Y học cổ truyền kinh điển - sách Linh Khu: THIÊN 62: ĐỘNG DU pptx
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (113.28 KB, 3 trang )
THIÊN 62: ĐỘNG DU
Hoàng Đế hỏi: "Kinh mạch gồm có 12, trong số đó, các kinh Thủ Thái âm, Túc
Thiếu âm, Túc Dương minh lại tự mình động không ngừng, tại sao vậy ?”[1].
Kỳ Bá đáp : "Đó là muốn làm sáng tỏ vai trò của Vị mạch vậy[2]. Vị đóng vai
biển của ngũ tạng lục phủ, khí thanh của nó lên trên chú vào Phế, Phế khí bắt
đầu vận hành ở kinh thủ Thái âm, sự vận hành của Phế cũng vãng lai với hơi
thở (tức)[2]. Cho nên, con người thở 1 hô thì mạch tái động, sự hô hấp không
bao giờ ngưng, do đó mà mạch cũng động không ngừng”[3].
Hoàng Đế hỏi: "Khí đi qua Thốn khẩu, khí tiến rất mạnh, khí này từ đâu sinh ra
? Khí thoát suy dần, khí này suy để ẩn núp nơi nào ? Con đường nào đã dẫn dắt
sự tiến thoái của khí ? Ta không hiểu thực sự vấn đề xảy ra như thế nào ?”[4].
Kỳ Bá đáp : "Khi mà khí rời khỏi tạng để xuất ra, sẽ ào ạt như mũi tên bắn rời
khỏi cung, như dòng nước cuồn cuộn chảy xuống khỏi bờ, khí lên đến vùng
ngư sẽ suy dần, khí còn dư lại đó sẽ suy và tán ra để nghịch lên phía trên, từ đó
thể của khí yếu dần”[5].
Hoàng Đế hỏi: "Kinh Dương minh ở Túc, do đâu mà động”[6].
Kỳ Bá đáp : "Vị khí lên trên rót vào Phế, khí nhanh nhẹn của nó xung lên đến
trên đầu, đi dọc theo cổ họng, lên trên để ra đến các không khiếu, đi dọc theo
nhân hệ, nhập vào để lạc với não, xuất ra đến vùng trán, xuống dưới đến huyệt
Khách chủ nhân, tuần hành theo huyệt Giáp Xa hợp lại với kinh túc Dương
minh, rồi cùng xuống đến huyệt Nhân Nghênh[7]. Đây là con đường vận hành
đặc biệt của kinh túc Dương minh khiến cho mạch Nhân nghênh động không
ngừng[8]. Vì thế mạch của Thái âm và Dương minh, huyệt Thốn khẩu và Nhân
nghênh, tuy ở hai mạch khác nhau nhưng sự vận hành để được động là một[9].
Vì thế Dương bệnh mà Dương mạch lại tiểu, đó là bệnh và mạch nghịch
nhau[10]. Cho nên, nếu bệnh mà mạch Âm và Dương đều tĩnh hoặc đều động
ví như kéo 2 sợi dây phải đều nhau, nay lại bị nghiêng lệch nhau, đó là
bệnh”[11].
Hoàng Đế hỏi: "Kinh túc Thiếu âm do đâu mà động ?”[12].
Kỳ Bá đáp : "Xung mạch là biển của 12 kinh, cùng với đại lạc của kinh túc
Thiếu âm, khỏi lên từ bên dưới Thận, xuất ra ở huyệt Khí Nhai, tuần hành theo
mép trong của đùi vế, đi lệch vào bên trong của kheo chân, dọc theo mép trong
của xương cẳng chân, rồi đi chung với kinh túc Thiếu âm, xuống dưới nhập
vào phía sau của mắt cá trong[13]. Khi xuống dưới chân, nó có 1 chi đi lệch
vào bên trong mắt cá, xuất ra trên mu bàn chân, nhập vào trong khoảng ngón
chân cái, rót vào các lạc mạch, nhằm làm ấm cho chân và cẳng chân, đó là
nguyên nhân khiến cho mạch Thái Khê của kinh túc Thiếu âm thường động
không ngừng vậy”[14].
Hoàng Đế hỏi: "Sự vận hành của doanh và vệ khí cùng quán thông nhau trên
dưới như chiếc vòng ngọc không đầu mối, nay có khi đột nhiên gặp phải tà khí
tặc phong, hoặc gặp mùa lạnh buốt làm cho tay chân bị bủn rủn bất lực, các
mạch đạo trên đường vận hành của Âm Dương nội ngoại, hoặc các du huyệt
nơi mà khí huyết vận hành hội nhau, như vậy khí phải đi theo con đường nào
để quay trở về được chỗ cũ tức là để cho sự vận hành không ngừng nghỉ như
chiếc vòng ngọc ?”[15].
Kỳ Bá đáp : "Ôi ! Tứ chi của con người như nơi hội tiếp nhận và đưa đi của
Âm kinh và Dương kinh, đây cũng là nơi đại lạc của mạch khí[16]. Từ nhai là
con đường thẳng nối liền của khí doanh vệ, vì thế nếu lạc bị tuyệt thì tứ nhai
thông, khi nào tứ chi được giải thì khí doanh vệ sẽ từ tứ nhai tiếp nối trở lại để
hội nhau cùng vận hành như chiếc vòng ngọc”[17].
Hoàng Đế hỏi: "Đúng ! Đây chính là ý nghĩa mà ta gọi là như chiếc vòng ngọc
không đầu mối, không thể biết từ lúc nào và bao nhiêu lần dứt rồi lại bắt đầu,
đây chính là ý nghĩa mà ta muốn biết về vấn đề trên”[18]
