Thai phụ đăng ký khám tại Trung tâm Chăm sóc Sức khỏe
sinh sản TPHCM. (Ảnh: A.T)
Vì sao thai nhi bị dị tật?
- Trước việc gần đây có nhiều trường hợp trẻ sơ sinh dị
tật bẩm sinh, bác sĩ Nguyễn Ngọc Thông, Giám đốc
Trung tâm Chăm sóc Sức khỏe sinh sản TPHCM, lưu ý
thai phụ một số vấn đề về công tác dự phòng.
Thưa bác sĩ, nước ta đã triển khai nhiều biện pháp dự phòng
nhằm hạn chế dị tật ở thai nhi nhưng dường như kết quả vẫn
chưa thật mỹ mãn. Bác sĩ nghĩ sao trước việc có nhiều trẻ
sơ sinh dị tật bẩm sinh như “bé gái hai đầu” ở Sóc Trăng, bé
bốn tay ở Tây Ninh?
- Số thai phụ tiếp cận với các dịch vụ chăm
sóc sức khỏe sinh sản, tư vấn, quản lý
thai… hiện chênh lệch nhiều ở các vùng
dân cư. Ở thành thị, nơi tập trung nhiều cơ
sở y tế và thông tin thuận lợi, thai phụ
thường chỉ có 1-2 con nên theo dõi thai rất
chặt chẽ. Tuy nhiên, ở vùng sâu, vùng xa,
nơi trình độ dân cư còn thấp, nhiều thai
phụ chưa đánh giá hết mức độ quan trọng
của việc theo dõi thai, thậm chí có thể
không đi khám suốt thai kỳ.
Những yếu tố nào có thể gây dị tật ở thai
nhi?
- Dị tật có hai dạng, một dạng không rõ nguyên nhân và một
dạng xác định. Ở dạng xác định nguyên nhân, trước hết
phải kể đến yếu tố di truyền. Những cặp vợ chồng gần nhau
về huyết thống, có con khi đã lớn tuổi, bị ảnh hưởng bởi
chất phóng xạ, hóa chất độc hại như chất độc da
cam/dioxin… có thể sinh con dị tật. Mặt khác, nhiễm siêu vi
hoặc vi khuẩn trong 12 tuần đầu thai kỳ cũng dễ gây dị tật
thai nhi. Ví dụ: Thai phụ bị nhiễm Rubella trong 12 tuần đầu
có nguy cơ trên 90% sinh con dị tật như đục thủy tinh thể,
điếc bẩm sinh, chậm phát triển tâm thần.
Bác sĩ CKII
Nguyễn Ngọc
Thông - Giám
đốc Trung tâm
Chăm sóc Sức
khỏe sinh sản
TPHCM.
Thai phụ đăng ký khám tại Trung tâm Chăm sóc Sức khỏe
sinh sản TPHCM. (Ảnh: A.T)
Hiện thị trường xuất hiện các loại thuốc, thực phẩm chức
năng có tác dụng bồi bổ. Nhiều thai phụ muốn con phát triển
tốt nhất nên đã sử dụng triệt để. Điều này có thật sự tốt
không?
- Phải hết sức cẩn trọng! Trước hết, thai phụ cần
thông báo cho bác sĩ tình trạng mang thai để bác sĩ “né”
những loại thuốc chống chỉ định. Các bà mẹ luôn muốn con
được phát triển tốt nên thường tìm đến nhiều loại thuốc bổ,
thực phẩm chức năng. Tuy nhiên, nên hỏi ý kiến bác sĩ
chuyên khoa trước khi sử dụng, không nên quá tin vào lời
quảng cáo của nhà sản xuất. Cái gì dùng quá liều thì sẽ bị
đào thải, coi như tốn kém vô ích; cơ thể đào thải không kịp
có thể gây ngộ độc. Tôi đã gặp một số thai phụ đến khóc với
bác sĩ vì không biết có thai, lỡ uống nhiều thuốc. Nếu đã
quan hệ tình dục, không dùng các biện pháp phòng tránh thì
phải luôn nghĩ đến việc sẽ có thai để cẩn trọng khi dùng
thuốc.
Để phòng tránh dị tật ở thai nhi, thai phụ cần chú ý điều gì?
- Thai phụ nên tránh xa các yếu tố nguy cơ như hóa chất,
phóng xạ; cẩn trọng khi dùng thuốc và tránh đến nơi đông
người trong mùa dịch. Cần khám thai ít nhất 3 lần trong thai
kỳ (gồm 3 tháng đầu, 3 tháng giữa, 3 tháng cuối). Tuy nhiên,
không nên siêu âm quá nhiều khi thai còn nhỏ. Phụ
nữ không nên mang thai khi đã qua tuổi 40 vì nguy cơ thai bị
dị tật, đặc biệt là bệnh Down sẽ cao. Thai phụ từ tuổi 35 trở
lên nên xếp mình vào dạng “có nguy cơ”. Tuy nhiên, thai
phụ cũng không nên quá lo lắng vì thai nhi bị dị tật bẩm sinh
chỉ chiếm một tỉ lệ rất nhỏ trong tự nhiên.
“Quên” khám thai
Theo thống kê của Trung tâm Chăm sóc Sức khỏe
sinh sản TPHCM, năm 2010, toàn TP có 117.335
ca sinh và 700.339 lượt phụ nữ đi khám thai.
Trong đó, chỉ có 66.741 ca sinh được khám thai ít
nhất một lần (chiếm 56,88% tổng số sinh). Tỉ lệ
khám thai trên 3 lần chỉ đạt 26%.
Theo các bác sĩ, dù số lượt khám thai hơn gấp 6
lần số ca sinh nhưng tỉ lệ sinh được quản lý thai
thấp do chênh lệch số lần khám thai ở mỗi người.
Sáu tháng đầu năm 2011, tỉ lệ ca sinh được quản
lý thai tăng lên với 56.362/71.907 ca (đạt 78,4%),
số khám thai trên 3 lần là 55.885 ca (tương đương
77,72%), số lượt khám thai cũng đạt 514.664
lượt