Prepared by MSc Luong manh Ba
HUT, Falt. of IT  Dept. of SE, August-2002 HCI – Three. 1
Tương tác người - máy
Human Computer Interaction - HCI
Department of Software Engineering
Faculty of Information Technology
Hanoi University of Technology
TEL: 04-8682595 FAX: 04-8692906
Email:

Prepared by MSc Luong manh Ba
HUT, Falt. of IT  Dept. of SE, August-2002 HCI – Three. 2
Phần III: Cài đặt và đánh giá
giao tiếp người dùng
Chương VIII: Hỗ trợ cài đặt giao tiếp ND
Chương IX: Các kỹ thuật đánh giá tương
tác người máy
Project
Prepared by MSc Luong manh Ba
HUT, Falt. of IT  Dept. of SE, August-2002 HCI – Three. 3
Chương VII: Hỗ trợ cài đặt giao tiếp
Người dùng – Máy tính
Nội dung
8.1. Tổng quan
8.2. Các thành phần của hệ thống Window
8.3. Lập trình ứng dụng
8.4. Sử dụng công cụ
8.5. Hệ quản trị tương tác ND (UIMS)
Prepared by MSc Luong manh Ba
HUT, Falt. of IT  Dept. of SE, August-2002 HCI – Three. 4

8.1. Tổng quan
•
Cài đặt phụ thuộc vào 1 hệ thống cụ thể. Phần này
chỉ mô tả một số công cụ hỗ trợ như: ngôn ngữ lập
trình, Tools, Toolkit hay UIMS
•
Các chức năng giao tiếp thường được hỗ trợ bởi
các môđun vào ra hay các ngôn ngữ lập trình, các
hỗ trợ của hệ thống windows.
•
Chú ý các vấn đề:
i) Độc lập với UD
ii) Độc lập với các thiết bị vào ra
iii) Độc lập với ND
Prepared by MSc Luong manh Ba
HUT, Falt. of IT  Dept. of SE, August-2002 HCI – Three. 5
8.1. Tổng quan (tiếp)
•
Công cụ lập trình cung cấp các dịch vụ cho người
lập trình
•
Hệ thống window là lõi cho các luồng xử lý HT-ND
đồng thời hay riêng biệt
•
Các công cụ giao tiếp tạo cho chương trình gần với
mức cảm nhận của ND
•
Các UIMS giúp cho việc điều khiển các mối quan
hệ giữa biểu diễn và chức năng của các đối tượng
Prepared by MSc Luong manh Ba

HUT, Falt. of IT  Dept. of SE, August-2002 HCI – Three. 6
•
Vai trò của hệ thống windows
8.2. Các thành phần của hệ thống
window
Hệ thống window dùng để xây dựng các giao tiếp
ND kiểu WIMP
Prepared by MSc Luong manh Ba
HUT, Falt. of IT  Dept. of SE, August-2002 HCI – Three. 7
8.2. Các thành phần của hệ thống
window (tiếp)
•
Tính độc lập thiết bị: sử dụng các mô hình vào
ra đồ hoạ như: điểm ảnh, GKS(Graphic
Kernel System), giao tiếp phân cấp lập trình
cho đồ hoạ, PostScript => độc lập với thiết bị
phần cứng
•
Chia xẻ tài nguyên: thực hiện nhiệm vụ đồng
thời, hỗ trợ các quá trình độc lập
•
Tách biệt các UD cá nhân
Prepared by MSc Luong manh Ba
HUT, Falt. of IT  Dept. of SE, August-2002 HCI – Three. 8
8.2. Các thành phần của hệ thống
window (tiếp)
Mô hình ảnh
- Pixel
- GKS: Chuẩn quốc tế, coi màn hình như một
tập các đoạn liên thông, mỗi đoạn là một macro

các phần tử đồ hoạ
- PHIGH: cũng là một chuẩn mở rông của GKS:
màn hình là dãy các doạn có thể hiệu chỉnh
được
- PostScript: một ngôn ngữ lập trình để mô
hình hoá màn hình.
Prepared by MSc Luong manh Ba
HUT, Falt. of IT  Dept. of SE, August-2002 HCI – Three. 9
8.2. Các thành phần của hệ thống
window (tiếp)
•
Kiến trúc của hệ thống windows: 3 kiến trúc phần
mềm có thể (Coutaz):
1) Mỗi UD quản lý tất cả các quá trình của mình
- Mọi quá trình quan tâm đến tính đồng bộ
- Giảm tính khả chuyển của UD riêng biệt
Kiến trúc này bộc lộ nhược điểm lớn là mọi quá
trình đều phải quan tâm đến tính đồng bộ, trái
ngược với quan điểm phân chia tài nguyên.
Prepared by MSc Luong manh Ba
HUT, Falt. of IT  Dept. of SE, August-2002 HCI – Three. 10
8.2. Các thành phần của hệ thống
window (tiếp)
2)Vai trò quản lý thuộc Hệ điều hành
- UD gắn chặt vào Hệ điều hành, các UD không
phải quan tâm đến điều đó => UD phải phát triển
dựa vào một HĐH cụ thể.
3) Vai trò quản lý như một UD riêng biệt
- Chức năng quản lý tách riêng như 1 UD nhằm
cung cấp các giao tiếp cho cho các UD khác

=> Kiến trúc client-server
Prepared by MSc Luong manh Ba
HUT, Falt. of IT  Dept. of SE, August-2002 HCI – Three. 11
Kiến trúc Client-Server
Prepared by MSc Luong manh Ba
HUT, Falt. of IT  Dept. of SE, August-2002 HCI – Three. 12
Kiến trúc X-Windows

Prepared by MSc Luong manh Ba
HUT, Falt. of IT  Dept. of SE, August-2002 HCI – Three. 13
Kiến trúc X-Windows (tiếp)
•
Mô hình X Window được phát triển tại MIT
vào những năm 1980.
•
X Window dựa vào mô hình điểm ảnh với một
số cơ chế định vị thích hợp. Nó được chấp nhận
như một chuẩn
•
Dùng X protocol để điều khiển giao tiếp Khách-
Chủ. Giao thức này có thể cài đặt trên các máy
tính và các hệ điều hành khác nhau.
=> cho phép khách và chủ không nhất thiết trên
cùng một hệ thống.
Prepared by MSc Luong manh Ba
HUT, Falt. of IT  Dept. of SE, August-2002 HCI – Three. 14
Kiến trúc X-Windows (tiếp)
•
Các máy khách có thể liên kết với một terminal
hoặc một cửa sổ chính

•
Sử dụng các cửa sổ riêng biệt để định chiến
lược vào ra:
- Dùng cửa sổ xếp chồng
- Truyền dữ liệu giữa các client
- Thay đổi đầu vào
Prepared by MSc Luong manh Ba
HUT, Falt. of IT  Dept. of SE, August-2002 HCI – Three. 15
Kiến trúc X-Windows (tiếp)
•
Máy chủ thực hiện các nhiệm vụ sau
- Cho phép nhiều UD khách truy nhập đến
thiết bị hay không?
- Phân tích các yêu cầu của UD khách nhằm
thực hiện các thao tác màn hình hay cung cấp
thông tin
- Thu nhận dòng sự kiện vào từ ND và chuyển
cho UD khách
- Giảm tối thiểu ùn tắc trên mạng
Prepared by MSc Luong manh Ba
HUT, Falt. of IT  Dept. of SE, August-2002 HCI – Three. 16
8.3. Lập trình UD
Hai cơ chế lập trình
1)Vòng lặp đọc- đánh giá (Read Evaluation
Loop)
2)Dựa vào thông báo (Notification based)
Prepared by MSc Luong manh Ba
HUT, Falt. of IT  Dept. of SE, August-2002 HCI – Three. 17
Vòng lặp đọc - đánh giá
(read evaluation loop)

Prepared by MSc Luong manh Ba
HUT, Falt. of IT  Dept. of SE, August-2002 HCI – Three. 18
Vòng lặp đọc - đánh giá (tiếp)
•
Mô thức lập trình này được sử dụng trên
Macintosh
•
Server gửi cho UD khách dòng vào của ND
dưới dạng sự kiện có cấu trúc
•
UD khách được lập trình để đọc sự kiện
chuyển cho mình và xác định tất cả các hình
trạng của UD đặc biệt mà nó phải trả lại kết
quả.
Prepared by MSc Luong manh Ba
HUT, Falt. of IT  Dept. of SE, August-2002 HCI – Three. 19
Vòng lặp đọc - đánh giá(tiếp)
Prepared by MSc Luong manh Ba
HUT, Falt. of IT  Dept. of SE, August-2002 HCI – Three. 20
Dựa vào thông báo (Notifier based)
Prepared by MSc Luong manh Ba
HUT, Falt. of IT  Dept. of SE, August-2002 HCI – Three. 21
Dựa vào thông báo (tiếp)
•
Vòng lặp chính điều khiển quá trình xử lý sự
kiện không nằm trong UD
•
Cơ chế thông báo tập trung nhận các sự kiện từ
hệ thống window, lọc rồi gửi chúng cho chương
trình UD theo cách được khai báo bởi chương

trình.
•
Chương trình UD thông báo lại rằng đó là sự
kiện mà nó quan tâm hay không gọi là
CallBack trước khi nó chuyển trả điều khiển
cho Notifier.
Prepared by MSc Luong manh Ba
HUT, Falt. of IT  Dept. of SE, August-2002 HCI – Three. 22
Thí dụ
•
Notifier khi nhận một sự kiện từ hệ thống
windows, xem xét đó có phải là sự kiện được
xác định bởi chương trình UD không, nếu đúng
nó trả điều khiển cho CallBack.
•
Thí dụ: một chương trình tạo một cửa sổ hay
một frame trên đó có một phím lệnh”QUIT”.
Khi phím này được nhấn bởi thiết bị trỏ như
chuột chương trình sẽ kết thúc và cửa sổ cũng
được đóng lại.
Prepared by MSc Luong manh Ba
HUT, Falt. of IT  Dept. of SE, August-2002 HCI – Three. 23
Thí dụ(tiếp)
Quit
Quit
Màn hình tạo ra bởi chương trình
Prepared by MSc Luong manh Ba
HUT, Falt. of IT  Dept. of SE, August-2002 HCI – Three. 24
Thí dụ(tiếp)
- Màn hình do chương trình tạo ra gồm 3 đối

tượng: 1 cửa sổ, thanh tiêu đề và phím lệnh
Quit.
- Chương trình UD sẽ thông báo cho Notifier
của thủ tục - CallBack được kích hoạt khi phím
lệnh được chọn. Chương trình UD sẽ khởi tạo
Notifier bằng việc gọi thủ tục này.
- Khi Notifier nhận được sự kiện chọn từ phím
lệnh, đ/k sẽ chuyển cho thủ tục Quit để đóng
cửa sổ và yêu cầu kết thúc.
Prepared by MSc Luong manh Ba
HUT, Falt. of IT  Dept. of SE, August-2002 HCI – Three. 25
8.4 Sử dụng công cụ (Use Toolkits)
•
Các đối tượng tương tác: Vào ra liên hệ với
nhau