CÁC HIỆN TƯỢNG BỀ MẶT CỦA CHẤT LỎNG
I. MỤC TIÊU:
1. Nhận thức:
- Mô tả được thí nghiệm về hiện tượng căng bề mặt.
- Nêu được phương, chiều, độ lớn của lực căng bề mặt, ý nghĩa và đơn
vị đo của hệ số căng bề mặt.
- Mô tả được thí nghiệm về hiện tượng dính ướt và không dính ướt.
- Mô tả được sự tạo thành mặt khum của bề mặt chất lỏng ở sát thành
bình chứa nó trong hai trường hợp dính ướt và không dính ướt.
- Mô tả được thí nghiệm về hiện tượng mao dẫn.
2. Kỹ năng:
- Vận dụng được công thức tính lực căng bề mặt để giải các bài tập.
- Vận dụng được hiện tượng mao dẫn để giải thích một số hiện tượng vật
lý trong tự nhiên.
II. CHUẨN BỊ:
Giáo viên:
- Bộ dụng cụ thí nghiệm chứng minh các hiện tượng căng bề mặt của
chất lỏng bao gồm: hiện tượng căng bề mặt, hiện tượng dính ướt và hiện
tượng không dính ướt, hiện tượng mao dẫn
Học sinh:
- Ôn lại các nội dung về lực tương tác phân tử và các trạng thái cấu tạo
chất trong bài 28 sách giáo khoa.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Ổn định tổ chức lớp.
2. Kiểm tra bài cũ: (Không)
3. Bài mới.
Hướng dẫn của giáo viên Hoạt động của học sinh
1) Kiểm tra bài cũ
- So sánh các thể rắn, lỏng và khí về
phương diện tương tác phân tử,
chuyển động nhiệt, hình dạng.
2) Tạo tình huống học tập
- Cho học sinh quan sát thí nghiệm.
- Thả nhẹ kim khâu hoặc lưỡi lam
nằm ngang trên mặt nước.
- Nhỏ nước lên một bản thuỷ tinh và
một bản nhôm phủ nilon.
- Nhúng ống thuỷ tinh tiết diện nhỏ
vào ly nước màu.
- Những hiện tượng trên đều liên
quan đến các tính chất đặc biệt của
bề mặt chất lỏng.
- Ghi tên đề bài lên bảng.
- Quan sát và nhận xét các hiện
tượng trong 3 thí nghiệm.
- Ghi tên đề bài vào tập.
3) Thực hiện thí nghiệm dẫn đến
khái niệm hiện tượng căng bề mặt
và đặc điểm lực căng bề mặt chất
lỏng.
- Yêu cầu hai học sinh lên làm thí
nghiệm đối với khung dây đồng cột
chỉ ngang và khung dây đồng có
vòng dây chỉ.
- Yêu cầu học sinh nhận xét hình
dạng của vòng chỉ và diện tích
màng xà phòng còn lại.
- Cho học sinh ghi đề mục I và khái
- Hai học sinh thực hiện thí
nghiệm.
- Nhúng khung vào nước xà
phòng, nhấc ra cho cả lớp quan
sát.
- Chọc thủng màng xà phòng
một bên sợi chỉ.
- Chọc thủng màng xà phòng
bên trong vòng chỉ.
- Trả lời câu hỏi C1.
niệm hiện tượng căng bề mặt của
chất lỏng.
- Tại sao sợi chỉ căng ra sai khi chọc
thủng màng xà phòng?
- Hướng dẫn học sinh ghi nhận các
đặc điểm lực căng bề mặt của chất
lỏng và công thức tính độ lớn, ý
nghĩa đơn vị hệ số căng bề mặt.
- Cho học sinh đọc ứng dụng trong
sách giáo khoa trang 200.
-Khái niệm hiện tượng căng bề
mặt của chất lỏng.
- Học sinh trả lời.
- Ghi đặc điểm của lực căng bề
mặt của chất lỏng.
- Xem ứng dụng trong sách
giáo khoa.
4) Quan sát hiện tượng dính ướt và
hiện tượng không dính ướt.
- Cho học sinh quan sát lại giọt
nước trên bản thuỷ tinh và trên bản
- Trả lời câu hỏi C3.
có lớp nilon. Yêu cầu học sinh trả
lời câu hỏi C3.
- Yêu cầu học sinh quan sát và trả
lời theo câu hỏi C4.
- Cho học sinh ghi đề mục II và
nhận xét khi nào mặt chất lỏng ở sát
thành bình là mặt khum lõm, khi
nào là mặt khum lồi?
- Học sinh cho ứng dụng trong sách
giáo khoa trang 201.
- Trả lời câu hỏi C4.
- Nêu và ghi nhận xét.
- Xem ứng dụng trong sách
giáo khoa.
5) Khảo sát thí nghiệm hiện tượng
mao dẫn.
- Nhúng 3 ống mao dẫn đường kính
trong khác nhau vào cùng một cốc
nước màu.
- Yêu cầu học sinh ghi đề mục III,
- Quan sát và nhận xét kết quả
thí nghiệm theo câu hỏi C5.
- Ghi kết quả thí nghiệm và
kết quả thí nghiệm và khái niệm
hiện tượng mao dẫn.
- Cho một số ví dụ trong tự nhiên để
học sinh vận dụng hiện tượng mao
dẫn giải thích.
khái niệm hiện tượng mao dẫn.
- Cho ví dụ hiện tượng mao
dẫn trong tự nhiên.
5) Củng cố và giao bài tập về nhà.
- Yêu cầu học sinh đọc phần tóm tắt
kiến thức trong sách giáo khoa trang
202.
- Cho học sinh trả lời các câu hỏi 6,
7, 8 sách giáo khoa trang 202.
- Giao bài tập về nhà 9, 10, 11, 12
trang 203. Xem thí nghiệm tính hệ
số căng bề mặt C2 trang 199.
- Đọc phần tóm tắt kiến thức
cần nhớ.
- Trả lời theo yêu cầu của giáo
viên.