I. Yếu tố ảnh hưởng đến quá trình ra quyết định:
Có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến quá trình ra quyết định. Chúng ta
chia nó thành các yếu tố bên trong và bên ngoài.
1.Yếu tố bên ngoài:
-Điển hình là những biến động của thị trường.Bao gồm lạm phát, tăng
trưởng hay do thiếu hiểu biết về các thông tin quan trọng….
Chúng ta xem một vài hình ảnh về lạm phát và tăng trưởng.
Lạm phát: là sự tăng lên theo thời gian của mức giá chung của nền kinh
tế. Trong một nền kinh tế, lạm phát là sự mất giá trị thị trường hay
giảm sức mua của đồng tiền.
Do thông tin:
Trong quá trình ra quyết định thông tin được coi là nguyên liệu vô cùng
quan trọng, nó chi phối đến hiệu quả và tính chất của việc ra quyết định.
Do đó thông tin càng phong phú, đầy đủ, được thu thập từ nhiều là nhân
tố tốt, nhưng nếu nguồn thông tin có chất lượng, bảo đảm độ tin cậy cao,
xác đáng thì sẽ tốt hơn rất nhiều và sẽ giúp người ra quyết định có những
quyết sách đúng đắn, phù hợp. Tuy vậy, chúng ta cần thấy rằng việc thu
thập nhiều thông tin có thể sẽ mất nhiều thời gian, chi phí cao và có thể
làm nhiễu thông tin, hệ quả xảy ra là việc ra quyết định chậm trễ, mất cơ
hội kinh doanh, không phù hợp thực tiễn.

VD1: Cách đây 1500 năm, lụa là mặt hàng độc quyền của Trung
Quốc, giá cả tơ lụa trên thị trường thế giới do Trung Quốc khống chế.
Công nghệ nuôi tằm lấy tơ dệt lụa là một bí mật quốc gia được người
Trung Quốc cất giữ trong nhiều thế kỷ. Sau sự kiện công chúa Trung
Hoa giấu con tằm giống trong khăn trùm đầu vượt qua biên giới Trung
Quốc sangẤn Độ, công nghệ tơ lụa bắt đầu phát triển ở mảnh đất Nam Á
này.
Để lấy được bí mật công nghệ sản xuất tơ lụa, Hoàng Đế Đế chế đông la
mã đã cho mời các Giáo sỹ đang truyền giáo ở Ấn Độ tới gặp để nhằm

nắm tình hình. Các giáo sỹ đã cung cấp cho Hoàng đế những thông tin
hết sức quan trọng, là muốn có lụa tự nhiên cần phải nuôi một loại tằm
nhả tơ đặc biệt chuyên ăn lá dâu để thu kén làm nguyên liệu dệt lụa. Theo
các giáo sỹ, điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu ở một số vùng của Hy Lạp
rất giống với điều kiện ở Trung Quốc và Ấn Độ phù hợp với loại cây dâu
làm thức ăn cho tằm nhả tơ.
Công việc đặt ra quan trọng và khó khăn nhất là làm sao phải đánh cắp
bằng được con tằm giống mà Trung Quốc và Ấn Độ bảo vệ rất chặt chẽ.
Một mặt, Justinian cho người tìm kiếm giống dâu, mặt khác treo thưởng
lớn nếu giáo sỹ Ba Tư nào đánh cắp được con tằm giống đem về nước.
Lợi dụng lúc đi truyền giáo tại Ấn Độ, các giáo sỹ đã đánh cắp được con
tằm rồi giấu vào trong chiếc gậy thiền trượng rỗng mang về Đông La Mã.
Chính vì việc này, mà Hoàng đế Justinian đã phá được sự độc quyền về
tơ lụa của Trung Quốc, và Vương quốc này trở nên giàu có, khiến cho
Trung quốc mất đi khoản thu nhập khổng lồ; và từ những con tằm này đã
đặt nền móng cho ngành công nghiệp tơ tằm Bizantin sau này.

2.Yếu tố bên trong: thuộc về người ra quyết định.
• Động cơ của người ra quyết định:
Theo lý thuyết quản trị của Maslow thì con người có nhu cầu đi từ thấp
đến cao hơn. Do đó, con người hay nhà quản trị làm việc trước hết để đáp
ứng nhu cầu thiết yếu. Đó là nhu cầu ăn, mặc, ở, đi lại.v.v.v không
những cho bản thân mà còn cho gia đình. Do đó, yếu tố này ảnh hưởng
đến việc ra quyết định.
Tuy nhiên yếu tố này ảnh hưởng như thế nào đến ra quyết định của nhà
quản trị còn tùy thuộc vào nhiều vấn đề như nhận thức, trình độ, vị trí,
tính cách… Nếu nhà quản trị ra quyết định có động cơ đúng đắn vì lợi ích
của doanh nghiệp, của tập thể thì dẽ đúng, ngược lại, nếu nhà quản trị vì
nhu cầu vụ lợi cá nhân thì ảnh hưởng rất lớn đến doanh nghiệp.
Để nhà quản trị có được động cơ ra quyết định tốt thì trong doanh

nghiệp phải có hệ thống kiểm soát khoa học, khen thưởng và kỷ luật phải
được thực hiện nghiêm túc, chặt chẽ, cơ chế bổ nhiệm, miễn bãi chức vụ
rõ ràng, dân chủ và đặc biệt thiết lập môi trường làm việc văn minh.
• Bản lĩnh của người ra quyết định:
Quyết định được đưa ra phụ thuộc vào việc có dám chấp nhận rủi ro để
vượt qua mọi trở ngại trong khi ra quyết định.
• Đạo đức:
+ Khái niệm đạo đức trong kinh doanh hiện nay được nhiều nhà khoa
học hiểu với quan điếm khác nhau. Nhưng dù làm gì, ở lĩnh vực nào thì
mỗi cá nhân chúng ta luôn cần có đạo đức, điều đó đối với nhà quản trị
thì càng quan trọng. Bởi kinh doanh suy cho cùng thì cũng là đem lại lợi
ích cho cá nhân ông chủ, nếu đòi hỏi nhu cầu cá nhân của mình mà quên
lợi ích của người khác hay trà đạp lên lợi ích của người khác thì tất yếu
cần loại bỏ. Vấn đề này quan trọng với mỗi ngưới ra quyết định vì mỗi
quyết định của nhà quản trị liên quan đến quyền lợi của nhiều người, của
tập thể và rộng hơn là cả xã hội.
Chúng ta cần lên án và loại bỏ những hành vi thiếu đạo đức kinh doanh
của một số chủ thể, chẳng hạn như việc bán sữa giả, kém chất lượng gây
ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.
+ Ý thức trách nhiệm:
Nhà quản trị là người có nhiều quyền lợi trong doanh nghiệp. Được thể
chế công ty hay pháp luật thừa nhận một số quyền hạn nhất định tuỳ
thuộc cấp độ quản trị, bên cạnh quyền lợi thì nhà quản trị có trách nhiệm
và nghĩa vụ cao hơn so với người khác. Vì thế nếu nhà quản trị không
quan tâm đến trách nhiệm của mình với công việc với quyết định thì thật
không lường hết hậu quả để lại.Nhà quản trị có trách nhiệm sẵn sàng hi
sinh lợi ích cá nhân phục vụ cho tập thể, huy động mọi nguồn lực của bản
thân để phục vụ lợi ích chung.
• Tài năng, kỹ năng:
+Khả năng tư duy:

Đối với nhà quản trị thì khả năng tư duy rất quan trọng, họ thường
xuyên rèn luyện, nâng cấp hoàn thiện tư duy để đưa ra được quyết định
phù hợp, chính xác, hiệu quả. Một phẩm chất đặc trưng của tư duy rất
quan trọng đối với nhà quản trị đó là khả năng xét đoán, là khả năng đánh
giá và dự đoán sự việc, sự kiện, tin tức một cách không ngoan. Khả năng
này phụ thuộc vào tri giác, tuổi tác, kinh nghiệm, tính cách, lương tri,
trình độ lý luận. Đối với người lớn tuổi thì khả năng xét đoán cao hơn
người trẻ tuổi; người có tính cách thành kiến, bảo thủ, hồ đồ thì khả năng
xét đoán sẽ không tốt so với người có tính cởi mở, rộng lượng; người có
trình độ cao sẽ có khả năng xét đoán tốt hơn với người có trình độ thấp.
Nhà quản trị có khả năng tư duy tốt có thể suy xét, đánh giá sự việc một
cách khách quan, nhanh đưa ra quyết định phù hợp với thực tiễn và có
tính dự báo tương lai với hiệu quả tốt.

VD3: Các nhà sản xuất ô tô của Mỹ trong nhiều năm không sản
xuất các loại ô tô nhỏ và không cần tiết kiệm nhiên liệu vì họ biết rằng
những người tiêu dùng Mỹ thích những chiếc xe to lớn . Tuy nhiên theo
quan điểm của nhà sản xuất volkswagen và những nhà nhập khẩu Nhật
Bản thì cái mà người Mỹ thích sự tự do năng độngmà hiểu theo logoc văn
hóa thì đó chính là biểu hiện của sự tự do. Họ cho rằng những chiếc xe
nhỏ hơn, tiết kiệm nhiên liệu hơn sẽ làm tăng tự do cá nhân với lập luận
rằn với cùng một chi phí bỏ ra chiếc xe sẽ đi được một quảng đường dài
hơn và xe càng nhỏ càng dễ điều khiển
+Khả năng định lượng:
Đây là yếu tố rất quan trọng đối với nhà quản trị khi ra quyết định, việc
định lượng đòi hỏi nhà quản trị phải có nhiều phương pháp tính toán bởi
mỗi quyết định liên quan nhiều vấn đề, và có cách tính toán khác nhau.
Bên cạnh đó có sự việc không có công thức tính toán buộc nhà quản trị
với tố chất của mình buộc phải ước lượng để đưa ra con số phù
hợp.

+ Kiến thức:
Yếu tố này được coi là nền tảng cơ bản nhất đối với nhà quản trị. Kiến
thức nhân loại là vô tận nhà quản trị càng học rộng hiểu nhiều thì ra
quyết định sẽ có rất tốt, hiệu quả. Kiến thức của nhà quản trị là sự tổng
hợp từ nhiều lĩnh vực của đời sống được trau dồi từ nhiều hình thức: học
nhà trường, học ngoài xã hội, học từ thực tế, những kiến thức này được
kết tinh tạo ra kiến thức rất riêng biệt.Trong thực tế chúng ta đã chứng
kiến nhiều nhà quản trị rất thành đạt khi trình độ học vấn thấp, nhưng
cũng có nhiều nhà quản trị bằng cấp rất cao nhưng khả năng quản trị yếu
(chúng ta loại trừ yếu tố mua bằng cấp, học rởm.v.v). Nhà quản trị có
kiến thức đã tốt nhưng biết huy động, sử dụng kiến thức là quan trọng
hơn, bên cạnh đó luôn học hỏi, tìm hiểu từ thực tiễn để nâng cao trình độ
của mình.
• Kinh nghiệm thực tế:
Một nhà quản trị cũng đòi hỏi có nhiều kinh nghiệm, từng trải thì khi ban
hành quyết định sẽ hiệu quả, phù hợp, hay lường trước rủi ro và có biện
pháp đề phòng. Ngược lại với nhà quản trị chưa có kinh nghiệm nhưng
có kiến thức thì cần rèn luyện nhiều trong môi trường công việc để va
chạm những tình huống trong kinh doanh để không bị bỡ ngỡ.
• Ngoài ra còn có
- Sức khoẻ:
Nhà quản trị thường lao động trí óc rất nhiều, do đó,tiêu hao nhiều năng
lượng và có thể ảnh hưởng đến vấn đề tinh thần. Muốn có tinh thần tốt thì
điều cốt lõi phải có sức khoẻ tốt, hai yếu tố này bổ trợ cho nhau và rất
cần thiết đối với nhà quản trị.
- Triết lý kinh doanh và chiến lược công ty.
Vấn đề đặt ra của nahf kinh doanh là làm sao đạt mục tiêu, muốn vậy thì
huy động tổng hợp sức lực trí tuệ của tập thể công nhân viên trong đơn vị
cùng thực hiện. Nhưng làm thế nào để có được sức lực tổng lực đó thì
những nhà quản trị phải thiết lập cho doanh nghiệp của mình một triết lý

kinh doanh. Triết lý kinh doanh của doanh nghiệp là những tư tưởng,
quan điểm chủ đạo nhất, thông thường nó cần phải chỉ rõ cho mọi người
thấy được, công ty làm cái gì, làm vì cái gì, làm như thế nào và làm cho
ai? Nó chính là cơ sở định hướng cho người ra quyết định khi ra quyết
định đúng đắn, hiệu quả phù hợp lợi ích ngắn hạn và chiến lược lâu dài
của công ty. Ngoài ra, trong thời đại mới nhu cầu hội nhập, phát triển với
tính cạnh tranh ngày càng khốc liệt, đi liền với nó là khả năng đào thải rất
lớn thì triết lý kinh doanh còn giúp doanh nghiệp xây dựng thương hiệu,
uy tín của mình. Khi doanh nghiệp có được uy tín thì khả năng cạnh tranh
sẽ mạnh hơn. Triêt lý kinh doanh có thể thay đổi trong mỗi giai đoạn
khác nhau để phù hợp thực tiễn, môi trường kinh doanh.
Đoạn clip: Hai hạt mầm.

Nd: Cuộc sống cũng vậy, chúng ta phải biết nắm lấy cơ hội, đừng có
chần chừ và chờ đợi một cách thụ động. Ra quyết định đúng lúc có thể
thay đổi cả một số phận con người.
Câu hỏi thảo luận:

Fiber Future la 1 công ty chuyên thiết kế, sản xuất ghế ngồi và nội thất
cho các nhà sản xuất ôtô. Để cạnh tranh công ty phải liên tục cải tiến thiết
kế và các vật liệu của mình nhằm nâng cao tính an toàn và tiện nghi cho
hành khách với mức chi phí và sức bền phù hợp. Một kĩ sư trong nhóm
đã làm việc với gì.công ty A -1 nhà cung ứng nhỏ đã phát triển thành
công vật liệu mới Zebutet có tính năng chống cháy, giảm sóc và cách âm
tốt hơn tất cả các vật liệu hiện có trên thị trường.Tuy nhiên zebutet co giá
đắt hơn vật liệu mà công ty đang sử dụng. Hơn nữa công ty A là một
công ty nhỏ,mới nổi,liệu họ có khả năng cung cấp đủ số lượng vật liệu
mà công ty yêu cầu. Nếu bạn là một nhà lãnh đạo bạn sẽ làm.