Nhóm

I.KHÁI NIỆM
- Thời gian: Nảy sinh từ cuối thời kì công xã
nguyên thủy.
- Truyện cổ dân gian là một khái niệm
có ý nghĩa khái quát, nó bao gồm hết
thảy các loại truyện do quần chúng vô
danh sáng tác và lưu truyền qua các
thời đại
- Nội dung: truyện cổ dân gian phản ánh
cuộc đấu tranh trong xã hội, thể hiện
tình cảm, đạo đức, mơ ước của nhân
dân, về hình thức thường mang nhiều
yếu tố thần kì, tượng trưng và ước lệ

II.PHÂN LOẠI
Truyền Thuyết
Cổ tích
Ngụ ngôn
Thần thoại
CÁC THỂ LOẠI
TRUYỆN CỔ DÂN
GIAN:
Truyện cười

II.PHÂN LOẠI

Thần
thoại

Truyền
thuyết
Cổ tích Ngụ
ngôn
Truyện
cười
-Nữ
Oa vá
trời
-
Thần
Trụ
Trời
- Con
Rồng
cháu
Tiên
- Thánh
gióng
- Sơn Tinh
Thủy
Tinh
- Sọ
Dừa…
- Thạch
Sanh
- Em bé
thông
minh
-Tấm

cám
- Ếch
ngồi
đáy
giếng
- Thầy
bói xem
voi
- Đeo
nhạc
cho mèo
- Treo
biển
- Lợn
cưới, áo
mới
CÁC THỂ LOẠI TRUYỆN CỔ DÂN GIAN :

ĐẶC ĐIỂM VÀ NỘI DUNG CÁC THỂ LOẠI TRUYỆN
CỔ DÂN GIAN:
1. Thần thoại:
a. Định nghĩa:
Là loại truyện ra đời và phát triển sớm
nhất trong lịch sử truyện cổ dân gian.
Là những truyện kể dân gian về các vị
thần, các nhân vật anh hùng, các nhân
vật sáng tạo văn hóa nhằm phản ánh và
lý giải các hiện tượng tự nhiên và XH
theo quan niệm vạn vật có linh hồn của
người cổ đại


Về nguồn gốc vũ trụ và các hiện tượng
tự nhiên: Thần trụ trời, Nữ thần Mặt trăng,
Thần Mặt trời, Thần Mưa
Về nguồn gốc các loài động thực vật:
Cuộc tu bổ các giống vật, Thần Lúa
Về nguồn gốc con người và nguồn gốc
các dân tộc ở Việt Nam: Ông Trời, Thần
Nông, Mười hai bà mụ…
ĐẶC ĐIỂM VÀ NỘI DUNG CÁC THỂ LOẠI TRUYỆN
CỔ DÂN GIAN:
1. Thần thoại:
b. Phân loại: Gồm 3 loại

1. Thần thoại:
c. Đặc điểm thể loại:
Thể hiện quan niệm của người xưa
về vũ trụ thông qua nhân vật Thần.
( Thần Gió, Thần Mưa, Thần Núi,
Thần Biển….)
Thần thoại gắn chặt với các hình
thức nghi lễ
ĐẶC ĐIỂM VÀ NỘI DUNG CÁC THỂ LOẠI TRUYỆN
CỔ DÂN GIAN:

1. Thần thoại:
d. Nội dung:
Thần thoại là phương tiện giải thích
nguồn gốc tự nhiên. VD : Truyện Thần
Trụ Trời tách ra thành trời và đất

Thông qua hoạt động các vị thần hình
tượng người lao động được miêu tả một
cách gián tiếp các vị thần chính là
hình tượng người lao động được suy
tôn theo hướng thần thánh hóa
ĐẶC ĐIỂM VÀ NỘI DUNG CÁC THỂ LOẠI TRUYỆN
CỔ DÂN GIAN:

1. Thần thoại:
d. Nội dung:
Phản ánh ước mơ sống hòa hợp với
tự nhiên và chinh phục tự nhiên của
người xưa. VD : Truyện Cường Bạo
Đại Vương chống thần sét
Giải thích nguồn gốc loài người và
muôn loài. VD : Truyện Đẻ đất đẻ
nước
ĐẶC ĐIỂM VÀ NỘI DUNG CÁC THỂ LOẠI TRUYỆN
CỔ DÂN GIAN:

Các hình tượng của thần thoại
được "đồ vật hóa", chưa sử dụng
các thủ pháp nghệ thuật như ẩn dụ,
phúng dụ hay các hình thức chuyển
nghĩa khác của văn học.
1. Thần thoại:
e. Nghệ thuật:
ĐẶC ĐIỂM VÀ NỘI DUNG CÁC THỂ LOẠI TRUYỆN
CỔ DÂN GIAN:


Là loại truyện cổ dân gian chủ yếu
phản ánh, lý giải các nhân vật và sự kiện
lịch sử có ảnh hưởng quan trọng tới một
thời kỳ, bộ tộc, dân tộc, quốc gia hay địa
phương. TruyÒn thuyÕt thÓ hiÖn th¸i ®é vµ
c¸ch ®¸nh gi¸ cña nh©n d©n ®èi víi c¸c sù
kiÖn vµ nh©n vËt lÞch sö ® îc kÓ.
2. Truyền thuyết:
a. Định nghĩa:
ĐẶC ĐIỂM VÀ NỘI DUNG CÁC THỂ LOẠI TRUYỆN
CỔ DÂN GIAN:

b. Phân loại :
3
loại:
Truyền thuyết các vua Hùng (Con Rồng
cháu Tiên, Sơn Tinh, Thủy Tinh, Thánh
Gióng
Truyền thuyết đấu tranh giải phóng (Hai
Bà Trưng, Bà Triệu…)
Truyền thuyết thời kì tự chủ (Sự tích Hồ
Gươm
2. Truyền thuyết:
ĐẶC ĐIỂM VÀ NỘI DUNG CÁC THỂ LOẠI TRUYỆN
CỔ DÂN GIAN:

c. Đặc điểm thể loại:
Nhân vật trung tâm của truyền thuyết là các
vị thần và các vị anh hùng
Các nhân vật sự kiện lịch sử khi đưa vào

truyền thuyết thì thường được kì ảo hóa
Ra đời muộn hơn thần thoại khi các cộng
đồng quốc gia dân tộc đang hình thành
Lạc Long Quân, Âu Cơ, Sơn
Tinh, Thủy Tinh
Thánh Gióng và Lê Lợi
Những vị anh hùng
Là các vị thần.
ĐẶC ĐIỂM VÀ NỘI DUNG CÁC THỂ LOẠI TRUYỆN
CỔ DÂN GIAN:

Chịu sự chi phối của thế giới quan
thần thoại trong việc xây dựng hình
tượng người anh hùng. Vd : Lạc Long
Quân – Âu Cơ, Thánh Gióng những
người anh hùng bất tử đã làm nên anh
linh của đất nước, luôn phù trợ cho con
cháu đời sau chiến thắng kẻ thù, xây
dựng đất nước
c. Đặc điểm thể loại:
2. Truyền thuyết:
ĐẶC ĐIỂM VÀ NỘI DUNG CÁC THỂ LOẠI TRUYỆN
CỔ DÂN GIAN:

Phản ánh lịch sử một cách độc
đáo, thể hiện quan điểm đánh giá của
quần chúng nhân dân về lịch sử. Vd :
Thánh Gióng
2. Truyền thuyết:
c. Đặc điểm thể loại:

ĐẶC ĐIỂM VÀ NỘI DUNG CÁC THỂ LOẠI TRUYỆN
CỔ DÂN GIAN:

Sơn Tinh Thuỷ Tinh
- Giải thích hiện tượng lũ lụt
- Thể hiện khát vọng chế ngự thiên nhiên
- Ca ngợi công lao dựng nước của vua Hùng
Con Rồng cháu Tiên
- Giải thích nguồn gốc nòi giống
- Thể hiện niềm tự hào dân tộc ý nguyện
đoàn kết thống nhất cộng đồng.
- Phản ánh quá trình mở nước và dựng nước
2.Truyền thuyết:
ĐẶC ĐIỂM VÀ NỘI DUNG CÁC THỂ LOẠI TRUYỆN
CỔ DÂN GIAN:

2. Truyền thuyết:
d. Nội dung:
- Lao động sản xuất chống thiên nhiên xây
dựng cộng đồng;
- Biểu tượng rực rỡ của ý thức và sức mạnh bảo
vệ đất nước. Thể hiện quan niệm và ước mơ khát
vọng của nhân dân về người anh hùng. Truyện
Thánh Gióng…;
- Ca ngợi tính chất chính nghĩa, tính chất nhân
dân và chiến thắng vẻ vang của cuộc khởi nghĩa
Lam Sơn do Lê Lợi lãnh đạo
- Phản ánh phong trào nông dân khởi nghĩa
(Chàng Lía)
ĐẶC ĐIỂM VÀ NỘI DUNG CÁC THỂ LOẠI TRUYỆN

CỔ DÂN GIAN:

2. Truyền thuyết:
e. Nghệ thuật:
Sử dụng yếu tố hoang đường kì ảo xen với
yếu tố lịch sử tạo nên không khí vừa thiêng liêng
vừa hào hùng
ĐẶC ĐIỂM VÀ NỘI DUNG CÁC THỂ LOẠI TRUYỆN
CỔ DÂN GIAN:

3. Cổ tích:
a. Định nghĩa:
Là thể loại truyện cổ dân gian ra đời
trong thời kỳ xã hội đã phân chia giai cấp
mang chủ đề xã hội, phản ánh những xung
đột đặc trưng cho các thời kỳ lịch sử có đã
có chế độ tư hữu tài sản, có gia đình riêng,
có mâu thuẫn và đấu tranh giai cấp
ĐẶC ĐIỂM VÀ NỘI DUNG CÁC THỂ LOẠI TRUYỆN
CỔ DÂN GIAN:

Truyện cổ tích thường có yếu tố hoang
đường, thể hiện ước mơ, niềm tin của nhân dân
về chiến thắng cuối cùng của cái thiện đối với
cái ác, cái tốt đối với cái xấu, sự công bằng đối
với sự bất công.
3. Cổ tích:
a. Định nghĩa:

3. Cổ tích:

b. Phân loại:
3
loại:
Truyện cổ tích thần lỳ (Thạch Sanh, Sọ
Dừa, Tấm Cám,…)
Truyện cổ tích sinh hoạt (Em bé thông
minh…)
Truyện cổ tích về loài vật (Sự tích con muỗi…
ĐẶC ĐIỂM VÀ NỘI DUNG CÁC THỂ LOẠI TRUYỆN
CỔ DÂN GIAN:

Ra đời sau truyền thuyết, khi xã hội
đã phân chia giai cấp
Phản ánh ước mơ về một xã hội lí
tưởng, công bằng, dân chủ, hạnh phúc (ở
hiền gặp lành, ở ác gặp ác);
Đều sử dụng yếu tố hoang đường kì ảo
3. Cổ tích:
c. Đặc điểm thể loại :
ĐẶC ĐIỂM VÀ NỘI DUNG CÁC THỂ LOẠI TRUYỆN
CỔ DÂN GIAN:

3. Cổ tích:
d. Nội dung:
Miêu tả hiện thực cuộc sống của người
xưa, thế giới ước mơ của người lao động
lương thiện. Vd : Tấm Cám, Thạch Sanh, Sự
tích chim đa đa
Nhân vật cổ tích:
+ là những nhân vật bất hạnh xấu xí

+ nhân vật dũng sĩ có tài
+ nhân vật thông minh và nhân vật ngốc
nghếch
ĐẶC ĐIỂM VÀ NỘI DUNG CÁC THỂ LOẠI TRUYỆN
CỔ DÂN GIAN:

3. Cổ tích:
e. Nghệ thuật:
Yếu tố hoang đường, kì ảo là yếu tố sử
dụng nổi bật nhất để xây dựng nhân vật kì
ảo, đồ vật kì ảo, con vật kì ảo làm cho câu
chuyện ly kì hấp dẫn hơn.
ĐẶC ĐIỂM VÀ NỘI DUNG CÁC THỂ LOẠI TRUYỆN
CỔ DÂN GIAN: