VIII
Tûâ khi xẫy ra cấi viïåc khưng may cho cư gấi qụ lâng
Qunh Thưn, tđnh àïën hưm nay àậ àûúåc 20 hưm. Trong
khoẫng hún nûãa thấng trưi, cẫ lâng, tûâ trễ àïën giâ, tûâ
nhúán àïën bế, àậ sưëng qua nhûäng ngây giúâ nùång trònh
trõch, rêët hưỵn loẩn.
Ngoâi gia àònh ưng àưì ín, côn liïn can túái v kiïån àố
mêët nùm l dõch, vúái mưåt ưng c giâ, vâ hai ngûúâi àân bâ
àậ cng cư Mõch ài gấnh rẩ àïm.
Hai lấ àún kiïån àïå lïn huån àûúâng, thïë lâ trong cấi
lâng chó cố àưå hai trùm ngûúâi thò hún 10 ngûúâi, cûá nay bõ
trất quan gổi, mai bõ trất quan gổi. Nhûäng viïåc nhû thïë
àậ à lâm cho cẫ lâng nhưån nhẩo lïn. Ngûúâi bân ra, kễ
tấn vâo, ngûúâi hùng hấi, kễ nht nhất, mưỵi ngûúâi cố mưåt
kiïën mâ nhûäng dû lån êëy têët nhiïn lâ phẫi trấi ngûúåc
nhau, nïn chó ngûúâi nổ vùåc ngûúâi kia, rưìi sûå àúâi cûá thïm
àiïìu, àễ chuån mậi ra, lâm cho cẫ mưåt lâng, khưng côn
mưåt ai giûä àûúåc hôa khđ vúái mưåt ai nûäa.
Giưng tưë - Tấc phêím vâ dû lån 94

Ngûúâi ta àậ nhậng bỗ nhûäng viïåc tú, tùçm, àưìng ấng, àïí
mâ khấo chuån nhau, chến chïë nhau, khđch bấc nhau,
chûãi búái nhau. Nûãa thấng sau khi cố cấi têën kõch cûúäng
dêm kia, ngûúâi ta àậ àïëm àûúåc trong lâng cố ba mûúi
nhùm v xung àưåt, trong sưë àố cố mưåt àấm ùn vẩ, hai àấm
cố kễ bûúu trấn, vúä àêìu. Sûå im lùång, sûå hôa bònh, sûå trêåt
tûå trong lâng bõ phấ hoẩi, bõ àẫo lưån ngûúåc cẫ. Bổn giai
lâng thò a nhau cng hổc ùn hổc nối, cng bùỉt chûúác cấi
giổng phïånh phẩo ca bổn àân anh; bổn àân anh thò l sûå
cn giúã ra chổi nhau bùỉt chûúác cấc c giâ bết nhê vâ lêím
cêím; vâ cấc c giâ thò àêm ra vư nghơa l y nhû bổn trễ

con trễ àưíi lâm giâ, giâ hốa ra trễ ngêìn êëy khưëi ốc ngu
dẩi, ngêìn êëy cấi miïång hûúng êím àïìu chó cng mưåt nghơ,
cng mưåt cêu nối: “Vư phc thò àấo tng àònh”. Nhûäng
ngûúâi vïì phe ưng àưì cho cấi kiïån êëy lâ phẫi lệ, cng nối
ài nối lẩi mưåt cấch vư nghơa l àẩi khấi rùçng, “Phen nây
thò cố lệ cẫ lâng cûá t àïën mổt gưng!”.
Ngûúâi ta àïëm ra thò trung bònh mưỵi ngây cố hai àấm
cậi nhau hóåc chûãi nhau vêåy.
Àïën hưm quan huån vâ quan àưìn vïì khấm xết cẫ lâng
thò sûå khng bưë lẩi câng hoân toân, lẩi câng àêìy à. Bêìu
khưng khđ hêìu nhû khưng thúã àûúåc nûäa. Trễ giâ lúán bế
àïìu àậ tấi xanh mùåt mi khi thêëy ưng chấnh hưåi, ưng phố
hưåi, ưng phố l trûúãng, ưng l, ngûúâi nâo cng run nhû cêìy
sêëy úã trong phông hưåi àưìng ca lâng, trûúác mưåt bưå rêu
Giưng tưë - Tấc phêím vâ dû lån 95

vïnh vïính qúỉc úã miïång sng ca bưën bấc lđnh khưë xanh
ưng àưìn giú miïëng vẫi àỗ vâ nhûäng mêíu giêëy trùỉng chûä
tđm ra, àïí mùỉng bổn l dõch nhû tất nûúác vâo mùåt hổ. Trễ
con ngûúâi lúán àûáng xem àen ngôm. Mưåt ngûúâi lđnh quất
mưåt tiïëng, thïë lâ cẫ cấi dông ngûúâi tô mô êëy tan tấc ra
nhû mưåt àân rìi úã sau mưng con bô, lc bõ cấi ài bô
àêåp mưåt cấi vêåy. Tưëi mùåt tưëi mi lẩi, mưåt àûáa trễ hoẫng
hưët cùỉm cưí chẩy, thïë nâo ngậ àấnh bộm mưåt cấi xëng
ngay ao. Tuy vêåy mâ bổn ngûúâi lúán, súå sïåt quấ, cng
khưng dấm vúát. Khi quan huån phẫi quất xëng vúát, múái
cố mưåt anh châng lûåc àiïìn chùỉp tay vấi mêëy cấi rưìi cúãi ấo
ra, nhẫy xëng ao mô àûáa bế con
Rưìi bổn l dõch phẫi theo ưng àưìn vâ ưng huån ra xe
húi lïn tónh. Hưm sau, hổ àûúåc vïì thò lẩi àïën lûúåt ưng àưì

phẫi gổi lïn tónh cố viïåc quan. Rưìi ưng àưì cng vïì. Thïë lâ
cẫ bổn àïìu lâ nhûäng cấi trûáng àïí àêìu àùèng.
Ngoâi cấi kiïån àua húi vúái ưng Nghõ giâu cố, hấch dõch
nhêët, chûa biïët thua àûúåc thïë nâo, mêëy ngûúâi côn lo sưët
vố vïì tưåi canh phông bêët cêín, dung tng kễ phẫn nghõch
trong lâng, hóåc úã ngoâi àïën tun truìn úã lâng, vâ dẩy
hổc trô mâ khưng cố phếp múã trûúâng tû. Cẫ lâng àïìu nùçm
mï thêëy toân nhûäng ngc t, nhûäng hònh phẩt.
Lẩi àïën hưm thêëy cấi tin ưng huån c phẫi ài, àïí cho
ưng khấc vïì thay, thò cẫ lâng ai cng tin chùỉc chùỉn, y nhû
àûúåc ưng thânh hoâng bấo mưång cho vêåy, lâ ưng àưì vâ bổn
Giưng tưë - Tấc phêím vâ dû lån 96

l dõch àậ k vâo àún kiïån thïë nâo rưìi cng vò mưåt viïåc cư
Mõch bõ hiïëp mâ mêët chûác, mâ ngưìi t!
Lâ vò dên lâng khưng hiïíu rộ lâ chđnh ưng huån tûå
tûâ chûác, nhûng nghe phong phanh rùçng vò kònh àõch vúái
bïn bõ mâ phẫi àưíi ài, hóåc bõ bùỉt båc phẫi tûâ chûác.
Ngûúâi ta lẩi àưìn rùçng ưng huån giâ nây ấc lùỉm, chûá
khưng àûúåc ph mêỵu nhû ưng quan trễ tíi kia. Chó búãi
mưåt mưëi lo súå êëy thưi, mâ sûå hoẩt àưång ca cẫ mưåt lâng
ngûâng trïå hùèn lẩi. Ưng nhâ giâu khưng bỗ tiïìn ra lâm
mâu nûäa. Bấc thúå cây khưng ra àưìng nûäa. Cư gấi chùn
tùçm cng nghơ vâi bíi hấi dêu.
Bíi chiïìu hưm êëy, cấc c hổp viïåc úã lâng. Ngûúâi ta lo
àưëi phố vúái cấi kiïån hiïëp dêm. Ngûúâi ta lo vò cố mưåt đt
truìn àún khưng biïët kễ nâo bêåy bẩ vâ tấo túån rùỉc ra àïí
cho dên lâng phẫi lo sệ bõ triïåt hẩ. Vẫ lẩi nhûäng sûå cưë àố
cng àậ à khiïën cho mưåt sưë àưng ngûúâi hên nhất khưng
bao giúâ dấm àûúng àêìu vúái mưåt viïåc gò nhûng gùåp lc tai

biïën thò lẩi lâ nhûäng ngûúâi can trûúâng nhêët, bûúáng bónh
nhêët trong cấi sûå súå hậi, vâ cấi sûå chûãi búái nhûäng ngûúâi
àûáng chung quanh!
Nhû ba tưåi nhên àûáng trûúác mấy chếm, ưng lậo giâ vâ
hai ngûúâi àân bâ bêåm bûåc khốc mâ rùçng:
- Thûa cấc c, thûa cấc quan, ngây mai thò xin cấc c
cấc quan ai ài thò ài, chûá chng con khưng lïn huån.
Ưng chấnh hưåi àỗ mùåt àêåp bân, quất:
Giưng tưë - Tấc phêím vâ dû lån 97

- Ưng c Àưì vúái hai bâ nây àậ ài gấnh rẩ àïm v cư
Mõch, àậ trưng thêëy rộ cấi têën kõch êëy, mâ àậ cố khai úã
huån rưìi mâ lẩi bẫo khưng ài lâ nghơa l thïë nâo?
Ưng c giâ vêỵn hêåm hûåc:
- Thưi, lẩy ưng, tưi giâ cẫ, ngưå quan bỗ t tưi thò tưi chïët
mêët. Tưi khưng hïì kiïån ai cẫ, mâ bêy giúâ ưng khai thò mùåc
ưng vúái quan.
Ưng l trûúãng ngûúâi xûa kia àậ àêm ngang vâo viïåc, lc
êëy lẩi àûúåc thïí àêm ngang vâo mưåt lêìn nûäa bùçng mưåt cêu:
- ÊËy àêëy! Tưi àậ bẫo mâ! Viïåc kiïån cấo lâ lưi thưi lùỉm.
Rưìi thò côn lâ tai h
ổa nûäa êëy.
Ưng phố hưåi lûúâm dâi ưng l trûúãng rưìi àûa àốn.
- Thưi ài, ưng im ngay! ưng câng nối bao nhiïu thò lẩi
câng hỗng viïåc bêy nhiïu. Cûá biïët hưm nay lïn huån thò
ưng c Àư, bâ c Nhấy vúái bâ àấm Nhen àïìu àậ khai
chûáng cúá vâ àiïím chó vâo lấ àún kiïån ca lâng rưìi. Ngây
mai, nïëu ưng c Àư vúái hai bâ nây khưng theo nhû trất
quan gổi mâ cûá úã nhâ thò rưìi sệ phẫi t, cấi khoẫn êëy àậ
kï rânh rânh trong trất. Ty cấc ngûúâi àêëy viïåc quan àôi

hỗi khưng phẫi chuån chúi!
Ưng phố l cng khïì khâ thïm:
- Phẫi! Àậ trốt thò ùỉt phẫi trết! Àậ àêm lao thò phẫi
theo lao! Mâ d cố thua thò cng phẫi theo kiïån àïën chưỵ
cấc quan lúán ba tôa! D cố thua cng chùèng àúâi nâo t mâ
súå.
Giưng tưë - Tấc phêím vâ dû lån 98

Ưng chấnh hưåi nối:
- Cêìn nhêët lâ nhûäng ngûúâi lâm chûáng àậ khai thïë nâo
thò mai cûá thïë mâ nối! Tiïìn hêåu bêët nhêët thò t! Chùèng
phẫi chuån thûúâng àêu!
Nghe àïën àêëy, ưng lậo vâ hai ngûúâi àân bâ àûáng ngêín
ngûúâi ra nhû nhûäng ngûúâi ng mï mâ chúåt tónh giêëc. Cẫ
ba ngûúâi thêỵn thúâ ra ngưìi úã vïå hê, vễ thêët vổng lưå ra àïën
nưỵi hêìu nhû khưng côn ai cố xûúng sưëng nûäa, cấi àêìu gc
vâo chưỵ giûäa hai àêìu gưëi cûá trơu hùèn xëng nhû bõ cố kễ
nâo gii xëng àïí ngưìi lïn trïn.
Mưåt ưng c giâ trong bổn sấu ưng, àêìu rêu tốc bẩc, cng
ngưìi úã “bân trïn”, khoan thai nối:
- Phẫi, àậ trốt thò phẫi trết, ưng phố hưåi nối cố l lùỉm.
Tốm lêëy cêu tấn thânh êëy, ưng chấnh hưåi lẩi hng hưìn:
- Cố phẫi thïë khưng cấc c? Ngûúâi ta àậ lâm nhc mêët
mưåt ngûúâi trong lâng kia mâ! Nhûäng khi cố nhûäng giai
lâng khấc àïën búâm xúm con gấi lâng thò tìn lâng àậ phẫi
trối chng nố vâo cưåt àònh Bêy giúâ cố kễ cêåy thïë giâu cố
hiïëp con gấi lâng, khưng nhệ mònh lẩi lâm ngú ài àûúåc!
Ngú ài thò khưng côn thïí thưëng gò nûäa, rưìi thiïn hẩ nố
cng chûãi cho cẫ lâng! Chng tưi àûáng lïn kiïån vúái ưng àưì,
nhû thïë lâ phẫi lùỉm, chûá côn trấch mốc cấi gò nûäa?

Mưåt ưng c h
ổa theo:
- Nhû thïë lâ phẫi.
Giưng tưë - Tấc phêím vâ dû lån 99

Ưng chấnh hưåi, mùåt lêìm lêìm, nhòn mưåt ngûúâi ngưìi úã
chiïëc chiïëu gêìn àêëy rưìi àûáng dêåy, àêåp vâo ngûåc thònh
thõch mưåt cấch àấng súå, lẩi nối:
- Thùçng nây àậ àem cưng têm ra àïí giûä thïí diïån cho
lâng, thùçng nây àậ mêët ùn mêët ng vò nay quan àôi, mai
quan hỗi, mâ lẩi côn khưng biïët cho, thïë thò cố thùçng nâo
mën bùỉt bễ, mën chï bai, mën àêm ba, chễ bẫy vâo thò
nối ngay ài! Nâo cố thùçng nâo mën gêy sûå vúái thùçng nây
thò cûá nối ngay ài! Nối ngay úã àêy, ưng xem cấi gan ca
nố cố to khưng nâo!
Sau cêu nối êëy, cẫ phông hưåi àưìng lâng im phùng phùỉc,
dïỵ thûúâng cố con mỵi bay ngûúâi ta cng thêëy tiïëng vo vo.
Trong mưåt lc lêu, bêìu khưng khđ hốa ra nùång nïì. Cấc ưng
àân anh àûa mùỉt nhòn ưng chấnh hưåi rưìi àûa mùỉt nhòn
mưåt ngûúâi bõ ấm chó. Ngûúâi thò lưå ra vễ sung sûúáng, ngûúâi
thò lưå ra vễ cay àùỉng xốt xa. Mưåt ưng àûáng dêåy àốn àúä:
- Vêng quan bấc ra gấnh vấc viïåc cưng mâ nhû thïë lâ
can trûúâng lùỉm rưìi, nâo cố ai dấm nối ra, nối vâo gò mâ
quan bấc phẫi nưíi cún thõnh nưå thïë! Nâo chng tưi ai lâ
ngûúâi phân nân viïåc ca quan bấc àêu?
- Vẫ lẩi tưi cố vò bïn bõ quìn thïë quấ mâ àïën mêët
chấnh hưåi thò cng khưng hẩi gò àïën àûáa nâo kia nâo!
Mưåt c cûúâi mâ rùçng:
Giưng tưë - Tấc phêím vâ dû lån 100


- Chđnh thïë! Vẫ lẩi giai khưn àôn quan, gấi ngoan àôn
chưìng. Ngûúâi ta cố gan chõu àôn quan cho cẫ lâng rưìi,
khưng àûúåc ai nối gò vâo àêëy nûäa!
Rưìi, quay lẩi nhòn ưng àưì, ưng c hỗi:
- Thïë bêy giúâ ưng àưì nghơ sao nûäa àêy?
Ưng àưì ín, tûâ nậy àïën giúâ vêỵn ngưìi co ro vâo mưåt xố,
nhû mën cho thiïn hẩ qụn khëy mònh ài, lc êëy àânh
phẫi àûáng lïn ra chưỵ bc:
- Thûa cấc c vâ thûa cấc quan thưi thò tưi cng chó côn
trưng mong vâo sûå sùn sốc ca cấc ưng gấnh vâo viïåc cưng
ca lâng. Nïëu may ra mâ lâng àûúåc ngûúâi ta, thò chùỉc tưi
cng phẫi àûúåc ngûúâi ta. Côn nïëu quan trïn xết ra bïn bõ
lâ vư can, thò rưìi mònh cố sao sệ liïåu vêåy.
Lc êëy cố mưåt ưng ra vễ thẩo àúâi, tûâ chưỵ ngưìi nghïín cưí
nối lïn:
- Dấm chùỉc thïë nâo cng xûã h
ôa lâ cng.
Tûác thò cấi bê àẫng ưng chấnh hưåi nhao nhao lïn hỗi
vùån cấi ngûúâi tấo túån êëy. Trûúác nhûäng cêu hỗi vùån, ngûúâi
kia àiïìm nhiïn cậi.
- Thò cấc c phẫi cho tưi nối múái àûúåc chûá! Ai cng hỗi,
cng bùỉt trẫ lúâi mưåt lc, thò tưi côn biïët trẫ lúâi ai vâ khưng
trẫ lúâi ai? Tưi tin trûúác v kiïån nây, chó àïën hôa lâ cng,
lâ vò tưi àậ àûúåc biïët ưng huån, tûâ khi tưi côn bấn kểo úã
huån Lư. Mưåt phêìn vò lệ cấc lâng nây vûâa rưìi bõ cấi hổa
truìn àún cúâ àỗ, nïn l dõch ca lâng àậ cố lưỵi to vúái nhâ
Giưng tưë - Tấc phêím vâ dû lån 101

nûúác. Hai nûäa lâ vò quan múái àïën nhêåm huån Lư múái cố
sấu thấng mâ trong huån cố àïën tấm chđn nhâ giâu bõ

cûúáp vu cho lâ tông àẫng, rưìi thò quan têåu ngay xe ư tư.
Cêu nối êëy khiïën cho ngêìn êëy ngûúâi nhao nhao lïn. Vò
chûng dên qụ cố cấi chûáng nối chuån mâ nhû cậi nhau,
nïn ngûúâi ta tûúãng àïën vúä mêët phông hưåi àưìng lâng.
Trong lc êëy, ưng àưì ín àậ quay vïì gốc chiïëu mònh
ngưìi, tay bûng lêëy trấn.
Ưng àưì phên vên lo nghơ, khưng phẫi vò súå thua kiïån,
nhûng lâ vò trưng thêëy cåc àúâi khưng côn cố tûúng lai.
Sau hưm cố giêëy gổi ca quan sûá, bưë mể mêëy àûáa hổc
trô ca ưng, àûúåc tin ưng bấo cho, àậ lêåp tûác bùỉt con chấu
phẫi thưi hổc. Cố ngûúâi k lûúäng quấ lẩi àem àưët ngay
sấch vúã ca mưåt àûáa bế ài, y nhû ngûúâi ta àưët nhûäng
quín sấch cêëm trong lc àố nhûäng v bùỉt búá vïì chđnh trõ.
Ngûúâi ta khưng mën trong nhâ côn cố chûáng cúá gò khẫ dơ
båc tưåi lâ àûáa bế àậ hổc ưng àưì. Ngûúâi ta súå cho con chấu
ài hổc dùm ba chûä nhû thïë cng à phẫi t!
Hưët nhiïn, cẫ mưåt gia àònh àậ mêët sinh kïë. Bêëm àưët
ngốn tay, tđnh lẩi cåc àúâi mònh, ưng àưì chó thêëy cố: ba
lêìn lïìu chộng cng trûúåt cẫ, mưåt ưng con giai lâm thúå vệ
truìn thêìn kiïëm mưỵi thấng àûúåc hún chc bẩc, thò phẫi
thua tưí tưm hïët mưåt nûãa lûúng, mưåt cư giấo ngoan sùỉp gẫ
chưìng thò bõ hiïëp sấu àûáa hổc trô thò lẩi bõ mưåt àẩo nghõ
Giưng tưë - Tấc phêím vâ dû lån 102

àõnh cay nghiïåt bùỉt thưi hổc, mưåt v kiïån chûa biïët thua
àûúåc, mưåt viïåc trấi phếp chûa biïët mêëy thấng t.
Ưng àưì nhúá lẩi cấi thấi àưå khoan hưìng àẩi àưå ca quan
cưng sûá Mùåc lông cấi cún thõnh nưå ca quan tưíng àưëc
bûäa êëy cng àậ àấng súå lùỉm, quan cưng sûá cng vêỵn ưn
tưìn nối bùçng thûá tiïëng ca dên bẫo hưå, àẩi khấi:

- Tưi rêët thûúng cấc ưng cố chûä Hấn nhû ưng. Nhûng
tưi phân nân rùçng àậ lâ ngûúâi cố hổc thûác nhû ưng mâ lẩi
cng khưng hiïíu nhûäng phấp låt hiïån hânh trong xûá.
Vêỵn biïët khưng àûúåc vâo quan trûúâng nhû ưng thò cng
chó côn nghïì dẩy hổc mâ thưi. Nhûng sao cấc ưng lẩi dẩy
mưåt sưë hổc trô quấ vúái sưë nhâ nûúác àậ cho phếp? Nïëu ưng
chó dẩy cố nùm àûáa bế thưi, thò viïåc gò bõ àôi hỗi nhû thïë
nây?
Lc êëy, ưng àưì dậ phẫi khm nm thûa lïn.
- Bêím c lúán, thêåt quẫ chng tưi khưng biïët låt, nïn
múái trấi phếp nhû thïë, dấm mong c lúán soi xết khoan
dung mâ ban ún cho chng tưi.
Quan cưng sûá àậ gêåt g ra vễ hâi lông:
- Tưi biïët! Tưi biïët Àấng lệ ra thò phẫi bùỉt giam ưng
ngay. Nhûng mâ nhâ nûúác cng sùén lông tha thûá cho
nhûäng ngûúâi biïët nhêån lưỵi vâ biïët hưëi hêån. Vêåy thò nay tưi
cûá k giêëy tẩm tha cho ưng. Ngay tûâ hưm nay, ưng phẫi
àíi mưåt àûáa hổc trô thûâa sưë ài, rưìi liïåu nay mai lïn hêìu
tôa. Nhû thïë cng à lâ mưåt cấi àùåc ên rưìi àố. Nïëu tưi lâ
Giưng tưë - Tấc phêím vâ dû lån 103

chđnh ph thò tưi khưng truy tưë ưng. Nhûng mâ tưi cng
chó lâ mưåt ngûúâi thûâa hânh phấp låt, chûá khưng thïí tûå
lâm trấi vúái cẫ mưåt chïë àưå àûúåc.
Rưìi quan sûá cho vïì. Khi vïì lâng, cấi lông khđ khấi
thùèng thùỉn ca ưng àưì àậ båc ưng àưì àem hïët sûå thûåc
nối chuån cho cẫ lâng nghe. Ưng cam àoan rùçng ưng vêỵn
cố thïí theo àíi àûúåc nghïì c, miïỵn lâ ưng phẫi thưi
khưng nhêån dẩy mưåt àûáa trễ trong bổn sấu àûáa trễ êëy.
Nhûng khưën thay, cấi lo vïì truìn àún, cúâ àỗ, cấi lo cẫ

lâng sệ bõ triïåt hẩ nûäa, àậ khiïën cho cha mể cẫ sấu àûáa
trễ kia phẫi nhêët loẩt bùỉt con em thưi hổc, mâ khưng cêìn
bấo cho thêìy àưì.
Giêån dưỵi, giêån cẫ mònh, lẩi giêån cẫ thùçng con giai vư
hẩnh ngưìi cẩnh àêëy, ưng àưì gùỉt vúái nố.
- Mây thêåt lâ àûáa bêët hiïëu! Gia àònh gùåp cún tai biïën
nhû thïë mâ nùm tin, mûúâi tin, mây múái dêỵn xấc vïì, mâ
mây vïì rưìi thò mây cng cûá bùçng chên nhû vẩi mâ coi viïåc
nhâ nhû viïåc ngûúâi khấc êëy thưi! Mây chó àûúåc cấi bưå ngưìi
mùåt ra, chûá khưng côn trưng cêåy àûúåc viïåc gò cẫ!
Cẫi Phấi - tïn thùçng con êëy - lc êëy àûúng ngưìi phõu
mùåt ra mâ tiïëc cấi thò giúâ àấng lệ àûúåc dng àïí àấnh tưí
tưm, tûác khùỉc cng phất cấu mâ cûå lẩi bưë rùçng:
- Thò tưi biïët lâm thïë nâo bêy giúâ? Àïën thây cng vêåy,
àïën cẫ lâng cng chẫ biïët lâm gò cẫ thò mưåt tưi, tưi lâm
cấi gò múái àûúåc chûá?
Giưng tưë - Tấc phêím vâ dû lån 104

Ưng àưì ín lûúâm con rưìi chấn àúâi, ưng tûác àïën nưỵi
khưng nối àûúåc mưåt cêu nâo nûäa.
Lc êëy cấc c trong lâng chó ngưìi cùỉt lûúåt nhau ht
thëc lâo cho hẩi thëc, hẩi àốm, cho phông hưåi àưìng bêín
vò nhûäng àưëng àúâm rậi, vâ cho khưí thùçng mộ phẫi chẩy
nhanh.
Bổn l dõch vâ bổn àân anh thò bân tấn hun thun,
chó côn rùåt nhûäng chuån khưng nïn nối mưåt t nâo cẫ.
Sưët råt nhû àiïn nhû cìng mâ khưng biïët lâm sao
àûúåc, ưng àưì lẩi nghiïën con: “Mây lâ con tao mâ mây nhû
thïë thò mây khưng súå thùçng em rïí mây nố sệ nhưí vâo mùåt
mây â?”

Ngay lc àố cố mưåt thùçng bế len lết bûúác vâo, àïën bïn
ưng àưì, nối thêìm vâo tai ưng:
- C xin phếp vïì ngay cho, cố ngûúâi ca bïn bõ vïì chúi,
nối gò vïì v kiïån.
- Thêåt khưng? Khuya khóỉt thïë nây mâ hổ côn vïì â?
- Vêåy, cẫ cêåu Long cng vïì. Chđnh cêåu Long bẫo con ra
àêy nối nhỗ vúái c nhû thïë. Sấng mai phẫi lïn hêìu quan
rưìi, thò bêy giúâ c phẫi vïì ngay cho.
Giưng tưë - Tấc phêím vâ dû lån 105

IX
Ưng huån àậ gổi tïn mưåt lûúåt.
Ngêìn êëy ngûúâi àïìu lo súå vò cấi lông thiïn lïåch ca quan
àậ lưå ra nết mùåt, lúâi nối vâ cẫ úã chưỵ khưng thêëy gổi bïn
bõ lïn cưng àûúâng.
Cẫ bổn àûúng àûáng nghe tim àêåp mẩnh trong ngûåc
mònh, trưng cấi dấng trêìm ngêm hiïím àưåc ca quan
Quan vêỵn cûá mẫi tòm cấch ën lûúäi trong têåp biïn bẫn
Bïn ngoâi cưng àûúâng cố tiïëng xò xâo lâm cho ưng huån
chúåt ngûãng àêìu lïn. Rưìi cau mùåt, quất lđnh:
- Chng bay! Bẫo cấi ngûúâi ngoâi êëy vâo àêy xem hổ
mën nối gò.
Mưåt anh lđnh gổi ngûúâi kia nâo.
- Mây mën gò?
Thiïëu niïn àûáng tûng hûãng ra mưåt lc, rưìi cùm húân
àấp:
- Thûa quan lúán, xin lưỵi quan lúán, ngâi lâm quan nhû
vêåy lâ khưng biïët lâm quan. Thûa ngâi, ngâi cố nhúá ph
Giưng tưë - Tấc phêím vâ dû lån 106


toân quìn vûâa rưìi cố mưåt túâ thưng tû cho quan lẩi rùçng
khưng àûúåc dng àïën nhûäng chûä mây tao vúái dên sûå
chùng.
Ưng huån, thêm gan tđm råt, cng giêåt mònh nûäa,
cûúâi nhẩt mâ rùçng:
- Thïë anh mën gò?
Thiïëu niïn cng àưíi giổng, khoan thai àấp:
- Bêím quan, chng tưi lâ phống viïn mưåt túâ nhêåt bấo,
vâo àêy lêëy tin.
- Bấo nâo vêåy? Cố giêëy nhêån thûåc khưng?
Thiïëu niïn àûa lïn cấi “cấc” nhâ bấo. Ưng huån trêìm
ngêm mưåt lc rưìi cûå:
- Anh cố mën vâo àêëy lêëy tin thò anh cng phẫi xin
phếp quan súã tẩi àậ chûá? Sao anh giấm tûå tiïån vâo lâm
hun nấo cẫ cưng àûúâng?
- Bêím, ngâi thûã hỗi nhûäng ngûúâi nây xem? Chng tưi
phẫi thò thêìm vúái nhau úã ngoâi hiïn thò cố gò lâ hun
nấo?
Ưng huån ngûâng bùỉt bễ mưåt lc, rưìi lẩi cêët cao giổng:
- Anh phẫi biïët rùçng d lâ anh lâm bấo thò cng phẫi
do tưi cố cho phếp anh thò anh múái vâo àêy àûúåc.
- Bêím chđnh thïë.
Giưng tưë - Tấc phêím vâ dû lån 107

- Phẫi. Mâ vò lệ bấo chđ qëc ngûä, nhêët lâ túâ bấo Lûúäng
k
ca anh, chó lâ nhûäng thûá giễ lau, giễ rấch, nïn tưi
khinh bó bổn lâm bấo cấc anh lùỉm!
- Bêím quan lúán, àố lâ mưåt kiïën ca ngâi vïì bấo chđ
qëc ngûä àố. Nïëu cêu êëy lïn mùåt bấo, tưi xin ngâi àûâng

cố chưëi nhế? Àûúåc lùỉm, ngâi khưng cho tưi lêëy tin, nhûng
mâ tưi cng àậ phỗng vêën ngâi vïì bấo chđ nûúác nhâ rưìi.
Xin quan lúán nhúá k cho nhû thïë, vâ tưi rêët cẫm ún!
Phống viïn nối xong thò nghiïng àêìu ci châo mưåt cấi
rêët ranh mậnh, rưìi quay gốt àõnh cấo lui. Ưng huån àêåp
cấi thûúác kễ lïn bân giêëy àấnh chất mưåt cấi, lâm cho thiïëu
niïn lẩi quay lẩi. Ưng huån àỗ mùåt nối:
- Anh mën gêy sûå vúái quan trûúâng àêëy phỗng?
- Thûa khưng, êëy lâ ngâi mën gêy sûå vúái bấo giúái.
Ưng huån àûáng lïn, hêìm hêìm nết mùåt, quất:
- Lđnh àêu?
Hai ba lđnh chẩy vâi. Quan phấn:
- Àem giam thùçng vư lïỵ nây vâo lư-cưët lêåp tûác!
Thiïëu niïn àûáng ngêín ngûúâi ra mưåt pht rưìi cûáng cỗi
nối:
- Â! Â! Vêng! Quan lúán cûá viïåc bùỉt giam tưi ài, tưi cam
àoan ngâi sệ phẫi trẫ àùỉt cấi cåc chúi ngưng nây lùỉm àêëy.
Thêåt àêëy, ngâi cûá viïåc bùỉt giam tưi ài mâ xem!
Giưng tưë - Tấc phêím vâ dû lån 108

Mêëy anh lđnh lc àố chûa dấm bùỉt ngay, lâ vò hổ nghơ
àïën nhûäng lc khi xûa côn quan huån c, lêìn nâo ưng
nhâ bấo àïën cng àûúåc quan huån bùỉt tay rêët ên cêìn. Vò
hổ lêëy lâm lẩ, nïn trûúác lïånh ca quan hổ côn phẫi ngú
ngấc Ưng huån lẩi quất:
- Lưi cưí nố ài!
Lc êëy, bổn ngûúâi lâng Qunh Thưn àậ súå sùén, lẩi câng
kinh hoẫng hún. Ưng nhâ bấo ài theo hai ngûúâi lđnh ra
khỗi huån àûúâng rưìi, quan gổi àïën thõ Mõch.
- Mây cố nhêån ca ngûúâi ta nùm cấi giêëy bẩc mưåt àưìng

cố phẫi khưng?
- Bêím quan lúán vêng.
- Thïë lc mây bõ hiïëp thò àêìu ài cêu chuån ra thïë
nâo?
Cư Mõch thển àỗ mùåt, ci nhòn xëng àêët, lưi cấi vẩt ấo
lïn miïång nhai
Ưng àưì ín gic:
- Con cûá sûå thûåc mâ khai vúái quan lúán.
Ưng huån àêåp bân mưåt cấi, giêån dûä nối:
- Thïë nâo quan àa vúái mây àêëy â?
Cư Mõch run súå, êëp ng kïí:
- Bêím lẩy quan lúán rưìi ngûúâi êëy bẫo con àem rẩ àïën
bấn cho ngûúâi êëy úã chưỵ ư tư rưìi ngûúâi êëy mua rẩ thêåt,
rưìi ngûúâi êëy bẫo con lïn xe, rưìi ngûúâi êëy
Giưng tưë - Tấc phêím vâ dû lån 109

- Xong rưìi ngûúâi êëy lêëy 5 àưìng cho mây, cố phẫi khưng?
- Vêng â bêím khưng.
Lúâi quất ca quan to vâ gổn nhû mưåt tiïëng sết:
- Thïë nâo?
- Bêím bêím
- Trûúác hay sau? Nối ngay!
- Bêím trûúác vò àố lâ tiïìn mua rẩ.
- Mây nối lấo! Ngûúâi ta ài xe ư tư àïën àêëy thò ngûúâi ta
mua rẩ ca mây lâm gò?
- Bêím ngûúâi ta bẫo mua rẩ àïí chûäa xe.
Quan huån ngưìi dûåa vâo ghïë, ngûãa cưí ra cûúâi mưåt hưìi
dâi mâ rùçng:
- Mua rẩ àïí chûäa xe ư tư! Mây nối cố àïën trễ con nố
cng khưng tin àûúåc! Hổ chûäa xe bùçng rẩ ca mây thïë

nâo?
- Bêím con khưng biïët ẩ.
- Mây khưng biïët? Mây khưng biïët? Mây khưng biïët!!!
Ưng àưì ín thûa lïn:
- Bêím quan lúán, hònh nhû ưng ta kïu mua rẩ nhưìi vâo
lưëp xe.
Quan dưìn:
- Lc êëy ưng cố àêëy khưng? Ưng cố mùåt chưỵ xẫy ra v
êëy khưng?
Giưng tưë - Tấc phêím vâ dû lån 110

- Bêím khưng.
- Thïë nâo ưng biïët tûúâng têån thïë?
- Bêím khi vïì nhâ, con bế chấu nố nối chuån lẩi.
- Thưi ài! Nïëu nố nối chuån thïë vúái ưng àûúåc thò nố àậ
àấp lúâi cho tôa rânh mẩch àûúåc. Lúâi khai ca ưng lâ khai
man.
- Bêím quan lúán, chng tưi khưng dấm khai man àêu ẩ.
- Thưi àûúåc ngûúâi lâm chûáng thûá nhêët Nguỵn Vùn Àư!
Ưng c giâ 60 tíi dẩ mưåt tiïëng rưìi ra trûúác bân, thò
thp lẩy nhû trûúác bân thúâ ưng vẫi. Ưng huån gùỉt:
- Thưi! Cho àûáng lïn! Àûáng lïn khai chûá ai bẫo lẩy?
Ưng c giâ àûáng lïn rưìi kïu:
- Bêím quan lúán àên giúâi soi xết.
- Im! Cêm cấi mưìm nghe t
ôa hỗi àậ!
- Dẩ
- Hưm êëy ưng trưng thêëy nhûäng gò?
- Bêím quan lúán, con ngưìi àùçng xa cấch xe àưå 20 thûúác,
thêëy cư Mõch nây bûúác lïn xe rưìi trong xe tùỉt àên rưìi

thò
- Ngûúâi ta àûa tiïìn trûúác hay sau?
- Bêím con khưng biïët.
- Thïë ngûúâi ta chûäa xe thïë nâo?
- Bêím con chó thêëy tâi xïë àêåp ba thònh thònh vâo mấy.
Giưng tưë - Tấc phêím vâ dû lån 111

- Hổ cố chûäa àïën bấnh xe khưng?
- Con khưng biïët.
- Hưm êëy cố sấng giùng sao ưng lẩi khưng biïët?
- Bêím hònh nhû khưng phẫi chûäa bấnh xe.
Ưng huån nhòn ưng àưì mâ phên bua ngay:
- ÊËy àêëy, ngûúâi ta khưng chûäa bấnh xe, nghơa lâ khưng
cố dng gò àïën nûãa gấnh rẩ ca con gấi ưng àêëy nhế! Àïën
hai ngûúâi àân bâ.
- Dẩ! Dẩ!
- Hai m thêëy nhûäng gò? Con m nûäa àêu?
- Bêím cố bâ L nûäa, nhûng chïët hưm nổ rưìi ẩ.
- Thêëy nhûäng gò! Nối ngay!
- Bêím chng con àậ khai vúái quan huån c.
- Khai lêìn nûäa!
- Bêím chng con cng qụn rưìi, vò àậ lêu rưìi. Lẩy quan
lúán àên giúâi soi sết.
Ưng huån nghơ mưåt lc rưìi àiïìm nhiïn:
- Chûáng cúá khưng à. Thưi àûúåc, àïën trûúng tìn
Qunh Thưn!
Bấc Trûúng tìn dẩ mưåt cấi thêåt to y nhû trïn sên
khêëu phûúâng chêo, rưìi ngoan ngoận ra àûáng trûúác bân
mùåt mây hđ hûãng lùỉm.
- Anh thêëy gò?

Giưng tưë - Tấc phêím vâ dû lån 112

- Bêím quan lúán, lc chng con ài tìn ra àïën gêìn
àûúâng quan lưå thò thêëy cố tiïëng ngûúâi kïu rïn Rưìi úã
trong xe cố ngûúâi bõ àêíy ra ngậ ngưìi phïåt dûúái àêët lâ thõ
Mõch nây Thõ nây kïu khốc rêët thẫm thiïët vâo lc xe bùỉt
àêìu chẩy Biïët lâ cố chuån khưng hay nïn con ra àûáng
giûäa àûúâng giú hai tay ra bùỉt xe àûáng lẩi, sau khi rc t
vâ lïn. Bêím khưng ngúâ xe ư tư lẩi phùng phùng àêm thùèng
vâo mùåt con may mâ con nhanh chên nhẫy mưåt cấi sang
bïn àûúâng chûá khưng thò chùỉc àậ mêët mẩng
- Sao nûäa?
- Xe chẩy mêët rưìi, con nhòn theo sưë xe rưìi quay lẩi hỗi
con bế nây. Con phẫi khiïng nố vïì lâng, àïën nhâ nố múái
kïí chuån lẩi vâ cúãi råt tûúång lêëy 5 cấi giêëy bẩc 1 àưìng
êëy ra trònh l dõch.
- Thïë nghơa lâ nố àậ nhêån tiïìn trûúác khi bõ hiïëp?
- Bêím quan lúán, chùỉc lâ thïë.
- Thõ Mõch!
- Dẩ!
Ưng trûúng tìn lẩi vïì chưỵ àûáng c, mùåt mi tûúi cûúâi
nhû àậ àống xong mưåt vai tìng quan hïå mâ àûúåc khấn
giẫ vưỵ tay. Thõ Mõch ra trûúác bân giêëy.
- Sao mây lẩi lêëy tiïìn? Thïë mây cố bùçng lông ng vúái
ngûúâi ta khưng?
- Bêím quan lúán, àố lâ tiïìn bấn rẩ.
Giưng tưë - Tấc phêím vâ dû lån 113

- Tiïìn rẩ? Tiïìn rẩ? L trûúãng Qunh Thưn àêu!
- Dẩ!

- Chấnh hưåi àêu?
- Dẩ!
- Rång lâng chng mây mưỵi nùm cêëy mêëy ma?
- Bêím chó cố mưåt ma chiïm.
- Mưỵi sâo àûúåc bao nhiïu tiïìn thốc mưåt ma?
- Bêím nhêët àùèng àiïìn cng chó àûúåc àưå 5 àưìng mưåt sâo
thốc.
- Chng mây khai man!
- Bêím quan lúán, quẫ thêåt nhû thïë.
Quan huån lẩi ngưìi dûåa àêìu vâo ghïë, cûúâi nûác núã mưåt
hưìi rưìi múái nối:
- Thïë mâ nố bấn 5 àưìng nûãa gấnh rẩ!
Quan cûúâi mưåt hưìi dâi nûäa lâm cho l ngûúâi êëy ngao
ngấn, chó côn biïët àûa mùỉt nhòn nhau Thõ Mõch run lêíy
bêíy, cưë lêëy can àẫm ra cậi:
- Bêím quan lúán, lc àûa tiïìn thò ngûúâi êëy bẫo lâ thûúng
hẩi con
- Ngûúâi êëy nối nhûäng thïë nâo?
- Bêím, ngûúâi êëy bẫo lâ dên qụ bõ sêu cùỉn la thïë thò
nghêo khưí lùỉm, mâ con nhû thïë lâ àấng thûúng lùỉm, nïn
mua cố nûãa gấnh rẩ mâ cng cûá trẫ tiïìn cho cẫ 5 àưìng.
Giưng tưë - Tấc phêím vâ dû lån 114

- Mây cố biïët ngûúâi ta thûúng lâ thïë nâo khưng.
- Dẩ!
- Lc êëy chùỉc mây bùçng lông ngûúâi ta thûúng mây. Hùèn
phẫi thïë thò mây múái nhêån tiïìn chûá?
Bêím vêng.
- Mây lâ àûáa hû nhế! Mưåt ngûúâi lẩi lâ àân ưng, àậ
khưng lâ ưng mây, khưng lâ bưë mây, khưng lâ ch, bấc,

anh, em hổ hâng, thên thåc nhâ mây mâ ài thûúng mây,
thò chó lâ mën ng vúái mây mâ thưi. Thïë mâ mây àậ
nhêån tiïìn! Mây nhû thïë lâ hû lùỉm.
Thõ Mõch ûáa nûúác mùỉt. Ưng àưì cng ûáa nûúác mùỉt. Rưìi
thõ Mõch khốc nûác núã lïn y nhû úã nhâ. Hưìi lêu thõ nối:
- Bêím quan lúán, con khưng ngúâ nhû thïë.
- Mây lâ àûáa con gấi thò mây phẫi giûä. Mây dẩi thò mây
chïët. Tònh mây ngay, nhûng l mây gian! Tao lâm quan
tao cng mën cho ngổn àên cưng l soi thêëu nhûäng nưỵi
thưëng khưí ca cng dên, nhûng mâ cấi l ca mây lng
tng nhû thïë, cấc ngûúâi lâm chûáng mú hưì nhû thïë, thò tao
lâm thïë nâo àûúåc!
Bïn ngun àún àûáng im phùng phùỉc.
Quan huån giúã têåp giêëy mâ mêët nùm pht, xem lẩi
mêët nùm pht nûäa lâ mûúâi. Rưìi quan hỗi:
- Cấc ngûúâi cố mën theo kiïån àïën k cng khưng?
Ưng chấnh hưåi nhanh nhêíu thûa:
Giưng tưë - Tấc phêím vâ dû lån 115

- Bêím quan lúán, chng con chúâ lïånh quan lúán.
Ưng huån àấp:
- Bïn bõ ngûúâi ta àậ cố àún lïn quan sûá rưìi. Ngûúâi ta
kïu khưng hiïëp ai cẫ, chó ng vúái con Mõch, thò chđnh nố,
nố àậ bùçng lông, vò nố àậ lêëy 5 àưìng bẩc ca ngûúâi ta.
Quan sûá àậ cố xết viïåc nây rưìi. Ngâi àậ tûå vïì àêy, bẫo tao
khun chng mây thưi ài lâ hún. Nïëu chng mây cûá kiïån
thò quan sûá sệ hôa giẫi. Nïëu chng mây chưëng ấn lïn Hâ
Nưåi thò câng khố lông mâ àûúåc kiïån, vò ngûúâi ta lâ ngûúâi
giâu cố lùỉm chng mây khưng bấn nghiïåp ài mâ theo kiïån
àûúåc. Mâ rưìi côn lưi thưi nûäa

Ưng àưì ët ûác thûa lïn:
- Bêím quan lúán, xin quan lúán soi xết cho, sûå thûåc mâ
nhû thïë thò ûác cho gia àònh con lùỉm.
Ưng chấnh hưåi cng thûa:
- Bêím nïëu thïë thò cẫ lâng chng con nhc vúái hâng
tưíng.
Quan huån xung thiïn chi nưå, àêåp bân mâ rùçng:
- Con Mõch kia! Trûúác phấp låt viïåc mây nhû thïë lâ
mưåt viïåc lâm àơ khưng mưn bâi, vêåy mây cố mën lâm nhâ
thưí sët àúâi khưng? Bổn l dõch! Chng mây ài kiïån lấo
nhû thïë tûác lâ phẩm tưåi vu cấo, vêåy chng mây cố mën
ngưìi t khưng? Chng mây àïí trong lâng cố truìn àún,
cúâ àỗ, tao àêy chûa cấch cưí chng mây àố mâ! Â ra cấi
dên nây bûúáng bónh nhó? Chng mây mën rt àún ra hay
Giưng tưë - Tấc phêím vâ dû lån 116

chng mây mën ngưìi t nâo? Ưng àậ thûúng hẩi, ưng bẫo
thêåt cho lẩi côn cûáng cưí! Nâo, thïë lậo àưì kia mën xin bưìi
thûúâng mêëy trùm bẩc thò àïí ưng phï vâo àêy rưìi ưng àïå
mể nố lïn tónh cho chng mây khưën khưí cẫ ài nâo. Vư
phc thò àấo tng àònh àêëy, cấc con ẩ!
Hai ba ngûúâi nhao nhao lïn:
- Bêím quan lúán, chng con xin rt àún kiïån vêåy.
Quan huån lûúâm cẫ l.
- Thưi, bûúác! Bûúác ngay cẫ l!
Cẫ bổn àưìn quay ra thò quan lẩi gổi giêåt lẩi mâ rùçng:
- Côn cấi thùçng lâm bấo lc nậy nûäa! Nố cố tïn trong
sưí àen àêëy. Nố bõ tôa sûá nghi lâ cấch mïånh àêëy. Chng
mây cûá chuån trô giao thiïåp vúái nố ài, ưng bẫo chng
mây liïåu cấi thêìn hưìn.

Rưìi quan xïëp dổn giêëy mấ vâ khệ dùån mưåt anh lđnh:
- Lất nûäa tao vïì àònh àêu àêëy rưìi thò thẫ thùçng lâm bấo
ra, nố cố mën sinh sûå gò thò cûá àêíy cưí nố ài, khưng cho
nố àûúåc lai vậng àïën cûãa huån.
Giưng tưë - Tấc phêím vâ dû lån 117

X
Long àậ ài qua nhûäng cẫnh nguy nga choấng lưån trong
êëp Tiïíu Vẩn trûúâng thânh. Châng cng cố hưìi hưåp lo súå vïì
cấi thïë lûåc ghï gúám ca kim tiïìn êëy, nố khiïën cho châng
nhû thêëy hiïån ra trûúác mùỉt mưåt bổn ngûúâi nhỗ bùçng cấi
àêìu tùm lâ gia àònh vúå chưìng châng, mâ lẩi àûúng mën
khiïu khđch vúái mưåt ngổn ni hng vơ cao cẫ lâ nghõ Hấch
vêåy. Trong cấi trêån k lẩ, mâ sûác ca hai bïn chïnh lïåch
nhau àïën vêåy. Long thêëy trong lông bùn khón Cấi súå
sïåt, cấi nht nhất. Vúái cấi nẫn chđ, àậ húåp lûåc nhau àïën
lng àoẩn sûå cùm húân, cấi th bêët cưång àấi thiïn trong
lông châng.
Long àậ ài qua nhûäng dậy hânh lang dâi nhû khưng
bao giúâ hïët, trêo nhûäng cấi thang vâ cng nhû trong mưåt
tôa khấch sẩn lúán úã bïn Têy phûúng.
Mưåt tïn ngûúâi nhâ àậ bẫo Long ngưìi chúâ úã mưåt cùn
phông àïí bấo trûúác cho ưng ch biïët àậ.
Giưng tưë - Tấc phêím vâ dû lån 118