Bài giảng phòng và phát hiện sớm bệnh ung thư
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (308.99 KB, 35 trang )
Phßng vµ ph¸t hiÖn sím ung th
Phßng bÖnh Ung Th
Phòng bệnh ung th
Phòng bệnh ung th (PBUT) có tác dụng làm giảm tỷ
lệ mắc bệnh bằng cách
Hạn chế, loại trừ các yếu tố nguy cơ
Tăng sức chống đỡ của cơ thể với tác động của quá
trình sinh ung th.
Phòng bệnh ung th
Cơ sở khoa học của PBUT:
Bản đồ gen: 300.000 gen, phát hiện 50 gen UT
Gây UT trên thực nghiệm
DTH chứng minh 80% UT có nguyên nhân từ môi
trờng.
Phòng bệnh ung th
WHO: 1/3 UT có thể phòng, 1/3 có thể chữa khỏi,1/3
còn lại đợc kéo dài thời gian & nâng cao chất lợng
sống nhờ ĐT.
Phòng bệnh UT chiếm vị trí u tiên hàng đầu trong
chơng trình PCUT: Phòng, phát hiện sớm, ĐT,
chống đau và chăm sóc triệu chứng.
Phòng bệnh ung th
Đối tợng phòng bệnh: Quần thể dân c hoặc
từng cá thể có yếu tố nguy cơ
Yêu cầu của phòng bệnh:
Bệnh có khả năng phòng ngừa đợc
Phòng bệnh có hiệu quả
Quy mô phòng bệnh
C¸c yÕu tè nguy c¬ g©y ut
Các biện pháp phòng bệnh
3 bớc dự phòng UT
Phòng bệnh bớc 1:phòng ngừa, giảm tiếp xúc
với yếu tố gây UT ( không hút thuốc, bảo hộ lao
động )
Phòng bệnh bớc 2: Sàng lọc phát hiện sớm
dấu hiệu của bệnh
Phòng bệnh bớc 3: tìm biện pháp điều trị có
kết quả với mục đích kéo dài thời gian sống
Các biện pháp phòng bệnh
Chống hút thuốc lá
Gây chết 500.000 ngời/ năm
Thuốc lá gây ra 30% các BN UT, 90% UT phổi
Nguy cơ mắc UT tăng theo thời gian hút thuốc
Mức độ hút liên quan tới trình độ văn hoá
Hút thuốc thụ động cũng là yếu tố nguy cơ
Các biện pháp phòng bệnh
Chống hút thuốc lá( tiếp)
Việt Nam: thuốc lá, thuốc lào, ăn trầu thuốc.
Ngừng hút thuốc giảm nguy cơ UT và các bệnh
khác (25% bệnh tim mạch, 80% các viêm phế
quản)
Anh và Canada chống hút thuốc lá ở tuổi trẻ thấy
UT phổi giảm 50-70% sau 20 năm
C¸c biÖn ph¸p phßng bÖnh
Chèng hót thuèc l¸ (tiÕp)
§èi tîng: . Phô n÷, trÎ em, thiÕu niªn
•
C¸c ®©n téc thiÎu sè
•
Nhãm cã tr×nh ®é v¨n ho¸ thÊp
•
C¸c níc thuéc thÕ giíi thø 3
Các biện pháp phòng bệnh
Chống hút thuốc lá (tiếp)
Biện pháp: . Tuyên truyền tác hại của thuốc lá
Chống hút thuốc lá ở nơi công cộng
Loại trừ quảng cáo và sản xuất thuốc lá
Tổ chức theo dõi thăm khám định kỳ
C¸c biÖn ph¸p phßng bÖnh
Chèng hót thuèc l¸ (tiÕp)
KhuyÕn c¸o
•
Bá thuèc lµ khã nhng kh«ng ph¶i lµ kh«ng
thÓ
•
Hç trî cña nh©n viªn y tÕ
•
KhuyÕn khÝch b¹n bÌ kh«ng hót thuèc vµ bá
thuèc
C¸c biÖn ph¸p phßng bÖnh
Dinh dìng, sinh ho¹t, lao ®éng hîp lý
Dinh dìng liªn quan tíi 30-40% UT ë nam, 60% UT ë n÷
(Phæi, vó, D¹ dµy, ®¹i trµng )
Các biện pháp phòng bệnh
Dinh dỡng, sinh hoạt, lao động hợp lý
Biện pháp
Đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm
Cân bằng dinh dỡng trong khẩu phần ăn
Tránh ăn quá nhiều chất béo
Không uống nhiều rợu, không hút thuốc
Tránh uống nớc hoặc ăn thức ăn quá nóng
Các biện pháp phòng bệnh
Dinh dỡng, sinh hoạt, lao động hợp lý
Biện pháp ( tiếp)
Không ăn quá măn, quá nhiều mì chính
Không ăn thức ăn nghi ngờ có nấm mốc
Ăn nhiều rau quả
Tránh phơi nắng quá lâu dới nắng
Vệ sinh, tập thể thao
Các biện pháp phòng bệnh
Chống nghiện rợu
Có sự liên quan giữa rợu và UT khoang miệng, TQ
Bretagne và Normandie(Pháp): uống 0-40ml/ngày
nguycơ UT là 1 thì khi uống>121ml/ngày, nguy cơ
tăng 101 lần
50ml +20-30 điếu thuốc: nguy cơ UT họng miệng 9,6
lần
Khuyến cáo
Chọn đồ uống không có cồn, hạn chế tụ tập rợu
chè
Nói với BS khi bạn không bỏ đợc rợu
Các biện pháp phòng bệnh
Sinh đẻ có kế hoạch và vệ sinh sinh dục
Không đẻ sớm <20, đẻ muộn > 40, Không đẻ
nhiều( giảm K CTC), hạn chế dùng thuốc tránh thai
Quan hệ tình dục an toàn
Khuyến cáo
Không quan hệ tình dục ngoài hôn nhân
Bảo vệ sức khoẻ sinh sản
Các biện pháp phòng bệnh
Phòng bệnh nghề nghiệp và môi trờng xung quanh
Quy trình: 5 bớc
Thống kê các chất gây UT có thể gặp
Tách các chất gây UT có thể phòng tránh đợc
Xác định các nguồn tiếp xúc
Vạch đề án nghiên cứu can thiệp
Tiến hành các biện pháp làm giảm nguy cơ UT
C¸c biÖn ph¸p phßng bÖnh
Phßng bÖnh nghÒ nghiÖp vµ m«i trêng xung quanh
C¸c ph¬ng ph¸p
•
Chèng « nhiÔm kh«ng khÝ
•
Níc sinh ho¹t
•
ChÊt th¶i
•
B¶o hé vµ an toµn lao ®éng
•
KhuyÕn c¸o vÒ ph¬i n¾ng
Các biện pháp phòng bệnh
Các điều trị y tế lạm dụng:
Điều trị hoá chất K BW tinh hoàn: tỉ lệ bạch cầu
cao
Nối vị tràng dễ gây trào mật- dạ dày tăng nguy
cơ UT DD
Gây miễn dịch với những virus sinh UT:
Tiêm vac-xin: virus viêm ganB,
HPV,EBV,HTLV
C¸c biÖn ph¸p phßng bÖnh
Phßng bÖnh th«ng qua t¸c ®éng vµo c¸c yÕu tè di
truyÒn
BÞ x¬ da nhiÔm s¾c: Kiªng ra n¾ng
§a polype gia ®×nh: c¾t §T
Ph¸t hiÖn sím Ung Th
Phát hiện sớm Ung Th
Tiêu chuẩn bệnh sàng lọc:
Là bệnh thờng gặp trong cộng đồng
Bệnh có thể phát hiện ở giai đoạn tiền lâm sàng
Các phơng pháp điều trị mang lại kết quả cao ở
GĐ sớm so với GĐ muộn.
Phơng pháp sàng lọc dễ thực hiện,độ chính xác,
giá thành hợp lý.
Có thể phổ biến tới đối tợng nguy cơ và cán bộ y
tế cộng đồng
Các loại UT hay đợc tiến hành sàng lọc
Ph¸t hiÖn sím Ung Th
C¸c lo¹i UT hay ®îc tiÕn hµnh sµng läc
UT vó
UT Cæ tö cung
UT §¹i trùc trµng
UT kh¸c
