia tng. Chính vì vy công tác kim soát ri ro nói chung
và đc bit là phòng nga bao gm: nhn bit, đo lng, kim soát và tài tr ri ro trong
giai đon hin nay là mt trong nhng công tác quan trng đ gim thiu tn tht, bo
đm cho ngân hàng hot đng kinh doanh hiu qu, to đc nim tin t khách hàng, đi
tác, góp phn nâng cao uy tín và to ra li th cnh tranh trong quá trình hi nhp.
Nhn thc đc vai trò quan trng ca công tác phòng nga trong hot đng ngân
hàng, em đã chn đ tài: “Phòngănga riăroătínădng ti ngơnăhƠngănôngănghipăvƠă
phátătrinănôngăthônăVit Nam - ChiănhánhăCu Giy” làm đ tài nghiên cu.
2.ăCăsăkhoaăhcăvƠăthcătinăcaăđătƠi
Nghiên cu h thng hoá lý thuyt v ri ro tín dng và qun tr ri ro tín dng áp
dng thc tin phân tích và xây dng các gii pháp đ phòng nga cho ngân hàng nông
nghip và phát trin nông thôn Vit Nam - Chi nhánh Cu Giy.
3.ăMcătiêuănghiênăcu
tài nghiên cu gii quyt vn đ c bn nh sau:
- Nhn dng hin trng ri ro tín dng và các yu t nh hng ti ri ro tín dng
ti ngân hàng nông nghip và phát trin nông thôn Vit Nam - Chi nhánh Cu Giy, t đó
đánh giá nhng mt đt đc, nhng mt hn ch và các nguyên nhân đa đn các hn
ch trong công tác phòng nga ti ngân hàng nông nghip và phát trin nông thôn Vit
Nam - Chi nhánh Cu Giy.
- Nghiên cu đ xut nhng gii pháp và kin ngh nhm tng cng công tác
phòng nga ri ro tín dng cho ngân hàng nông nghip và phát trin nông thôn Vit Nam
- Chi nhánh Cu Giy.
4.ăiătngăvƠăphmăviănghiênăcu
i tng nghiên cu: tài tp trung nghiên cu phòng nga ri ro tín dng ca
ngân hàng nông nghip và phát trin nông thôn Vit Nam - Chi nhánh Cu Giy
Phm vi nghiên cu: Tuy tên đ tài là phòng nga ti ngân hàng nông nghip và
phát trin nông thôn Vit Nam - Chi nhánh Cu Giy, song do thc t cho vay cá nhân
ch chim trung bình khon 7% trên tng d n vay ca ngân hàng nông nghip và phát
trin nông thôn Vit Nam - chi nhánh Cu Giy, hn na đ bo đm tính thun nht v
đi tng nghiên cu nên đ tài gii hn phm vi nghiên cu ch là phòng nga trong cho
vay
đi vi khách hàng doanh nghip và thc trng công tác phòng nga trong cho vay
các doanh nghip ti ngân hàng nông nghip và phát trin nông thôn Vit Nam - Chi
nhánh Cu Giy trong thi gian 3 nm 2011 - 2013.
5.ăPhngăphápănghiênăcu
phù hp vi yêu cu và đi tng nghiên cu ca đ tài, phng pháp đc
thc hin trong quá trình nghiên cu gm phng pháp nghiên cu thng kê, so sánh,
phân tích… Bên cnh đó, đ tài cng vn dng kt qu ca các công trình khoa hc liên
quan đ làm phong phú và sâu sc hn các c s khoa hc và thc tin ca đ tài và to
ra c s cho các đ xut kin ngh, gii pháp hoàn thin công tác phòng nga.
6.ăKtăcuăcaăđătƠi
Ngoài các phn m đu, kt lun, tài liu tham kho, ph lc, ni dung ca đ tài
đc kt cu gm ba chng:
- Chng 1: Nhng vn đ c bn v phòng nga ri ro tín dng ca ngân hàng
thng mi.
- Chng 2: Phân tích thc trng công tác phòng nga ri ro tín dng ti ngân
hàng nông nghip và phát trin nông thôn Vit Nam - Chi nhánh Cu Giy.
- Chng 3: Gii pháp nhm tng cng công tác phòng nga ri ro tín dng ti
ngân hàng nông nghip và phát trin nông thôn Vit Nam - Chi nhánh Cu Giy.
Thang Long University Library
1
CHNGă1:ăNHNGăVNă CăBN V PHọNGăNGA RIăROăTệNăDNG
CA NGỂNăHÀNGăTHNGăMI
1.1. Riăroătínădng trong hot đng kinh doanhăngơn hƠng
1.1.1.ăCác kháiănim v riăroătínădng vƠ bn cht ca riăroătínădng
Theo sách “Qun tr ngân hàng thng mi” ca Peter Rose: trong hot đng kinh
doanh ngân hàng, tín dng là hot đng kinh doanh đem li li nhun ch yu ca ngân
hàng nhng cng là nghip v tim n ri ro rt ln. Ri ro tín dng chim đn 70%
trong tng ri ro hot đng ngân hàng. Mc dù hin nay đã có s chuyn dch trong c
cu li nhun ca ngân hàng, theo đó thu nhp t hot đng tín dng có xu hng gim
xung và thu dch v có xu hng tng lên nhng thu nhp t tín dng vn chim t 1/2
đn 2/3 thu nhp ngân hàng. T đó cho thy ri ro tín dng là ri ro đc trng nht, d
xy ra nht và gây hu qu nng n nht đi vi hot đng ca ngân hàng. Có th k đn
nh ri ro không thu hi đc vn ca ngân hàng thng mi.
Kinh doanh ngân hàng là kinh doanh ri ro, theo đui li nhun vi ri ro chp
nhn đc là bn cht ngân hàng. Trong mi hot đng ca ngân hàng, bt kì hot đng
nào cng đu hàm cha ri ro và tín dng không phi là mt ngoi l. Chính vì th P.
Volker, cu ch tch Cc d tr liên bang M (FED) cho rng: “Nu ngân hàng không có
nhng khon vay ti thì đó không phi là hot đng kinh doanh”. Ri ro tín dng là mt
trong nhng nguyên nhân ch yu gây tn tht và nh hng nghiêm trng đn cht
lng kinh doanh ngân hàng. Th nên đã có rt nhiu nhà kinh t nghiên cu v ri ro tín
dng và đã đa ra nhiu đnh ngha khác nhau v ri ro tín dng:
Theo Timothy W.Koch: “Mt khi ngân hàng nm gi tài sn sinh li, ri ro xy ra
khi khách hàng sai hn - có ngha là khách hàng không thanh toán vn gc và lãi theo
tha thun. Ri ro ro tín dng là s thay đi tim n ca thu nhp thun và th giá ca vn
xut phát t vic khách hàng không thanh toán hay thanh toán tr hn”.
Trong tài liu “Financial Institutions Management - A Modern Perpective”, A.
Saunder và H.Lange li cho rng: “ri ro tín dng là khon l tim tàng khi ngân hàng
cp tín dng cho mt khách hàng, ngha là kh nng các lung thu nhp d tính mang li
t khon cho vay ca ngân hàng không th đc thc hin đy đ v c s lng và thi
hn”
Còn theo Henie Van Greuning, Sonja Brajovic Bratanovic: Ri ro tín dng đc
đnh ngha là nguy c mà ngi đi vay không th chi tr tin lãi hoc hoàn tr vn gc so
vi thi hn đã n đnh trong hp đng tín dng. ây là thuc tính vn có ca hot đng
ngân hàng.
Theo ngân hàng th gii (The World Bank): Ri ro tín dng tc là vic chi tr mt
khon tín dng b trì hoãn, hoc ti t hn là không chi tr đc toàn b. iu này gây ra
2
s c đi vi dòng chu chuyn tin t và nh hng ti kh nng thanh khon ca ngân
hàng.
Ri ro tín dng là loi ri ro do khách hàng không tr đc n, ngha là không hoàn
thành đc ngha v tr n ca h. Khách hàng không có kh nng hoc không sn sàng
thc hin ngha v tr n ca mình. Kh nng không tr n ca khách hàng gây ra toàn
b hay mt phn l ca khon tin cho vay ca ngi cho vay.
Ri ro tín dng rt nguy him, khi mt vài khách hàng có mc d n ln không tr
đc n có th gây nên nhng khon l ln cho ngân hàng và có th dn ngân hàng ti
tình trng mt kh nng thanh toán.
Ri ro tín dng trong hot đng ngân hàng ca các t chc tín dng là kh nng xy
ra tn tht trong hot đng ngân hàng ca t chc tín dng do khách hàng không thc
hin hoc không có kh nng thc hin ngha v ca mình theo cam kt.
Có th nhn bit ri ro tín dng 2 đc tính:
- Biên đ ri ro, th hin s thit hi mà ri ro gây ra;
- Tn s xut hin ca ri ro nhiu hay ít.
Các đnh ngha khá đa dng nhng tu trung li chúng ta có th rút ra các ni dung
c bn ca ri ro tín dng nh sau:
- Ri ro tín dng phát sinh khi ngi vay sai hn (defaut) trong thc hin ngha v
tr n theo hp đng, bao gm vn hoc lãi hoc c hai. S sai hn có th là tr hn
(delayed payment) hoc không thanh toán (non payment). Hay có th hiu là ri ro tín
dng phát sinh khi ngân hàng không thu đc vn lãi hoc c hai đúng hn, phát sinh n
quá hn hoc n khó đòi có th dn đn mt vn.
- Ri ro tín dng s dn đn tn tht tài chính, tc là gim thu nhp ròng và gim
giá tr th trng ca vn. Trong trng hp nghiêm trng có th dn đn thua l, hoc
mc đ cao hn có th dn đn phá sn ngân hàng. Có th ví ri ro tín dng nh mt
“ngòi n”, khi nó xy ra gây thit hi không ln lm nhng vi nhng tác đng dây
chuyn mà nó to ra có th gây ra nhng thit hi ln thm chí có th gây ra khng hong
tài chính hoc khng hong kinh t xã hi trên phm vi quc gia hoc th gii, đin hình
là cuc khng hong tài chính th gii đang din ra vn sut phát t nhng ri ro tín dng
trong th trng tín dng nhà đt M.
- i vi các nc đang phát trin (nh Vit Nam), các ngân hàng thiu đa dng
trong kinh doanh cá dch v tài chính, các sn phm dch v còn nghèo nàn, vì vy tín
dng đc coi là dch v sinh li ch yu và thm chí gn nh là duy nht, đc bit đi
vi các ngân hàng nh. Vì vy ri ro tín dng cao hay thp s quyt đnh hiu qu kinh
doanh ca ngân hàng
Thang Long University Library
3
- Mt khác, ri ro và li nhun k vng ca ngân hàng là hai đi lng đng bin
vi nhau trong mt phm vi nht đnh (li nhun k vng càng cao, thì ri ro tim n
càng ln).
Tuy nhiên, chúng ta cn hiu ri ro tín dng theo ngha xác sut, là kh nng, do
đó có th xy ra hoc không xy ra tn tht. iu này có ngha là mt khon vay dù cha
quá hn nhng vn luôn tim n nguy c xy ra tn tht, mt ngân hàng có t l n quá
hn thp nhng nguy c ri ro tín dng s rt cao nu danh mc đu t tín dng tp trung
vào mt nhóm khách hàng, ngành hàng tim n nhiu ri ro. Cách hiu này s giúp cho
hot đng qun tr ri ro tín dng đc ch đng trong phòng nga, trích lp d phòng,
đm bo chng đ và bù đp tn tht khi ri ro xy ra.
ch đng phòng nga ri ro tín dng có hiu qu, ngoài vic hiu th nào là ri
ro tín dng thì vic nhn bit các đc đim ca ri ro tín dng cng là rt cn thit và hu
ích. Ri ro tín dng có nhng đc đim c bn sau :
- Ri ro tín dng mang tính gián tip: Trong quan h tín dng, ngân hàng chuyn
giao quyn s dng vn cho khách hàng. Ri ro tín dng ch yu xy ra khi khách hàng
gp nhng tn tht và tht bi trong quá trình s dng vn. Hay nói cách khác nhng ri
ro trong hot đng kinh doanh ca khách hàng là nguyên nhân ch yu gây nên ri ro tín
dng ca ngân hàng.
- Ri ro tín dng có tính cht đa dng và phc tp: đc đim này biu hin s đa
dng, phc tp ca nguyên nhân, hình thc, hu qu ca ri ro tín dng ti các ngân hàng.
Do đó khi phòng nga và x lý ri ro tín dng phi chú ý đn mi du hiu ri ro, xut
phát t nguyên nhân bn cht và hu qu do ri ro tín dng đem li đ có bin pháp
phòng nga phù hp.
- Ri ro tín dng có tính tt yu tc luôn tn ti và gn lin vi hot đng tín dng
ca ngân hàng thng mi: tình trng thông tin bt cân xng đã làm cho ngân hàng
không th nm bt đc các du hiu ri ro mt cách toàn din và đy đ, điu này làm
cho bt c khon vay nào cng tim n ri ro đi vi ngân hàng. Kinh doanh ngân hàng
thc cht là kinh doanh ri ro mc phù hp và đt đc li nhun tng ng.
1.1.2.ăPhơnăloi ri ro tínădng
Có nhiu cách phân loi ri ro tín dng khác nhau tùy theo mc đích, yêu cu ca
vic nghiên cu hoc qun lý. i vi ngân hàng vic phân loi có ý ngha rt quan
trng, nó liên quan ti vic thit k chính sách, quy trình, th tc và mô hình t chc ca
ngân hàng nhm đm bo nhn bit đy đ các nguyên nhân làm phát sinh ri ro và phân
chia trách nhim gia các b phn ca ngân hàng. Tùy theo tiêu chí phân loi mà ngi
ta chia ri ro tín dng thành các loi khác nhau.
4
Theoăđiătng s dng
Ri ro tín dng phân loi theo đi tng s dng thc t là phân loi theo đi
tng khách hàng ca ngân hàng. Theo cách phân loi này ri ro tín dng đc phân
thành:
Ri ro tín dng khách hàng cá th.
Ri ro tín dng công ty, ri ro t chc kinh t.
Theoăgiaiăđonăphátăsinhări ro
Quy trình tín dng bao gm nhiu bc, nhiu giai đon khác nhau. Trong mi
giai đon đó đu có th phát sinh ri ro đi vi hot đng tín dng ca ngân hàng. Phân
loi ri ro tín dng theo tiêu chí này bao gm:
+ Ri ro trong giai đon thm đnh hay ri ro do đánh giá sai khách hàng.
+ Ri ro khi cho vay.
+ Ri ro trong khi qun lý, x lý thu n.
Theo sn phmătínădng
Hot đng tín dng ca các NHTM rt đa dng. Do đó loi hình sn phm trong
hot đng tín dng ca NHTM cng rt đa dng và phong phú. Chúng ta có th tm chia
các sn phm tín dng ca các NHTM thành hai loi đó là các sn phm ni bng và các
sn phm ngoi bng. Cng ging nh vy ri ro tín dng cng có th phân chia thành ri
ro tín dng ni bng và ri ro tín dng ngoi bng.
Theo thi hn ca khon vay
Tng t nh tín dng ngân hàng có th phân chia theo thi hn thành tín dng
ngn hn, trung hn và dài hn thì ri ro tín dng cng có th phân chia thành ri ro tín
dng dài hn, ri ro tín dng trung hn và ri ro tín dng ngn hn.
Theo phm vi:
Ri ro đn l: đc hiu là loi ri ro gn lin vi mt giao dch c th nào đó.
Ri ro h thng: ri ro gn lin vi mt nhóm khách hàng có th là đi vi khách
hàng trong mt ngành cng có th là khách hàng trong toàn b nn kinh t.
Theoănguyênănhơnăca ri ro:
Ri ro giao dch: là mt hình thc ca ri ro tín dng mà nguyên nhân phát sinh là
do nhng hn ch trong quá trình giao dch và xét duyt cho vay, đánh giá khách hàng.
Ri ro giao dch bao gm ri ro la chn (ri ro có liên quan đn quá trình đánh giá và
phân tích tín dng, phng án vay vn đ quyt đnh tài tr ca ngân hàng); ri ro bo
đm (ri ro phát sinh t các tiêu chun đm bo nh mc cho vay, loi tài sn đm bo,
ch th đm bo…); ri ro nghip v (ri ro liên quan đn công tác qun lý khon vay và
hot đng cho vay, bao gm c vic s dng h thng xp hng ri ro và k thut x lý
các khon vay có vn đ). (Ngun: Nguyn Minh Kiu, (2012), Nghip v ngân hàng
thng mi, NXB Thng kê)
Thang Long University Library
5
Ri ro danh mc: là ri ro tín dng mà nguyên nhân phát sinh là do nhng hn ch
trong qun lý danh mc cho vay ca ngân hàng, đc phân thành ri ro ni ti (xut phát
t đc đim hot đng và s dng vn ca khách hàng vay vn, lnh vc kinh t) và ri ro
tp trung (ri ro do ngân hàng tp trung cho vay quá nhiu vào mt s khách hàng, mt
ngành kinh t hoc trong cùng mt vùng đa lý nht đnh hoc cùng mt loi hình cho
vay có ri ro cao).
Nu phân loi theo tính khách quan, ch quan ca nguyên nhân gây ra ri ro thì ri
ro tín dng đc phân ra thành ri ro khách quan và ri ro ch quan. Ri ro khách quan là
ri ro do các nguyên nhân khách quan nh thiên tai, đch ha, ngi vay b cht, mt tích
và các bin đng ngoài d kin khác làm tht thoát vn vay trong khi ngi vay đã thc
hin nghiêm túc ch đ chính sách. Ri ro ch quan do nguyên nhân thuc v ch quan
ca ngi vay và ngi cho vay vì vô tình hay c ý làm tht thoát vn vay hay vì nhng
lý do ch quan khác.
Theoătínhăcht ca ri ro:
Ri ro đng vn, thiu ht vn: trong đó ri ro đng vn là loi ri ro xy ra
khi vn huy đng đc b tn đng ln không cho vay hoc đu t đc. Còn ri ro thiu
ht vn là loi ri ro xy ra khi ngân hàng s dng vn vt quá mc mà ngân hàng có
th huy đng đc, đ bù đp mc thiu ht này ngân hàng phi huy đng ti các ngun
khác đt hn làm gim thu nhp ca ngân hàng.
Ri ro n quá hn: xy ra khi đn hn thanh toán mà ngi vay cha tr đ b
chuyn sang n quá hn.
1.1.3.ăNguyênănhơnăgơyăriăroătín dng
Kinh doanh ngân hàng là kinh doanh ri ro hay nói cách khác hot đng ngân
hàng luôn phi đi din vi ri ro. Vì vy, nhn din nhng nguyên nhân gây ra ri ro tín
dng giúp ngân hàng có bin pháp phòng nga hiu qu, gim thit hi. Có 3 nhóm
nguyên nhân c bn sau đây:
Cácănguyênănhơnăkháchăquan:
Th nht: Môi trng kinh t v mô
iu kin kinh t ca khu vc mà ngân hàng phc v có nh hng ln ti cht
lng tín dng ca ngân hàng. Mt nn kinh t n đnh và tng trng s to điu kin
thun li cho các khon tín dng có cht lng cao, còn nn kinh t không n đnh thì các
yu t lm phát, khng hong s làm nh hng đn cht lng tín dng,và kh nng tr
n vay bin đng ln làm nh hng trc tip đn vic thu n và hiu qu s dng vn
ca ngân hàng.
Chu k phát trin kinh t có tác đng không nh ti hot đng tín dng. Trong thi
k đình tr, sn xut kinh doanh b thu hp, hot đng tín dng gp nhiu tr ngi. Nhu
cu vn tín dng gim, nu có cho vay thì kh nng thu hi vn rt khó khn do hn ch
6
kh nng s dng vn ca khách hàng. Ngc li, thi k hng thnh, nhu cu vn tín
dng cho quá trình sn xut kinh doanh tng cao, ri ro tín dng gim. Nhng cng
không loi tr trng hp chy đua trong sn xut kinh doanh, nn đu c tích tr làm
cho nhu cu vn tín dng quá nóng và có quá nhiu khon tín dng đc thc hin.
Nhng khon này cng có th khó đc hoàn tr nu s phát trin sn xut kinh doanh
không có k hoch nói trên dn đn suy thoái và khng hong kinh t.
Ngoài ra chính sách kinh t ca nhà nc điu tit đ u tiên hay hn ch s phát
trin ca mt ngành, mét lnh vc nào đó nhm đm bo s cân đi trong nn kinh t
cng nh hng đn cht lng tín dng.
Th hai: Môi trng pháp lý.
Pháp lut là b phn không th thiu đc ca nn kinh t th trng có s điu
tit ca nhà nc. Không có pháp lut hoc pháp lut không phù hp vi yêu cu phát
trin ca nn kinh t thì mi hot đng trong nn kinh t đó không th tin hành trôi
chy. Vi vai trò đm bo cho vic dch chuyn nn kinh t th trng t phát, kém t
chc sang mt nn kinh t th trng vn minh thì pháp lut có nhim v to lp mt môi
trng pháp lý cho mi hot đng sn xut kinh doanh tin hành thun li và đt kt qu
cao, là c s pháp lý đ gii quyt các vn đ khiu ni khi có tranh chp xy ra. Vì vy
ch vi điu kin các ch th tham gia quan h tín dng tuân th pháp lut mt cách
nghiêm chnh thì quan h tín dng mi đem li li ích cho c hai và cht lng tín dng
mi đc đm bo.
Th ba: Môi trng t nhiên.
iu kin thi tit có tác đng ln đn mt s ngành đc bit là nhng ngành chu
nh hng trc tip bi điu kin t nhiên nh nông nghip, thy sn, hàng hi, công
nghip ch bin. Vì vy vic cho vay, đu t vào nhng ngành này có th dn đn nhng
ri ro do môi trng t nhiên gây ra, làm nh hng xu đn cht lng tín dng ca
ngân hàng.
Bên cnh đó nhng yu t thiên tai, ha hon, dch bnh… cng là nhng nguyên
nhân nh hng đn hot đng sn xut kinh doanh ca khách hàng t đó tác đng ln
đn cht lng tín dng ca ngân hàng.
CácănguyênănhơnătăphíaăkháchăhƠng:
Mt là: T cách đo đc ca ngi đi vay
Trong quan h tín dng, mun có hiu qu cao đòi hi phi có s hp tác t c hai
phía: ngi cho vay và ngi đi vay. Khách hàng là ngi nm quyn ch đng trong
vic s dng các khon vay trong phm vi nhng cam kt vi ngân hàng. Khách hàng
cng là ngi cung cp cho ngân hàng nhng thông tin trong quá trình trc, trong và
sau khi vay. Nu khách hàng cung cp nhng thông tin sai lch hoc s dng vn vay
không đúng mc đích so vi phng án mà ngân hàng đã xét duyt thì s gây ra nhng
Thang Long University Library
7
hu qu khó lng. Mt khác nu nh khách hàng không có thin chí thì s rt khó khn
cho ngân hàng trong vic thu hi n. Bi vy, vic thm đnh và phân tích cn thn các
yu t có liên quan đn tính trung thc và uy tín ca ngi đi vay, vic giám sát cht ch
sau khi cho vay s là bin pháp hu hiu góp phn nâng cao cht lng tín dng ca ngân
hàng, nh hng đn hot đng kinh doanh ca khách hàng và ngân hàng t đó nh
hng đn cht lng tín dng ngân hàng.
Hai là: Nng lc ca khách hàng
Nng lc khách hàng là mt trong nhng nhân t quan trng trong vic quyt đnh
đn khách hàng có kh nng qun lý và s dng vn vay có hiu qu hay không? Không
mt khách hàng nào khi đi vay li mong mun món vay ca mình không hiu qu, tuy
nhiên có th do nng lc có hn, đôi khi h không th thc hin tt đc k hoch ca
mình. iu này nh hng đn c ngân hàng và khách hàng trong quá trình thu hi các
khon n vay đn hn.
đm bo cht lng tín dng trong hot đng ca ngân hàng, vic đánh giá
nng lc ca khách hàng có th theo nhiu tiêu chí trong đó thng đ cp đn các tiêu
chí sau:
- Nng lc tài chính: Nng lc tài chính ca khách hàng th hin khi lng vn
t có, t trng vn t có trong tng ngun vn, tính thanh khon ca tài sn, kh nng
thanh toán ngn hn, thanh toán nhanh ca doanh nghip. Nng lc tài chính biu hin
kh nng đc lp t ch ca doanh nghip, do đó nng lc tài chính càng cao càng thun
li cho ngân hàng trong vic thu hi n t đó đm bo cht lng tín dng. Chng hn
vi nhng doanh nghip có vn t có ít, nhim v sn xut kinh doanh ln, vn vay quá
nhiu thì doanh nghip không có kh nng t ch v tài chính, b đng trong sn xut
kinh doanh. Còn đi vi nhng doanh nghip ln, trang b thit b hin đi, có th trng
rng, sc cnh tranh cao thì kh nng hoàn tr các khon vn vay ngân hàng đúng hn
cng cao hn. Do vy đu t tín dng vào các doanh nghip có nng lc tài chính tt,
phng án kinh doanh kh thi, phù hp vi tình hình thc t s là mt nhân t quan trng
thúc đy nâng cao cht lng tín dng ca ngân hàng.
- Nng lc qun lý: Nng lc qun lý ca doanh nghip th hin s gn nh, tính
linh hot nng đng ca b máy t chc, kh nng thích nghi ca b máy qun lý vi
s bin đng ca c ch th trng. Khi nng lc qun lý ca doanh nghip tt, hot đng
sn xut kinh doanh s din ra thông sut, có hiu qu, vic xây dng các phng án sn
xut kinh doanh có tính kh thi, phù hp vi thc t, do đó kh nng tr n ca doanh
nghip đc đm bo, nh đó cht lng tín dng đc nâng cao.
-Nng lc sn xut kinh doanh: Tín dng là cu ni gia hot đng kinh doanh ca
ngân hàng vi hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Mi biu hin xu hay
tt ca doanh nghip s có nh hng tng ng ti hot đng tín dng thông qua c ch
8
tác đng ca nhng mi quan h tín dng. Do đó cn quan tâm đúng mc ti nng lc
sn xut kinh doanh ca doanh nghip trong quá trình xét duyt cho vay.
Ba là: Tài sn đm bo
Bt c khách hàng nào cng s hu mt lng tài sn nht đnh đ sn xut kinh
doanh. Vic s hu tài sn biu hin kh nng nhà nc công nhn v mt s hu tài
sn đó nh: quyn khai thác, s dng, đu t, sa cha…hay có toàn quyn quyt đnh
tài sn đó.
Thông thng khi khách hàng mun s dng ngun tín dng ca ngân hàng thì
vic bo đm bng tài sn th chp cm c s là ngun tr n th hai và là c s đ ngân
hàng thu hi vn nu khách hàng không có kh nng tr n. Vì vy tài sn đm bo có
vai trò quan trng, là c s cho ngân hàng cho khách hàng vay vn.
CácănguyênănhơnătăphíaăngơnăhƠng:
Mt là Chính sách tín dng ca ngân hàng.
Chính sách tín dng là kim ch nam cho hot đng tín dng ca ngân hàng, nó có ý
ngha quyt đnh s thành công hay tht bi ca ngân hàng. Nu mt chính sách tín dng
ca ngân hàng mang tính cnh tranh vi các NHTM khác, duy trì đc khách hàng hin
ti và thu hút đc các khách hàng mi thì chng t cht lng ti ngân hàng đc đánh
giá cao và ngc li.
Hai là: Quy trình tín dng:
c c th hoá vic phân rõ chc nng, nhim v ca tng đi tng tham gia
thc hin công tác tín dng, đ ra c th tng công vic cn phi thc hin t khâu tìm
kim khách hàng, x lý h s vay vn, cp tín dng, kim soát sau khi thu hi n vay.
Nu mt NHTM thc hin chun các bc ca quy trình tín dng thì cht lng tín ca
ngân hàng s đc nâng cao và ngc li.
Ba là: Công tác kim tra - kim soát ni b:
Kim soát chính sách tín dng và các th tc cn thit có liên quan đn khon vay.
ây là công tác mà bt c mt ngân hàng nào cng phi tin hành thng xuyên nhm
nâng cao cht lng cng nh hiu qu kinh doanh, đáp ng đc yêu cu, mc tiêu đã
đ ra. thc hin tt công tác này, ngân hàng cn sp xp mt đi ng cán b gii
chuyên môn nghip v, trung thc, đo đc tt làm công tác này đng thi có ch đ
thng pht nghiêm minh. Có nh vy công tác tín dng mi đc thc hin đúng quy
trình nhm nâng cao cht lng tín dng.
Bn là: H thng công c đánh giá tín nhim đi vi khách hàng vay vn
Hin nay các NHTM trc khi quyt đnh cho vay thng đánh giá mc đ tín
nhim khách hàng, thông qua h thng xp hng tín dng ni b. ánh giá mc đ tín
nhim ni b nhm phn ánh kh nng tr n ca khách hàng. Kh nng tr n ca khách
hàng thp thì mc đ xp hng gim và đng ngha vi tng RRTD cho Ngân hàng tng
Thang Long University Library
9
lên và ngc li. ánh giá mc đ tín nhim ca khách hàng hin nay gm có h thng
đánh giá khác nhau cho hai đi tng khách hàng pháp nhân và th nhân mà tng NHTM
xây dng. Trong đó vic xác đnh kh nng tr n ca khách hàng pháp nhân là mt trong
nhân t nh hng đn CLTD ca mi NHTM hin nay, khi có t trng khách hàng pháp
nhân chim t trng ch yu trên d n tín dng.
Nm là: H thng thông tin tín dng ca ngân hàng thng mi
Thông tín tín dng cn có v khách hàng đ NHTM xem xét, quyt đnh cho vay
và giám sát khon vay bao gm: thông tin v h s pháp lý ca khách hàng, thông tin v
tình hình tài chính, v tình hình quan h tín dng ca khách hàng; v xp loi tín dng
ca khách hàng t các c quan xp hng bên ngoài và kt qu xp loi tín dng ni b
ca NHTM; thông tin liên quan đn d án xin vay vn ca khach hàng ; thông tin v môi
trng kinh doanh có liên quan đn ngành ngh, lnh vc hot đng ca khách hàng vay
vn, thông tin kinh t, th trng, xu th phát trin, tim nng ca ngành. Thông tin tín
dng có cht lng giúp nhà ngi qun lý, cán b qun lý khách hàng có th đa ra
nhng quyt đnh cn thit liên quan đn vic cho vay, qun lý đm bo tin vay, gim
thiu RRTD, nâng cao cht lng tín dng mi NHTM.
Sáu là: Công tác t chc b máy
Nhân t này không ch tác đng đn cht lng tín dng mà còn tác đng đn mi
hot đng ca ngân hàng. Mt ngân hàng có c cu t chc đc sp xp khoa hc, s
phân công công vic mt cách c th, rõ ràng có s gn kt gia các b phn thì vic đáp
ng các yêu cu ca khách hàng s đc thc hin kp thi, công tác qun lý tín dng tr
nên hiu qu và an toàn hn. Nhng quyt đnh đúng đn ca cp lãnh đo s giúp hot
đng tín dng phù hp vi khách hàng và nn kinh t.
By là: Cht lng nhân s ca ngân hàng.
Cht lng nhân s là yu t quyt đnh đn s thành bi trong hot đng kinh
doanh nói chung và đc bit trong hot đng ngân hàng. Cán b nhân viên là b mt ca
ngân hành là hình nh ca ngân hàng đi vi khách hàng. Hn na nghip v ngân hàng
càng ngày càng phát trin đòi hi cht lng nhân s ngày càng cao. Vic tuyn dng
nhân viên có đo đc tt, gii chuyên môn nghip v s giúp phòng nga ti đa sai phm
trong quá trình kinh doanh, đem li s tin tng v cht lng t phía khách hàng.
Tám là: H thng công ngh ngân hàng.
Trong lnh vc tài chính - ngân hàng là ngành có mc đ ng dng công ngh
thông tin cao. H thng công ngh thông tin hin đi s đáp ng yêu cu v đ chính xác,
khi lng giao dch ca khách hàng, tìm kim thông tin khách hàng, giúp ngân hàng ra
các quyt đnh và x lý khon vay…
Tóm li, qua nghiên cu ni dung nhân t nh hng ti qun lý cht lng tín
dng ta thy, tu theo s phát trin, điu kin kinh t xã hi và s hoàn thin môi trng
10
pháp lý ca tng nc cng nh kh nng qun lý, c s vt cht k thut và trình đ cán
b ca tng NHTM mà các nhân t này có nh hng khác nhau ti công tác qun lý
cht lng tín dng. Vn đ c bn đt ra là chúng ta phi nm chc các nhân t nh
hng ti cht lng tín dng và bit vn dng sáng to s nh hng ca các nhân t
này trong hoàn cnh thc t, t đó tìm đc nhng bin pháp qun lý cht lng tín dng
có hiu qu, hn ch đn mc thp nht ri ro, s to điu kin cho s thành công ca
hot đng tín dng nói riêng cng nh ca toàn b hot đng NHTM nói chung.
1.1.4. Các du hiu nhn bit riăroătínădng caăngơnăhƠngăthngămi
Vic phát hin ra các du hiu ca ri ro tín dng là vô cùng quan trng. Khi phát
hin ra đc nhng du hiu cho thy có kh nng xy ra ri ro, ngân hàng có th tin
hành nhng hot đng nhm ngn nga hoc x lý. Trên thc t đ phát hin ra nhng
du hiu ca ri ro là khá khó, ri ro có th đt ngt xy ra mà không có bt k mt du
hiu nào báo trc. Mc dù vy vn có mt s du hiu cnh báo ri ro có th xy ra vi
mt khon tín dng ca ngân hàng. Các du hiu đó có th phân thành các nhóm du hiu
sau:
Cácădu hiu v quan h caăngơnăhƠngăviăkháchăhƠng: là các du hiu khi
khách hàng có biu hin sau:
- Không thanh toán hoc thanh toán không đy đ lãi và gc khi đn hn.
- Xin ngân hàng c cu li n.
- Có biu hin gim vn điu l.
- Chm tr trong vic thanh toán các khon phi tr bao gm c phi tr nhân
viên.
- Vn vay b s dng sai vi mc đích trong hp đng cho vay.
- Chu k vay thng xuyên ra tng.
Cácădu hiu v phngăphápăqunălỦăvƠăt chc caăkháchăhƠng:
- Không có s thng nht trong hi đng qun tr hay ban lãnh đo v quan
đim, mc đích và cách thc qun lý.
- Qun lý nhân s yu kém, c cu t chc không hp lý dn đn hin tng
dùng ngi không hiu qu, nhng nhân viên có nng lc ri b doanh nghip.
Cácădu hiu v hotăđng sn xut kinh doanh caăkháchăhƠng :
- Giá tr sn lng hoc doanh thu ca khách hàng có xu hng gim.
- Thu nhp ca khách hàng thiu tính thng xuyên, n đnh.
- Vòng quay vn lu đng thp, kh nng thanh toán gim.
- Các khon tín dng thng mi gia ca khách hàng tng mt cách bt thng.
Cácădu hiu v x lỦăthôngătinătƠiăchính,ăk toán:
- Khách hàng chm tr hay trì hoãn np báo cáo tài chính, các s liu trong báo
cáo tài chính không hp lý, thiu chính xác.
Thang Long University Library
11
- Tin mt, vn lu đng ca khách hàng gim mt cách bt thng.
- Sn xut và bán hàng ca khách hàng không đt ch tiêu, k hoch.
- C cu vn ca khách hàng không hp lý.
(Ngun: Nguyn Minh Kiu, (2012), Nghip v ngân hàng thng mi, NXB
Thng kê)
Cácădu hiu v thngămi :
- Khách hàng tham gia kinh doanh nhng ngành ngh không thuc chuyên môn,
nhng lnh vc có đ ri ro cao.
- Yu t đu vào ca khách hàng không thun li: ví d nh giá c đu vào tng
cao, không mua đc nguyên vt liu đu vào
- Chi phí ca doanh nghip khách hàng không hp lý.
Cácădu hiu v mtăphápălỦă:
- Có nhng thay đi v chính sách liên quan đn ngành ngh kinh doanh ca
khách hàng theo chiu hng bt li.
Doanh nghip có biu hin vi phm pháp lut.
1.1.5.ăCác ch tiêu đánhăgiá riăroătínădng caăngơnăhƠngăthngămi
Quyămôătínădng:
Quy mô tín dng không phi là ch tiêu phn ánh trc tip ri ro tín dng nhng nu
quy mô tín dng tng quá nóng, không tng ng vi kh nng kim soát ca ngân hàng
thì lúc đó, quy mô tín dng s phn ánh ri ro tín dng. S th hin này các khía cnh:
- Th nht, nu quy mô tín dng quá ln (xét trên tng d n ca ngân hàng), vt
quá kh nng qun lý ca ngân hàng th hin qua s gia tng các ch tiêu: d n trên tng
tài sn, d n trên s lng cán b tín dng so vi mc trung bình ca các ngân hàng, s
lng khách hàng trên s lng cán b tín dng,…thì mc đ ri ro tng lên.
- Th hai, nu ngân hàng m rng quy mô tín dng theo hng ni lng tín dng
cho tng khách hàng: cho vay vt quá nhu cu ca khách hàng thì s dn đn ri ro là
khách hàng s dng vn sai mc đích, không kim soát đc mc đích s dng vn
vay,…điu này s gây ri ro cho ngân hàng.
Căcuătínădng:
C cu tín dng phn ánh mc đ tp trung tín dng trong mt ngành ngh, lnh
vc, loi tin, d n cho vay có đm bo. Do đó, tuy không phn ánh trc tip mc đ ri
ro, nhng nu c cu tín dng quá thiên lch vào nhng lnh vc mo him, s phn ánh
ri ro tim nng. C cu tín dng chia thành các nhóm sau:
- C cu tín dng theo ngành: nu tp trung cho vay vào nhng ngành có đ ri ro
cao thì ri ro không tr đc n ngân hàng cng cao. Hoc c cu tín dng tp trung quá
nhiu vào mt ngành, lnh vc thì có th mc đ ri ro cao khi ngành đó b suy thoái hay
b các nh hng khác.
12
- C cu tín dng theo thi hn cho vay: yu t này phi da trên c cu vn ca
ngân hàng. Nu ngân hàng c c cu vn ngn hn ln, trong khi đó c cu tín dng
trong dài hn ln, điu đó có ngha là ngân hàng đã s dng quá nhiu vn ngn hn sang
cho vay trung và dài hn. iu đó cho thy kh nng ngân hàng đng đu vi ri ro
thanh khon cao.
C cu tín dng theo tài sn đm bo: nu t l các khon cho vay có tài sn đm
bo thp thì ngân hàng đi mt vi ri ro tim n khi khách hàng không tr đc n
Tìnhăhìnhăn quáăhn
N quá hn là khon n mà mt phn hoc toàn b n gc hoc lãi đã quá hn
Tng n quá hn
T l n quá hn = x 100%
Tng d n
N quá hn xut hin làm chm quá trình tun hoàn và chu chuyn vn ca các t
chc tín dng, làm gim hiu qu s dng vn, gim li nhun, gim ch tiêu kinh doanh.
ng thi hn ch kh nng m rng và tng trng tín dng, gim uy tín, gim kh
nng cnh tranh ca Ngân hàng.
T l n quá hn cho bit trong 100 đng tng d n thì có bao nhiêu đng là n
quá hn. T l n quá hn ca khách hàng càng cao thì ri ro càng tng cho ngân hàng.
S khách hàng có n quá hn
T l khách hàng có n quá hn = x100%
Tng s khách hàng
Bên cnh đó, đ đánh giá tình hình s lng khách hàng có d n quá hn ti ngân
hàng, các ngân hàng tính toán t l khách hàng có n quá hn. Nu t l khách hàng có n
quá hn thp hn t l n quá hn thì dng nh các khon cho vay ln có vn đ hn các
khon cho vay nh.
N quá hn đc chia làm 2 loi là n quá hn có kh nng thu hi và n quá hn
không có kh nng thu hi.
- N quá hn có kh nng thu hi là nhng khon n quá hn nhng thi gian quá
ngn, ý thc tr n ca khách hàng là tt, n quá hn này nh hng ti k hoch s
dng vn ca ngân hàng, gây nên cn tr, khó khn trong vic chi tr ngi gi tin, làm
gia tng chi phí ca ngân hàng.
N quá hn có kh nng thu hi
T l n quá hn có kh nng thu hi = x100%
Tng n quá hn
N quá hn không có kh nng thu hi là mc đ cao hn ca n quá hn có kh
nng thu hi. Mc đ ri ro và thit hai cho ngân hàng là rt ln, thi gian kéo dài, vic
Thang Long University Library
13
thu hi n gp nhiu khó khn, ri ro mt vn có nguy c xy ra rt cao, chi phí thu hi
n gia tng, dòng tin gim sút, vòng quay tín dng gim, kh nng sinh li gim. T l
n quá hn có kh nng thu hi càng cao chng t vic ngân hàng cp tín dng có kh
nng thu hi vn cao, điu này cho thy ri ro xy ra cho ngân hàng là thp và ngc li.
N quá hn không có kh nng thu hi
T l n quá hn không có = x100%
kh nng thu hi Tng n quá hn
N quá hn không có kh nng thu hi cho bit trong 100 đng n quá hn thì có
bao nhiêu đng n quá hn không có kh nng thu hi. T l n quá hn không có kh
nng thu hi càng cao thì có nguy c mt vn khá cao và ngc li. xem xét tình hình
mt vn, t l s dng mt vn đc tính nh sau:
D phng ri ro tín dng đc trích lp
T l trích d phòng ri ro tín dng = x100%
D n cho kì báo cáo
T l trích lp d phòng ri ro tín dng càng cao thì ri ro tín dng càng ln.
Mt vn đã xóa cho kì báo cáo
T l mt vn = x100%
D n trung bình cho kì báo cáo
T l này khác nhau gia các TCTD, tùy thuc vào chính sách xóa n ca T chc
đó. Thông thng t l mt vn ln hn 25% thì cht lng tín dng có vn đ. T l này
càng cao thì ri ro tín dng vi ngân hàng càng ln.
N quá hn có tài sn đm bo
T l n quá hn có tài sn đm bo = x100%
Tng n quá hn
N quá hn không có tài sn đm bo
T l n quá hn không có tài sn đm bo = x100%
Tng n quá hn
Theo mc đ đm bo: n quá hn gm n quá hn có TSB và n quá hn không
có TSB. Tài sn đm bo gn ý thc, trách nhim ca khách hàng trong vic s dng
vn vay có hiu qu và hoàn tr n đúng hn là ngun thu n th 2 ca ngân hàng. T l
n quá hn có TSB càng cao thì ri ro tín dng càng thp và ngc li.
Tìnhăhìnhănă u
N xu chính là các khon tin cho khách hàng vay mà không th thu hi đc do
doanh nghip, khách hàng làm n thua l hoc phá sn, n phi tr tng, doanh nghip
mt kh nng thanh toán. Thi gian n tn đng khá lâu, có th kéo dài trên mt nm, 2 -
3 nm hoc lâu hn na và rt khó gii quyt.
14
N xu đc phân vào n nhóm 3 (n di tiêu chun), n nhóm 4 (n nghi ng)
và n nhóm 5 (n có kh nng mt vn) theo Thông t 02/2013/TT-NHNN. Tuy nhiên, ta
có th tóm lc li n xu là các khon n quá hn có thi hn cam kt nhng khách
hàng b mt kh nng thanh toán hoc ngân hàng có nhng bng chng xác thc chng
minh đc mc ri ro tng cao cho khon tín dng hoc các khon thanh toán đã quá hn
di 90 ngày nhng có lý do chc chn đ nghi ng v kh nng khon co vay đc
thanh toán đy đ. N xu đc phn ánh rõ nht qua ch tiêu:
N xu
T l n xu = x 100%
Tng d n
T l n xu cho bit trong 100 đng tng d n thì có bao nhiêu đng n xu (n
nhóm 3,4,5).
Thông qua các ch tiêu n xu và t l n xu trên tng d n có th thy mc đ an
toàn trong hot đng kinh doanh ca các ngân hàng, t đó đánh giá đc cht lng tín
dng ca các TCTD.
S khách hàng có n xu
T l khách hàng có n xu = x 100%
Tng s khách hàng
T l n xu và t l khách hàng có n xu càng cao cho thy cht lng tín dng
ca các TCTD càng kém, ngân hàng d gp các ri ro v tín dng.
1.1.6. Mi quan h gia riăroătínădng vƠ li nhun caăngơnăhƠng
Ri ro tín dng luôn tim n trong kinh doanh ngân hàng và gây ra nhng hu qu
nghiêm trng cho ngân hàng.
Gim li nhun: Ngân hàng cp tín dng da ch yu vào ngun vn huy đng
đc trong nn kinh t. có đc ngun vn này ngân hàng phi tr chi phí huy đng.
Nu ri ro tín dng xy ra ngân hàng s không thu đc lãi đ bù đp chi phí. Khi đó, li
nhun ca ngân hàng s b gim mt cách đáng k.
Gim uy tín ca ngân hàng: Cht lng tín dng thp, t l n quá hn cao thì hiu
qu hot đng ca ngân hàng kém do hu qu ca ri ro tín dng, khi đó dân chúng s
mt lòng tin vào ngân hàng s làm gim uy tín và v th ca ngân hàng.
Gim kh nng thanh toán: Khi ri ro tín dng xy ra nhiu, đn mt lúc nào đó
ngân hàng không còn đ ngun vn đ trang tri cho các khon này, khi đó kh nng
thanh toán ca ngân hàng s b nh hng. Nu tình trng đó kéo dài còn có nguy c gây
mt kh nng thanh toán ca ngân hàng dn ti nguy c phá sn ca ngân hàng.
Gim hiu qu s dng vn ca ngân hàng: Ri ro tín dng phát sinh đng ngha
vi vic mt phn vn ca ngân hàng b tn đng hoc tht thoát trong khon tín dng
Thang Long University Library
15
đó. T đó s dn ti vic làm gim vòng quay vn ca ngân hàng, làm gim doanh s cho
vay và dn đn làm gim hiu qu trong vic s dng vn ca ngân hàng.
(Ngun: TS. Nguyn Minh Kiu, (2012), Nghip v ngân hàng thng mi, NXB
Thng kê).
Tóm li, ri ro tín dng ca mt ngân hàng xy ra s gây nh hng các mc đ
khác nhau: nh nht là ngân hàng b gim li nhun khi phi trích lp d phòng, không
thu hi đc lãi cho vay, nng nht khi ngân hàng không thu đc vn gc và lãi vay, n
tht thu vi t l cao dn đn ngân hàng b l và mt vn. Nu tình trng này kéo dài
không khc phc đc, ngân hàng s b phá sn, gây hu qu nghiêm trng cho nn kinh
t nói chung và h thng ngân hàng nói riêng. Chính vì vy đòi hi các nhà qun tr ngân
hàng phi ht sc thn trng và có nhng bin pháp thích hp nhm gim thiu ri ro
trong cho vay.
1.2. Phòngănga riăroătínădng ti ngơnăhƠngăthngămi
1.2.1. KháiănimăvƠăti sao phiăphòngănga riăroătínădng
Kháiănimăphòngănga riăroătínădng:
Phòng nga ri ro tín dng là nhng bin pháp ca ngân hàng thng mi không
đ ri ro trong các nghip v tín dng xy ra trong ngân hàng.
(Ngun: TS. Nguyn Minh Kiu, (2012), Nghip v ngân hàng thng mi, NXB
Thng kê).
Ti sao phiăphòngănga riăroătínădng:
Vic phân loi ri ro tín dng ch mang ý ngha tng đi vì gia chúng có nhng
mi liên h rt mt thit, loi này tác đng lên loi kia và ngc li. Vì vy, đ công tác
phòng nga ri ro thc s đt hiu qu chúng ta phi tin hành các thc hin ni dung
phòng nga mt cách tng hp, khoa hc và mang tính h thng cao. Vic phòng nga
ri ro tín dng phi đc tin hành thng xuyên liên tc và trit đ, t trc đn sau khi
quan h tín dng đc phát sinh, t tm vi mô đn tm v mô, phi xác đnh đó là nhim
v ca mi nhân viên trong ngân hàng mà phòng tín dng ch là biu hin tp trung ca
công tác đó.
1.2.2. Ni dung phòngănga riăroătínădng
1.2.2.1. Phòng nga trc khi cho vay
Phơnătíchătínădng:ă
ây là mt công tác nghip v mang tính bt buc mà mi ngân hàng phi thc
hin trc khi kí kt bt kì mt hp đng tín dng nào, nó giúp ngân hàng trong quá trình
cho đim tín dng và đo lng ri ro tín dng trc cho vay. Vic phân tích tín dng
nhm gii đáp nhng vn đ sau:
- Ngi xin vay có đáng tin cy hay không? Vì sao?
- Hp đng tín dng có đc cu trúc hoàn chnh không