
LI CM N


u tiên, em xin chân thành cm n ban Giám Hiu, ban ch nhim khoa Công
ngh sinh hc trng i hc M Tp.HCM đã to điu kin cho em đc hc tp và
rèn luyn trong môi trng tt nht.
Em xin chân thành gi cm n tt c các quý thy cô khoa Công ngh sinh hc đã
tn tình ging dy và trang b cho em nhng kin thc cn thit trong sut thi gian
hc đi hc.
Em xin g
i li cm n sâu sc đn cô Nguyn Trn ông Phng đã trc tip
hng dn và truyn đt cho em nhng kin thc và kinh nghim quý báu trên sut
quá trình thc hin đ tài.
Chân thành cm n các thành viên trong phòng thí nghim Công ngh t bào thc
vt đã nhit tình giúp đ mình trong sut thi gian thc hin đ tài.
Cui cùng, con xin t lòng bit n sâu sc đn gia đình. Cm 
n nhng tình cm mà
ba m và anh ch dành cho con, s ng h và đng viên ca gia đình giúp con vng
bc hn trên con đng hc tp và đng đi.




CÁC CH VIT TT

MS : Murashige & Skoog
BA : N
6
– benzyladenin
NAA : 1-Naphthaleneacetic acid




DANH MC CÁC BNG

Bng 1: Thành phn ca Su riêng (tính cho 100 gram tht qu ti) [10] 6
Bng 2: Nng đ HgCl
2
và thi gian kh mu  các nghim thc. 17
Bng 3: nh hng ca BA trong quá trình to cm chi t đt thân 18
Bng 4: nh hng ca BA trong quá trình to cm chi t phôi hu tính ht Su
riêng 1 tháng tui. 19
Bng 5: nh hng ca BA trong quá trình to cm chi t phôi hu tính ht Su
riêng 2 tháng tui 20
Bng 6: nh hng ca BA trong quá trình to cm chi t phôi hu tính ht Su
riêng trng thành 21
Bng 7: nh hng ca NAA trong quá trình to r t chi 22
Bng 8: Kt qu kh mu sau 7 ngày theo dõi 24
Bng 9: Kt qu to cm chi t phôi ht hu tính trng thành in vitro trong môi
trng MS b sung BA (4 tun tui) 29
Bng 10: Kt qu to r t chi Su riêng in vitro trong môi trng MS b sung BA
(4 tun tui) 33


DANH MC CÁC HÌNH
Hình 1: Cây su riêng 4
Hình 2: Công thc cu to ca auxin 9
Hình 3: Công thc cu to ca cytokinin 10

Hình 4: t thân sau kh mu đc cy trên môi trng MS. 24
Hình.5: t thân sau khi cy 4 tun trên môi trng MS có b sung BA 26
Hình 6: Phôi ht hu tính 1 tháng tui trên môi trng MS có b sung BA. 27
Hình 7: Phôi ht hu tính 2 tháng tui trên môi trng MS có b sung BA. 27
Hình 8: Phôi ht hu tính trng thành 28
Hình 9: Ch
i trên môi trng MS sau 4 tun nuôi cy 30
Hình 11: Chi trên môi trng MS + BA 2 mg/l sau 4 tun nuôi cy 30
Hình 10: Chi trên môi trng MS + BA 1 mg/l sau 4 tun nuôi cy 30
Hình 12: Chi trên môi trng MS + BA 3 mg/l sau 4 tun nuôi cy 30
Hình 13: Chi trên môi trng MS + BA 4 mg/l sau 4 tun nuôi cy 31
Hình 15: Chi trên môi trng MS + BA 6 mg/l sau 4 tun nuôi cy 31
Hình 14: Chi trên môi trng MS + BA 5 mg/l sau 4 tun nuôi cy 31
Hình 16: Chi trên môi trng MS + BA 7 mg/l sau 4 tun nuôi cy 31
Hình 17: Chi trên môi trng MS + BA 8 mg/l sau 4 tun nuôi cy 32

Hình 18: Chi trên môi trng MS + BA 9 mg/l sau 4 tun nuôi cy 32
Hình 19: Chi trên môi trng MS + BA 10 mg/l sau 4 tun nuôi cy 32
Hình 20: Chi trên môi trng MS 34
Hình 21: Chi trên môi trng MS + NAA 1 mg/l sau 4 tun nuôi cy. 34
Hình 22: Chi trên môi trng MS + NAA 2 mg/l sau 4 tun nuôi cy 35
Hình 23: Chi trên môi trng MS + NAA 3 mg/l sau 4 tun nuôi cy 35
Hình 24: Chi trên môi trng MS + NAA 4 mg/l sau 4 tun nuôi cy 35
Hình 25: Chi trên môi trng MS + NAA 5 mg/l sau 4 tun nuôi cy 35
Hình 26: nh sinh trng cây Su riêng ngoài t nhiên 3 tháng tui ct dc.
36
Hình 27: nh sinh trng cây Su riêng in vitro ct dc. 36
Hình 28: Thân cây su riêng ngoài t nhiên 3 tháng tui ct ngang 36
Hình 29: Thân cây su riêng in vitro ct ngang 36
Hình 30: Lá cây Su riêng ngoài t nhiên 3 tháng tui ct ngang 37

Hình 31: Lá cây Su riêng in vitro ct ngang 37
Hình 32: R cây Su riêng ngoài t nhiên 3 tháng tui ct ngang. 37
Hình 33: R cây Su riêng in vitro ct ngang. 37


MC LC
I. TNG QUAN TÀI LIU 3
I.1. Gii thiu cây Su riêng 3
I.1.1. H Malvaceae[9] 3
I.1.2. V trí phân loi [16] 3
I.1.3. Phân b, sinh thái, sinh trng và phát trin [7] 5
I.1.4. Thành phn hóa hc 6
I.2. Nghiên cu trong và ngoài nc 7
I.2.1. Trong nc 7
I.2.2. Ngoài nc. 7
I.3. Nuôi cy mô thc vt 7
I.3.1. Gii thiu v nuôi cy mô thc vt[1] 7
I.3.2. Vai trò ca nuôi cy mô [3] 8
I.4. Vai trò ca cht điu hòa sinh trng thc vt [12] 8
I.4.1. Auxin 9
I.4.2. Cytokinin 9
I.5. Các yu t nh hng đn quá trình nuôi cy mô[12] 10
I.5.1. Ánh sáng 10
I.5.2. Nhit đ 11
I.5.3. pH 11
I.5.4. Mui khoáng 11
I.5.5. Ngun Carbon 11
I.5.6. Vitamin 12
I.5.7. Agar 12
I.6. Phát sinh hình thái chi bt đnh 12

I.6.1. Phát sinh hình thái chi bt đnh: 12
I.6.2. Phát sinh hình thái r bt đnh [4] 13
II. VT LIU VÀ PH
NG PHÁP NUÔI CY 15
II.1. Vt liu 15
II.1.1. a đim và thi gian thc hin 15

II.1.2. i tng nghiên cu 15
II.1.3. iu kin nuôi cy in vitro cây Su riêng: 15
II.1.4. iu kin nuôi cy 16
II.1.5. Hoá cht dùng trong nuôi cy mô 16
II.2. Phng pháp nghiên cu 17
II.2.1. Thí nghim 1: Kho sát nng đ HgCl
2
và thi gian kh mu 17
II.2.2. Thí nghim 2: Kho sát s nh hng ca BA đn kh nng phát sinh
cm chi t đt thân 18
II.2.3. Thí nghim 3: Kho sát s nh hng ca BA đn kh nng phát sinh
cm chi t phôi ht hu tính 1 tháng tui 18
II.2.4. Thí nghim 4: Kho sát s nh hng ca BA đn kh nng phát sinh
cm chi t phôi ht hu tính 2 tháng tui 20
II.2.5. Thí nghim 5: Kho sát s nh hng ca BA đn kh nng phát sinh
cm chi t phôi ht hu trng thành 21
II.2.6. Thí nghim 6: Kho sát s nh hng ca NAA đn kh nng phát sinh r
ca chi cây Su riêng 21
II.2.7. Gii phu r, thân, lá, đnh sinh trng cây Su riêng 3 tháng tui ngoài
t nhiên và cây Su riêng in vitro 10 tun tui 22
Quy trình gii phu: 22
II.3. X lý s liu 23
III. KT QU VÀ THO LUN 24

III.1. Thí nghim 1: Kho sát nng đ HgCl
2
và thi gian kh mu 24
III.2. Thí nghim 2: Kho sát s nh hng ca BA đn kh nng phát sinh cm
chi t đt thân 26
III.3. Thí nghim 3: Kho sát s nh hng ca BA đn kh nng phát sinh cm
chi t phôi ht hu tính 1 tháng tui 26
III.4. Thí nghim 4: Kho sát s nh hng ca BA đn kh nng phát sinh cm
chi t phôi ht h
u tính 2 tháng tui 27
III.5. Thí nghim 5: Kho sát s nh hng ca BA đn kh nng phát sinh cm
chi t phôi ht hu trng thành 27

III.6. Thí nghim 6: Kho sát s nh hng ca NAA đn kh nng phát sinh r ca
chi cây Su riêng 33
III.7. Gii phu r, thân, lá, đnh sinh trng cây Su riêng 3 tháng tui ngoài t
nhiên và cây Su riêng in vitro 10 tun tui. 36
IV. KT LUN VÀ  NGH 38
IV.1. Kt lun 38
IV.2.  ngh 38



1


T VN 
 Trái cây là mt loi thc phm thit yu trong cuc sng con ngi. Do hiu
qu kinh t cao, nhng nm gn đây nhiu nhà vn đã ci to vn tp, chuyn đi
c cu cây trng c hiu qu thp sang trng chuyên canh cây n trái. Su riêng

(Durio zibethinus Murray) là mt loi trái cây rt đc a chung và có giá tr kinh
t cao.  nc ta, Su riêng là lo
i trái cây d tiêu th, giá bán cao hn hn nhiu loi
trái cây khác nên din tích trng ngày mt gia tng.
 Cây Su riêng thuc h Malvaceae, có ngun gc t Malaysia. Sau đó đc
phát trin sang mt s nc trong vùng nhit đi nh: Indonesia, Thái Lan,
Philippines, Hawaii, Brunei, Mianma, Vit Nam, Lào, Campuchia… Ngoài ra, còn
đc trng  mt s nc nhit đi khác  Trung Nam M, mt s nc châu Phi và
châu Úc. Su riêng du nhp vào nc ta t Thái Lan và trng đu tiên 
Tân Quy
(Biên Hòa). Hin nay, Su riêng đc trng ph bin  các tnh phía Nam nh Bn
Tre, Tin Giang, Bình Dng, ng Nai. Mt s ni ca các tnh min Trung, Tây
Nguyên nh klk, Lâm ng, Qung Nam, Tha Thiên – Hu … cng trng đc
Su riêng nhng trái ít mùi thm[10].
 Su riêng có mùi v rt hp dn, hàm lng các cht dinh dng cao nh:
lipid, protein, acid amin, calcium và các cht thm nh: thiols esters, hydrogen
sufide, diethyl sunfide nên đc nhi
u ngi tiêu dùng a chung. Không nhng th
các b phn ca cây nh: v, ht, qu cng làm nguyên liu cho ngành dc liu,
thân cây dùng làm vt liu g[10].

 Su riêng có th nhân ging bng c hai phng pháp là hu tính (bng ht)
và nhân vô tính (chit, ghép). Mi phng pháp đu có u nhc đim riêng. Nhân
ging hu tính (bng ht) đn gin, ít tn kém, h s nhân ging th
p. Cây có b r
khe nhng cây rt lâu cho trái, cây con khó gi đc đc tính ca cây m, các cây
trong vn không đng đu. Nhân ging vô tính (chit, ghép) có u đim gi đc
2

nhng đc tính tt ca cây m, cho trái nhanh nhng đòi hi nông dân phi có kinh

nghim nhân ging, tim n nguy c nhim bnh qua mt ghép, chit. H s nhân
ging ca hai phng pháp th công trên không cao, cây con không đng đu nên
cn phi có gii pháp to ra ngun cây ging ln và đng đu đ cung cp cho sn
xut, phng pháp nuôi cy mô có th gii quyt đc vn đ này. Phng pháp nuôi
cy mô cng là công c hu hiu cho công ngh chuyn gen, to đt bin  thc vt
nhm to bin d phc v quá trình chn to ging.
Do đó, chúng tôi tin hành nghiên cu đ tài “Nuôi cy in vitro cây Su riêng
(Durio zibethinus Murray)” nhm phc v cho quá trình chn lc to ging mi.

3

I. TNG QUAN TÀI LIU
I.1. Gii thiu cây Su riêng
I.1.1. H Malvaceae[9]
Phn ln các loài là cây thân tho hay cây bi, nhng mt s loài là cây g hay
dây leo. Lá nói chung mc so le, thng có thùy hình lông chim hay lá kép và có gân
lá hình lông chim. Mép lá có th nguyên, nhng khi có rng ca thì mt gân kt thúc
ti đnh mi rng, có lá kèm. Thân cây cha các ng nhy và thng cng cha các
khoang nhy. Lông ph bin và ch yu là có dng ta hình sao.
Các hoa mc thành các cm hoa hu hn hay vô hn  nách lá, thng suy gim
thành mt hoa duy nht, nhng cng có th là dng hoa l, có lá mc đi hay mc 
tn cùng. Chúng thng mang các lá bc d tha. Chúng có th là đn tính hay
lng tính và nói chung đi xng ta tia, thng gn vi các lá bc d thy, to thành
mt đài ph. Chúng có 5 lá đài m bng mnh v, thng xuyên nht là hp sinh 
cung lá đài. Nm cánh hoa lp (xp đè lên nhau). S lng nh t 5 ti vô s, hp
sinh ít nht ti cung ca chúng, nhng thng to thành mt ng xung quanh nhy.
Các nhy hp thành t 2 ti nhiu lá noãn hp sinh. Bu nhy thng, đính noãn trên
trc. u nhy hình đu hay có thùy. Các hoa có các tuyn mt bao gm nhiu lông
có tuyn bó cht, thng nm trên các lá đài. Phn ln thng là qu nang ch ngn,
qu n hay qu kiên.


I.1.2. V trí phân loi [16]
Gii: Plantae
Ngành: Magnoliophyta
Lp: Magnoliosida
Phân lp: Magnoliidae
B: Mavales
H: Malvaceae
Chi: Durio
Loài: Durio zibethinus Murray
4


Hình 1: Cây Su riêng

Su riêng là cây thân g, sng lâu nm, thân có th cao ti 40 mét, thân thng,
cành thng nm ngang, phân cành thp. Lá Su riêng thuc loi lá đn, mc cách,
dng tròn hi dài, gc lá tròn hoc tù, có lông hình vy, mt trên màu xanh sáng, mt
di có lông mn, màu hi nâu óng ánh. Chiu dài khong 12-20 cm, rng 4-6 cm.
Cung lá dy, dài 1,3-3 cm[7].
Hoa Su riêng là hoa lng tính, mc thành tng chùm t 3-30 hoa trên nhng
cành ln, ít mc  nhng cành nh và không mc  đu cành nh m
t s cây n qu
khác (chôm chôm, nhãn, vi…). ài có 5 cánh, đài ph phía ngoài có 3 cánh, vành
hoa 5 cánh màu kem hi xanh. Nh đc dài hn cánh, gm 5 bó hoa dính vi nhau 
phn gc. Bu nhy hình trái xoan, có vòi dài, đu nhy tròn có 5 mnh, khi chín có
nha dính. T khi n bt đu n đn khi thành hoa mt khong 2-3 ngày[7].
Trái có nhiu gai hình chóp nhn, gai có hình dng và kích thc tùy ging. Màu
sc v trái tùy thuc ging, có ging màu xanh nht (ging kh hoa xanh), có ging
màu vàng đng (sa lép B

n Tre)… Sau khi đu trái, t tun l th 5-13 trái tng
trng rt nhanh, sau đó chm dn, đn tun th 15-16 thì chín. Trái to, gm 5 lá
noãn, khi chín nt dc t đnh đn cung trái, m ra 5 ô, mi ô có 1-7 ht, bên ngoài
ht đc bao bc mt lp cùi mm n đc. Cùi chim khong 22-30% trng lng
5

trái, có v ngt, béo, thm đc trng. Cùi có màu vàng, trng ngà, vàng nht hay vàng
cam[7].
Ht Su riêng màu vàng nâu sáng, v mm, bên trong cha nhiu tinh bt, du và
protein. Tùy theo ging và điu kin th phn, trái có th có ht to (dài khong 5cm,
rng 3- 4 cm) hoc ht lép, lng. Ht có th luc, rang n đc nhng không nên n
nhiu vì có tính đc[7].
R Su riêng là loi r cc, chc khe, nu gp đi
u kin không thun li (mc
nc ngm thp, không có tng si đá phía di…); có th đâm sâu ti 5-6 mét. S
phân b r ph thuc vào nhiu yu t nh: cht đt, mc nc ngm cao hay thp,
loi cây ging, k thut chm sóc.
I.1.3. Phân b, sinh thái, sinh trng và phát trin [7]
Su riêng có th trng đc trên nhiu loi đt, nhng mu
n có nng sut cao,
phm cht tt, tui th dài nên chn nhng loi đt tt, có nhiu cht hu c, thành
phn c gii nh, đ pH t 5-6,5, tng đt dy (3-4 mét) và nht là phi thoát nc
tt, nu b đng nc r cây d b thi do nm bnh. t tht pha cát, đt phù sa, đt
đ bazan, đt xám  các tnh min
ông Nam B, Tây Nguyên là nhng loi đt
thích hp vi cây Su riêng.
Không nên trng Su riêng  đt ging cát vì hàm lng mùn thp, nghèo dinh
dng và đc bit là thoát nc nhanh không đm bo m đ đt cho cây. Không nên
trng  nhng chân đt sét nng thoát nc kém vì d nh hng đn b r ca cây.
Su riêng là cây n trái nhit đi đin hình, yêu cu khí hu nóng và m, nhit đ

không quá cao và quá thp, bc x nhit không quá ln. Trên th gii Su riêng
thng đc trng trong phm vi xích đo ti v tuyn 17-18.  sinh trng và phát
trin bình thng cây Su riêng cn nhit đ t 24-30
0
C.
Su riêng là cây a m, không khí thng xuyên m (m đ không khí khong 75-
85%). Su riêng là cây chu hn rt kém. Thích hp vi nhng vùng có lng ma
tng s hàng nm khong 1600-4000 mm (tt nht là vào khong 2000 mm), nhng
phân b đu trong nm, vì th vào mùa khô và nhng đt hn trong mùa ma rt cn
phi ti nc cho cây, nht là  nhng vùng đt cao  vùng ông Nam B và Tây
Nguyên.
6

Khi còn nh, cây Su riêng không cn nhiu ánh sáng lm, thích ánh sáng tán x
hn là ánh sáng trc tip, s gi nng thích hp vào khong 2000 gi/nm. Càng ln
cây càng cn nhiu ánh sáng, không cn cây che bóng, s gi nng thích hp. Thân
cây Su riêng yu, g giòn, d gy, d bt gc nu gp gió, bão, vì vy nên chn
nhng vùng tng đi kín gió đ trng, nên trng nhng hàng cây chn gió xung
quanh vn đ che chn b
t gió cho cây.
I.1.4. Thành phn hóa hc
Cm Su riêng có hàm lng các cht dinh dng cao nh: lipid, protein, acid
amin, calcium và các cht thm nh thiols esters, hydrogen sufide, diethyl
sunfid[10].
Bng 1: Thành phn ca Su riêng (tính cho 100 gram tht qu ti) [10]
Nng lng 134-153 kcal
 m 58-70 %
Protein 2,0-3,3 %
ng 12 %
Tinh bt 12 %

Cht béo 1,1-1,2 %
Cht x 1,7 %
Pht pho 27-56 mg
St 0,73-2 mg
Vitamin A 20-30 IU
Vitamin B1 0,2-0,28 mg
Vitamin B2 0,1-0,28 mg
Vitamin B6 0,68-1,1 mg
Vitamin C 23-62 mg


7


I.2. Nghiên cu trong và ngoài nc
I.2.1. Trong nc
Nm 1996, Trn Vinh nghiên cu tuyn chn mt s cây đu dòng Su riêng 
klk và phng pháp mi đ nhân ging[11].
Nm 2000, Hunh Vn Thành nghiên cu phòng tr bnh Phytophthora gây hi trên
cây Su riêng[5].
Nm 2003, Hunh Vn Tn, Nguyn Minh Châu nghiên cu hin tng sng cm
trái cây Su riêng Monthong trng ti Bn Tre[6].
Trong nc cha có các nghiên cu v nuôi cy mô cây Su riêng.
I.2.2.
Ngoài nc.
Nm 2008, Hameed B. cùng các đng s đã nghiên cu s dng v Su riêng
(Durio zibethinus Murray) chi phí thp đ hp th loi b thuc nhum acid t dung
dch nc[13].
Nm 2010, Komsil Pholdaeng cùng các đng s đã nghiên cu v tác dng điu hòa
min dch ca gel polysaccharide chit xut t Durio zibethinus trong Penaeus tôm sú

chng li vi khun Vibrio harveyi và WSSV[14].
Nm 2011, Mahani A. cùng các đng s đã nghiên cu dùng v Su riêng thu hi
dung dch vàng[15.
I.3. Nuôi cy mô thc vt
I.3.1. Gii thiu v nuôi cy mô thc vt[1]
Thut ng “nuôi cy mô t bào thc vt” đc dùng mt cách rng rãi đ nói v
vic nuôi cy tt c các phn ca thc vt (t bào đn, mô, c quan) trong điu kin vô
trùng. H thng nuôi cy mô thc vt thng đc s dng đ nghiên cu tt c các
vn đ có liên quan
đn thc vt nh sinh lý hc, sinh hóa hc, di truyn hc và cu
trúc thc vt.
K thut nuôi cy mô, t bào và c quan thc vt hin nay đã đc cng c vng
chc  rt nhiu phòng thí nghim trên khp th gii. Nhiu phng pháp đã đc phát
trin đ nhân ging, chn lc các đc đim mong mun khác nhau, to dòng t bào,
nhân nhanh các kiu di truy
n to ra các cây đn bi t nuôi cy noãn và túi phn, đa
8

dng hóa các kiu di truyn bng cách to đt bin và nhân dòng soma, to mô so cô
lp và nuôi cy t bào đ nghiên cu nh hng ca khoáng, vitamin và các cht điu
hòa sinh trng thc vt trên s tng trng và bit hóa t bào. Nhiu k thut nuôi
cy mô đc bit đã đc nghiên cu và ng dng. Trong tng lai, các mô đc nuôi
cy s đc s dng nh công c c
 bn và ngi ta đã s dng nhiu thut ng
chuyên bit đ phân bit các kiu nuôi cy khác nhau: cy cây, cy phôi, cy c quan,
cy mô, cy t bào, cy t bào trn, cy túi phn, ht phn.
I.3.2. Vai trò ca nuôi cy mô [3]
I.3.2.1. V mt thc lý lun sinh hc c bn
- Rút ra quy lut v mi tng quan gia các b phn trong cây.
- To thun li cho công tác nghiên cu v các quy lut sinh trng, phát trin

cùng mi quan h gia chúng và môi trng bên ngoài.
- Tìm ra đc nhng c ch bo v thc vt giúp cho vic phòng bnh thc vt
tt hn.
I.3.2.2. V mt thc tin sn xut
- Phng pháp nuôi cy mô đc s dng đ phc tráng và nhân nhanh các
ging cây trng quý, có giá tr kinh t cao.
- S dng phng pháp nuôi cy mô và t bào trong công tác chn ging cây
trng.
- Bng phng pháp nuôi cy mô, ch sau mt thi gian ngn chúng ta có th
to đc mt sinh khi ln có hot cht: sinh khi đc to ra vn gi nguyên đc
thuc tính ngha là vn gi
kh nng tng hp các cht th cp nh alkaloid,
glycoside, các steroid, cht bám dính dùng trong thc phm, nhng cht kìm hãm s
sinh trng ca vi khun dùng trong nông nghip
- Kim soát đc dch bnh cây trng. Bng phng pháp nuôi cy mô hay nuôi
cy t bào, có th loi đc nhng cá th mang bnh hay mang mm bnh.
- Kim soát đc cht lng ging thông qua kim soát kiu gen ca ging đ
em
vào sn sut.
- Kim soát đc toàn b k thut t khâu nhân ging đn khâu thu hoch.
- To ra s đng lot v ging, t đó to ra s đng lot ca sn phm cui.
I.4. Vai trò ca cht điu hòa sinh trng thc vt [12]
I
A
cu
t
vi
A

A

đ
c
tích
A
cm
kích
A
các
s
h
n
hìn
h
h
p

argi
n
I
C
thíc
h
vt.
đn
g
I
.4.1.
A
A
uxin là m


t
rúc gn g
i
A
IA trong
A
uxin đ
c
c
tng h
p

t trong r

A
uxin có t
á
ng s
ph
thích s
p
A
uxin  n
n
s
 khi r
n
g gc, tíc
h

thành
r

b
vi các
v
n
in), nht
l
I
.4.2.
C
C
ytokinin,
d
h
hoc c
Cytokinin
g
sng tro
n
A
uxin

t hp ch

i
ng AIA,
vài c qu
a

c
tng h
p

trong lá t
r

.
á
c đng m

h
ân chia t

p
hân hóa
m
n
g đ cao
này (Mai
T
h ly 
ph
b
t đnh (
K
v
itamin (n
h
l

à các h
p

C
ytokinin
d
n xut c

ch các q
u
ni sinh đ
ó
n
g cây.

t tng đ

có th là
d
a
n đu đ
Hình 2:
C
 ngn t
h
r
ng thàn

nh m lê
n



b
ào, kíc
h
m
ô
d
n.
kích thíc
h
Tr
n Ngc
h
n gc c
a
K
uroha v
à
h
 thiami
n
cht ortho
-

a adenin,
u
á trình si
n
ó

ng vai t
r
ò

i đn gi
n
d
n xut h
a
c
gi là au
x
C
ông thc
h
ân, trong
h di án
h
n
s tng
t
h
thích s
h
s to s

Ting và
c
a
khúc ct

cng s,
n
mà
r
 k
h
-
diphenoli
c
là cht đi

n
h lý, hóa
ò
quan t
r

n
n
: acidind
o
a
y tin ch

x
in theo n
g
cu to c

mô phân

s
h
sáng. Sa
u
t
rng t
b
hình thàn
h

khi r
n
c
ng s, 1
9
t
r
 h di
2002). Tr
o
h
ông tn
g
c
(nh aci
d

u hòa sin
h
sinh, trao

n
g trong s

o
l-3-acetic

t ca AIA
g
ha rng.


a auxin
s
inh và lá
u
đó, auxi
n
b
ào, s ac
i
h
mô so,
n
hng cn
9
80). Aux
i
p ca cà c
o
ng s to

g
hp đ
c
d
cafeic, a
c
h
t
r
ng t
h
đi cht,

điu bin
(AIA). Cá
, và có cù
n
non, t tr
y
n
di chuy
n
i
d hóa vá
c
s
p
hát t
r
s tng tr


i
n đc v
hua và c
m
r
, auxin
c
), acid a
m
c
id chloro
g
h
c vt c
ó
phát trin
các chc
n
9
c cht có
n
g vai trò
y
ptophan
n
ti r và
c
h t bào,
r

in r và

ng ca
n chuyn
m
ng s
cn phi
m
in (nh
g
enic).
ó
th kích
ca thc
n
ng hot
9


10


Hình 3: Công thc cu to ca cytokinin
Mô phân sinh ngn r là ni tng hp ch yu các cytokinin t do cho c c th
thc vt.  r, cytokinin cn s kéo dài nhng kích thích tng rng t bào (s tng
trng c). Cytokinin ngn cn s lão hóa, thúc đy s trng thành ca dip lp và
là nhân t chính điu khin quá trình tái sinh mch giúp cho s to chi (Taiz và
Zeiger, 2002). Trong s hình thành ch
i, cytokinin có th đc x lý riêng r hay
phi hp các loi đ làm tng kh nng hình thành và cht lng chi.

 nng đ cytokinin cao s đa đn kt qu là to thành các cm chi. S lng
chi hình thành tùy thuc vào nng đ cytokinin. Tuy nhiên, cng có nhng bt li
nht đnh trong vic điu chnh nng đ đ cm ng to nhiu ch
i. Cytokinin 
nng đ thp kích thích s phát trin chi nách, nng đ cao hn s cm ng hình
thành chi bt đnh nhng chi rt khó ra r.
 mt s loài thc vt, mc dù s hình thành chi đc cm ng bi cytokinin
nhng chi không xut hin cho đn khi khúc ct đc chuyn sang môi trng gim
hoc không có cytokinin. Cytokinin cn cho giai đon cm
ng to chi nhng kìm
hãm s kéo dài ca chi. Nhng vn đ này có th khc phc bng cách gim nng
đ cht điu hòa sau mt hoc vài ln cy chuyn đ chi đc phát trin tt nht
(Edwin, 1996).
I.5. Các yu t nh hng đn quá trình nuôi cy mô[12]
I.5.1. Ánh sáng
Ánh sáng có tác đng đn s tng trng và kh nng phát sinh hình thái ca t
bào trong nuôi cy in vitro. Mi loài thc vt khác nhau có nhng đáp ng khác nhau
11

vi tng loi ánh sáng, cng đ và thi gian chiu sáng khác nhau. Cng đ chiu
sáng cao làm tng s thoát hi nc, môi trng nuôi cy b khô và nc trong t
bào s gim xung gây nh hng đn s phân chia và tng trng ca chúng.
Cng đ chiu sáng yu làm nh hng đn s d tr cht dinh dng ca cây vì s
quang hp kém hn s hô hp.
I.5.2.
Nhit đ
Nhit đ trong khong 17-25
0
C thng đc áp dng đ cm ng s to mô so
và s tng trng ca t bào nuôi cy. Nhng mi loài thc vt s thích hp vi mt

nhit đ khác nhau. Toivonen và cng s (1992) nhn thy khi gim nhit đ trong
quá trình nuôi cy s làm tng lng acid béo tng s trong mi t bào (tính theo
trng lng khô).
I.5.3. pH
 pH ca môi trng nh h
ng đn s hòa tan các mui khoáng cn thit cho
cây. Ngi ta thng chnh pH khong 5,7 - 5,8; đây là mc tt đ cây có th hp th
mui khoáng.
I.5.4. Mui khoáng
Nhu cu khoáng ca mô, t bào thc vt tách ri không khác nhiu so vi nhu cu
ca cây ngoài t nhiên. Vì vy, vic b sung đy đ các khoáng đa lng và vi lng
là điu cn thit.
I.5.5. Ngun Carbon
Ngun Carbon ch y
u cho mô nuôi cy là đng. Mô t bào nuôi cy có s
quang hp gii hn, vì vy ngi ta cn thêm glucid cn thit cho s tng trng
ca mô vào môi trng nuôi cy.

12

I.5.6. Vitamin
Thc vt cn vitamin đ xúc tác các quá trình bin dng khác nhau, các vitamin
thng đc s dng nhiu nht trong nuôi cy mô là: thiamin HCl (vitamin B1),
pyridoxine HCl (vitamin B6), acid nicotinic, myo-inositol.
I.5.7. Agar
Agar là mt polyosid
có trng lng phân t cao, đc chit ra t rong bin loi
gelidium. Có tác dng làm giá th giúp mô nuôi cy không b ngp trong môi trng
gây cht mô do thiu oxy.
I.6. Phát sinh hình thái chi bt đnh

S phát sinh hình thái  thc vt là s phát trin ca t bào, mô hay c quan  thc
vt. S phát sinh hình thái  thc vt ph thuc vào hai quá trình cn bn: s điu
hòa hng kéo dài t bào và s kim soát v trí và hng phân chia ca t bào. [4]
I.6.1. Phát sinh hình thái chi bt đnh
Chi bt đnh xut hin không ch liên h vi mô chóp mà còn xut hin gn vt
th
ng, gn ch vt ct, gn vùng phát sinh libe - mc hoc ngoài biu bì, vì vy chi
có th có ngun gc ni sinh hoc ngoi sinh do mt s kh phân hóa các t bào
trng thành. Chúng cng khi s bng nhng phân chia t bào và sp xp t bào
ging nh sinh mô chóp và có mch gn lin vi mch ca thân (Mai Trn Ngc
Ting, 2001).
Chi phân sinh ngn có th t các t bào biu bì, mô hàng rào, mô khuy
t hay mô
bao quanh mch ca mô cy. Trc khi phân hóa đ hình thành tng phát sinh ca
chi đc to mi, t bào đã phân hóa phi tri qua quá trình tái hot đng.
S tái
hot đng này có th đc cm ng trên cây nguyên bng cách đàn áp các hiu ng
cn tng quan (g u tính ngn bng cách ct b chi ngn) hay trên mô cy nh
các môi trng nuôi cy có b sung cht điu hòa thích h
p. Theo Buvat, có hai giai
đon xy ra trong quá trình tái hot đng: giai đon kh phân hóa và giai đon tái
phân hóa (Gautheret, 2003; Bùi Trang Vit, 2003).
Trong giai đon kh phân hóa, t bào đã phân hóa bt đu phân chia, các c quan
bên trong t bào bin đi đ tr v trng thái ca các t bào mô phân sinh th cp
(hch nhân, không bào ln dn và ti th, lp th phân chia thành các bóng nh). Mt
vài bin đi khác có th xy ra trc khi bt đu giai đon kh
 phân hóa: Mt dn
13

tinh bt d tr trong các lp hoc tích ly tinh bt d tr và mt s cht khác, nhng

s tích ly nh vy có th làm chm s to mô phân sinh.
Sau đó là bc chuyn tip t t bào  trng thái mô phân sinh th cp sang trng
thái mô phân sinh s cp có kh nng sinh c quan. Có s phân chia không bào thành
nhng không bào nh. T bào có th tích nh dn, vách mng, t bào cht đm
đc,
nhân và hch nhân rt to (Esau, 1972; Bùi Trang Vit, 2003).
Tip theo là giai đon tái phân hóa ca mô phân sinh s cp.T bào tr li trng
thái mô phân sinh th cp. S tái phân hóa cng tri qua hai bc: bc mt, t bào
tr v trng thái mô phân sinh hot đng, các không bào trng nc và hp thành
không bào trung tâm, kích thc t bào gia tng, ti th dn tr v hình dng đc
trng; bc hai, các lp phân hóa, các cht sng cn bn (h
ch nhân, t bào cht…),
cht d tr, các cht tit (tanin, tinh du…) đc tng hp. Sau đó, các t bào này có
th tr li giai đon phân chia t bào mi hay trc tip phân hóa mà không qua s
phân chia t bào. [12]
I.6.2. Phát sinh hình thái r bt đnh [4]
R bt đnh có th có  tr h dip ca mt cây con,  các mu và lóng ca thân và
 r. Hu ht r bt đ
nh phát sinh kiu ni sinh, mc dù vn có nhng trng hp phát
sinh ngoi sinh.
Các r bt đnh sinh trên thân to ra h thng r chính  các cây có mch bc thp,
hu ht cây mt lá mm, cây hai lá mm nhân ging bng thân và r hoc thân bò, các
cây thy sinh, các cây sng hoi sinh và ký sinh. R đc hình thành trên cành giâm
cng là nhng r bt đnh.
S hình thành r bt đnh gm ít ra là hai giai đon có th phân bit
đc di kính
hin vi (Mai Trn Ngc Ting và cng s, 1980): giai đon to s khi r t vài t bào
ca tng phát sinh libe - mc hay chu luân, và giai đon kéo dài s khi r này.
R bt đnh thng đc khi sinh  vùng lân cn ca các mô mch dn đang
đc phân hóa ca c quan đã to ra chúng. Nu c quan này còn non, s khi r bt

đnh đc kh
i sinh bng mt nhóm t bào ngoi vi ca h thng mch dn. Nu c
quan đó già hn, v trí khi sinh nm sâu hn, gn vi tng sinh mch.  các thân
non, các t bào to ra s khi r thng đc hình thành t mô mm gia các bó
mch dn.  nhng thân già hn, chúng hình thành t mt tia mch. ôi khi r bt
14

đnh đc khi sinh bng các phân chia trong vùng tng phát sinh. R bt đnh xut
phát t vùng gia các tia mch hoc  tng phát sinh làm cho r gn gi vi mc và
libe ca c quan m. iu này thun li cho vic thit lp đng ni mch gia hai
c quan này.

15

II. VT LIU VÀ PHNG PHÁP NUÔI CY
II.1. Vt liu
II.1.1. a đim và thi gian thc hin
a đim: Phòng công ngh t bào - Khoa Công Ngh Sinh Hc Trng i Hc
M Thành Ph H Chí Minh
Thi gian: 11/2013 đn 5/2014
II.1.2. i tng nghiên cu
Ht Su riêng đc mua  các đim bán cm Su riêng. Thân; qu Su riêng 1, 2
tháng tui ly  huyn c Trng, tnh Lâm ng: dùng làm vt liu khi đ
u nuôi
cy in vitro.
II.1.3. iu kin nuôi cy in vitro cây Su riêng:
II.1.3.1. Thit b và dng c
Dng c:
- Dng c pha môi trng: becher, ng đong, ca nha, micropipette, đa thy
tinh.

- Dng c cy: dao m, đa petri, đèn cn, bông thm nc, chai môi trng.
Thit b:
- Cân phân tích
- Cân k thut
- Máy ct nc
- Máy đo pH
- Autoclave
- T cy
- èn UV
- èn hunh quang to ngun sáng
-
T lnh

16

II.1.3.2. Môi trng nuôi cy
S dng môi trng nuôi cy MS c bn, b sung mt s thành phn:
- ng: 30 g/l
- Agar: 7.5 g/l
- pH: 5.7 – 5.8
Cht điu hoà tng trng thc vt: BA, NAA vi nng đ thay đi.
S dng chai thu tinh 500 ml, cho vào mi chai 80 ml môi trng, hp kh trùng
 121
0
C, 1atm, trong 40 phút.
II.1.4. iu kin nuôi cy
-  m trung bình : 70 ± 5 %
- Nhit đ: 25 ± 2
0
C

- Thi gian chiu sáng : 16 gi/ngày
II.1.5. Hoá cht dùng trong nuôi cy mô
- Javel
- Cn 70
0
, 96
0
.
- Các hoá cht pha môi trng nuôi cy thc vt: MS.
- Vitamin Morel.
- Cht điu hoà tng trng thc vt: N
6
-Benzyladenin (BA).


17


II.2. Phng pháp nghiên cu
II.2.1. Thí nghim 1: Kho sát nng đ HgCl
2
và thi gian kh mu
Mc đích thí nghim: tìm ra phng pháp kh mu thích hp nhm thu nhn đt
thân vô trùng cho thí nghim tip theo.
Vt liu thí nghim: cành Su riêng non.
Môi trng nuôi cy: Môi trng MS.
Bng 2: Nng đ HgCl
2
và thi gian kh mu  các nghim thc.
Nghim thc

Nng đ HgCl
2

Thi gian kh mu
1
0.05%
5 Phút
2
10 Phút
3
15 Phút
4
20 Phút
5
0.1%
5 Phút
6
10 Phút
7
15 Phút
8
20 Phút

Mô t thí nghim: ct ly đt thân th 2, 3 k t đnh sinh trng cành Su riêng
non ra di vòi nc sch 10 phút. em vào t cy vô trùng lc cn 3 phút, ra li
bng nc ct vô trùng 3 ln. Kh mu trong HgCl
2
vi nng đ và thi gian kho sát.
Ra nc ct vô trùng 5 ln, cy vào môi trng.
Thi gian theo dõi: 1 tun.

Ch tiêu đánh giá: s mu còn sng và không nhim.

