TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÔN ĐỨC THẮNG
KHOA KẾ TOÁN
#"
MÔN HỌC
KIỂM TOÁN ĐẠI CƯƠNG
Basic Auditing
GIẢNG VIÊN: TS. NGUYỄN PHÚC SINH
ThS. NGUYỄN PHÚ CƯỜNG,
ThS. CHÂU THANH AN,
ThS. NGUYỄN TRỌNG NGUYÊN
KHOA KẾ TOÁN
BỘ MÔN KIỂM TOÁN
Kiểm toán đại cương
Basic Auditing
Biên soạn:
TS. Nguyễn Phúc Sinh
ThS Nguyễn Phú Cường, ThS Châu Thanh An,
ThS Nguyễn Trọng Nguyên
Giới thiệu môn học
“Kiểm toán đại cương”
Chương 1 – TỔNG QUAN VỀ KIỂM TOÁN
Chương 2 – HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ
Chương 3 – KẾ HOẠCH KIỂM TOÁN
Chương 4 – BẰNG CHỨNG VÀ HỒ SƠ KIỂM TOÁN
Chương 5 – BÁO CÁO KIỂM TOÁN
Giới thiệu môn học
“Kiểm toán đại cương”
Tham khảo:
2. Sách “Kiểm toán Đại cương”, Khoa Kế toán, ĐH Tôn Đức
Thắng, 2010
3. Sách “Kiểm toán”, Khoa kế toán – kiểm toán, ĐH Kinh tế

TP.HCM, 2009
4. Hệ thống chuẩn mực kiểm toán Việt Nam
5. Hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam
6. Web: kiemtoan.com
7. Các tài liệu liên quan khác
CHƯƠNG 1 – TỔNG QUAN VỀ KIỂM TOÁN
1.1. BẢN CHẤT, VAI TRÒ CỦA KIỂM TOÁN

Kiểm toán là việc thu thập và đánh giá các
bằng chứng về một thông tin

Nhằm xác định và báo cáo về sự phù hợp của
thông tin này với …

Các tiêu chuẩn được thiết lập

Được thực hiện bởi các kiểm toán viên đủ năng
lực và độc lập
CHƯƠNG 1 – TỔNG QUAN VỀ KIỂM TỐN
Các thông tin
cần kiểm tra
Sự phù hợp
Báo
cáo
Thu thập &
Đánh giá
Bằng chứng
Các KTV
Đủ năng lực
Độc lập

Các tiêu chuẩn
được thiết lập
CHƯƠNG 1 – TỔNG QUAN VỀ KIỂM TOÁN
1.1. BẢN CHẤT, VAI TRÒ CỦA KIỂM TOÁN
Thông tin:
BCTC, tờ khai thuế, quyết toán ngân sách
Báo cáo khác vv…
Rủi ro về chất lượng thông tin kém:
- Thiên vị
- Phức tạp, khối lượng lớn
- Sai sót …
Yêu cầu của người sử dụng thông tin:
Độ tin cậy
CHƯƠNG 1 – TỔNG QUAN VỀ KIỂM TOÁN
Khi đưa ra ý kiến đánh giá độc lập về sự trung
thực, hợp lý và phù hợp của thông tin, kiểm toán
có vai trò:

Gia tăng độ tin cậy của thông tin

Giảm chi phí xã hội cho việc kiểm tra

Tăng tính công bằng, ổn định trong nền kinh tế
- xã hội
CHƯƠNG 1 – TỔNG QUAN VỀ KIỂM TOÁN
1.2. LƯỢC SỬ KIỂM TOÁN
Thế giới
Việt Nam
(Xem sách)
CHƯƠNG 1 – TỔNG QUAN VỀ KIỂM TOÁN

1.3. PHÂN LOẠI KIỂM TOÁN
(1) Theo mục đích kiểm toán

Kiểm toán hoạt động: Kiểm tra, đánh giá về sự
hữu hiệu và tính hiệu quả của một hoạt động

Kiểm toán tuân thủ: Kiểm tra, đánh giá về sự
chấp hành đối với một quy định cụ thể

Kiểm toán BCTC: Kiểm tra, cho ý kiến về tính
trung thực & hợp lý của thông tin BCTC theo chế
độ và chuẩn mực kế toán hiện hành
CHƯƠNG 1 – TỔNG QUAN VỀ KIỂM TOÁN
(2) Theo chủ thể kiểm toán

Kiểm toán nội bộ: do đơn vị tự tổ chức, thực
hiện; ít được người bên ngoài tín nhiệm.

Kiểm toán nhà nước: do nhà nước tiến hành, có
sự phối hợp của nhiều cơ quan chức năng; chủ
yếu kiểm tra tính tuân thủ luật pháp và tính hình
thu - chi ngân sách nhà nước.

Kiểm toán Độc lập: Do các tổ chức kiểm toán độc
lập thực hiện, chủ yếu là kiểm toán BCTC, tư
vấn, vv…
PHÂN LOẠI THEO
NGƯỜI THỰC HIỆN
KIỂM TOÁN NỘI BỘ
Kiểm toán viên là nhân viên

đơn vò
KIỂM TOÁN NHÀ NƯỚC
Kiểm toán thuế
Kiểm toán nhà nước
Thanh tra
KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP
Công ty kiểm toán
NGƯỜI SỬ DỤNG
THÔNG TIN
NHÀ QUẢN TRỊ
Điều hành hoạt động
kinh doanh
NHÀ NƯỚC
Thu thuế
Chấp hành luật pháp
Chính sách kinh tế
NGƯỜI THỨ BA
Cho vay
Đầu tư
Liên doanh
PHÂN LOẠI THEO
MỤC ĐÍCH
K/ TOÁN HOẠT ĐỘNG
Đánh giá hoạt động
Đề xuất biện pháp
KIỂM TOÁN TUÂN THỦ
Xem xét việc chấp hành
quy đònh
KIỂM TOÁN BCTC
Sự trung thực và hợp lý của

báo cáo tài chính
CHƯƠNG 1 – TỔNG QUAN VỀ KIỂM TOÁN
1.4. CÁC HOẠT ĐỘNG NGHỀ NGHIỆP
(1) Kiểm toán viên (độc lập):

Đây là chức danh do nhà nước công nhận cho
người có đủ các tiêu chuẩn về phẩm chất nghề nghiệp;
trình độ học vấn; kinh nghiệm thực tế kế toán, kiểm toán; sử
dụng ngoại ngữ và máy tính …

Dự thi và được BTC cấp chứng chỉ KTV

KTV đăng ký hành nghề tại các công ty kiểm toán

Ở các nước, KTV độc lập có thể được gọi là:
Certified Public Accountant (CPA – Mỹ, Úc),
Chartered Accountant (CA – Anh Scottland)
CHƯƠNG 1 – TỔNG QUAN VỀ KIỂM TOÁN
(a) Đặc điểm nghề nghiệp của KTV độc lập:

Có quyền và trách nhiệm bảo vệ lợi ích xã hội,
xem lợi ích số đông hơn lợi ích của bản thân và
của khách hàng

Quyền và nghĩa vụ của KTV được nhà nước
chứng nhận

KTV công khai thừa nhận trước xã hội về
- Trách nhiệm xã hội
- Đủ kiến thức, năng lực và đạo đức

CHƯƠNG 1 – TỔNG QUAN VỀ KIỂM TOÁN
(b) Trách nhiệm của KTV độc lập đối với sai phạm
của đơn vị được kiểm toán

KTV không chịu trách nhiệm phát hiện, ngăn
chặn hay khắc phục

Trách nhiệm của KTV chỉ giới hạn trong các
thủ tục và chính sách kiểm toán được quy định
trong các chuẩn mực kiểm toán cụ thể.
CÁC DẠNG SAI PHẠM TẠI ĐƠN VỊ

Sai sót – error:
Phát sinh từ việc ghi nhận, xác định giá trị, trình bày
hoặc thuyết minh các khoản mục trên BCTC
- do tính toán, áp dụng sai chính sách kế toán,
- bỏ quên, hiểu hoặc diễn giải sai các sự việc
- và gian lận.

Gian lận – fraud:
Là Sai sót cố ý, gắn với động cơ trục lợi cá nhân

Hành vi Không tuân thủ - illegal act:
Phải thông báo hoặc ghi nhận xét trong báo cáo
kiểm toán nếu phát hiện trong quá trình kiểm toán.
CHƯƠNG 1 – TỔNG QUAN VỀ KIỂM TOÁN
(c) Trách nhiệm pháp lý

Trách nhiệm dân sự trong và ngoài hợp đồng


Phát hành báo cáo trễ hạn

Không bảo mật thông tin khách hàng

Giới hạn về trách nhiệm ngoài hợp đồng

Trách nhiệm hình sự

Gian lận

Trục lợi
KTV cần tôn trọng hợp đồng dịch vụ, chuẩn mực
nghề nghiệp, mua bảo hiểm nghề nghiệp v…
CHƯƠNG 1 – TỔNG QUAN VỀ KIỂM TOÁN
(d) Đạo đức nghề nghiệp của KTV độc lập:

Chính trực

Khách quan

Độc lập

Bảo mật

Trình độ nghiệp vụ

Tư cách nghề nghiệp

Chấp hành các chuẩn mực nghiệp vụ
CHƯƠNG 1 – TỔNG QUAN VỀ KIỂM TOÁN

(d) Các vấn đề khác về đặc thù nghề nghiệp kiểm toán

Hạn chế tiềm tàng: KTV đánh giá dựa trên bằng chứng
từ các mẫu thu thập được, họ xét đoán bằng các thủ tục và
kinh nghiệm nên có thể BCTC vẫn còn sai phạm chưa được
phát hiện hay khắc phục kịp thời bởi KSNB và KTV

Đảm bảo hợp lý: Kiểm toán không thể đảm bảo tuyệt đối
về BCTC không còn sai phạm trọng yếu

Hoài nghi nghề nghiệp: KTV phải giữ thái độ hoài nghi
về khả năng sai phạm, tuân thủ đầy đủ các chuẩn mực nghề
nghiệp trong đánh giá.
CHƯƠNG 1 – TỔNG QUAN VỀ KIỂM TOÁN
(e) Yêu cầu XH và khả năng đáp ứng ngành nghề:

Yêu cầu XH quá cao
“Người sử dụng BCTC không thể cho rằng ý kiến của
KTV là sự đảm bảo về khả năng tồn tại của doanh
nghiệp trong tương lai cũng như hiệu quả và hiệu lực
điều hành của bộ máy quản lý” VSA 200

Dịch vụ chưa hoàn hảo

KTV và doanh nghiệp kiểm toán chưa hoàn thành trách
nhiệm nghề nghiệp do áp lực về chi phí, thời gian, lợi
nhuận vv…

Các chuẩn mực chưa hoàn thiện
CHƯƠNG 1 – TỔNG QUAN VỀ KIỂM TOÁN

(2) Doanh nghiệp kiểm toán
Hình thức tổ chức đa dạng:
TNHH, Hợp danh, Tư nhân, ĐTNN, CP
Lĩnh vực hoạt động phong phú:
- Dịch vụ kiểm toán và Đảm bảo
(Auditing & Assurance Services)
- Tư vấn
- Bồi dưỡng, đào tạo
- Dịch vụ khác: như soát xét BCTC
CHƯƠNG 1 – TỔNG QUAN VỀ KIỂM TOÁN
(2) Tổ chức nghề nghiệp kiểm toán
Quốc tế: IAASB thuộc IFAC
Mỹ: AICPA (American Institute of CPA)
Nhật:JICPA
Anh, Wales:ICAEW
Đức: WPK
Việt Nam: VAA 1994, VACPA 2005
CHƯƠNG 1 – TỔNG QUAN VỀ KIỂM TOÁN
1.5. MÔI TRƯỜNG KIỂM TOÁN
CHƯƠNG 1 – TỔNG QUAN VỀ KIỂM TOÁN
1.6. CÁC CHUẨN MỰC KIỂM TOÁN
(Auditing Standard)

Là các quy định, hướng dẫn về các CHÍNH
SÁCH, NGUYÊN TẮC, THỦ TỤC kiểm toán

Làm cơ sở để KTV và DN kiểm toán thực hiện và
kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán

Việt Nam: 37 CMKT (đến 11/2007)


Dựa trên IAS, ISA của IFAC (international federation of
accountants)

Phù hợp với điều kiện Việt Nam

CHƯƠNG 2 – HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ
2.1. KHÁI QUÁT VỀ HỆ THỐNG KSNB
(1) Định nghĩa:
Theo COSO (Committee of Sponsoring Organinzation)
KSNB là một quá trình do nhà quản lý, HĐQT và
các nhân viên của đơn vi chi phối, được thiết lập
để cung cấp một sự đảm bảo hợp lý nhằm thực
hiện 3 mục tiêu:

Báo cáo tài chính đáng tin cậy

Các luật lệ, quy định được tuân thủ

Hoạt động có hiệu lực và hiệu quả