CHÍNH SÁCH TÀI KHÓA VÀ
NGOẠI THƯƠNG
Trương Quang Hùng
Bộ môn Kinh tế học
Trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh
MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
•
Sản lượng cân bằng được quyết định như thế nào trong mô
hình mở rộng?
•
Số nhân ngân sách cân bằng
•
Chính sách tài khóa có ảnh hưởng đến tổng cầu như thế nào?
•
Các công cụ ổn định tự động
•
Ngân sách cơ cấu và ngân sách điều chỉnh theo lạm phát
•
Thâm hụt ngân sách làm tăng nợ chính phủ
•
Những hạn chế của chính sách tài khóa chủ động
•
Thương mại ảnh hưởng sản lượng cân bằng như thế nào?
MỘT SỐ ĐỊNH NGHĨA
•
Chính sách tài khóa là các quyết định của chính phủ
về thuế khóa và chi tiêu nhằm ảnh hưởng đến tổng
cầu
•
Chính sách ổn định là những biện pháp nhằm duy trì
sản lượng thực tế gần sản lượng tiềm năng
•
Thâm hụt ngân sách là phần chi tiêu chính phủ vượt
quá thu nhập trong một khỏang thời gian
•
Nợ chính phủ là các khỏang nợ tích lũy của chính phủ
TÀI CHÍNH CHÍNH PHỦ
•
THU
•
Thuế trực thu
•
Thuế gián thu
•
Các khỏan thu khác
•
THÂM HỤT
•
CHI
•
Hàng hóa và dịch vụ
•
Chuyển giao
•
Đầu tư
CHÍNH PHỦ VÀ TỔNG CẦU
•
Cầu tiêu dùng hộ gia đình và thu nhập
–
C = C(Y-T) = C
0
+ C
M
(1-T
M
) Y
•
Cầu đầu tư tự định
–
I = I
0
•
Cầu tiêu dùng chính phủ tự định
–
G = G
0
•
Tổng cầu
•
AD = A
0
+ C
M
(1-T
M
) Y
SẢN LƯỢNG CÂN BẰNG
•
Sản lượng cân bằng
–
Y = A
0
/{1-C
M
(1-T
M
) }
•
Sản lượng cân bằng phụ thuộc vào
–
Tổng cầu tự định : A
0
–
Khuynh hướng tiêu dùng biên: C
M
–
Thuế suất biên : T
M
•
Điều chỉnh quy mô số nhân
•
Số nhân = 1/{1-C
M
(1-T
M
) }
MÔ PHỎNG
•
Khi chi tiêu của chính phủ (G) tăng
•
Khi thuế suất tăng (T
M
)
•
Kết hợp tăng thuế suất và chi tiêu chính phủ
•
Số nhân ngân sách cân bằng
NGÂN SÁCH CHÍNH PHỦ
•
Ngân sách là kế hoạch thu, chi của một cá nhân, công
ty hay của chính phủ trong một khoảng thời gian.
•
Thâm hụt ngân sách chính phủ
–
DEF = G – T
•
Đầu tư, tiết kiệm và ngân sách
–
S – I = G – T
•
Mô phỏng
–
Khi G tăng? Khi T
M
tăng?
THÂM HỤT NGÂN SÁCH
VÀ TÌNH HÌNH TÀI KHÓA
•
Nguyên nhân nào dẫn đến thâm hụt trong ngân sách?
–
Tăng chi tiêu chính phủ hoặc giảm thuế suất
–
Nền kinh tế suy thoáithu nhập giảm thuế giảm
ngân sách thâm hụt
•
Thâm hụt ngân sách có phải do chính sách tài khóa
mở rộng gây ra hay không?
–
Thâm hụt ngân sách cơ cấu (toàn dụng)
–
Thâm hụt ngân sách chu kỳ
CÔNG CU ỔN ĐỊNH TỰ ĐỘNG
•
Công cu ổn định tự động là công cụ làm giảm quy mô
số nhân và làm hạn chế biên độ dao động sản lượng
thực tế khi có cú sốc cầu
•
Thuế suất ròng cao, khuynh hướng tiêu dùng biên
thấp là một công cụ ổn định tự động
•
Với những công cụ giảm sốc này có cần sự can thiệp
của chính phủ không?
CHÍNH SÁCH TÀI KHÓA
CHỦ ĐỘNG
•
Các công cụ ổn định tự động không thể đưa nền kinh
tế về trạng thái toàn dụng
•
Khi tổng cầu giảm bất thường, chính phủ kích cầu
bằng giảm thuế, tăng chi tiêu hoặc cả hai
VẤN ĐỀ CỦA
CHÍNH SÁCH TÀI KHÓA
•
Độ trễ thời gian và hiệu lực của chính sách
–
Độ trễ trong và độ trễ ngoài
•
Tính bất định Khó khăn trong dự báo kinh tế
–
Dự báo đại suy thoái 1929?
–
Suy thoái 1982?
–
Suy thoái 1997?
VẤN ĐỀ CỦA
CHÍNH SÁCH TÀI KHÓA
•
Chính sách tài khóa và hình thành kỳ vọng của các cá
nhân về tương lai
–
Chính sách kinh tế ảnh hưởng đến kỳ vọng
–
Kỳ vọng làm thay đổi hành vi
–
Làm chính sách phải đoán trước phản ứng của
người tiêu dùng, nhà đầu tư và các tác nhân kinh tế
khác.
VẤN ĐỀ CỦA
CHÍNH SÁCH TÀI KHÓA
•
Kinh tế chính trị của chính sách
–
Chính sách kinh tế để phục vụ cho mục tiêu chính
trị riêng.
–
Nhóm lợi ích và những nhà làm chính sách.
•
Vấn đề thâm hụt ngân sách
–
Nới lỏng chính sách tài khóa làm tăng thêm thâm
hụt
–
Thâm hụt lớn có thể dẫn đến lạm phát?
THÂM HỤT NGÂN SÁCH
VÀ NỢ CHÍNH PHỦ
•
Nợ chính phủ được gọi là nợ quốc gia
•
Khi nào thì lo lắng về quy mô nợ chính phủ?
–
Tỷ trọng Nợ/GDP cao tăng thuế suất giảm động
cơ làm việc
–
Tỷ trọng Nợ/GDP cao tiền trả lãi cao thâm
hụt lớn hơn vay nợ và in tiền siêu lạm phát
NGOẠI THƯƠNG
VÀ XÁC ĐỊNH SẢN LƯỢNG
•
Cán cân ngoại thương
–
Xuất, nhập khẩu và cán cân ngoại thương.
–
X = X
0
–
M = M
M
Y
–
TB = X – M = X -
M
M
Y
•
Tổng cầu
–
AD = C + I + G + X – M
–
AD = A
0
+ {C
M
(1-T
M
) –M
M
}Y
NGOẠI THƯƠNG
VÀ XÁC ĐỊNH SẢN LƯỢNG
•
Sản lượng cân bằng
–
Y*=A
0
/{1-[C
M
(1-T
M
) –M
M
]}
•
Số nhân trong nền kinh tế mở
–
Số nhân = 1/{1-[C
M
(1-T
M
) –M
M
]}