HƯỚNG DẪN MỞ BÀI MỘT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VÀ TUYỂN TẬP
NHỮNG MỞ BÀI THAM KHẢO
HƯỚNG DẪN MỞ BÀI MỘT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VÀ TUYỂN TẬP
NHỮNG MỞ BÀI THAM KHẢO
I. Cách viết phần mở bài:
1. Mục đích :
Mục đích của phần mở bài là nhằm giới thiệu vấn đề mà mình sẽ viết, sẽ trao đổi,
bàn bạc trong bài. Vì thế, khi viết Mở bài thưc chất là trả lời câu hỏi : Anh (chị )
định viết, định bàn bạc vấn đề gì ? Các cách mở bài dễ viết nhất :
a. Mở bài trực tiếp : Tức là trả lời thẳng vào việc đó.
Ví dụ : Phân tích bài thơ “Đồng chí” của Chính Hữu.
Mở bài trực tiếp : Nói đến Chính Hữu không thể khong nói đến bài thơ “Đồng
chí”.Bài thơ như một điểm sáng trong tập “Đầu súng trăng treo”- tập thơ viết về đề
tài người lính của ông.
b. Mở bài gián tiếp: Tức là dẫn ra một ý khác có liên quan gần gũi, sau đó, nêu
vấn đề sẽ bàn trong bài. Để bài viết có không khí tự nhiên và có chất văn, người ta
thường mở bài theo kiểu gián tiếp. Có nhiều cách mở bài gián tiếp này nhưng tựu
trung có 4 cách cơ bản:
Cách 1: Diễn dịch (suy diễn )
Cách 2: Quy nạp
Cách 3: Tương liên (tương đồng )
Cách 4: Tương phản (đối lập )
Dù viết mở bài gián tiếp theo cách nào thì trong đó cũng cần làm rõ 3 vấn đề:
* Nêu ngắn gọn về tác giả, tác phẩm, xuất xứ.
* Nêu vấn đề (dựa vào gợi ý ở đề bài )
* Nêu cảm nhận của mình về vấn đề.
1
HƯỚNG DẪN MỞ BÀI MỘT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VÀ TUYỂN TẬP
NHỮNG MỞ BÀI THAM KHẢO
3. Một số vấn đề cần tránh :
- Tránh dẫn dắt vòng vo quá xa mãi mới gắn được vào việc nêu vấn đề.

- Tránh ý dẫn dắt không liên quan gì đến vấn đề sẽ nêu.
- Tránh nêu vấn đề quá dài dòng, chi tiết, có gì nói hết luôn rồi thân bài lại lặp lại
những điều đã nói ở phần Mở bài.
4. Một mở bài hay cần phải :
- Ngắn gọn: Dẫn dắt thường vài ba câu, nêu vấn đề một vài câu và giới hạn vấn đề
một câu.
- Đầy đủ: (đủ 3 vấn đề )
- Độc đáo : gây được sự chú ý của người đọc.
- Tự nhiên :Giản dị, tự nhiên, tránh vụng vềgượng ép tránh gây cho người đọc khó
chịu bởi sự giả tạo.
II. Một số Mở bài tham khảo :
Đề :Cảm nhận về bức tranh xuân trong đoạn trích “Cảnh ngày xuân”.
Thời gian vẫn trôi đi và bốn mùa luôn luân chuyển. Con người chỉ xuất hiện một
lần trong đời và cũng chỉ một lần ra đi mãi mãi vào cõi vĩnh hằng. Nhưng những gì
là thơ, là văn, là nghệ thuật đích thực…thì vẫn còn mãi mãi với thời gian. Truyện
Kiều của Nguyễn Du là một tác phẩm nghệ thuật như thế, đặc biệt là đoạn thơ viết
về Cảnh ngày xuân – một mùa xuân mới mẻ, tinh khôi và giàu sức sống.
Đề : Cảm nhận về người lính lái xe trong “Bài thơ về tiểu đội xe không kính”
Có những tác phẩm đọc xong, gấp sách lại là ta quên ngay, cho đến lúc xem lại ta
mới chợt nhớ là mình đã đọc rồi. Nhưng cũng có những cuốn sách như dòng sông
chảy qua tâm hồn ta để lại những ấn tượng chạm khắc trong tâm khảm.“Bài thơ về
tiểu đội xe không kính” là một tác phẩm như thế. Nhà thơ Phạm Tiến Duật đã xây
dựng một tượng đài bằng thơ về người chiến sĩ hồn nhiên, ngang tàng và ngạo
2
HƯỚNG DẪN MỞ BÀI MỘT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VÀ TUYỂN TẬP
NHỮNG MỞ BÀI THAM KHẢO
nghễ thời đại chống Mĩ.
Đề : Phân tích khổ thơ đầu của bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” của Huy Cận.
Chàng Huy Cận khi xưa hay sầu lắm
Nỗi nhớ thương không biết đã tan chưa?

(Mai sau)
Trước cách mạng tháng Tám, thơ Huy Cận thường u sầu ảo não. Nhưng từ khi
cách mạng tháng Tám thành công đã tiếp thêm cho thơ ông một luồng sinh khí
mới, những trang thơ dạt dào niềm vui khi viết về cuộc sống mới, con người mới.
Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” là một tác phẩm mang cảm xúc như thế. Nó đã ghi
lại hành trình đẹp đẽ của đoàn thuyền: ra khơi lúc hoàng hôn, đánh cá lúc trăng lên
và trở về lúc bình minh. Nhưng có lẽ khung cảnh đẹp đẽ và hùng vĩ nhất là lúc
đoàn thuyền ra khơi được thể hiện rõ trong khổ thơ đầu.
Đề : Phân tích nhân vật Chí Phèo trong bài thơ cùng tên của Nam Cao.
Khi “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố và “Bước đường cùng” của Nguyễn Công Hoan ra
đời, tôi chắc ít ai nghĩ rằng, thân phận người nông dân dưới ách đế quốc phong
kiến lại có thể có một nỗi khổ nào hơn những nỗi khổ của chị Dậu, anh Pha.
Nhưng khi Chí Phèo bước ra từ những trang sách của Nam cao, thì người ta mới
nhận ra rằng đây là hiện thân đầy đủ những gì gọi là khốn khổ, tủi nhục nhất của
người dân cùng ở một nước thuộc địa.
Bài tập : Cảm nhận về nhân vật Vũ Nương trong t/p “Chuyện người con gái
Nam Xương”
Mở bài 1: Thuý Kiều là nhân vật chính trong tác phẩm "Truyện Kiều" của Nguyễn
Du. Người đọc có thể cảm nhận được một phần số phận của nhân vật qua các đoạn
trích học trong sách giáo khoa Ngữ văn lớp 9. Đó là các đoạn trích "Chị em Thuý
Kiều"; "Mã Giám Sinh mua Kiều" và "Kiều ở lầu Ngưng Bích".
3
HƯỚNG DẪN MỞ BÀI MỘT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VÀ TUYỂN TẬP
NHỮNG MỞ BÀI THAM KHẢO
Mở bài 2: Nguyễn Thành Long là một cây bút chuyên về truyện ngắn. Ông đã rất
thành công ở các tác phẩm khai thác đề tài về những con người lao động mới trong
công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Một trong những tác phẩm tiêu biểu của ông
là truyện ngắn "Lặng lẽ Sa Pa". Tác phẩm không chỉ vẽ ra một bức tranh thiên
nhiên đẹp và thơ mộng mà còn là lời ca ngợi những con người đang ngày đêm miệt
mài lao động cống hiến cho Tổ quốc.

=> Đây là cách mở bài gián tiếp: Khái quát sự nghiệp sáng tác của tác giả đến tác
phẩm cụ thể.
Mở bài 3:
Được xây dựng theo một cốt truyện dân gian "Chuyện người con gái Nam Xương"
của Nguyễn Dữ có thể coi là một tác phẩm hay nhất trong cuốn "Truyền kỳ mạn
lục". Nhân vật chính của tác phẩm là Vũ Thị Thiết (Vũ Nương) - một người con
gái quê ở Nam Xương đẹp người đẹp nết. Không chỉ có vậy, khi nhắc đến nhân vật
này người đọc không thể quên được nỗi oan khổ vô bờ mà nàng phải chịu vì người
chồng đa nghi thô bạo.
=> Đây là cách mở bài gián tiếp: Dẫn dắt vấn đề kèm theo sự đánh giá của người
viết.
4.Nguyễn Duy thuộc thế hệ nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ
cứu nước. Nguyễn Duy nổi tiếng với các bài thơ như : “Tre Việt Nam”, “Hơi ấm ổ
rơm”, Hiện nay, Nguyễn Duy vẫn tiếp tục sáng tác, ông viết đều những bài thơ
tài hoa, đậm chất suy tư. “Ánh trăng” (1978) là một trong những bài thơ của
Nguyễn Duy được nhiều người ưa thích bởi tình cảm chân thành, sâu sắc, tứ thơ
bất ngờ, mới lạ :
5, Có một nhà văn đã nói rằng : "Không có câu chuyện cổ tích nào đẹp bằng chính
cuộc sống viết ra". Cuộc chiến tranh chống Mĩ của dân tộc ta với biết bao câu
chuyện đã trở thành huyền thoại được các nhà văn ghi lại như những câu chuyện
4
HƯỚNG DẪN MỞ BÀI MỘT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VÀ TUYỂN TẬP
NHỮNG MỞ BÀI THAM KHẢO
cổ tích hiện đại. Trong số ấy phải kể đến "Chiếc lược ngà" của Nguyễn Quang
Sáng. Nhân vật cô bé Thu tám tuổi có một tình yêu cha đằm thắm, kì lạ, tiêu biểu
cho những điều kì diệu mà những con người Việt Nam đã viết nên.
6.“Trong cái im lặng của Sa Pa [ ], Sa Pa mà chỉ nghe tên, người ta chỉ nghĩ đến
chuyện nghỉ ngơi, có những người làm việc và lo nghĩ như vậy cho đất nước”. Có
những người làm việc và lo nghĩ cho đất nước, đó là những con người lao động
thầm lặng, hi sinh hạnh phúc cá nhân, tìm hạnh phúc trong lao động. Nhân vật anh

thanh niên trong truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” (Nguyễn Thành Long) là một bức
chân dung kí hoạ đẹp đẽ về con người này.
7.Cuộc kháng chiến đã qua đi, người lính trong chiến tranh giờ đây đã về với cuộc
sống hàng ngày. Tưởng như sự bận rộn hôm nay sẽ khiến người ta quên lãng quá
khứ. Nhưng có một lúc nào đó trong đời thường những kỉ niệm chiến tranh lại như
những thước phim quay chậm hiện về. Nguyễn Duy gửi tới bạn đọc thi phẩm “Ánh
trăng” cũng chính là gửi tới bạn đọc thông điệp : Không nên sống vô tình, phải biết
thủy chung nghĩa tình cùng quá khứ.
8.Nhà thơ Nguyễn Duy đã viết :
Ta đi trọn kiếp con người
Vẫn chưa đi hết những lời mẹ ru
Lời ru của mẹ chính là nguồn năng lượng tinh thần để giúp mỗi chúng ta trưởng
thành nên người. Bởi thế cảm xúc về lời ru của mẹ đã đi vào nghệ thuật và thơ ca.
Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm cũng xuất phát từ truyền thống này nhưng có sự sáng
tạo rất mới với Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ.
9.Đọc “Bếp lửa” của Bằng Việt tôi đã mường tượng ra một chàng trai trẻ trong cái
giá lạnh của mùa đông Ki-ép ở đất nước U-crai-na xa xôi đương cặm cụi sưởi ấm
những nguồn thương qua từng chữ, từng câu mà được thắp lên ngọn lửa đượm đà
của một thời thơ ấu đẹp đẽ sống bên người bà yêu dấu Đến nay đã hơn bốn thập
5
HƯỚNG DẪN MỞ BÀI MỘT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VÀ TUYỂN TẬP
NHỮNG MỞ BÀI THAM KHẢO
kỉ kể từ khi bài thơ ra đời, ta thực khó rõ đã có bao nhiêu trái tim rung cảm mỗi khi
đến với “Bếp lửa”. Chỉ biết đằng sau mạch cảm xúc dạt dào của hoài niệm kia sẽ là
gì nếu không phải một tình lan tỏa với cái nóng, cái nồng đượm của “Bếp lửa quê
nhà”, với sự ấm áp, ấp iu của “ngọn lửa tình người”.
10. Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận là một "bài thơ cuộc đời". Bài thơ được
sáng tác năm 1958 nhân một chuyến đi thực tế ở vùng mỏ Hòn Gai, Cẩm Phả.
Thông qua một đêm đánh cá của đoàn thuyền lớn trên biển, tác giả ca ngợi kiểu lao
động mới mẻ của người lao động tràn đầy lạc quan tin tưởng, làm chủ thiên nhiên,

biển cả bao la. Qua bài thơ ta cảm nhận được không khí lao động khẩn trương,
hăng say, nhộn nhịp của miền Bắc thời kì xây dựng CNXH.
11. Phạm Tiến Duật là một trong những nhà thơ tiêu biểu của thế hệ nhà thơ trẻ
những năm kháng chiến chống Mĩ. Bản thân là anh bộ đội Trường Sơn, tác giả
cảm thông và hiểu rõ tâm tình người lính, nhất là người chiến sĩ vận tải dọc
Trường Sơn chở vũ khí, quân trang từ hậu phương lớn ra tiền tuyến lớn. Cùng với
thế hệ thanh niên hăng hái "Xẻ dọc trường sơn đi cứu nước / Mà lòng phơi phới
dậy tương lai" Phạm Tiến Duật mang niềm vui hăm hở của tuổi trẻ ra chiến trường.
Nhà thơ đã tạo cho mình một giọng điệu thơ rất lính : khỏe khoắn, tự nhiên, tràn
đầy sức sống, tinh nghịch tươi vui mà giàu suy tưởng. Bài thơ về tiểu đội xe không
kính là tác phẩm tiêu biểu nhất của giọng thơ ấy, của hồn thơ ấy.
12. Phạm Tiến Duật là một trong những gương mặt xuất sắc của thơ ca Việt Nam
thời chống Mĩ cứu nước. Ông được gọi là "Viên ngọc Trường Sơn của thơ ca" bởi
thi sĩ đã mang cả hào khí thời đại cùng dãy Trường Sơn vào thơ. Đặc biệt mảng
thơ về người lính lái xe của ông đã để lại ấn tượng thật thú vị, đó là "Vết xe lăn"
nóng bỏng trong những bài thơ Trường Sơn thời chống Mĩ. Trong số những vần
thơ thông minh, dí dỏm về người lính lái xe Trường Sơn của Phạm Tiến Duật, phải
6
HƯỚNG DẪN MỞ BÀI MỘT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VÀ TUYỂN TẬP
NHỮNG MỞ BÀI THAM KHẢO
kể đến Bài thơ về tiểu đội xe không kính.
13.Mùa xuân luôn là nguồn cảm hứng vô tận của các thi nhân. Nguyễn Bính đã
từng đánh thức người nhà quê trong mỗichúng ta bằng “Mùa xuân xanh”,Hàn Mạc
Tử thì bâng khuâng xao xuyến nơi đất khách quê người với “Mùa xuân chín” .Còn
‘‘Mùa xuân xuân nho nhỏ’’củaThanh Hải lại là tâm nguyện sau cùngcủa ông về
tình yêu cuộc sống,về khát vọng được cống hiến sức lực của mình cho đất nước
khi ông sắp lâm chung.
14. Nếu là con chim chiếc lá
Thì chim phải hót, lá phải xanh
Lẽ nào vay mà không có trả

Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình
Một nhà thơ đã từng viết như vậy song chỉ đến khi đọc truyện ngắn “Lặng lẽ Sa
Pa” của Nguyễn Thành Long, tiếp xúc với các nhân vật trong tác phẩm đặc biệt là
anh thanh niên ta mới thấy thấm thía hơn ý nghĩa của những vần thơ trên. Anh
thanh niên trong tác phẩm là người có những phẩm chất đáng quí: cởi mở, hiếu
khách, yêu công việc, khiêm tốn và có phong cách thật đẹp.
15. Nguyễn Thành Long là một cây bút có tên tuổi về truyện ngắn được nhiều bạn
đọc ưa thích. Các tác phẩm của ông thường phản ánh các cuộc sống sôi động đang
diễn ra hàng ngày, hàng giờ trên đất nước. Truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” là truyện
ngắn như vậy. Truyện đã khắc hoạ được chân dung của người lao động mới, đó là
anh thanh niên với những phẩm chất đáng quí: cởi mở, hiếu khách, yêu công việc,
khiêm tốn và có phong cách thật đẹp.
16.Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân ta đã góp thêm những
trang vàng vào lịch sử dân tộc. Đã có rất nhiều văn nghệ sẽ đã có được cảm hứng
sáng tác từ đề tài này. Chính vì vậy đây cũng là giai đoạn văn học có nhiều thành
công góp phần làm rạng rỡ nền văn học nước nhà. "Những ngôi sao xa xôi" của nữ
7
HƯỚNG DẪN MỞ BÀI MỘT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VÀ TUYỂN TẬP
NHỮNG MỞ BÀI THAM KHẢO
tác giả Lê Minh Khuê là một trong những đóng góp như vậy. Nhân vật chính của
tác phẩm là Phương Định - một cô gái đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người
đọc.
17.Chúng ta đã từng biết đến hình ảnh những chiến sĩ lái xe Trường Sơn qua tác
phẩm "Bài thơ về tiểu đội xe không kính" của Phạm Tiến Duật. Họ là những chiến
sĩ trẻ trung sôi nổi can trường mang trong mình khát vọng thống nhất non sông. Và
một lần nữa chúng ta lại được gặp hình ảnh những con người gan dạ trẻ trung trên
tuyến đường Trường Sơn qua tác phẩm "Những ngôi sao xa xôi" của Lê Minh
Khuê. Đó là ba cô gái nhỏ nhắn xinh xắn trong một tổ trinh sát mặt đường. Nhân
vật chính trong tác phẩm và cũng là người kể chuyện là Phương Định - một cô gái
Hà Nội. Nhân vật đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng đông đảo bạn đọc.

18.Trong vô số những nạn nhân của xã hội phong kiến có một tầng lớp mà hết thảy
các nhà văn nhân đạo đều đau sót trân trọng và tập chung viết về họ đó là người
phụ nữ. trong số những tác phẩm viết về đề tài này nổi bật nhất phảI kể đến truyện
Kiều của Nguyễn Du ở cuối thế kỉ 18 đầu thế kỉ 19. Nhân vật Thuý Kiều là điển
hình cho những người phụ nữ tài sắc vẹn toàn, đức hạnh thanh cao nhưng lại bị
cuộc đời vùi dập, xô đẩy vào những đau thương bất hạnh. Ta sẽ thấy rõ điều đó
qua các đoạn trích: “Chị em Thuý Kiều”, “Mã giám Sinh mua Kiều”, “Kiều ở lầu
Ngưng Bích”.
19. Là cây bút chuyên về truyện ngắn ,trong chiến tranh Lê Minh Khuê viết về
cuộc sống chiến đấu của tuổi trẻ ở tuyến đường Trường Sơn . “Những ngôi sao xa
xôi” là tác phẩm đầu tay của bà ,được viết năm 1971 giữa lúc cuộc kháng chiến
chống Mỹ của dân tộc đang diễn ra rất ác liệt.Truyện giúp ta hiểu hơn về cuộc
sống của những cô gái thanh niên xung phong trên một cao điểm ở tuyến đường
Trường Sơn .
8
HƯỚNG DẪN MỞ BÀI MỘT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VÀ TUYỂN TẬP
NHỮNG MỞ BÀI THAM KHẢO
20.Gấp lại truyện ngắn “Lặng lẽ Sa pa ”của Nguyễn Thành Long lòng ta cứ xao
xuyến vấn vương trước vẻ đẹp của những con người ,trước những tình cảm chân
thành, nồng hậu trong một cuộc sống đầy tin yêu .Dù được miêu tả ít hay nhiều
nhân vật nào của “Lặng lẽ Sa pa” cũng hiện lên với nét cao quí đáng khâm phục
.Trong đó anh thanh niên làm công tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu đã để lại cho
chúng ta nhiều ấn tượng khó phai mờ .
21.Kim Lân là nhà văn có vốn sống vô cùng phong phú và sâu sắc về nông thôn
Việt Nam.Các sáng tác của ông đều xoay quanh cảnh ngộ và sinh hoạt của người
nông dân . Văn bản “Làng” đươc sáng tác vào thời kỳ đầu của cuộc kháng chiến
chống thực dân Pháp ,với nhân vật chính là ông Hai ,một lão nông hiền lành ,yêu
làng ,yêu nước và gắn bó với kháng chiến .
22. Khoảnh khắc giao mùa có lẽ là khoảnh khắc đẹp đẽ nhất của tự nhiên,nó gieo
vào lòng người những rung động nhẹ nhàng khiến ta như giao hoà, đồng điệu .Khi

chúng ta chưa hết ngỡ ngàng bởi một Xuân Diệu “tựa cửa nhìn xa nghĩ ngợi gì ”
thì đã gặp một Hữu Thỉnh tinh tế ,sâu sắc đến vô cùng qua một thoáng “Sang
Thu” .
23. Cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu n¬ước của dân tộc ta là một bản anh hùng ca
bất diệt.Trong những tháng năm sục sôi khí thế “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước
”ấy nhân dân Miền Bắc đã không tiếc sức người,sức của chi viện cho Miền Nam
ruột thịt. Trong những đoàn quân điệp trùng nối nhau ra trận có chàng trai trẻ
Phạm Tiến Duật .Anh được tôi luyện và trưởng thành trong chiến tranh và trở
thành nhà thơ chiến sỹ .Thơ anh không cuốn hút người đọc bằng ngôn từ mượt
mà,âm điệu du dương mà nó khiến người đọc say bằng chính sự tự nhiên,sống
động,gân guốc,độc đáo và đậm chất lính tráng.“Bài thơ về tiểu đôi xe không kính”
là một thi phẩm tiêu biểu cho hồn thơ đó .
9
HƯỚNG DẪN MỞ BÀI MỘT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VÀ TUYỂN TẬP
NHỮNG MỞ BÀI THAM KHẢO
24.Trong văn học Việt Nam đã có không ít tác phẩm mang tên gọi truyền kỳ hoặc
có tính chất truyền kỳ song được tôn vinh là “ thiên cổ kỳ bút” thì cho đến nay chỉ
có một “Truyền kỳ mạn lục” của Nguyễn Dữ .“Chuyện người con gái Nam
Xương” được rút trong tập những câu chuyện kỳ lạ đó . Nhân vật chính của tác
phẩm là Vũ Nương đã để lại trong lòng người đọc niềm cảm thương sâu sắc.
25. Huy Cận là một trong những nhà thơ tiêu biểu của phong trào Thơ Mới .Sau
cách mạng ông nhanh chóng hoà nhập vào công cuộc kháng chiến vĩ đại và trường
kì của dân tộc.Hoà bình lập lại,từng trang thơ Huy Cận ấm áp hơi thở của cuộc
sống đang lên.Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá”được sáng tác ở Hòn Gai năm 1958
nhân một chuyến đi thực tế dài ngày . Bài thơ thực sư là một bài ca ca ngợi cuộc
sống của những con người lao động mới .
26. Không biết tự bao giờ trăng đã trở thành nàng thơ,thành người bạn tri âm tri kỉ
của biết bao tâm hồn thi sĩ .Với ánh sáng huyền diệu,với chu kì tròn khuyết lạ lùng,
trăng đã gợi cho các thi nhân cổ kim nhiều thi tứ .Trong miền thơ mênh mang ấy,
“ánh trăng ”của Nguyễn Duy như một lời tâm sự chân thành ,đã neo lại trong tâm

hồn người đọc những tâm trạng riêng,những suy ngẫm riêng giàu trăn trở .
27. Tình cảm gia đình, tình yêu đối với quê hương xứ sở là những tình cảm nguyên
sơ nhưng cũng thiêng liêng nhất của con người Việt Nam. Lòng yêu thương con
cái, ước mong thế hệ sau nối tiếp xứng đáng truyền thống của tổ tiên, dân tộc, quê
hương là sự thể hiện cụ thể của tình cảm cao đẹp đó. Nhiều nhà thơ đã giãi bày
những sắc thái tình cảm ấy lên trang giấy. Chúng ta bắt gặp trong bài thơ “nói với
con” của tác giả Y Phương một cách diễn đạt mộc mạc, chân chất của người miền
núi những lời tâm tình thiết tha, những lời dặn dò ân cần, chia sẻ của người cha đối
với con lòng tự hào về con người và quê hương yêu dấu của mình.
28.
Cũng như mùa xuân, mùa thu luôn là đề tài gợi nhiều cảm xúc cho các thi nhân.
10
HƯỚNG DẪN MỞ BÀI MỘT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VÀ TUYỂN TẬP
NHỮNG MỞ BÀI THAM KHẢO
Mỗi người lại có cách nhìn cách miêu tả rất riêng, mang đậm dấu ấn cá nhân của
mình. Có nhà thơ, mùa thu là dáng liễu buồn, là màu áo mờ phai, là tiếng đạp lá
vàng cuả con nai ngơ ngác. Hữu Thỉnh cũng góp vào tuyển tập thơ mủa thu của
dân tộc 1 cái nhìn mới mẻ. Ông là nhà thơ viết nhiều, viết hay về những con người,
cuôc sống ở nông thôn, về mùa thu. Những vẩn thơ thu của ông mang cảm xúc
bâng khuâng vương vấn trước đất trời trong trẻo đang chuyển biến nhẹ nhàng.
Điều này thể hiện rõ qua bài "Sang thu" đc ông sáng tác cuối năm 1977.
29. Bước ra khỏi chiến tranh, mỗi người lính có một ngã rẽ riêng để trở về với
cuộc đời thường nhật. Trong vô vàn cái bãng lặng lẽ trở về ấy, ta bắt gặp như vô
tình cái bãng hình nhà văn Nguyễn Minh Châu. Trở về lặng lẽ, tiếp tục tìm tòi lặng
lẽ, ngòi bút Nguyễn Minh Châu vẫn chứa đựng những khám phá mới mẻ, sâu sắc,
vẫn mang cái nhìn từng trải chắc chắn của con người đã tôi luyện qua lò lửa chiến
tranh. Chính bằng ngòi bút ấy, nhà văn đã dựng lên một “Bến quê” mang ý nghĩa
triết lí, mang đầy trải nghiệm về một đời người. Có lẽ sẽ chẳng ai gấp lại trang
sách “Bến quê” mà không cảm thấy một nỗi buồn bồi hồi, xúc động trào dâng. Có
chút gì đó se sẽ buồn, có chút gì đó se sẽ xót xa, ân hận nhưng những cảm nhận

sâu sắc về vẻ đẹp bình dị, gần gũi của quê hương thì vẫn còn lắng đọng mãi mãi
trong sâu thẳm tâm hồn mỗi người đọc chúng ta.
30. Chủ tịch Hồ Chí Minh - vị cha già kính yêu của dân tộc Việt Nam – đã cống
hiến trọn đời mình vì sự nghiệp giải phóng đất nước. Người ra đi năm 1969, để lại
biết bao nỗi thương nhớ và xót xa cho Tổ quốc. Có nhiều nhà thơ đã viết bài thơ
tưởng nhớ về Bác, và “Viếng lăng Bác” của Viễn Phương là một trong những bài
thơ xuất sắc nhất. Chúng ta hãy cùng đến với bài thơ để cảm nhận được cảm xúc
ấy.
31. Đã là người Việt nam, ai lớn lên mà chẳng mang theo, dù ít, dù nhiều hơi ấm
của những lời ru, những lời yêu thương êm đềm khi xưa mẹ hát. Đã mang trong
11
HƯỚNG DẪN MỞ BÀI MỘT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VÀ TUYỂN TẬP
NHỮNG MỞ BÀI THAM KHẢO
mình dòng máu Việt, ai mà chẳng có một góc tuổi thơ trong sang, hồn nhiên, chập
chờn theo đôi cánh cò trắng ở nơi sâu thẳm hoài niệm, tâm hồn. Chế Lan Viên
cũng vậy, ông cũng là người Việt Nam, dòng máu chảy trong huyết quản ông cũng
mang tên Lạc Hồng, có lẽ vì thế, trong thơ ông, dù là suy ngẫm, dù là triết lí, ta vẫn
gặp lời ru ầu ơ của mẹ, ta vẫn thấy kỉ niệm tuổi thơ nồng cháy, ta vẫn nghe trong
gió thong thả nhịp vỗ cánh cò. Và “Con cò” là bài thơ tiêu biểu cho một hồn thơ
như thế, một bài thơ mà chất triết lí, suy tưởng đã hoà làm một với những lời ca
đẹp đẽ nhất ca ngợi tình mẹ, ca ngợi ý nghĩa của những lời hát ru với cuộc đời mỗi
con người.
33. "Tre xanh, xanh tự bao giờ,
Chuyện ngày xưa đã có bờ tre xanh.
Thân gầy guộc, lá mong manh
Mà sao nên lũy nên thành tre ơi"
("Tre Việt Nam" -Nguyễn Duy)
Tên tuổi của Nguyễn Duy gắn liền với bài thơ "Tre Việt Nam". Với một giọng thơ
mộc mạc chân tình, chất thơ sâu lắng, lời thơ như thủ thỉ, tâm tình, những tác phẩm
của Nguyễn Duy đã để lại trong lòng người đọc những ấn tượng sâu sắc, đẹp đẽ.

Bài thơ "Ánh trăng" là một trong những bài thơ hay của Nguyễn Duy được viết
trong những năm đầu sau giải phóng. Cũng từ chất thơ ấy, giọng thơ ấy, nhà thơ đã
đưa vào bài thơ những trải nghiệm, những triết lý của một cuộc đời chiến đấu, gắn
bó với quê hương, cuộc sống. Qua đó, nhà thơ muốn gửi gắm đến mọi người một
bài học về lòng ân nghĩa, thủy chung.
34. Con cò là hình ảnh quen thuộc với làng quê Việt Nam tự bao đời. Chính vì thế
mà từ lúc nào không biết, hình ảnh cò đã đi vào ca dao, dân ca Việt Nam một cách
bình thường nhưng lại mang ý nghĩa sâu sắc biểu trưng cho hình tượng người phụ
nữ Việt Nam chịu thương chịu khó. Và cũng có khi hình ảnh cò được mượn để ví
cho thân phận người phụ nữ thấp bé trước xã hội phong kiến lúc bấy giờ. Cảm
12
HƯỚNG DẪN MỞ BÀI MỘT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VÀ TUYỂN TẬP
NHỮNG MỞ BÀI THAM KHẢO
nhận từ tình mẹ thiêng liêng, cảm nhận vẻ đẹp sâu sắc của hình ảnh cò, tác giả Chế
Lan Viên đã mượn chất liệu là những bài ca dao, dân ca Việt Nam để dệt nên bài
thơ "Con cò" ca ngợi tình mẫu tử thiêng liêng và nỗi nhọc nhằn nuôi con khôn lớn
của người phụ nữ, người mẹ. Bài thơ đã nhanh chóng được mọi người biết đến và
trở thành một trong những tác phẩm tiêu biểu viết về tình mẹ.
35. Nguyễn Thành Long là một trong những cây bút văn xuôi đáng chú ý trong
những năm 60 – 70, chỉ chuyên viết về truyện ngắn và kí. “Lặng lẽ Sa Pa” là một
truyện ngắn nhẹ nhàng có cốt truyện đơn giản nhưng thật thú vị và ẩn chứa bên
trong nhiều ý vị sâu sắc. Tác phẩm như một bài thơ về vẻ đẹp trong cách sống và
suy nghĩ của những con người lao động bình thường mà cao cả, những con người
đầy quan tâm, đầy trách nhiệm đối với đất nước mà tiêu biểu là anh thanh niên làm
công tác quan trắc khí tượng. Nhân vật anh thanh niên chỉ hiện ra trong chốc lát
nhưng vẫn là điểm sáng nổi bật nhất của bức tranh về phẩm chất và tâm hồn tốt
đẹp của con người mới trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc mà
tác giả tập trung thể hiện.
36.
Cách 1

- Chính Hữu là nhà thơ quân đội trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Pháp.
- Phần lớn thơ ông hướng về đề tài người lính với lời thơ đặc sắc, cảm xúc dồn
nén, ngôn ngữ hàm súc, cô đọng giàu hình ảnh
- Bài thơ “Đồng chí” là một trong những bài thơ viết về người lính hay của ông.
Bài thơ đã diễn tả thật sâu sắc tình đồng chí gắn bó thiêng liêng của anh bộ đội thời
kháng chiến.
Cách 2:
Trong cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc vĩ đại, hình ảnh người lính mãi mãi là hình
ảnh cao quý nhất, đẹp đẽ nhất. Hình tượng người lính đã đi vào lòng người và văn
13
HƯỚNG DẪN MỞ BÀI MỘT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VÀ TUYỂN TẬP
NHỮNG MỞ BÀI THAM KHẢO
chương với tư thế, tình cảm và phẩm chất cao đẹp. Một trong những tác phẩm ra
đời sớm nhất, tiêu biểu và thành công nhất viết về tình cảm của những người lính
Cụ Hồ là “Đồng chí” của Chính Hữu. Bằng những rung động mới mẻ và sâu lắng,
bằng chính sự trải nghiệm của người trong cuộc, qua bài thơ “Đồng chí”, Chính
Hữu đã diễn tả thật sâu sắc tình đồng chí gắn bó thiêng liêng của anh bộ đội thời
kháng chiến.
37 Huy Cận là nhà thơ nổi tiếng trong phong trào Thơ mới. Sau CM thơ Huy Cận
tràn đầy niềm vui, niềm tin yêu cuộc sống mới.
-Thiên nhiên vũ trụ là nguồn cảm hứng dồi dào trong thơ Huy Cận và nó mang
những nét đẹp riêng.
- Một trong những bài thơ được nhiều người yêu thích nhất là bài “ Đoàn thuyền
đánh cá” được viết năm 1958 tại vùng biển Quảng Ninh. Với bút pháp lãng mạn
kết hợp hiện thực và nhiều hình ảnh kì vĩ, tráng lệ ,bài thơ đã ca ngợi thiên nhiên
vũ trụ và con người lao động trong cuộc sống mới ở miền Bắc thời kỳ xây dụng
chủ nghĩa xã hội.
38. Bài thơ “Đồng chí” ra đời vào đầu năm 1948, sau chiến dịch Việt Bắc của quân
và dân ta đánh thắng cuộc tiến công quy mô lớn của thực dân Pháp cuối năm 1947
lên khu căn cứ địa Việt Bắc. Nhà thơ Chính Hữu lúc đó là chính trị viên đại đội

thuộc trung đoàn Thủ đô, cùng đơn vị của mình tham gia chiến đấu suốt chiến
dịch. Đầu năm 1948 Chính Hữu viết bài thơ này. Bài thơ là kết quả của những trãi
nghiệm thực va những cảm xúc sâu xa của tác giả với đồng đội trong chiến dịch
Việt Bắc. Bài thơ nói về tình đồng đội, đồng chí thắm thiết, sâu nặng của những
người lính cách mạng mà phần lớn họ xuất thân từ nông dân. Đồng thời bài thơ
cũng thể hện lên hình ảnh chân thực, giản dị mà cao đẹp của anh bộ đội trong thời
kì đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp còn rất khó khăn thiếu thốn.
14
HƯỚNG DẪN MỞ BÀI MỘT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VÀ TUYỂN TẬP
NHỮNG MỞ BÀI THAM KHẢO
39. Phạm Tiến Duật là nhà thơ trẻ và lớn lên “trong sắc áo của anh bộ đội Trường
Sơn” giữa những ngày ác liệt nhất của cuộc chiến tranh nhân dân chống Mỹ.Tiếng
thơ Phạm Tiến Duật hình thành và lớn lên với những bài thơ “ Trường Sơn đông-
Trường Sơn tây, lửa đèn, giửi em cô thanh niên xung phong, nhớ ”đã góp phần
trẻ hoá thơ Việt Nam thời chống Mỹ. Bài thơ “bài thơ về tiểu đội xe không kính”
được rút ra trong tập thơ “vầng trăng-quầng lửa” của tác giả. Trong bài thơ tác giả
đã xây dựng một hìng tượng độc đáo những “chiếc xe không kính” chắn gió vẫn
băng băng trên đường ra trận vì chiến trường miền Nam ruột thịt.
40. Nói đến Nguyễn Đình Chiểu không những là nói đến một nhà thơ yêu nước
tiêu biểu nhất của thời kỳ đất nước ta bị thực dân Pháp xâm lược cuối thế kỷ XIX
mà ông còn được nhân dân biết đến như một nhà thơ lớn, ca ngợi đạo lí làm người,
đề cao tiết hạnh của người phụ nữ, ca ngợi lòng trung hiếu và hành động vị nghĩa
của nam giới mà tác phẩm Lục Vân Tiên là một minh chứng hùng hồn. Lục Vân
tiên - nhân vật chính của tác phẩm, hơn ai hết đã biểu hiện rõ nét lý tưởng của
người anh hùng. Đặc biệt là đoạn trích “Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga” đã
để lại trong lòng người đọc một ấn tượng khó phai mờ về hình ảnh một trang nghĩa
sỹ đánh cướp cứu người.
41. Nói đến thơ trước hết là nói đến cảm xúc và sự chân thành. Không có cảm xúc,
thơ sẽ không thể có sức lay động hồn người, không có sự chân thành chút hồn của
thơ cũng chìm vào quên lãng. Một chút chân thành, một chút lãng mạn, một chút

âm vang mà Chính Hữu đã gieo vào lòng người những cảm xúc khó quên. Bài thơ
" Đồng chí" với nhịp điệu trầm lắng mà như ấm áp, tươi vui; với ngôn ngữ bình dị
dường như đã trở thành những vần thơ của niềm tin yêu, sự hy vọng, lòng cảm
thông sâu sắc của một nhà thơ cách mạng. Phải chăng, chất lính đã thấm dần vào
chất thơ, sự mộc mạc đã hòa dần vào cái thi vị của thơ ca tạo nên những vần thơ
nhẹ nhàng và đầy cảm xúc?
15
HƯỚNG DẪN MỞ BÀI MỘT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VÀ TUYỂN TẬP
NHỮNG MỞ BÀI THAM KHẢO
42.Chúng ta đang sống trong một đất nước hoà bình, được sự dìu dắt, yêu thương
của cha mẹ, được đùa vui dưới mái trường đầy ắp tiếng ca. Chúng ta có thể quên
được chăng những trang sử hào hùng ấy, ngày các lớp cha anh đi trước đã hi sinh
cả tính mạng. Máu của các anh đã nhuộm màu phì nhiêu cho đất nước, sự hi sinh
tươi đẹp cho thế hệ chúng ta ngày hôm nay. Các anh đã hi sinh cả thể xác lẫn tinh
thần, hi sinh cả những hạnh phúc mà lẽ ra các anh phải được hưởng. Chiến tranh,
vùng trời của tan thương và chết chóc. Trong mưa bom lửa đạn, trong chất cay xè
của mùi thuốc súng, tình cảm cao đẹp nhất của tình đồng chí đồng đội trào dâng.
Những bùi ngùi dấu tận đáy lòng của những người cha lên đường chiến đấu gởi lại
quê hương đứa con thân yêu nhất của mình để rồi trong giờ phút hiếm hoi giữa
cuộc hành quân nỗi nhớ con không còn dấu được. Tình cảm thiêng liêng ấy càng
mãnh liệt hơn trong tác phẩm “Chiếc lược ngà” của nhà văn Nguyễn Quang Sáng.
43. - Giới thiệu con đường Trường Sơn trong kháng chiến chống Mĩ - được coi là
biểu tượng anh hùng của cuộc chiến đấu giành độc lập tự do.
- Nhà văn Lê Minh Khuê đã từng là thanh niên xung phong trên tuyến đường TS
máu lửa.
- Những tác phẩm của chị viết về cuộc sống chiến đấu của bộ đội và thanh niên
xung phong ở đây đã gây được sự chú ý của bạn đọc mà truyện ngắn « những ngôi
sao xa xôi » là một trong những tác phẩm ấy.
- Truyện viết về 3 cô gái trong một tổ trinh sát mặt đường làm nhiệm vụ phá bom
trên tuyến đường TS đạn bom khốc liệt. Phương Định, nhân vật kể chuyện cũng là

nhân vật chính để lại nhiều ấn tượng đẹp và tình cảm sâu sắc trong lòng người đọc.
44. Cách 1 :
- Cuộc kháng chiến chống Mĩ đã đi qua… nhưng ánh sáng chói lọi của nó vẫn
luôn tồn tại cùng với lịch sử dân tộc ta qua các tác phẩm văn học như… Và có
những con người bình dị, đã làm nên cuộc kháng chiến ấy, đó là những người lính,
16
HƯỚNG DẪN MỞ BÀI MỘT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VÀ TUYỂN TẬP
NHỮNG MỞ BÀI THAM KHẢO
những cô thanh niên xung phong, những chiến sĩ vô danh…. « Những ngôi sao xa
xôi » viết về những con người như vậy. Ba cô gái thanh niên họp thành một tổ
trinh sát mặt đường….
Họ đã sống và chết.
Giản dị và bình tâm
Không ai nhớ mặt đặt tên
Nhưng họ đã làm nên đất nước.
Cách 2 :
- Truyện « những ngôi sao xa xôi » của Lê Minh Khuê được viết năm 1971, khi
cuộc kháng chiến chống Mĩ đang diễn ra vô cùng ác liệt.
- Truyện kể lại cuộc sống của ba cô gái thanh niên xung phong làm công tác trinh
sát và phá bom thông đường trên một cao điểm của Trường Sơn những năm tháng
chống Mĩ. Qua đó thể hiện và ca ngợi tâm hồn và phẩm chất cao đẹp của những
người con gái Việt Nam thời chống Mĩ : Hồn nhiên, trong sáng trong cuộc sống,
dũng cảm trong chiến đấu và luôn lạc quan trước tương lai.
- Họ đã để lại một ấn tượng rất sâu sắc, giúp người đọc nhận ra rằng trong chiến
thắng vinh quang của dân tộc trước một cường quốc lớn, có những con người làm
việc và hiến dâng cả tuổi xuân, cả máu của mình cho đất nước.
45. - Mùa thu quê hương là đề tài gợi cảm xúc đối với thi nhân song mỗi người
cảm xúc về mùa thu theo cảm nhận riêng của mình. Với nhà thơ Hữu Thỉnh,
khoảnh khắc giao mùa từ hạ sang thu đã rung động hồn thơ để thi sĩ vẽ nên một
bức tranh thơ: “Sang thu” thật hay.

- Bài thơ được viết theo thể thơ năm chữ : nhịp nhàng, khoan thai, êm ái, trầm lắng
và thoáng chút suy tư… thể hiện một bức tranh thu trong sáng, đáng yêu ở vùng
nông thôn đồng bằng Bắc Bộ.
17
HƯỚNG DẪN MỞ BÀI MỘT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VÀ TUYỂN TẬP
NHỮNG MỞ BÀI THAM KHẢO
46. Sinh ra và lớn lên trên mảnh đất Trùng Khánh - Cao Bằng ,thấm nhuần những
tinh hoa, cái đẹp của dân tộc Tày , Y Phương (1948) là một nhà thơ tiêu biểu cho
các dân tộc miền núi ."Thơ Y Phương như một bức tranh thổ cẩm đan dệt nhiều
màu sắc khác nhau ,phong phú và đa dạng ,nhưng trong đó có một màu sắc chủ
đạo ,âm điệu chính là bản sắc dân tộc rất đậm nét và độc đáo .Nét độc đáo đó nằm
ở cả nội dung và hình thức .Với Y Phương ,thơ của dân tộc Tày nói riêng và thơ
Việt Nam nói chung có thêm một giọng điệu mới ,một phong cách mới "( Từ điển
tác giả ,tác phẩm văn học Việt Nam ).
47. Cuộc kháng chiến chống Pháp đã đi qua hơn 50 năm nhưng vẫn để lại những
dấu ấn ko thể mờ phai về những năm tháng hào hùng của dân tộc. trong những
năm tháng ấy đã nảy sinhbiết bao h/ả đẹp mà đẹp nhất là h/ả ng lính & t/c đồng chí
đồng đội của họ. Bên cạnh những bài thơ nổi tiếng một thời như Nhớ (Hồng
Nguyên), Tây tiến (Quang Dũng) thì Đồng chí của Chính Hữu cũng là một thi
phẩm đặc sắc.
48. “ Dẫu súng đạn nặng đường ra hỏa tuyến
Đi đường dài em giữ Truyện Kiều theo”
( Chế Lan Viên)
Trải qua mấy trăm năm với bao thử thách giông tố của thời gian Truyện Kiều của
ND vẫn giữ vị trí hàng đầu trong nền văn học dân tộc. Một trong mhững ngyên
nhân làm cho TK có sức sống lâu bền trong lòng bạn đọc là vì nhiều nhân vật của
ND đã trở thành bất tử, người đọc nhớ nhân vật hơn cả cốt truyện. Đó chính là do
nghệ thuật miêu tả nhân vật của ND. Đoạn trích……… sẽ giúp ta hiểu rõ điều đó.
49. Có một nhà thơ mà người VN không ai là không yêu mến, có một truyện thơ
mà hơn 200 năm qua ko mấy người VN không thuộc lòng nhiều đoạn hay vài câu.

Người ấy, thơ ấy đã trở thành niềm tự hào của dân tộc VN , đúng như THữu đã
ngợi ca:
18
HƯỚNG DẪN MỞ BÀI MỘT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VÀ TUYỂN TẬP
NHỮNG MỞ BÀI THAM KHẢO
“ Tiếng thơ ai động đất trời
Nghe như non nước vọng lời nghìn thu
Ngàn năm sau nhớ Nguyễn Du
Tiếng thương như tiếng mẹ ru những ngày”
50. Khi nói đến tác giả của TK, ko chỉ nhân dân lao động mà tất cả các nhà văn,
nhà nghiên cứu đều thốn nhất tên gọi: “ Đại thi hào dân tộc”. Với “con mắt trông
thấu sáu cõi & tấm lòng nhĩ tới muôn đời” (Mộng Liên Đường), ND nổi tiếng
trước hết bởi cái tâm của một ng luôn nghĩ đến nhân dân, luôn bênh vực cho nhg
cuộc đời, những số phận éo le, oan trái, đặc biệt là ng phụ nữ trong XH cũ. Những
câu thơ của ND sở dĩ có thể khắc sâu trong lòng đọc như vậy còn bởi trong TK ông
đã bộc lộ sự tài hoa, sắc sảo trong việc miêu tả nhân vật. Đoạn trích….
51. ND là một bậc thầy về tả cảnh. Nhiều câu thơ tả cảnh của ông có thể coi như là
chuẩn mực cho vẻ đẹp của thơ ca cổ điển. ND ko chỉ giỏi về tả cảnh mà còn giỏi
về tả tình, tả tâm trạng. tròn quan niệm của ông, hai yếu tố tình & cảnh ko tách rời
nhau mà luôn đi liền với nhau, bổ sung cho nhau. Đoạn trích KƠLNB là sự kết hợp
giao hòa của hai yếu tố này.
52. Chỉ là một tiếng gà mái nhảy ổ cục tác trong nắng trưa, chỉ là một bếp lửa chờn
vờn trong sương sớm,…mà có biết bao nghĩa tình, mà sao tha thiết, lắng sâu đến
thế! Thì ra, có khi nhg điều nhỏ nhoi, giản dị nhất lại ẩn chứa tâm tình, chắt đọng
những điều thiêng liêng, là hiện hình của nhg t/c thiết tha chân thành, ko thể nào
quên. Tiếng gà trưa đánh thức trong XQ nhg kỉ niệm về một thời thơ ấu sống trong
tình yêu thương của bà. Còn với Bằng Việt, Bếp lửa lại trở thành một hình ảnh
biểu trưng cho sự ấm áp nồng đượm của tình bà cháu.
53. Nguyễn Du là một nhà thơ lớn của dân tộc. ông đã đóng góp cho kho tàng văn
họcVN nhiều tác phẩm đặc sắc, đặc biệt là Truyện Kiều. Đó là một trong số những

đỉnh cao chóingời của nền văn học VN, cũng nhơ Văn học thế giới. TK không chỉ
19
HƯỚNG DẪN MỞ BÀI MỘT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VÀ TUYỂN TẬP
NHỮNG MỞ BÀI THAM KHẢO
thành công về mặt nội dung mà còn đặc sắc về mặt nghệ thuật. Đáng chú ý là bút
pháp tả cảnh ngụ tình được thể hiện khá rõ qua đoạn trích KƠLNB, tiêu biểu nhất
là tám câu thơ cuối.
54. Ra đời cách đây hơn 50 năm, nhưng truyện ngắn Chiếc lược ngà của nhà văn
Nguyễn Quang Sáng, mỗi lần đọc lại vẫn đem đến cho chúng ta niềm xúc động lạ
thường. Sức hấp dẫn của tác phẩm ko phải chỉ ở cốt truyện ít nhiều li kì, hay tính
cách n.vật khác lạ mà chính là ở nội dung sâu sắc & cảm động của câu chuyện:
Tình cha con sâu nặng trong hoàn cảnh éo le của chiến tranh.
55. Mùa xuân vốn là đề tài vô tận của thi nhân xưa & nay. Nếu như họa sĩ dùng
đường nét & sắc màu, nhạc sĩ dùng giai điệu & âm thanh thì thi sĩ lại dùng ngôn từ
để diễn tả cảm xúc của mình- đặc biệt là tình yêu thiên nhiên, yêu cảnh sắc quê
hương. Ta đã từng bắt gặp một sắc cỏ xuân non tơ trong thơ ND, một nét xuân chín
rạo rực của thi sĩ họ Hàn, hay một mùa xuân xanh tươi tắn nhẹ nhàng trong thơ
NBính. Và xúc động biết bao khi ta được hòa mình vào Mùa xuân nho nhỏ của nhà
thơ xứ Huế – Thanh Hải để rồi thêm hiểu & yêu cuộc sống hơn.
56. Từ ngàn đời nay văn chương đã dành bao nhiêu lời đẹp ý hay để nói về người
mẹ, về tình mẫu tử, nhưng đề tài quen thuộc ấy vẫn ko bao giờ là chuyện xưa cũ.
Với tuổi ấu thơ, người mẹ, tình mẹ lại luôn gắn liền với lời ru. Dòng sữa & lời hát
ru ngọt ngào của mẹ đã nuôi đứa trẻ lớn lên “Sữa nuôi phần xác, hát nuôi phần
hồn”(Nguyễn Duy). Tình mẹ & ý nghĩa của lời ru đối với cuộc đời mỗi con ng đã
được nhà thơ Chế Lan Viên gửi gắm trong những vần thơ nhẹ nhàng mà đậm chất
triết lí: Con cò.
57. Quê hương là gì hả mẹ
Mà cô giáo dạy phải yêu
Quê hương là gì hả mẹ
Ai đi xa cũng nhớ nhiều

20
HƯỚNG DẪN MỞ BÀI MỘT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VÀ TUYỂN TẬP
NHỮNG MỞ BÀI THAM KHẢO
(Đỗ Trung Quân)
Trong trái tim mỗi con người luôn có một khoảng dành riêng cho quê hương, tình
cảm ấy dạt dào cháy bỏng & có sức sống mãnh liệt, bền bỉ. Đặc biệt trong hoàn
cảnh khó khăn, nguy hiểm, tình cảm ấy càng tỏa sáng rạng ngời. Với ngòi bút sắc
sảo chân thực cùng tâm hồn đồng cảm sâu sắc, nhiều nhà văn VN hiện đại đã khắc
họa thành công hình ảnh con ng VN có tình yêu làng quê tha thiết. Nhưng có
lẽthành công hơn cả là nhà văn KL với n.v ông Hai trong truyện ngắn Làng: một
lão nông nghèo luôn nặng lòng với quê hương, tình quê ấy gắn bó hòa nhập trong
tình yêu đát nước.
58. Thơ xưa cũng như nay, thiên nhiên luôn là nguồn cảm hứng sáng tác vô tận cho
các nhà văn, nhà thơ. Đặc biệt là ánh trăng. Xưa, Lý Bạch khi đối diện với vầng
trăng đã giật mình thảng thốt nhớ cố hương. Nay, Nguyễn Duy, một nhà thơ tiêu
biểu cho thế hệ trẻ sau năm 1975 cũng góp vào mảng thơ thiên nhiên một ánh
trăng.Và đối diện trước vầng trăng, người lính đã giật mình về sự vô tình trước
thiên nhiên, vô tình với những kỉ niệm nghĩa tình của một thời đã qua. Bài thơ
“Ánh trăng” giản dị như một niềm ân hận trong tâm sự sâu kín ấy của nhà thơ.
59. Ta gặp đâu đây ngòi bút tài hoa của Nguyễn Duy trong tác phẩm : “Tre Việt
Nam”, “Hơi ấm ổ rơm” Nhưng khi hoà bình lập lại, ông đã chuyển sang một
trang mới viết về sự chuyển mình của đất nước, của con người cuộc sống đời
thường đang che lấp mất dần những điều đáng quý mà họ vốn có. Bài thơ “Ánh
trăng” là một bài thơ tiêu biểu cho chủ đề đó. Bài thơ như một lời tự nhắc nhở của
tác giả về những năm tháng gian lao đã qua của cuộc đời người lính gắn bó với
thiên nhiên đất nước đồng thời thức dậy trong tâm hồn người lính lòng trung hiếu
trọn vẹn với nhân dân.
21