loét dạ dày tá tràng
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (572.75 KB, 22 trang )
1
loét dạ dày tá tràng
Đại cơng
-
Loét dạ dày tá tràng là bệnh thờng gặp.
-
Không nguy hiểm đến tính mạng nhng ảnh hởng đến khả năng làm việc
và lao động.
-
Có thể gây biến chứng nặng nếu không đợc theo dõi và điều trị đúng
-
Dịch tễ loét dạ dày- tá tràng
-
Loét dạ dày tuổi thờng gặp 40- 60 tuổi
-
Loét hành tá tràng tuổi thờng gặp 20- 50 tuổi
-
Tỉ lệ nam/ nữ loét dạ dày xấp xỉ 1
-
Tỉ lệ nam/ nữ loét hành tá tràng là 3/1- 4/1
2
Bệnh nguyên-bệnh sinh
1. Bệnh nguyên:
Loét DD-TT xuất hiện khi: yếu tố tấn công vợt quá yếu tố
bảo vệ hoặc yếu tố bảo vệ bị suy giảm.
1.1 Hai nguyên nhân chính gây loét DD-TT
a) Vi khuẩn Helicobacter pylory (H.P)
- Gr(-), ở lớp nhày của niêm mạc dạ dày
- Enzym do H.P giải phóng: phospholipase, protease
gây tổn thơng niêm mạc dạ dày
Gene CagA(A cytotoxin associated gene) của HP sinh ra
sản phẩm độc gây: VDD mạn, LDD, KDD, u lympho
75% LDD có HP(+); 95% LTT có HP(+); 75% HP(+) ở
cộng đồng.
3
Bệnh nguyên:(tiếp)
-
Đờng lây truyền:
+ Thức ăn, nớc uống
+ Phân miệng
+ Nớc bọt, chất nôn
+ Miệng miệng
-
Tỷ lệ nhiễm HP:
+ Cao ở nớc đang phát triển
+ Cao ở tầng lớp dân sống trong ĐK kinh tế-XH thấp
=> Giáo dục vệ sinh ăn uống , cảI Thiện môi trờng sống
là yếu tố cơ bản giảm tỷ lệ nhiễm HP
4
Bệnh nguyên(tiếp)
b) Thuốc chống viêm (steroid và non-steroid)
- Do ức chế men cyclooxygenase (COX) => giảm
tổng hợp prostaglandin => chống viêm, giảm đau
Khi Prostaglandin giảm => giảm sức bảo vệ của
niêm mạc dạ dày => loét
=> BS cần hỏi:
+ TS đau khớp
+ TS dùng thuốc chữa đau khớp
+ TS dùng thuốc tễ
*Chú ý phụ nữ trung niên, tuổi già, trẻ em.
5
Bệnh nguyên(tiếp)
2. Các tác nhân khác:
-
Thuốc lá: + Tăng tỷ lệ loét DD-TT
+ Tăng tỷ lệ nhiễm HP
-
Chế độ ăn sinh hoạt
-
Rợu
-
Stress
-
Trào ngợc dịch mật
-
U tiết gastrin
-
Yếu tố di truyền, nhóm máu O
-
Rối loạn vận động dạ dày
6
loét dạ dày tá tràng
2. Sinh lí bài tiết dịch vị
H
+
bài tiết chủ yếu bởi tế bào thành ở thân vị nhờ bơm H
+
/K
+
ATPase
Điều hoà bài tiết dịch vị
-
Giai đoạn đầu tiên : Khi vừa nuốt thức ăn dịch vị tiết ra nhờ
tác động vào dây thần kinh X, chất trung gian hoá học là
Acetylcholin
-
Giai đoạn tiếp theo : Khi tiếp xúc với thức ăn dạ dày căng ra
chứa đầy thức ăn. Gastrin hoạt hoá kích thích tiết HCl. Lúc này
cần cơ chế feedback; HCl tăng lên ức chế tiết Gastrin đồng thời
làm môn vị mở ra
-
Khi thức ăn xuống ruột : Khởi đầu acid amin đợc hấp thu
nhờ men tiêu hoá có sẵn sau kích thích sản xuất tiếp các enzym
tiêu hoá khác
7
3. Bệnh sinh của loét
Mất cân bằng giữa yếu tố tấn công và yếu tố bảo vệ
3.1 Các yếu tố tấn công
-
Tăng tiết acid + men tiêu hoá
-
Pepsin: xói mòn lớp chất nhày
-
HP 70- 90% loét dạ dày có mặt của HP
3.2 Các yếu tố bảo vệ giảm
-
Lớp nhầy bề mặt tiết Bicarbonat
-
Biểu mô bề mặt giúp ngăn cản sự xâm nhập của HP
-
Màng đáy giàu mao mạch=> cung cấp O2 và bicacbonat =>tăng
cờng hệ đệm và tăng khả năng tái tạo tế bào bị tổn thơng
3.3 Yếu tố di truyền
Tiền sử gia đình ở bệnh nhân loét dạ dày- tá tràng gặp ở 1/ 4 số BN
3.4 Yếu tố môi tr,ờng
-
AINS làm tăng nguy cơ loét do ức chế bài tiết Prostaglandin
- Stress
-
Thuốc lá, rợu
-
Chế độ ăn nhiều chất xơ
8
9
5. Triệu chứng lâm sàng
Đau thợng vị chiếm 80- 90% các trờng hợp loét, đau có chu kỳ
-
Với loét dạ dày
+ Đau thợng vị không lan
+ Đau kiểu đau quặn, đau xoắn, đau khi ăn
+ Khoảng cách giữa các lần đau 1- 4h
+ Giảm đau bằng thuốc trung hòa acid
+ Đau kéo dài hàng tháng, hàng năm
-
Với loét hành tá tràng
+ Đau thợng vị không lan
+ Đau quặn , đau khi đói
+ Khoảng cách các lần đau 2- 6 h
+ Tiến triển 2- 4tuần
+ Thờng xảy ra vào mùa thu đông
+ Xảy ra tự nhiên hay có các yếu tố thuốc chống viêm, chất kích
thích .
- Không điển hình: đau khu trú không rõ ràng, kiểu đau
10
5. Triệu chứng lâm sàng
Một số triệu chứng ít gặp hơn
- Đầy tức bụng
- Nôn, buồn nôn:
Nôn sớm sau ăn khi loét khu trú ở tâm vị, dới tâm vị
Nôn muộn sau ăn: hẹp môn vị: loét tiền môn vị, hành tá tràng
- ợ hơi ợ chua
- Thiếu máu kiểu thiếu Fe
- Xuất huyết tiêu hoá
-
Gầy sút, mệt mỏi, chán ăn
-Khám bụng bình thờng, hoặc vùng thợng vị tăng cảm giác đau
-Hỏi kỹ các yếu tố:
+ Tiền sử gia đình
+ Thuốc lá
+ Rợu
+ Dùng thuốc (AINS, thuốc nam )
11
12
13
14
