Nỗi lòng “rau muống tiến vua” pdf
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (157.43 KB, 4 trang )
Nỗi lòng “rau muống tiến vua”
Sơn Tây xưa không chỉ nổi tiếng là mảnh đất địa linh nhân kiệt mà còn nổi
tiếng vì có những món ăn bình dị mà trở thành đặc sản dâng vua. Ngoài gà
Mía Đường Lâm, dơi Sài Sơn, cá chép Cấn Khánh, không thể không nhắc tới
rau muống của làng Linh Chiểu, xã Sen Chiểu, huyện Phúc Thọ. Thứ rau
không lạ với người Việt, nhưng rau muống tiến vua thì hẳn không nhiều
người biết và có cơ hội thưởng thức. Linh Chiểu rau ứng Thái Chuyện kể
rằng, năm xưa, nhà Vua đi qua đất Linh Chiểu, dừng chân ở quán Gạn gần đó đã
được người dân nơi đây mời thưởng thức món rau muống. Không ngờ màu sắc và
hương vị đặc biệt của nó đã làm hài lòng nhà vua. Và thế là hàng năm, người Linh
Chiểu lại chờ đúng thời điểm rau ngon nhất, hái những ngọn ngon nhất để dâng
vua. Câu nói "Linh Chiểu rau ứng Thái" cũng theo người dân nơi đây kể từ ngày
đó. "Không biết có gì đặc biệt trong đó mà có thể làm hài lòng đấng quân
vương?" - Tôi mang câu hỏi ấy tới nhà ông Đỗ Đức Hải, trưởng thôn Linh Chiểu.
Ông Hải dẫn tôi tới nhà cụ Đỗ Văn Nghị, một trong số những người có thâm niên
trồng rau tiến vua trong làng. Cụ Nghị năm nay 70 tuổi nhưng vẫn còn khá minh
mẫn. Cụ cho biết, phải từ tháng Ba trở đi mới là mùa rau muống. Theo lời cụ Nghị
thì khi cụ còn nhỏ đã theo cha mẹ đi trồng rau cho địa chủ. Thời ấy loại rau này
được chuộng lắm. Rau muống tiến vua Linh Chiểu khác với rau muống thông
thường cả về màu sắc, cách gieo trồng và cả cách hái. Đất trồng rau này phải là
loại đất được làm thật mềm, bón một lớp phân chuồng rồi bừa lại, sau đó mới cấy
rau. Mỗi cây rau được cấy cách nhau 30x30cm (rau thường chỉ 15x15cm). Rau
muống thường có thể trồng trên cạn hoặc dưới nước tuỳ thích nhưng rau của làng
Linh Chiểu lúc nào cũng phải bảo đảm mực nước mặt ruộng từ 3 - 5cm. Nhờ thế,
chỉ sau một tuần, những ngọn rau đã vươn dài từ 30 - 40cm. Ngọn nào cũng non,
trắng, thẳng, vươn dài trên mặt nước. Rau muống Linh Chiểu khi luộc lên nước
trong vắt, ăn ngọt, giòn. Nếu chẻ để ăn ghém, những sợi rau muống cũng xoắn
đúng hình con ốc. Mỗi sáng sớm, những ngọn rau muống ấy được các cô gái của
làng Linh Chiểu ngắt thành từng bó, mỗi bó chỉ vừa khít một vòng giữa ngón tay
cái và ngón tay trỏ, sau đó đặt chúng vào trong chiếc mo cau mang ra chợ bán. Cụ
Nghị cho rằng, một trong những yếu tố quan trọng làm nên hương vị đặc biệt của
rau ở đây là nước. Linh Chiểunằm sát tuyến đê, được hưởng mạch nước sủi trong
vắt và phù sa bồi đắp. Có lẽ vì thế ngọn rau muống lúc nào cũng non, trắng ngần
và giữ được hương vị riêng không lẫn vào đâu được. Cụ Nghị có cô con gái, lấy
chồng ngay làng bên, ruộng hai làng cách nhau có con mương. Thế mà đem giống
về trồng là ngọn rau khác hẳn. "Cả ruộng màu tia tía chứ không trắng và thích mắt
như rau Linh Chiểu" - cụ dẫn chứng. Năm xưa, để làm cho ngọn rau mang dâng
vua thêm độc đáo, người dân Linh Chiểu còn dùng vỏ con ốc nhồi đặt vào ngọn
rau khi mầm của nó vừa nhô ra khỏi mặt đất. Cứ thế, ngọn rau lớn lên và vươn ra
ngoài sau khi uốn mình qua vòng xoáy của vỏ ốc, tạo thành những hình lò xo độc
đáo. Ngày nay, cách làm cầu kỳ đó tuy không còn nhưng câu chuyện về rau tiến
vua thì thế hệ ngày qua thế hệ khác vẫn còn nhớ rất rõ. Với nhiều người dân trong
làng, raumuống Linh Chiểu không chỉ đơn thuần là thực phẩm để ăn, để bán mà
còn trở thành một thứ quà quý để mang biếu. "Có lần các cán bộ phòng chống lụt
bão về làng tôi ăn cơm, được ăn món rau muống ở đây, đồng chí nào cũng thích,
lúc về còn được dân làng tặng để mang về cho gia đình" - cụ Nghị nhớ lại. Đường
tới thị trường còn… xa Thời cụ Nghị còn trẻ, cả cánh đồng làng Linh Chiểu bạt
ngàn rau muống. Giá một mớ rau cũng gấp 5 - 6 lần rau thường mà nhiều khi vẫn
không có bán. Tháng năm, tháng sáu rau chính vụ, cả cánh đồng trải một màu
trắng xanh, mướt mát. Cụ Nghị chỉ tay về khu vườn trước mặt. Trước đây là khu
ruộng trồng rau cả đấy, nhưng giờ đã bị lấp vì nhu cầu nhà ở. Diện tích rau tiến
vua cũng chỉ còn khoảng 3 - 4ha, con số chẳng thấm vào đâu nếu so với 15ha rau
muống thường. Chưa có một nghiên cứu hay một đánh giá chính thức nào của nhà
khoa học, thương hiệu rau tiến vua vẫn chỉ là truyền miệng. Cách đây vài năm,
Hội làm vườn Việt Nam đã từng về đặt vấn đề với địa phương về việc khôi phục
và mở rộng diện tích rau tiến vua nhưng không thành. Ông Nguyễn Tuấn Thanh,
khi đó là chủ nhiệm HTX, phụ trách trực tiếp dự án kể lại: "Chúng tôi mới chỉ đặt
vấn đề nhưng cái gì cũng mắc. Chưa có cơ sở khoa học, đem ra chợ bán chỉ nói
miệng thì mấy ai tin, vì thế giá rau tiến vua cũng chỉ như rau thường. Chưa kể việc
phải trồng thưa để đảm bảo kỹ thuật cũng ảnh hưởng tới năng suất. Cứ như trận lụt
vừa rồi thì trồng rau thường lãi hơn nhiều". Cùng với những khó khăn trên, nỗi lo
rau tiến vua ngày càng phai hương, nhạt sắc cũng đang hiển hiện trong lòng những
người tâm huyết. Ông Đỗ Đức Hải, trưởng thôn dẫn chứng: Linh Chiểu là làng
nghề làm bún, làm đậu phụ. Nước thải từ sản xuất, cộng với nước thải từ chăn
nuôi đổ ra đồng, ra mương không chỉ ô nhiễm môi trường mà còn phá dần mạch
nước sủi làm nên vị ngon của rau muống. "Nhiều ngọn rau cũng chuyển màu lai
với rau muống thường chứ không trắng, không đầy và to ngọn như xưa nữa" - ông
Hải than thở. Hiện nay, ông Hải, cụ Nghị và những người tâm huyết vẫn đang
trồng và giữ giống rau quý ấy. Họ vẫn mong ngày rau muống Linh Chiểu có mặt
trên thị trường như một đặc sản. "Cái cần làm bây giờ là phải ngăn dòng nước đen
thải ra đồng để bảo vệ nguồn nước cho rau. Cũng phải mời các nhà khoa học về
thử và có đánh giá chính xác. Dân bây giờ ăn ngon rồi. Nếu khẳng định được giá
trị và trồng được loại rau như xưa thì lo gì không bán được" - ông Hải chắc chắn.
Thuỳ Tươi
