CHẠY GIẶC, HƯƠNG SƠN PHONG CẢNH CA ( Nguyễn Đình Chiểu ) pps
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (174.2 KB, 6 trang )
Tiết 24 ( lớp 11a5, 11a6 ), 22 ( lớp 11a2 ) Ngày soạn: 15 / 10 / 07
Đọc thêm: CHẠY GIẶC, HƯƠNG SƠN PHONG CẢNH CA
( Nguyễn Đình Chiểu ), ( Chu Mạnh Trinh )
A. Mục tiêu bài học
Giúp Hs:
- Thấy được hoàn cảnh đất nước và nhân dân khi thực dân Pháp nổ súng tấn công
xâm lược
- Tấm lòng của Nguyễn Đình Chiểu đối với nhân dân.
- Thấy được vẻ đẹp của phong cảnh Hương Sơn, và niềm say mê của tác giả trước
vẻ đẹp đó.
B. Chuẩn bị
1, Gv: Sgk, Stk, soạn giảng
2. Hs: Đọc bài, soạn bài
C. Tiến trình bài dạy
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
Đọc thuộc lòng bài “Lẽ ghét thương” và giải thích câu thơ “Vì chưng hay ghét cũng là
hay thương”
3. Bài mới
Hoạt động của Gv - Hs Nội dung cần đạt
Gv yêu cầu hs đọc bài thơ và nêu chủ
đề.
Pv. Nội dung hai câu đề, phân tích một
số từ ngữ trong hai câu để thấy được
cục diện của đất nước?
Giảng: Giặc Pháp nổ súng tấn công
thành Gia Định, trận đánh diễn ra như
“một bàn cờ thế”, phút chốc thay đổi
bất ngờ “phút sa tay”…
Pv. Cảnh chạy giặc của nhân dân ta
được miêu tả như thế nào qua hai câu
thực? Phân tích một số từ ngữ, hình
A. Chạy giặc.
I. Chủ đề
“Chạy giặc” là bài ca yêu nước thể hiện sâu
sắc lòng căm thù giặc Pháp và nói lên tình
thương xót nhân dân trước hoạ xâm lăng. Bài
thơ là một chứng tích về tội ác giặc Pháp
trong những ngày đầu chúng xâm lược nước
ta.
II. Phân tích.
1. Hai câu đề:
- “ Vừa nghe tiếng súng Tây”, “Phút sa tay”
thời gian, sự việc diễn ra bất ngờ, nhanh
chóng và là nỗi kinh hoàng của nhà thơ, nhân
dân.
- “ Một bàn cờ thế” ẩn dụ, nói về cục diện
chiến trường, tình thế chiến tranh hồi ấy
Cục diện bi thảm của đất nước ta hồi bấy
giờ.
2. Hai câu thực
- “ Bỏ nhà”, “lơ xơ chạy”, “mất ổ”, “dáo dát
bay” sự tan nát, hoãng sợ, hãi hùng
- “ Lũ trẻ”, “đàn chim” hai hình ảnh điển
hình cho nỗi đau thương của nhân dân
ảnh trong hai câu để thấy rõ điều đó.
Giảng:
- Từ tượng hình: “lơ xơ chạy”,
“dáo dát bay”
- Từ gợi cảm: “lũ trẻ”, “đàn chim”
- Nghệ thuật đảo ngữ…
Pv. Tội ác của thực dân Pháp còn được
miêu tả như thế nào trong hai câu luận?
tâm trạng của nhà thơ?
Pv. Tâm trạng của nhà thơ trong hai
câu kết?
Gv nêu xuất xứ của bài ca.
- Nghệ thuật đảo ngữ nhấn mạnh: bỏ nhà, mất
ổ tạo nỗi ám ảnh bi thương về cảnh chạy
giặc của dân lành.
Cảnh chạy giặc trong nỗi kinh hoàng của
nhân dân.
3. Hai câu luận
Với nghệ thuật đối, nhà thơ đã làm hiện lên
cảnh tang thương, điêu tàn nơi Bến Nghé,
Đồng Nai.Tài sản của nhân dân bị chúng
cướp phá sạch “ tan bọt nước”. Nhà cửa, phố
phường, làng xóm của đồng bào bị chúng đốt
phá tan hoang. Lửa khói ngút trời, bao phủ
một vòng rộng lớn “nhuốm màu mây”
4. Hai câu kết
Là một câu hỏi gay gắt và lời phê phán
nghiêm khắc những trang dẹp loạn của triều
đình, đồng thời là một tiếng khóc nghẹn ngào
đầy nước mắt của con người mù loà hết lòng
yêu nước thương dân.
B. Bài ca phong cảnh Hương Sơn
I. Xuất xứ:
Là một trong ba bài thơ viết về Hương Sơn,
sáng tác khi ông đứng coi trùng tu, tôn tạo
Hương Sơn.
II. Thể loại: Hát nói
III. Bố cục: 3 đoạn
Yêu cầu hs đọc bài thơ và chia đoạn,
nêu nội dung từng đoạn.
Pv. Cảnh Hương Sơn được tác giả giới
thiệu như thế nào?
Gv giảng.
Pv. Không khí thần tiên của Hương
Sơn được tác giả thể hiện như thế nào?
Hs phát hiện, trả lời
1. 4 câu đầu: Giới thiệu Hương Sơn
2. 10 câu giữa: Tả cảnh Hương Sơn
- 4 câu trên: không khí thần tiên, cái thần của
Hương Sơn
- 6 câu dưới: vẻ đẹp của phong cảnh Hương
Sơn
3.5câu cuối:Suy niệm của tác giả trước cảnh
đẹp Hương Sơn.
IV. Phân tích
1. Giới thiệu Hương Sơn
- Cảnh thần tiên
- Nt: điệp từ + câu hỏi tu từ, Hương Sơn
được giới thiệu từ nhiều gốc độ, rất hấp dẫn,
thú vị, rất đẹp.
Niềm ao ước, khát khao của tác giả, niềm
thích thú, vui mừng khi đặt chân đến Hương
Sơn.
2. Cảnh đẹp Hương Sơn
a. Không khí thần tiên, cái thần của Hương
Sơn
- Nt: miêu tả + nhân hoá cảnh tĩnh lặng,
nghiêm trang, cảnh vật, không gian, con
người say sưa ngây ngất trong khí đạo mùi
thiền.
Gv: Bổ sung, giảng.
Pv. Vẻ đẹp của phong cảnh Hương Sơn
được tác giả miêu tả như thế nào? Qua
biện pháp nghệ thuật gì?Tác dụng của
biện pháp nghệ thuật đó?
Pv. Qua bài thơ, nhà thơ muốn gửi gắm
tâm sự gì?
Pv. Từ sự phân tích ở trên, em hãy rút
ra chủ đề bài thơ?
- Cảnh đẹp khiến con người thánh thiện,
thanh cao.
b. Vẻ đẹp phong cảnh
Nt: liệt kê khắc hoạ vẻ đẹp hùng vĩ của một
quần thể: suối, chùa, hang động đậm màu sắc
đường nét tạo ấn tượng trập trùng, cao,
thấp, nhiều tầng của quần thể.
Vẻ đẹp tuyệt vời, siêu thoát, gợi khao khát
cho những ai chưa được chiêm ngưỡng.
3. Suy niệm của tác giả
Với câu hỏi tu từ, khẳng định và trả lời ẩn, đó
là lòng yêu nước kín đáo, mặc dù câu chữ còn
mang nặng màu sắc tôn giáo.
V. Chủ đề
Với những từ ngữ chọn lọc, tinh tế, nghệ
thuật tả cảnh điêu luyện, tác giả làm nổi rõ
cảnh thần tiên của Hương Sơn, vẻ đẹp gợi
khao khát cho mỗi con người muốn đến
Hương Sơn. Qua đó gửi gắm tâm sự yêu
nước kín đáo của mình.
4. Củng cố
- Cảnh chạy giặc và tâm trạng NĐC trong bài “ Chạy giăc”
- Cảnh Hương Sơn và tâm sự của Chu Mạnh Trinh.
5. Dặn dò
- Học bài, soạn bài “ Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc”
Rút kinh nghiệm:
