GV: LÊ THỊ HẢI
Tổ : LÝ – HÓA (TRƯỜNG THCS CHU VĂN AN)

1/Hãy nêu cách nhận biết thấu kính hội tụ?
Và nêu đường truyền của 3 tia sáng đặc biệt qua thấu
kính hội tụ?
2/Trên hình vẽ sau gồm: Thấu kính hội tụ, quang tâm O
của thấu kính, trục chính, hai tiêu điểm F, F
’
và các tia
tới đến thấu kính. Em hãy vẽ các tia ló của các tia tới
này?
O
S.
F
F’
I
K
Kiểm tra bài cũ

F
F’
S
O
S’
Trả lời : 1.Thấu kính hội tụ là loại thấu kính có phần rìa mỏng
hơn phần ở giữa.
-Được làm bằng vật liệu trong suốt như nhựa hay thủy tinh.
-Một chùm tia tới song song với trục chính của TKHT cho
chùm tia ló hội tụ tại tiêu điểm của thấu kính.

2. Đường truyền của 3 tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ:
-
Tia tới đến quang tâm thì tia ló tiếp tục truyền thẳng theo
phương của tia tới.
-
Tia tới song song với trục chính thì tia ló qua tiêu điểm.
-
Tia tới qua tiêu điểm thì tia ló song song với trục chính.
K
I

Một thấu kính hội tụ được đặt sát vào mặt trang sách. Khi
từ từ dịch chuyển thấu kính hội tụ ra xa, kích thước dòng
chữ thay đổi như thế nào? Vì sao vậy?
Đặt vấn đề

•
Mục đích: Quan sát ảnh của một vật tạo bởi thấu kính
hội tụ.
* Dụng cụ:
+ Một thấu kính hội tụ có
tiêu cự:
OF=OF
’
= f = 10cm.
+ Một giá quang học.
+ Một màn hứng ảnh.
+ Một cây nến và một
bao diêm.
Tiết 46: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ

I. ĐẶC ĐIỂM CỦA ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ :
1.Thí nghiệm:

+B
1
: Cả vật và màn đều được đặt vuông góc với trục chính
của thấu kính hội tụ có tiêu cự : OF= OF
’
= f = 10 cm
+B
2
: Đặt vật ở các vị trí khác nhau, di chuyển màn → quan
sát ảnh trên màn trong các trường hợp sau:
* Tiến hành thí nghiệm:
Tiết 46: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. ĐẶC ĐIỂM CỦA ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ :
1.Thí nghiệm:
a/ Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự:
-
Khi vật cách thấu kính một khoảng : d > 2f
-
Khi vật cách thấu kính một khoảng : d = 2f
-
Khi vật cách thấu kính một khoảng : f<d<2f
b/ Đặt vật trong khoảng tiêu cự:
- Khi vật cách thấu kính một khoảng : d<f

Khoảng cách từ vật
đến thấu kính (d) so
với tiêu cự (f)

Đặc điểm của ảnh
Thật
hay ảo
Cùng chiều hay
ngược chiều
so với vật
Lớn hơn
hơn, hay
nhỏ hơn
vật
Chú
ý
Vật
ngoài
tiêu cự
Vật ở rất xa
thấu kính

d > 2f
d = 2f
f<d<2f
Vật
trong
tiêu cự
d<f
2. Nhận xét:
Tiết 46: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
ảnh thật
ảnh thật
ảnh thật

ảnh thật
Ngược chiều
Ngược chiều
Ngược chiều
Ngược chiều
Nhỏ hơn
Nhỏ hơn
Bằng vật
Lớn hơn
Lớn hơn
d
’
=

f
ảnh ảo
Cùng chiều

Tiết 46: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
3.Kết luận:
Vật đặt trong
khoảng tiêu cự d<f
Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ
Vật ở rất xa
thấu kính
d > 2f
+ảnh ảo,
+cùng chiều,
+lớn hơn vật
ảnh nhỏ

hơn vật
ảnh nhỏ
hơn vật, có
vị trí d
’
= f
ảnh thật ngược chiều
so với vật
d <2f
ảnh =
vật
d =2f
Vật đặt ngoài
khoảng tiêu cự d>f
ảnh to
hơn vật

*Cách dựng ảnh :
+ Vẽ đường truyền của 2
(trong 3) tia tới đặc biệt
qua thấu kính hội tụ.
+ Vẽ 2 tia ló tương ứng.
+ Giao điểm của 2 tia ló
là điểm S’, ảnh của điểm
sáng S.
S’
S
Tiết 46: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. ĐẶC ĐIỂM CỦA ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ :
II. Cách dựng ảnh:

1.Dựng ảnh của điểm sáng S tạo bởi thấu kính hội tụ :
+ S là một điểm sáng được đặt trước thấu kính hội tụ.
Chùm sáng từ S phát ra, sau khi khúc xạ qua thấu kính, cho
chùm tia ló hội tụ tại S
’
.
+ S’là ảnh của điểm sáng S qua thấu kính hội tụ
I
F
O
F
’

*Cách dựng ảnh :
+ Vẽ đường truyền của 2
trong 3 tia tới đặc biệt
qua thấu kính hội tụ.
+ Vẽ 2 tia ló tương ứng.
+ Giao điểm của 2 tia ló
là điểm S’, ảnh của điểm
sáng S.
S’
S
Tiết 46: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. ĐẶC ĐIỂM CỦA ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ :
II. Cách dựng ảnh:
1.Dựng ảnh của điểm sáng S tạo bởi thấu kính hội tụ :
+ S là một điểm sáng được đặt trước thấu kính hội tụ.
Chùm sáng từ S phát ra, sau khi khúc xạ qua thấu kính, cho
chùm tia ló hội tụ tại S

’
.
+ S’là ảnh của điểm sáng S qua thấu kính hội tụ
I
F
O
F
’
K

*Cách dựng ảnh :
+ Vẽ đường truyền của 2
trong 3 tia tới đặc biệt
qua thấu kính hội tụ.
+ Vẽ 2 tia ló tương ứng.
+ Giao điểm của 2 tia ló
là điểm S’, ảnh của điểm
sáng S.
S’
S
Tiết 46: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. ĐẶC ĐIỂM CỦA ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ :
II. Cách dựng ảnh:
1.Dựng ảnh của điểm sáng S tạo bởi thấu kính hội tụ :
+ S là một điểm sáng được đặt trước thấu kính hội tụ.
Chùm sáng từ S phát ra, sau khi khúc xạ qua thấu kính, cho
chùm tia ló hội tụ tại S
’
.
+ S’là ảnh của điểm sáng S qua thấu kính hội tụ

K
F
O
F
’

S’
S
F
O
F
’
I
S’
S
F
O
F
’
I
K
Tiết 46: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. ĐẶC ĐIỂM CỦA ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ :
II. Cách dựng ảnh:
a/Cách 1: b/Cách 2:
c/ Cách 3:
S’
S
F
O

F
’
K

Tiết 46: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
2.Dựng ảnh của vật sáng AB tạo bởi thấu kính hội tụ :
Muốn dựng ảnh A
’
B
’
của AB qua thấu kính( AB vuông
góc với trục chính của thấu kính . A nằm trên trục chính)
Chỉ cần dựng ảnh B
’
của B bằng cách vẽ đường truyền
của hai tia sáng đặc biệt, sau đó từ B
’
hạ vuông góc
xuống trục chính ta có ảnh A
’
của A

Bài tập 1: Một điểm sáng S
đặt trước thấu kính hội tụ
có tiêu cự 12cm, S nằm
ngoài trục chính và cách
thấu kính 8 cm. Em hãy :
a/Dựng ảnh S’ của điểm
sáng S?
b/ S

’
là ảnh thật hay ảnh
ảo?
Tiết 46: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. ĐẶC ĐIỂM CỦA ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ :
II. Cách dựng ảnh:
S’
S
I
F
O
F
’
III/ Vận dụng:
a/
b/S’ là ảnh ảo

A. Ảnh thật, lớn hơn vật ngược chiều với vật

B. Ảnh ảo, nhỏ hơn vật ngược chiều với vật
C. Ảnh thật, nhỏ hơn vật cùng chiều với vật
D. Ảnh ảo, lớn hơn vật và cùng chiều với vật
Vật đặt trong khoảng tiêu cự của thấu kính hội
tụ có tính chất gì?
Bài tập 2:
Tiết 46: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. ĐẶC ĐIỂM CỦA ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ :
II. Cách dựng ảnh:
III/ Vận dụng:


Ảnh của một vật đặt ngoài khoảng tiêu cự của
thấu kính hội tụ có tính chất gì?
Tiết 46: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. ĐẶC ĐIỂM CỦA ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ :
II. Cách dựng ảnh:
III/ Vận dụng:
A.Ảnh thật, ngược chiều, nhỏ hơn vật
D. Ảnh ảo, cùng chiều, lớn hơn vật
C. Ảnh thật, ngược chiều, lớn hơn, bằng hoặc nhỏ hơn vật
Bài tập 3:
B. Ảnh thật, cùng chiều, lớn hơn vật

Bạn đúng rồi
Chúc mừng bạn

Bạn sai rồi
Bạn tiếp tục suy nghĩ

Bạn đúng rồi
Chúc mừng bạn

Bạn sai rồi
Bạn tiếp tục suy nghĩ

Trả lời câu hỏi nêu ra ở đầu bài học

HƯỚNG DẪNVỀ NHÀ:
•
Nắm tính chất ảnh của một vật tạo bởi thấu kính
hội tụ

•
Ôn lại đường truyền của 3 tia sáng đặc biệt qua
thấu kính hội tụ
•
Làm bài tập 43.1, 43.2, 43.3 SBT trang 87
•
Xem trước cách vẽ ảnh của một vật tạo bởi thấu
kính hội tụ.