TIẾT 7
PHONG TRÀO CÔNG NHÂN VÀ
SỰ RA ĐỜI CỦA CHỦ NGHĨA MÁC
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức
– Buổi đầu của phong trào công nhân: đập phá máy, bãi
công trong buổi đầu thế kỷ XIX.
– C. Mác và Anghen và sự ra đời của chủ nghĩa xã hội
khoa học.
– Phong trào công nhân vào những năm 1848 – 1870.
2. Tư tưởng
– Lòng biết ơn các nhà sáng lập ra chủ nghĩa xã hội
khoa học.
– Giáo dục tinh thần quốc tế chân chính, tinh thần đoàn
kết đấu tranh của giai cấp công nhân.
3. Kỹ năng
– Biết phân tích, nhận định về quá trình phát triển của
phong trào công nhân vào thế kỷ XIX.
– Bước đầu rèn luyện làm quen với văn kiện lịch sử –
Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản.
II. CHUẨN BỊ BÀI GIẢNG
– Tìm hiểu tranh ảnh trong sách giáo khoa.
– Ảnh chân dung C. Mác và Anghen.
– Bản tuyên ngôn của Đảng Cộng sản.
– Tài liệu tham khảo.
o Sách giáo viên Sử 8 + SGK Sử.
o Đại cương lịch sử thế giới.
o Lịch sử thế giới cận đại.
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC
1. Ổn định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ: Bài 3 – tiết 2
Câu hỏi: Vì sao các nước tư bản phát triển đẩy mạnh
việc xâm chiếm thuộc địa? Kết quả?
Giáo viên nhận xét
3. Giảng bài mới
Vào bài: Cách mạng Công nghiệp Anh bắt đầu từ nửa
sau thế kỷ XVIII đã gây nên những chuyển biến căn bản
trong việc phát triển của sức sản xuất và quan hệ sản xuất.
Trong xã hội, mâu thuẫn giữa tư sản và vô sản ngày càng
nặng nề, vì vậy đã đưa tới những cuộc đấu tranh của giai
cấp vô sản chống lại giai cấp tư sản, giải phóng người lao
động khỏi ách áp bức, bóc lột. Giai cấp công nhân lãnh đạo
cuộc đấu tranh, trong phong trào đấu tranh của công nhân,
CNXHKH ra đời đã đưa phong trào công nhân là một bước
mới. Hôm nay chúng ta hãy cùng tìm hiểu “Phong trào
công nhân và sự ra đời của chủ nghĩa Mác”.
Các hoạt động của thầy – trò
Tiết 7:
I. PHONG TRÀO CÔNG NHÂN NỬA ĐẦU THẾ KỶ
XIX
Hoạt động 1: Nội dung
– Nguyên nhân dẫn đến phong
trào đấu tranh của công nhân.
– Các hình thức đấu tranh.
– Kết quả.
Giáo viên: Cùng với sự phát triển
1. Phong trào đập
phá máy móc và bãi
công
Nguyên nhân
Lòng tham lợi
của công nghiệp, giai cấp công
nhân hình thành ở Anh và ngày
một tăng nhanh ở một số nước
khác.
Phỏng vấn: Vì sao ngay lúc mới ra
đời giai cấp công nhân đã đấu
tranh chống lại chủ nghĩa tư bản?
(Bị bóc lột nặng nề, phải làm
việc từ 14 16h mỗi ngày. Trong
điều kiện lao động vất vả, tiền
lương thấp, điều kiện ăn ở tồi
tàn,…)
Giáo viên: Cuộc cách mạng công
nghiệp làm cho số công nhân ngày
một đông đảo và tập trung nhưng
nhuận sự bóc lột càng
tăng đời sống công
nhân khổ cực.
không cải thiện đời sống cho họ.
Tình cảnh họ tồi tệ và sa sút. Ngày
lao động của công nhân kéo dài từ
14 16h và chỉ được lãnh đồng
lương chết đói. Lao động trẻ em và
phụ nữ được sử dụng rộng rãi
trong những điều kiện khắc nghiệt:
nơi sản xuất rất nóng vào mùa hè
và lạnh vào mùa đông. Không khí
lao động nặng nề, môi trường bị ô
nhiễm người lao động mắc một
số bệnh: đau xương sống, chân đi
vòng kiềng, vẹo xương, nhiều
bệnh hiểm nghèo khác, người lao
động không thọ quá 40 tuổi. Họ
còn bị nạn thất nghiệp đe dọa do
những cuộc khủng hoảng kinh tế
gây nên sẵn sàng hất họ ra hè phố
Trước tình cảnh trên mâu thuẫn
giữa giai cấp vô sản và tư sản là
điều không thể tránh khỏi và ngày
càng trở nên gay gắt.
Vì sao công nhân lại đập phá máy
móc? Hành động này thể hiện sự
nhận thức như thế nào của công
nhân?
Giáo viên: Mâu thuẫn giữa tư sản
và vô sản càng gay gắt thì công
nhân càng đứng dậy đấu tranh
giành chính quyền lợi cho mình.
Hình thức phản kháng sơ khai của
người công nhân là những cuộc
bạo động tự phát chống lại việc áp
dụng máy móc, họ cho rằng nguồn
gốc của nỗi khổ đau chính là máy
móc. Vì vậy, phong trào phá máy
móc, đập phá, đốt xưởng lan tràn
rất nhanh trong các trung tâm công
nghiệp. Nhưng dần họ thấy rằng
máy móc không phải là kẻ thù thực
sự và hậu quả của những cuộc phá
máy là sự trấn áp của giai cấp nắm
chính quyền. Họ tiến lên một bước
cao hơn là đấu tranh bãi công và
xây dựng công đoàn.
Hình thức đấu
tranh
– Đập phá máy
móc.
– Đốt công xưởng.
– Bãi công.
Kết quả
– Thất bại
– Thành lập công
đoàn
Trong những năm 20 – 30 của
thế kỷ XIX các ngành lao động ở
Anh đều tổ chức công đoàn với
chủ trương là bảo vệ nhân công,
chống những hoạt động bạo ngược
của giai cấp tư sản.
Phỏng vấn:
Phong trào đấu tranh của công
nhân với những hình thức đấu
tranh như thế nào? (đập phá
máy móc, đốt phân xưởng, bãi
công).
Mục đích của các công đoàn là
gì? (đòi tăng lương, giảm
giờ làm, cải thiện điều kiện
2. Phong trào công
nhân trong những
năm 1830 – 1840.
Nguyên nhân
Giai cấp công nhân
phát triển ý thức
đấu tranh càng cao.
làm việc).
Việc đấu tranh đập phá máy có
đưa đến thành công trong cuộc
đấu tranh chống tư sản hay
không?
(đều bị thất bại, bị đàn áp của
giai cấp tư sản thành lập các
công đoàn)
Hoạt động 2: Nội dung
– Nhận thức của giai cấp công
nhân phát triển dẫn đến
những cuộc đấu tranh mới.
– Kết quả các cuộc đấu tranh.
Trình bày Giáo viên: Qua quá
trình đấu tranh, giai cấp công nhân
Phong trào đấu
tranh
– 1831 công nhân
dệt thành phố
Lion (Pháp) khởi
nghĩa.
– 1844 công nhân
dệt vùng Sơ lê
din (Đức).
– 1836 – 1847
Phong trào Hiến
chương ở Anh.
dần dần có ý thức và tổ chức hơn,
họ tiến hành những cuộc đấu tranh
với quy mô lớn hơn chống lại
không riêng một chủ xưởng mà
với toàn bộ giai cấp tư sản, đòi hỏi
không riêng quyền lợi kinh tế mà
còn có yêu cầu chính trị rõ rệt.
Phỏng vấn: Từ những năm 30 của
thế kỷ XIX giai cấp công nhân như
thế nào?
(Trở thành một lực lượng xã
hội độc lập) trực tiếp chống lại
giai cấp tư sản.
Trình bày Giáo viên: Một số công
nhân dệt thành phố Lion Pháp –
Kết quả
– Đều thất bại
trung tâm công nghiệp lớn sau
Paris với 30.300 công nhân dệt
sống rất khổ cực, họ đã đòi tăng
lương nhưng không được chủ chấp
nhận nên đứng lên đấu tranh làm
chủ thành phố trong 4 ngày.
Em hiểu câu khẩu hiệu “Sống
trong lao động, chết trong chiến
đấu” là như thế nào?
Giáo viên: Câu khẩu hiệu có ý
nghĩa quyền được lao động không
bị bóc lột và quyết tâm chiến đấu
để bảo vệ quyền lao động của
mình.
Năm 1844 sự kiện gì xảy ra?
Ý nghĩa
– Sự trưởng thành
của phong trào
công nhân quốc
tế.
– Tạo tiền đề cho
sự ra đời lý luận
cách mạng
( công nhân dệt vùng Sơ-đê-lin
Đức khởi nghĩa).
Phỏng vấn:
Từ 1836 – 1847?
(Phong trào hiến chương ở
Anh)
Kết quả phong trào đấu tranh của
các nước Châu Âu trong nửa đầu
thế kỷ XIX? (đều bị thất bại).
Giáo viên: Cuộc khởi nghĩa Lion ở
Pháp 1831, phong trào Hiến
chương ở Anh 1836 – 1847 và
cuộc khởi nghĩa Sơ-lê-din ở Đức
1844 đánh dấu thời kỳ đấu tranh
có tính chất độc lập của giai cấp
công nhân.
Vì sao những cuộc đấu tranh của
công nhân mạnh mẽ mà không đi
đến thắng lợi? Nguyên nhân?
Trình bày Giáo viên: Những cuộc
đấu tranh bị thất bại vì nó bộc lộ
những hạn chế chưa có một đường
lối đấu tranh khoa học chính xác,
chưa có một tổ chức lãnh đạo sáng
suốt của giai cấp công nhân.
Sự ra đời của CNCSKH mà người
sáng lập vĩ đại là C. Mác và
Anghen đã đặt cơ sở lý luận cho
việc giải quyết những yêu cầu của
công nhân.
Các cuộc đấu tranh của công nhân
có ý nghĩa lịch sử như thế nào?
(đánh dấu bước trưởng thành về
tư tưởng nhận thức của phong trào
công nhân; tạo tiền đề cho sự ra
đời của lý luận cách mạng).
4. Củng cố
Cho học sinh làm bài tập:
Câu hỏi:
Phong trào công nhân ở các nước Châu Á trong những
năm 1830 – 1840 có những điểm gì khác phong trào
công nhân nhận thức trước đó?
Nêu các sự kiện chủ yếu về phong trào công nhân trong
những năm 1830 – 1840?
5. Dặn dò
– Xem lại bài + học thuộc bài.
– Trả lời câu hỏi bài tập.
– Đọc trước phần II và trả lời câu hỏi.
– Làm bài tập câu hỏi trang 36.