Thân não và các thần kinh sọ
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.34 MB, 75 trang )
1
Thân não
Thân não
và các thần kinh sọ
và các thần kinh sọ
Bs Lê văn Nam
Bs Lê văn Nam
2
Giải phẫu
Giải phẫu
•
Thân não nối liền tủy sống với 2 bán cầu đại não
Thân não nối liền tủy sống với 2 bán cầu đại não
–
Hành não
Hành não
–
Cầu não
Cầu não
–
Cuống não
Cuống não
•
Chức năng:
Chức năng:
–
Nhân vận động và cảm giác của các dây thần kinh sọ
Nhân vận động và cảm giác của các dây thần kinh sọ
–
Đường dẫn truyền cảm giác và các đường vận động
Đường dẫn truyền cảm giác và các đường vận động
–
Có các trung tâm phản xạ thân não
Có các trung tâm phản xạ thân não
–
Có chất lưới kích hoạt lên phụ trách chức năng thức tỉnh.
Có chất lưới kích hoạt lên phụ trách chức năng thức tỉnh.
–
Có các trung tâm hô hấp và tuần hoàn ở hành não
Có các trung tâm hô hấp và tuần hoàn ở hành não
3
Giải phẫu
Giải phẫu
•
Các thần kinh sọ từ III tới XII đều xuất phát từ thân não
Các thần kinh sọ từ III tới XII đều xuất phát từ thân não
•
Cấu trúc thân não giống như của tủy sống, tuy nhiên các
Cấu trúc thân não giống như của tủy sống, tuy nhiên các
tế bào đã di chuyển:
tế bào đã di chuyển:
–
Các nhân vận động đi vào trong
Các nhân vận động đi vào trong
–
Nhân cảm giác đi ra ngoài
Nhân cảm giác đi ra ngoài
•
Một nhân vận động hay cảm giác có thể phụ trách nhiều
Một nhân vận động hay cảm giác có thể phụ trách nhiều
dây thần kinh sọ
dây thần kinh sọ
•
Các nhân vận động của thần kinh sọ đều nhận sợi chi
Các nhân vận động của thần kinh sọ đều nhận sợi chi
phối của bó tháp của cả hai bán cầu (trừ nhân mặt dưới
phối của bó tháp của cả hai bán cầu (trừ nhân mặt dưới
thần kinh VII)
thần kinh VII)
4
5
6
Thần kinh khứu giác (I)
Thần kinh khứu giác (I)
7
Giải phẫu
Giải phẫu
•
Cơ quan cảm thụ:
Cơ quan cảm thụ:
–
Các tế bào khứu giác nằm ở phần trên cùng của niêm mạc hốc
Các tế bào khứu giác nằm ở phần trên cùng của niêm mạc hốc
mũi
mũi
–
Các tế bào này có tiêm mao nằm trong lớp chất nhầy của niêm
Các tế bào này có tiêm mao nằm trong lớp chất nhầy của niêm
mạc mũi, tiếp nhận mùi khi các chất có mùi hòa tan trong lớp
mạc mũi, tiếp nhận mùi khi các chất có mùi hòa tan trong lớp
chất nhầy
chất nhầy
•
Sợi trục trung ương họp thành từng bó sợi, khoảng 20
Sợi trục trung ương họp thành từng bó sợi, khoảng 20
sợi mỗi bên, đi qua mảnh sàng xương cân và tận cùng
sợi mỗi bên, đi qua mảnh sàng xương cân và tận cùng
tại hành khứu.
tại hành khứu.
•
Từ hành khứu các thông tin về não qua hai rễ khứu giác
Từ hành khứu các thông tin về não qua hai rễ khứu giác
•
Phóng chiếu ở hồi hải mã thùy thái dương
Phóng chiếu ở hồi hải mã thùy thái dương
8
9
10
Triệu chứng tổn thương
Triệu chứng tổn thương
•
Các triệu chứng tổn thương thần kinh I
Các triệu chứng tổn thương thần kinh I
–
Mất mùi (anosmia)
Mất mùi (anosmia)
•
Một số triệu chứng ít giá trị có thể gặp ở người bình
Một số triệu chứng ít giá trị có thể gặp ở người bình
trường
trường
–
Lẫn lộn mùi (parosmia)
Lẫn lộn mùi (parosmia)
–
Tăng mùi (hyperosmia)
Tăng mùi (hyperosmia)
11
Các nguyên nhân
Các nguyên nhân
•
Tổn thương do chèn ép:
Tổn thương do chèn ép:
–
U màng não, viêm màng não mãn tính, chấn thương sọ não
U màng não, viêm màng não mãn tính, chấn thương sọ não
•
Tổn thương do độc chất
Tổn thương do độc chất
–
Kim loại nặng, ma túy
Kim loại nặng, ma túy
•
Nhiễm trùng: giang mai, cúm
Nhiễm trùng: giang mai, cúm
–
Có thể gây tổn thương tạm thời hay vỉnh viễn
Có thể gây tổn thương tạm thời hay vỉnh viễn
•
Tổn thương niêm mạc mũi
Tổn thương niêm mạc mũi
–
Không có chất nhày để hòa tan các phân tử mùi
Không có chất nhày để hòa tan các phân tử mùi
12
Thần kinh thị giác (II)
Thần kinh thị giác (II)
13
Giải phẫu
Giải phẫu
•
Cơ quan tiếp nhận là các tế bào hình gậy và hình nón
Cơ quan tiếp nhận là các tế bào hình gậy và hình nón
trong võng mạc
trong võng mạc
–
Tế bào hình nón tiếp nhận màu sắc và hình ảnh tinh vi
Tế bào hình nón tiếp nhận màu sắc và hình ảnh tinh vi
–
Tế bào hình gậy tiếp nhận hình ảnh đen trắng và ánh sáng yếu
Tế bào hình gậy tiếp nhận hình ảnh đen trắng và ánh sáng yếu
•
Tế bào dẫn truyền thứ nhất là tế bào lưỡng cực nằm
Tế bào dẫn truyền thứ nhất là tế bào lưỡng cực nằm
trong võng mạc
trong võng mạc
•
Thông tin thị giác được dẫn truyền về vỏ não theo
Thông tin thị giác được dẫn truyền về vỏ não theo
đường thị giác
đường thị giác
–
Thần kinh thị giác
Thần kinh thị giác
–
Giao thoa thị giác
Giao thoa thị giác
–
Dải thị giác
Dải thị giác
–
Tia thị giác
Tia thị giác
–
Thùy chẩm
Thùy chẩm
•
Thần kinh thị giác ra khỏi hộp sọ qua lổ thị giác
Thần kinh thị giác ra khỏi hộp sọ qua lổ thị giác
14
Giải phẫu
Giải phẫu
nh sáng
Võng mạc
Lớp tế bào hạch ( TB thứ 2 )
Lớp tế bào lưỡng cực
( TB thứ 1 )
Lớp tế bào hình nón và
gậy
Lớp tế bào sắc tố
Màng đáy
TB nón
TB gậy
15
16
Chức năng thần kinh II
Chức năng thần kinh II
•
Thị lực
Thị lực
–
Khả năng phân biệt hai điểm
Khả năng phân biệt hai điểm
•
Thị trường
Thị trường
–
Vùng không gian nhìn thấy được
Vùng không gian nhìn thấy được
–
Có hình nón, đỉnh ở mắt
Có hình nón, đỉnh ở mắt
–
Thị trường hơi hẹp ở phía trên và phía mũi
Thị trường hơi hẹp ở phía trên và phía mũi
•
Soi đáy mắt
Soi đáy mắt
17
Triệu chứng tổn thương thần kinh II
Triệu chứng tổn thương thần kinh II
•
Thị lực
Thị lực
–
Giảm thị lực
Giảm thị lực
•
Thị trường
Thị trường
–
Mất toàn bộ thị trường
Mất toàn bộ thị trường
–
Bán manh
Bán manh
•
Bán manh hai thái dương
Bán manh hai thái dương
•
Bán manh đồng danh
Bán manh đồng danh
–
Góc manh
Góc manh
•
Mất ¼ thị trường
Mất ¼ thị trường
•
Soi đáy mắt
Soi đáy mắt
–
Phù gai thị
Phù gai thị
–
Xuất huyết
Xuất huyết
