Chia sẻ và kết nối vì những quả tim
khoẻ mạnh
“Mỗi người nhận được sự hỗ trợ của những người khác, đặc
tính liên kết chặt chẽ trong cộng đồng là điềm chỉ báo mạnh
nhất cho một trái tim khoẻ mạnh, mạnh hơn cả độ cholesterol
thấp trong máu hoặc việc không hút thuốc”. (Stewart Wolf)
Chuyện lạ làng Roseto.
Vào đầu những năm 1960s, trong một câu chuyện tình cờ, một
nhóm nhà khoa học thuộc trường Đại học Y Oklahoma chợt
nghe một chuyện lạ kích thích sự tò mò của những nhà chuyên
môn. Đó là tỷ lệ số người chết về bệnh tim mạch ở làng Roseta
rất thấp, hầu như bằng không. Trong khi chỉ cách đó không xa,
làng Bangor bên cạnh, tỷ lệ nầy lại tương tự như tỷ lệ trung bình
chung của nước Mỹ lúc bấy giờ. Roseto là một làng nhỏ nằm ở
phía Đông tiểu bang Pennsylvania. Những người nhập cư từ
miền nam nước Ý đã đến đây lập nghiệp từ năm 1882. Vào thời
đó, trên đà phát triển của cuộc sống công nghiệp, bệnh tim mạch
đang gia tăng. Nói chung tỷ lệ nầy cao lên theo độ tuổi. Vậy mà
ở làng Roseto, tỷ lệ nầy gần như số không ở những người nam
độ tuổi từ 55 đến 64. Trên 65 tuổi, tỷ lệ người chết vì bệnh tim
cũng chỉ bằng phân nửa của tỷ lệ cả nước. Chuyện lạ nầy đã thu
hút sự quan tâm của nhiều người, nhiều ngành. Một số cuộc điều
tra nghiên cứu tiếp tục được thực hiện. Những dữ kiện tiếp theo
còn làm người ta kinh ngạc hơn. Cả hai loại tỷ lệ về người
phạm tội hình sự và người có đơn xin trợ cấp xã hội cũng bằng
không! Một thiên đường nhỏ giữa thế gian chăng? Không hẳn!
Đây là một cộng đồng còn nghèo, cuộc sống khá vất vả. Những
người đàn ông làm những công việc nặng nhọc trong những hầm
đá sâu những 200 feet dưới mặt đất. Chiều về, những bữa cơm
tối chủ yếu là mì Ý truyền thống. Dầu olive là quá xa xỉ đối với
họ. Họ ăn nhiều thịt băm, xúc xích với nhiều mỡ động vật. Hút

thuốc và uống rượu vang cũng không phải là điều cấm kỵ đối
với họ. Vậy mà bên trong những thân hình vạm vỡ kia lại là
những quả tim khoẻ mạnh. Có vẻ như có điều gì đó đã xảy ra ở
đây, đi ngược lại với những quy lụât mà những nhà khoa học đã
biết được về cơ chế bệnh tim mạch. Ăn nhiều đạm và chất béo
động vật dễ làm tăng độ xơ vữa động mạch là nguyên nhân
chánh gây ra các loại bệnh về tim mạch. Quy luật nầy đã không
xảy ra ở đây. Dân Roseto hầu như được miễn nhiễm khỏi căn
bệnh gây chết người hàng đầu ở Mỹ.
Sức mạnh dòng tộc và hiệu ứng Roseto của những gia đình 3
thế hệ.
Khi định cư ở Mỹ, người Roseto vẫn tiếp tục cuộc sống quần cư,
sống gắn bó với nhau. Họ có mối liên hệ thân tộc và sinh hoạt
tôn giáo rất chặt chẽ. Hiếm có người đi làm ăn xa khỏi thành
phố. Các nghiên cứu đều cho thấy mọi gia đình đều có ba thế
hệ sống cùng với nhau và quan tâm chăm sóc lẫn nhau. Những
người già không bị xếp xó trong những viện dưõng lão mà vẫn
được trọng thị như những vị phán quan trong cộng đồng. Ở đây,
bên cạnh cuộc sống đơn giản, không có nhiều nhu cầu để tranh
đoạt, còn có một yếu tố thường được nhắc đến trong những sinh
hoạt tôn giáo. Đó là đức phó thác. Phó thác là một hệ quả của
niềm tin. Giống như ngày nào mà những đứa con chưa thành
niên hoặc chưa lập gia đình, còn sống chung với bố mẹ, còn tin
tưởng tuyệt đối vào bố mẹ, được bố mẹ chăm sóc từ manh quần
tấm áo, cái ăn cái mặc, thì ngày đó, chúng còn được miễn nhiễm
khỏi tất cả mọi ưu tư phiền não của đời thường. Chúng không
cần phải tranh cạnh, không phải sở hữu, không sợ mất mát.
Tin tưởng lẫn nhau, tin vào gia đình, tin vào cộng đồng là một
yếu tố quan trọng để có được sự an định nội tâm và giữ gìn
giềng mối xã hội.

Báo cáo về “Sức mạnh của dòng tộc” (The power of Clan) do
Stewart Wolf, một nhà vật lý, và John Bruhn, một nhà xã hội
học cùng thực hiện vào khoảng 1935 đến 1984. Trong báo cáo
nầy, các tác giả đã nhận định rằng chính sự tôn trọng, tin tưởng
và hợp tác hỗ tương giữa các thành viên trong cộng đồng đã tạo
nên sức khoẻ và phúc lạc cho mỗi người và an ninh xã hội cho
cả cộng đồng. Ngược lại, thái độ vị kỷ và ít quan tâm đến người
khác sẽ gây ra kết quả đối nghịch. Đối với bệnh tim mạch, ông
Wolf nói “Mỗi người nhận được sự hỗ trợ của những người
khác, đặc tính liên kết chặt chẽ trong cộng đồng là điềm chỉ
báo mạnh nhất cho một trái tim khoẻ mạnh, mạnh hơn cả độ
cholesterol thấp trong máu hoặc việc không hút thuốc”.
Hiệu ứng phai dần.
Hơn nửa thế kỷ đầu tiên sống định cư tại Mỹ, những cư dân
Roseto đã phải làm việc cật lực trong những hầm mỏ hoặc
xưởng máy để có thể gởi con cái học đại học. Vào khoảng thế
chiến thứ hai, ở Roseto đã dần dần nổi lên một lớp người mới.
Những người đi xe hơi, làm việc văn phòng. Lớp người trẻ ở
Roseto những thế hệ sau này không còn bằng lòng với lối sống
rập khuôn, đậm nét truyền thống của cha ông họ. Lối sống Mỹ
bắt đầu du nhập vào. Cuộc sống thay đổi. Những gia đình nhỏ
lẻ. Hồ bơi. Câu lạc bộ. Nhà thờ cách xa khỏi cộng đồng.
Những căn nhà có nhà để xe ở phía trước, cả cha và mẹ đều đi
làm, thường là cách xa hàng giờ đi xe hơi. Con người bận rộn
nhiều hơn, di chuyển nhiều hơn để gặt hái được nhiều thành
công và hoạnh đạt về vật chất. Tuy nhiên, như một cụ già đã thú
nhận “Tôi hối hận là đã thay đổi, ở đây tất cả đều tiện nghi, tôi
có mọi thứ, ngoại trừ con người”. Lần theo những dấu vết của
cuộc sống, những nhà nghiên cứu cũng xác định được rằng
những thay đổi này cũng đồng hành với những vấn đề của sức

khoẻ. Vào năm 1971, ca tử vong vì bệnh tim lần đầu tiên của
một người dưới 45 tuổi được ghi nhận ở Roseto. Khoảng thời
gian nầy, khi tỷ lệ bệnh tim mạch ở Mỹ trên phạm vi cả nước có
phần chựng lại do các chương trình vận động luyện tập thể dục
và ăn uống lành mạnh thì lại là lúc ở Roseto tỷ lệ bắt đầu nhích
dần lên để bắt kịp tỷ lệ trung bình của các nơi khác!
Chia sẻ, kết nối vì những quả tim khoẻ mạnh.
Roseto đã mất đi vị trí độc tôn của mình trong những bảng
thống kê. Tuy nhiên, hiệu ứng Roseto vẫn được nhắc đến như là
một biểu tượng rõ nét về giá trị truyền thống mà nếp sống cộng
đồng đã mang lại cho con người, đặc biệt là trong lãnh vực sức
khoẻ tim mạch. Ngày nay, mọi nền y học đều công nhận yếu tố
tâm lý, cảm xúc tác động rất lớn đến sức khoẻ vật chất. Trong
khi những căng thẳng tâm lý và những dồn nén cảm xúc lâu
ngày có thể làm cho khí huyết ngưng trệ, rối loạn hoạt động nội
tiết, giảm sức đề kháng, thì ngược lại, cảm giác được bảo vệ,
được chia sẻ và niềm phấn khích, sự lạc quan sẽ tạo ra những
đáp ứng thư giãn giúp giảm nhịp tim, điều hoà huyết áp và tăng
cường hệ miễn dịch. Bác sĩ Dean Ornish là một nhà nghiên cứu
về tim mạch người Mỹ, đặc biệt nổi tiếng gần đây về phương
pháp điều trị tận gốc bệnh tim mạch bằng liệu pháp tự nhiên.
Trong quyển sách “Tình thương và sống còn, Cơ sở khoa học
của sự chữa bệnh bằng tình thân” (Love & Survival, The
Scientific Basis for the Healing Power of Intimacy), ông đã viết
“Tách lìa tình thân gia đình và bạn bè là đầu mối cho mọi thứ
bệnh từ ung thư, bệnh tim đến ung nhọt và nhiễm độc”. Lý
quang Diệu, nguyên Thủ Tướng Singapore, được xem là người
cha đẻ của đảo quốc sư tử, khi nói về những yếu tố để tạo nên
thành công, sung mãn và tuổi thọ, ông cho biết “Sự trừng phạt
lớn nhất đối với một con người là cứ ngồi yên, tự cô lập

mình”. Nhiều nghiên cứu gần đây đều cho thấy những người
già thường ra ngoài, tham gia các hội đoàn, các tổ chức xã hội,
sinh hoạt nhóm, hoặc sinh lợi, hoặc từ thiện, hoặc vui chơi giải
trí, đều có sức khoẻ tốt và tuổi thọ cao hơn so với những người
sống cô lập, ít giao tiếp.
Hiện nay, ở nước ta, công nghiệp phát triển, quá trình đô thị hoá
và sự thu nhỏ quy mô gia đình là những tất yếu không thể thay
đổi được. Tuy nhiên, thực hành điều hoà cảm xúc, sống cởi mở,
vị tha, và luôn chia sẻ, kết nối với những người chung quanh là
điều mà mỗi người đều có thể làm được ở mọi thời, mọi lúc và
mọi nơi. Vì bản thân và vì mọi người, hãy chia sẻ và kết nối!