TRỊNH THỊ THANH HOA_NHÓM 3_DH10H
CHƯƠNG 5: ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI 12 CƠ BẢN
BÀI 22: SỰ ĂN MÒN KIM LOẠI
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
A. Chuẩn kiến thức và kỹ năng
1. Kiến thức
a) HS biết:
− Các khái niệm ăn mòn kim loại, các dạng ăn mòn hoá học, ăn
mòn điện hoá
− Điều kiện xảy ra sư ăn mòn điện hóa học.
− Biết các biện pháp bảo vệ kim loại khỏi bị ăn mòn.
b) HS hiểu:
Bản chất của quá trình ăn mòn kim loại là quá trình oxi hóa khử trong đó
kim loại bị oxi hóa thành ion dương.
2. Kĩ năng
− Phân biệt và giải thích được ăn mòn hoá học và ăn mòn điện hoá
ở một số hiện tượng thực tế.
− Sử dụng và bảo quản hợp lí một số đồ dùng bằng kim loại và
hợp kim dựa vào những đặc tính của chúng.
3. .Tình cảm, thái độ:
Có ý thức bảo vệ kim loại, chống ăn mòn kim loại do hiểu rõ nguyên nhân
và tác hại của hiện tượng ăn mòn kim loại.
B. Trọng tâm
Ăn mòn điện hóa học
10/25/2011 Page 1
TRỊNH THỊ THANH HOA_NHÓM 3_DH10H
CHƯƠNG 5: ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI 12 CƠ BẢN
II. CHUẨN BỊ:
− GV: Bảng phụ vẽ hình biểu diễn thí nghiệm ăn mòn điện hoá và cơ chế
của sự ăn mòn điện hoá đối với hợp kim của sắt.
− HS: Ôn lại kiến thức đã học về hợp kim, xem trước bài mới sự ăn mòn

kim loại.
III. PHƯƠNG PHÁP: Nêu vấn đề + đàm thoại + hoạt động nhóm.
IV. TIẾN TRÌNH BÀY DẠY:
1. Ổn định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ: Tính chất vật lí chung của kim loại biến đổi như
thế nào khi chuyển thành hợp kim ?
3. Bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ
TRÒ
NỘI DUNG KIẾN THỨC
Hoạt động 1
− GV: Trong cuộc sống chúng ta
thường thấy những đồ dùng bằng
sắt thép lâu ngày bị rỉ sét hiện
tượng đó gọi là sự ăn mòn kim
loại. Dựa vào SGK nêu khái
niệm sự ăn mòn kim loại và bản
chất của ăn mòn kim loại là gì?
− HS: Nêu khái niệm sự ăn mòn
kim loại và bản chất của sự ăn
mòn kim loại.
I – KHÁI NIỆM:
− Khái niệm: Sự ăn mòn kim loại là
sự phá huỷ kim loại hoặc hợp
kim do tác dụng của các chất
trong môi trường xung quanh.
− Bản chất: Đó là một quá trình
hóa học hoặc điện hóa trong đó
kim loại bị oxi hoá thành ion
dương

M → M
n+
+ ne
Hoạt động 2
− GV: Có mấy dạng ăn mòn kim
loại, đó là những dạng nào?
− HS: Nghiên cứu SGK và trả lời.
II – CÁC DẠNG ĂN MÒN
Có 2 dạng ăn mòn kim loại là ăn mòn
hóa học và ăn mòn điện hóa học
1. Ăn mòn hoá học:
10/25/2011 Page 2
TRỊNH THỊ THANH HOA_NHÓM 3_DH10H
CHƯƠNG 5: ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI 12 CƠ BẢN
− GV: Các thanh sắt, các thiết bị
của lò đốt, các chi tiết của động
cơ đốt trong bị ăn mòn khi để lâu
trong không khí, ta nói chúng bị
ăn mòn hóa học vậy ăn mòn hóa
học là gì?
− HS: Nêu khái niệm ăn mòn hóa
học
− GV: Tìm 1 số ví dụ về các vật bị
ăn mòn hóa học ở xung quanh
các em?
− HS: Liên hệ thực tế trả lời
− GV: Nhận xét, hướng dẫn giúp
học sinh nắm vững thế nào là ăn
mòn hóa học. Và cho biết 1 số
đặc điểm của ăn mòn hóa học

như ở nhiệt độ càng cao, kim loại
bị ăn mòn càng nhanh. Ở điều
kiện thường ăn mòn hóa học diễn
ra rất chậm.
Thí dụ:
- Thanh sắt trong nhà máy sản xuất khí
Cl
2
2Fe + 3Cl
2
2FeCl
3
0 0 +3 -1
- Các thiết bị của lò đốt, các chi tiết
của động cơ đốt trong
3Fe + 2O
2
Fe
3
O
4
0 0 +8/3 -2
t
0
3Fe + 2H
2
O Fe
3
O
4

+ H
2

0 +1 +8/3 0
t
0
→
Ăn mòn hoá học là quá trình oxi
hoá – khử, trong đó các electron của
kim loại được chuyển trực tiếp đến các
chất trong môi trường.
Hoạt động 3
− GV: Treo bảng phụ hình biểu
diễn thí nghiệm ăn mòn điện hoá
và hướng dẫn học sinh về các
bước tiến hành thí nghiệm.
− HS: Nghiên cứu SGK, kết hợp
hình vẽ và lời giảng của giáo
viên.
− GV: Yêu cầu HS nêu các hiện
tượng và giải thích các hiện
tượng đó.
− HS: Nêu hiện tượng và giải
2. Ăn mòn điện hoá
a) Khái niệm
− Thí nghiệm: (SGK) Nhúng thanh
kẽm và thanh đồng không tiếp
xúc với nhau vào cốc đựng
H
2

SO
4
loãng. Nối thanh kẽm với
thanh đồng bằng dây dẫn, cho đi
qua 1 điện kế.
− Hiện tượng:
+ Kim điện kế quay → chứng tỏ
có dòng điện chạy qua.
+ Thanh Zn bị mòn dần.
10/25/2011 Page 3
TRỊNH THỊ THANH HOA_NHÓM 3_DH10H
CHƯƠNG 5: ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI 12 CƠ BẢN
thích.
− GV: Giải thích thêm và tổng kết
lại để học sinh nắm rõ được vấn
đề.
-
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o

o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o



Zn
2+
H
+
>
e
+ Bọt khí H
2
thoát ra cả ở thanh
Cu.
− Giải thích:
+ Điện cực âm (anot):
Zn bị ăn mòn theo phản ứng:
Zn → Zn
2+
+ 2e

Ion Zn
2+
đi vào dung dịch, các
electron theo dây dẫn sang điện cực
Cu.
+ Điện cực dương (catot):
Ion H
+
của dung dịch H
2
SO
4
nhận
electron biến thành nguyên tử H rồi
thành phân tử H
2
thoát ra.
2H
+
+ 2e → H
2
→
Ăn mòn điện hoá là quá trình oxi
hoá – khử, trong đó kim loại bị ăn mòn
do tác dụng của dung dịch chất điện li
và tạo nên dòng electron chuyển dời từ
cực âm đến cực dương.
Hoạt động 4
− GV treo bảng phụ về sự ăn mòn
điện hoá học của hợp kim sắt và

hướng dẫn học sinh về quá trình
ăn mòn của gang. Yêu cầu học
sinh nêu các quá trình xảy ra tại
anot và catot
− HS: Quan sát và nêu các quá
trình xảy ra.
− GV: Yêu cầu học sinh nêu 1 số
vật dụng bằng gang thép bị ăn
mòn xung quanh các em?
− HS: Liên hệ thực tế trả lời.
− GV: Nhận xét và tổng kết.
b) Ăn mòn điện hoá học hợp kim sắt
trong không khí ẩm
Thí dụ:
Sự ăn mòn gang trong không khí ẩm.
− Trong không khí ẩm, trên bề mặt
của gang luôn có một lớp nước
rất mỏng đã hoà tan O
2
và khí
CO
2
, tạo thành dung dịch chất
điện li.
− Gang có thành phần chính là Fe
và C cùng tiếp xúc với dung dịch
đó tạo nên vô số các pin nhỏ mà
sắt là anot và cacbon là catot.
Tại anot:
Sắt bị oxi hóa thành ion Fe

2+
10/25/2011 Page 4
TRỊNH THỊ THANH HOA_NHĨM 3_DH10H
CHƯƠNG 5: ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI 12 CƠ BẢN
O
2
+ 2H
2
O + 4e 4OH
-
Fe
2+
C
Fe
Vật làm bằng gang
e
Lớp dd chất điện li
Fe → Fe
2+
+ 2e
Các electron được giải phóng chuyển
dịch đến catot.
Tại catot:
O
2
hòa tan trong nước bị khử thành
ion OH
-
O
2

+ 2H
2
O + 4e → 4OH
-
Ion Fe
2+
tan vào dung dịch chất điện li
có hồ tan khí O
2
, Tại đây, ion Fe
2+
tiếp
tục bị oxi hố, dưới tác dụng của ion
OH
-
tạo ra gỉ sắt có thành phần chủ yếu
là Fe
2
O
3
.nH
2
O.
Hoạt động 5
− GV : Từ thí nghiệm về q trình
ăn mòn điện hố học, em hãy cho
biết các điều kiện để q trình ăn
mòn điện hố xảy ra ?
− GV: Lưu ý HS là q trình ăn
mòn điện hố chỉ xảy ra khi thỗ

mãn đồng thời cả 3 điều kiện
trên, nếu thiếu 1 trong 3 điều kiện
trên thì q trình ăn mòn điện
hố sẽ khơng xảy ra.
c) Điều kiện xảy ra sự ăn mòn điện
hố học
− Các điện cực phải khác nhau về
bản chất: cặp kim loại – kim loại;
kim loại – phi kim
− Các điện cực phải tiếp xúc trực
tiếp hoặc gián tiếp qua dây dẫn.
− Các điện cực cùng tiếp xúc với
một dung dịch chất điện li.
Hoạt động 6
− GV: Có mấy phương pháp
thường dùng để bảo vệ kim loại?
Là những phương pháp nào?
− HS: dựa vào SGK tra lời.
− GV: Phương pháp bảo vệ bề mặt
là như thế nào? Lấy ví dụ các đồ
dùng làm bằng kim loại xung
quanh em được bảo vệ bằng
phương pháp bề mặt?
III – CHỐNG ĂN MỊN KIM LOẠI
1. Phương pháp bảo vệ bề mặt
− Dùng những chất bền vững với
mơi trường để phủ mặt ngồi
những đồ vật bằng kim loại như
bơi dầu mỡ, sơn, mạ, tráng men,
…

− Thí dụ: Sắt tây là sắt được tráng
thiếc, tơn là sắt được tráng kẽm.
Các đồ vật làm bằng sắt được mạ
niken hay crom.
Hoạt động 7 2. Phương pháp điện hố
10/25/2011 Page 5
TRỊNH THỊ THANH HOA_NHÓM 3_DH10H
CHƯƠNG 5: ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI 12 CƠ BẢN
− GV: Phương pháp điện hóa là
như thế nào? Tại sao bảo vệ
được kim loại?
− HS: Dựa vào SGK trả lời
− GV: Phương pháp này thường
thấy ở đâu?
− HS: SGK và liên hệ thực tế trả
lời

− Nối kim loại cần bảo vệ với một
kim loại hoạt động hơn để tạo
thành pin điện hoá và kim loại
hoạt động hơn sẽ bị ăn mòn, kim
loại kia được bảo vệ.
− Thí dụ: Bảo vệ vỏ tàu biển làm
bằng thép bằng cách gán vào mặt
ngoài của vỏ tàu (phần chìm dưới
nước) những khối Zn, kết quả là
Zn bị nước biển ăn mòn thay cho
thép.
V. CỦNG CỐ
1. Trong hai trường hợp sau đây, trường hợp nào vỏ tàu được bảo vệ ? Giải

thích.
− Vỏ tàu thép được nối với thanh kẽm .
− Vỏ tàu thép được nối với thanh đồng.
2. Cho lá sắt vào
a) dung dịch H
2
SO
4
loãng.
b) dung dịch H
2
SO
4
loãng có thêm vài giọt dung dịch CuSO
4
.
Nêu hiện tượng xảy ra, giải thích và viết PTHH của các phản ứng xảy
ra trong mỗi trường hợp.
3. Một dây phơi quần áo một một đoạn dây đồng nối với một đoạn dây
thép. Hiện tượng nào sau đây xảy ra ở chổ nối 2 đoạn dây khi để lâu
ngày ?
A. Sắt bị ăn mòn.
B. Đồng bị ăn mòn
C. Sắt và đồng đều bị ăn mòn.
D. Sắt và đồng đều không bị ăn mòn.
4. Sự ăn mòn kim loại không phải là
A. sự khử kim loại
B. sự oxi hoá kim loại.
10/25/2011 Page 6
TRỊNH THỊ THANH HOA_NHÓM 3_DH10H

CHƯƠNG 5: ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI 12 CƠ BẢN
C. sự phá huỷ kim loại hoặc hợp kim do tác dụng của các chất trong
môi trường.
D. sự biến đơn chất kim loại thành hợp chất.
5. Đinh sắt bị ăn mòn nhanh nhất trong trường hợp nào sau đây ?
A. Ngâm trong dung dịch HCl.
B. Ngâm trong dung dịch HgSO
4
.
C. Ngâm trong dung dịch H
2
SO
4
loãng.
D. Ngâm trong dung dịch H
2
SO
4
loãng có thêm vài giọt dung dịch
CuSO
4
.
6. Sắt tây là sắt tráng thiếc. Nếu lớp thiếc bị xước sâu tới lớp sắt thì kim
loại bị ăn mòn trước là
A. thiếc B. sắt C. cả hai đều bị ăn mòn như nhau. D.
không kim loại bị ăn mòn.
DẶN DÒ
− Xem lại lí thuyết đã học.
− Bài tập về nhà: 3→6 trang 95 (SGK).
− Xem bài mới điều chế kim loại.

RÚT KINH NGHIỆM
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
10/25/2011 Page 7
TRỊNH THỊ THANH HOA_NHÓM 3_DH10H
CHƯƠNG 5: ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI 12 CƠ BẢN
…………………………………………………………………………………
……………
10/25/2011 Page 8