cac cuoc cai cach
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (38.94 KB, 2 trang )
Câu 1: Đặc điểm của các cuộc cải cách trong lịch sử Việt Nam
Cải cách là những hành động, những biện pháp của giai cấp thống trị nhằm giải quyết
những mâu thuẫn hạn chế trong quá trình phát triển của mỗi qua gia và đáp ứng những
yêu cầu mới của xã hội trong giai đoạn nhất định, mà không làm ảnh hưởng đến sự tồn tại
của thể chế chính trị.
1.1. Đặc điểm chung của các cuộc cải cách
Lịch sử trung đại Việt Nam chứng kiến nhiều sự hưng thịnh suy vong, sự thay thế lẫn
nhau của các triều đại. Từ đầu thế kỉ X, khi Khúc Thừa Dụ tự xưng Tiết độ sứ rồi đến
Ngô Quyền đánh tan quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng mở ra một thời đại phát triển
mới của lịch sử dân tộc. Thời đại phong kiến dân tộc này kết thúc bằng triều đại nhà
Nguyễn. Mỗi triều đại dù ngắn hay dài đều mang trong nó những nét riêng. Những khác
biệt đó được hình thành từ nhiều yếu tố khác nhau. Có một yếu tố mà hiện nay, các nhà
nghiên cứu quan tâm đó là những cuộc cải các của các triều đại trong lịch sử trung đại
nước ta.
Cải cách là một hiện tượng lịch sử. Nó có sự hình thành, phát triển và mất đi. Cải cách
cũng là hiện tượng mang trong nó những quy luật. Không phải trong suốt tiến trình lịch
sử dân tộc đều diễn ra cải cách mà nó phải có những điều kiện, những tác động từ khách
quan và chủ quan. Từ đó, chúng ta thấy một điều rằng không phải triều đại phong kiến
nào cũng thực hiện cải cách. Hiện nay, các nhà sử học đang tập trung nghiên cứu một số
cuộc cải cách có tính chất nổi bật. Đó là cuộc cải cách của Khúc Hạo năm 907, cuộc cải
cách của Lý Thái Tổ đầu thế kỉ XI, cuộc cải cách của Hồ Quý Lý cuối thế kỉ XIV đầu thế
kỉ XV, cuộc cải cách của Lê Thánh Tông cuối thế kỉ XV, cuộc cải cách của Quang Trung
- Nguyễn Huệ cuối thế kỉ XVIII và cuộc cải cách hành chính của Minh Mạng ở nửa đầu
thế kỉ XIX.
Cải cách khác với cách mạng ở chỗ, cách mạng là công cuộc của đông đảo quần chúng
thực hiện nhằm lật đổ chính quyền còn cải cách được thực hiện bởi tầng lớp cầm quyền
nhằm giữ vững chính quyền trung ương. Các cuộc cải cách trong lịch sử trung đại nước ta
được thực hiện bởi những nhân vật có tầm ảnh hưởng lớn đến quốc gia, dân tộc về mặt
không gian và cả một thời kì lịch sử về mặt thời gian: Khúc Hạo, Lý Thái Tổ, Hồ Quý
Lý, Lê Thánh Tông, Quang Trung - Nguyễn Huệ, Minh Mạng, Nguyễn Trường Tộ
Để nhận định tầm ảnh hưởng của một cuộc cải cách, chúng ta thấy rằng có các tiêu chí
sau:
Thứ nhất, cuộc cải cách có tầm ảnh hưởng lớn nhất thì trước hết nó phải là cuộc cải cách
thành công. Mà cuộc cải cách thành công là cuộc cải cách đạt được mục đích đặt ra từ
trước. Mục đích được xác đình bằng những yêu cầu khách quan của lịch sử và cả những
mong muốn của chủ quan người lãnh đạo cải cách. Yêu cầu khách quan lịch sử có thể đó
là những biểu hiện của tình trạng khủng hoảng kinh tế - xã hội – chính trị - văn hoá.
Những khủng hoảng đó làm cho sự phát triển của quốc gia không bình thường, tình hình
chính trị rối ren, đời sống nhân dân thấp kém. Hoặc có thể đó là tình trạng đất nước bị tụt
hậu so với thời đại mà yêu cầu phá bỏ những hàng rào làm cản trở con đường phát triển
của lịch sử. Hoặc đó có thể là nguy cơ của một cuộc chiến tranh ngoại xâm. Tất cả những
yêu cầu đó bắt buộc phải được giải quyết, nếu như giai cấp cầm quyền không muốn bị
mất đi vị trí và lợi ích của mình. Còn mong muốn chủ quan của mỗi người lãnh đạo các
cuộc cải cách cũng có sự khác nhau. Có người kì vọng vào việc khẳng định vị trí của
vương triều sau cải cách. Có người mong muốn tập trung quyền lực vào tay hoàng đế, có
người mong muốn xây dựng vương triều của mình tồn tại lâu dài Những mong muốn
chủ quan đó tuy có khác nhau nhưng chúng có chung một số điểm đó là các vương triều
đều muốn bảo vệ quyền lợi của mình. Những mong muốn đó có thể phù hợp với lợi ích
dân tộc cũng có khi nó không phục vụ lợi ích quốc gia, dân tộc. Một cuộc cải cách có tác
động rộng lớn và mạnh mẽ thì trước hết những mong muốn chủ quan của nhà cầm quyền
phải phù hợp với lợi ích của quốc gia, dân tộc và đông đảo nhân dân.
Thứ hai, để xác định được cuộc cải các nào có tầm tác động lớn nhất thì chúng ta có thể
thực hiện các phép so sánh đối chiếu. Sự so sánh nào cũng có những khập khiễng. Tuy
nhiên,
