Bài 18
LỰC ĐÀN HỒI
I. MỤC TIÊU
- Hiểu được khái niệm về lực đàn hồi, nắm vững các đặc điểm của lực đàn
hồi của lò xo và dây căng.
- Từ thực nghiệm thiết lập được hệ thức giữa lực đàn hồi và độ biến dạng
của lò xo.
- Biết vận dụng hệ thức đó để giải các bài tập đơn giản.
II. CHUẨN BỊ
- Lò xo, quả cân, Thanh cao su, Ròng rọc, dây, và lực kế và quả bóng
III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1) Kiểm tra bài cũ :
Câu 1 : Viết phương trình quỹ đạo của vật bị ném xiên ?
Câu 2 : Thế nào là tầm bay cao ?
Câu 3 : Thế nào là tầm bay xa ?
2) Giới thiệu bài mới :
Phần làm việc của giáo viên Phần ghi chép của học sinh
I. KHÁI NIỆM VỀ LỰC ĐÀN HỒI
GV dùng tay ép lên qu
ả bóng , sau đó
buông tay ra !
GV : Ta giả sử như dùng tay ép lên m
ột quả
bóng làm cho nó b
ị biến dạng, khi buông tay
ra thì quả bóng sẽ như thế nào ?
HS : Quả bóng sẽ trở lại hình dạng nh
ư ban
đầu.
GV : Lúc ấy ta có tác dụng lên qu
ả bóng

một lực nào làm nó trở lại hình d
ạng ban
đầu không ?
HS : Thưa Thầy không !
GV : Vậy thì tại sao quả bóng lại trở lại h
ình
dạng ban đầu ?
HS : Vì qu
ả bóng xuất hiện một lực kéo nó
trở lại hình dạng ban đầu !
GV : Lực ấy được gọi là lực đàn hồi ! 
Khái niệm lực đàn hồi
I. KHÁI NIỆM VỀ LỰC
ĐÀN HỒI
Lực đàn hồi là lực xuất hiện
khi một vật bị biến dạng, và
có xu hướng chống lại
nguyên nhân gây ra biến dạng











II. MỘT VÀI TRƯỜNG HỢP THƯỜNG

GẶP
1) Lực đàn hồi ở lò xo :
GV : Treo một quả cân vào lò xo khi đó l
ò
xo giãn ra một đoạn .
GV : Khi treo vật vào lò xo, Trái Đ
ất tác
dụng lên qu
ả cân trọng lực P, quả cân tác
dụng lò xo một lực bằng chính trọng lực l
àm
lò xo bị biến dạng, và xuất hiện lực đàn h
ồi
tác dụng lên quả cân như hình vẽ b
ên ( GV
vẽ P và yêu cầu Hs lên vẽ Fđh )
GV : Qua hình vẽ trên các em cho bi
ết
phương của lực đàn hồi như thế nào ? ( Đ
ể
gợi ý phần này GV có thể vẽ trục của l
ò xo
trước )
HS : Lực đàn hồi có phương trùng v
ới
phương trục của lò xo !
GV : Qua hình vẽ này các em cho Th
ầy biết
lực đàn hồi có chiều như thế nào ?
HS : Lực đàn hồi ngược chiều với hư

ớng
biến dạng của lò xo.
II. MỘT VÀI TRƯỜNG
HỢP THƯỜNG GẶP
1) Lực đàn hồi ở lò xo :
Khi một lò xo bị kéo hay bị
nén, đầu xuất hiện lực đàn hồi
có các đặc điểm :
- Phương : Trùng với phương
của trục lò xo.
- Chiều : Ngược với chiều
biến dạng của lò xo.
- Độ lớn : Trong giới hạn đàn
hồi, lực đàn hồi của lò xo tỉ lệ
với độ biến dạng của lò xo.
Fđh = - k l
 Trong đó :
+ Fđh: Lực đàn hồi (N)
+ k : Hệ số đàn hồi hoặc độ
cứng (N/m)
+ l : Độ biến dạng của lò
GV tiến hành treo thêm quả cân thứ hai, rồi
quả cân thứ ba
GV : Khi ta lần lượt treo thêm hai quả cân ,
hệ vật vẫn đứng yên, các em cho biết độ lớn
lực đàn hồi như thế nào khi trọng lực các vật
tác dụng lên nó tăng hay nói đúng hơn là độ
biến dạng của vật càng tăng?
HS : Độ lớn của lực đàn hồi tỉ lệ với độ biến
dạng.

GV : Nếu ta cứ tăng lực kéo lò xo lên r
ồi lại
buông, lò xo trở lại hình d
ạng ban đầu, rồi ta
lại tăng lực kéo lò xo lên rồi lại buông, l
ò xo
trở lại hình d
ạng ban đầu, cứ tăng lực kéo
lên mãi như thế cho đến một lúc n
ào đó, khi
buông tay ra lò xo có trở lại hình d
ạng ban
đầu không ?
HS : Lò xo không thể trở lại hình dạn
g ban
đầu !
GV : Khi đó ta nói giá trị mà lực kéo đạt
được để làm lò xo không trở lại hình dạng
ban đầu gọi là giới hạn đàn hồi
GV : Khi ta kéo giãn lò xo ra thì khi đó l
ực
xo (m)
+ Dấu “-“ : Chiều của lực
đàn hồi luôn luôn ngược với
chiều biến dạng.














đàn hồi xuất hiện, khi ta tăng lực kéo l
ên thì
vật càng biến dạng nhiều, khi đó lực đàn h
ồi
như thế nào ?
HS : Khi đó lực đàn hồi càng lớn .
GV : Như vậy lực đàn hồi và đ
ộ biến dạng
sẽ như thế nào ?
HS : Lực đàn h
ồi sẽ tỉ lệ với độ biến dạng
của vật đàn hồi
GV : “ Trong giời hạn đàn hồi, lực đàn h
ồi tỉ
lệ với độ biến dạng của vật đàn hồi” : F ~ l
Fđh = -k l
Với : l : Đ
ộ biến dạng của vật bị biến dạng
(m)
k : Đ
ộ cứng của vật bị biến dạng
(N/m) hay hệ số đàn hồi, phụ thuộc v

ào kích
thước ban đầu, bản chất vật đàn hồi.
Fđh : Lực đàn hồi (N)
Dấu trừ cho biết ý nghĩa gì vậy các em ?
HS : Dấu trừ cho lực đàn hồi luôn ngư
ợc với
















hướng của lực tác dụng lên vật .
GV : Dấu trừ cho biết lực đàn h
ồi luôn
ngược với hướng biến dạng .


2) Lực căng của dây
GV móc quả cân vào sợi dây trên giá treo

GV : các em nhận xét gì về trạng thái quả
cân ?
HS : Quả cân đang ở trạng thái đứng yên !
GV : Các em cho biết những lực nào tác
dụng lên quả cân ?
HS : Chỉ có trọng lực P !
GV : Quả cân ở trạng thái cân bằng thì quả
cân phải chịu những lực tác dụng lên nó cân
bằng nhau ! Nếu như ta cắt đứt sợi dây thì
quả cân sẽ như thế nào ?
HS : Quả cân sẽ rơi xuống !
GV : Như vậy thì tại sao khi ta khgông cắt




2) Lực căng của dây
Khi một sơi dây bị kéo
căng, nó sẽ tác dụng lên hai
vật buộc ở hai đầu dây những
lực căng có đặc điểm :
- Điểm đặt : là điểm mà đầu
dây tiếp xúc với vật.
- Phương : Trùng với chính
sợi dây.
- Chiều : Hướng từ đầu dây
vào phần chính giữa của sợi
dây.
* Lưu ý : trường hợp dây
mắc qua ròng rọc :

- Ròng rọc có tác dụng đổi
phương và chiều của lực tác
đứt dây thì quả cần ở trạng thái cân bằng
HS : Vì lúc ấy sợi dây đã tác dụng lên quả
cân một lực cân bằng với trọng lực !
GV : Theo các em có bị giãn ra hay không ?

HS : Sợi dây có thể bị giãn ra nếu treo quả
cân nặng vào ?
GV : Cũng tương tự như trên khi ta treo quả
cân vào sợi dây thì sợi dây bị giãn ra, xuất
hiện lực đàn hồi như lò xo tác dụng lên quả
cân. Ở đây lực đàn hồi của sợi dây được gọi
là lực căng dây
GV gọi HS lên vẽ trọng lực của quả cân và
lực căng dây lên hình vẽ bên !
GV : Qua hình vẽ trên đây các em cho biết
điểm đặt của lực căng dây ?
HS : Điểm đặt : là điểm mà đầu dây tiếp xúc
với vật.
GV : Phương của sợi dây như thế nào ?
HS : Phương của sợi dây trùng với chính sợi
dây.
dụng.
- Nếu khối lượng của dây ,
của ròng rọc và ma sát ở trục
quay không đáng kể thì lực
căng ở mọi điểm trên hai
nhánh dây đều có độ lớn bằng
nhau.










III. LỰC KẾ :
- Dựa vào mối quan hệ giữa
lực đàn hồi và độ biến dạng
GV : Chiều của sợi dây như thế nào ?
HS : Chiều của sợi dây hướng từ hai đầu
dây vào phần chính giữa của sợi dây.
GV hướng dẫn cho HS về trường hợp dây
vắt qua ròng rọc.
III. LỰC KẾ
Hướng dẫn cho Học sinh tác dụng của lực
kế , và giá trị giới hạn lò xo trong lực kế

của lò xo , người ta chế tạo
dụng cụ đo lực, gọi là lực kế
- Lực cần đo được cân bằng
với lực đàn hồi của lò xo nên
nó có cùng độ lớn với lực đàn
hồi.
3) Cũng cố
1/Thế nào là lực đàn hồi ?
2/ Nêu các đặc điểm của lực đàn hồi ?

3/ Nêu các đặc điểm của lực căng dây ?
4) Dặn dò
- Trả lời các câu hỏi : 1, 2, 3, 4
- Làm bài tập : 1, 2, 3
 