Thuế và hiệu quả kinh tế
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (147.64 KB, 15 trang )
Chương 6
THUẾ VÀ HIỆU QUẢ
KINH TẾ
10/30/14 2
THUẾ TÁC ĐỘNG ĐẾN ĐƯỜNG NGÂN SÁCH
VÀ TIÊU DÙNG
•
Khi không có thuế hay ngoại tác hoặc độc quyền: giá
cả phản ánh chi phí xã hội biên để sản xuất hàng
hóa. Giả sử chi phí xã hội biên không thay đổi so với
sản lượng.
Một người tiêu dùng có I đồng thu nhập để mua quần áo
c (clothes) và lương thực f (food).
Giá của quần áo là P
c
và giá của lương thực là P
f
.
Ông ta sẽ tiêu dùng tại điểm mà đường bàng quan tiếp
xúc với đường ngân sách, tức là:
I = c.P
c
+ f.P
f
Mu
c
/P
c
= Mu
f
/P
f
TU
0
Q
c
Q
f
Food (f)
I/P
f
I/P
c
Clothes (c)
E
0
10/30/14 4
THUẾ TÁC ĐỘNG ĐẾN ĐƯỜNG NGÂN SÁCH
VÀ TIÊU DÙNG
•
Khi Thuế đánh vào một thị trường: đường ngân
sách dịch chuyển vào gần gốc tọa độ hơn về
phía hàng hóa ấy.
•
Khoảng cách giữa hai đường ngân sách về phía
hàng hóa còn lại biểu thị thuế mà người tiêu
dùng phải trả đo lường bằng hàng hóa còn lại
ấy.
TU
0
Q
c
Q
f
Food (f)
I/P
f
I/P
c
Clothes (c)
E
0
I/(1+t)P
f
A
B
Q
B
Q
A
Chính phủ đánh thuế tỷ lệ là t
lên hàng hóa lương thực.
Đường ngân sách dịch chuyển
về gần gốc tọa độ hơn trên phía
hàng hóa lương thực.
Cùng một lượng lương thực, giờ
đây người tiêu dùng chỉ có thể
mua ít quần áo hơn.
(Q
A
-Q
B
) chính là số thuế
mà chính phủ thu được
tính bằng đơn vị quần áo
T = (Q
A
-Q
B
).P
c
10/30/14 6
THUẾ TÁC ĐỘNG ĐẾN ĐƯỜNG NGÂN SÁCH
VÀ TIÊU DÙNG
•
Thuế làm cho người tiêu dùng bị thiệt thòi vì đường
bàng quan của họ bây giờ thấp hơn.
TU
0
Q
c
Q
f
Food (f)
I/P
f
I/P
c
Clothes (c)
E
0
I/(1+t)P
f
A
B
Q
B
Q
A
TU
1
Lựa chọn trước thuế: E
0
Lựa chọn sau thuế: B
Thuế phải nộp: AB
TU
1
<TU
0
10/30/14 8
THUẾ VÀ HIỆU QUẢ KINH TẾ
•
Thuế hiệu quả là thuế tạo ra gánh nặng phụ trội ở
mức thấp nhất.
•
Gánh nặng phụ trội là: phần tổn thất phúc lợi xã hội
vượt quá số thuế mà chính phủ thu được (tổn thất vô
ích – mất trắng).
10/30/14 9
Gánh nặng phụ trội - Phân tích tiêu dùng
•
Mô hình phân tích:
Một cá nhân có thu nhập I, chi tiêu cho hai hàng hóa X và Y, giá của
X là Px, giá của Y là Py.
Đường ngân sách có dạng: I = X.Px + Y.Py.
Nếu thuế đánh vào X với thuế suất t% thì làm cho đường ngân sách
dịch chuyển gần gốc tọa độ về phía X.
Để giữ nguyên lượng X thì cá nhân phải giảm lượng Y là ∆Y.
∆Y chính là số tiền thuế mà chính phủ thu được qui ra hàng hóa Y.
Cá nhân sẽ tối đa hóa tiêu dùng tại điểm mà đường hữu dùng tiếp
xúc với đường ngân sách.
Do vậy: khi có thuế, cá nhân đạt được mức thỏa dụng thấp hơn.
Cá nhân nộp thuế(đo bằng lượng hàng hóa Y) là ∆Y.
10/30/14 10
Gánh nặng phụ trội – phân tích tiêu dùng
Thiệt hại của cá nhân:
•
Cho đường ngân sách dịch chuyển song song.
•
Tìm điểm tiếp xúc.
Có thể thấy rằng: cá nhân (nếu không có thuế) sẽ đạt
được mức thỏa dụng như khi có thuế bằng thu nhập
ít hơn.
Bằng phương pháp hình học, khoảng cách đến điểm tiếp
xúc phía Y (∆’Y) sẽ lớn hơn số thuế phải nộp.
∆’Y - ∆Y chính là tổn thất ròng (gánh nặng phụ trội)
của thuế.
10/30/14 11
TU
0
TU
1
A
D
H
I
E
2
E
1
E
3
M
N
G
Đánh thuế làm người tiêu dùng
giảm hữu dụng từ TU
0
đến TU
1
Khoản thuế phải nộp là GE
2
Trường hợp này tương đương
khi thu nhập giảm từ AD xuống HI
Khoản mà người tiêu dùng mất đi là ME
3
=> Tổn thất vô ích là NE
2
10/30/14 12
Gánh nặng phụ trội
Gánh nặng phụ trội còn được đo bởi sự thay đổi của
thặng dư tiêu dùng và thặng dư sản xuất.
Ví dụ 1: xét thuế hàng hóa trên thị trường lương thực
với đường cung nằm ngang và thuế tỷ lệ là t%.
Ví dụ 2: xét thuế thu nhập đánh vào thị trường lao
động với đường cầu lao động nằm ngang và thuế tỷ
lệ t%.
Kết luận: tính hiệu quả kinh tế được đánh giá bởi
giánh nặng phụ trội do thuế tạo ra
Thuế được coi là hiệu quả khi gánh nặng phụ trội
tiến tới Min
10/30/14 13
Tối thiểu hóa gánh nặng phụ trội
Quy tắc Ramsey:
Thuế đánh vào hàng hóa nên nghịch đảo với độ co dãn của cầu
hàng hóa đó.
Nếu có 2 hàng hóa với độ co dãn của cầu lần lượt là E
1
và E
2
thì
nên đánh thuế như sau:
t
1
/t
2
= E
2
/E
1
-
Hàng hóa ít co dãn nên đánh thuế cao hơn vì số thuế thu được
là lớn hơn.
-
Thuế nên được phân bổ giữa các loại hàng hóa chứ không nên
tập trung vào hàng hóa ít co dãn để tối thiểu hóa gánh nặng phụ
trội (chứng minh bằng gánh nặng phụ trội biên).
10/30/14 14
Chi phí biên của chi tiêu công
Từ quy tắc Ramsey, rút ra hàm ý:
-
Chi phí xã hội của dự án công vượt quá số tiền
được chi tiêu cho nó.
-
Chính phủ chi tiêu càng lớn thì chi phí của chi tiêu
chính phủ ngày càng tăng lên.
Hết chương 6
10/30/14 15
