CHÂM CỨU ĐIỀU TRỊ ĐỘT QUỴ docx
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (101.16 KB, 5 trang )
CHÂM CỨU ĐIỀU TRỊ ĐỘT QUỴ
Cũng giống như đối với nhiều phương pháp y học cổ truyền Trung Hoa khác,
trong một thời gian rất dài trong lịch sử, hầu hết các bác sỹ và bệnh nhân Trung
Quốc đều tin tưởng chắc chắn rằng châm cứu có hiệu quả điều trị đối với đột quỵ.
Các bác sỹ Trung Quốc sử dụng châm cứu để cải thiện tình trạng chức năng vận
động, ngôn ngữ, và các chức năng khác nữa, cho bệnh nhân sau khi bị đột quỵ.
Trong những năm gần đây, ở Trung Quốc, người ta đã tiến hành nhiều nghiên cứu
về châm cứu. Điều lý thú là người ta thấy nghiên cứu ở một số nước đều chi kết
quả thuận lợi đối với châm cứu giống như nhau, tất cả các nghiên cứu xuất phát từ
Trung Quốc, Nhật Bản, Hồng Kông, và Đài Loan đều cho kết quả dương tính
(trước tháng sáu năm 1995). Hơn nữa, không có một thử nghiệm (châm cứu hoặc
không châm cứu) đã công bố nào, ở Trung Quốc hoặc Nga/Liên xô cũ, cho thấy
điều trị thử là không hiệu quả (tất cả đều cho thấy là điều trị có hiệu quả). Mặc dù
hầu như tất cả các thử nghiệm về châm cứu cho đột quỵ thực hiện tại Trung Quốc
đều cho thấy một dự hậu thuận lợi, và mặc dù quan điểm của người Trung Hoa về
châm cứu vẫn rất là thuận lợi, nhưng có một khảo sát đã cho thấy chỉ có 66% bác
sỹ Trung Quốc sử dụng châm cứu như là một biện pháp điều trị đột quỵ thường
quy, chỉ có 63% cho là châm cứu có kết quả, và có tới 36% nghĩ rằng tác dụng của
châm cứu là không rõ ràng lắm.
Có một tổng quan hệ thống (systemic review) Cochrane bao hàm 14 thử nghiệm
(10 thử nghiệm thực hiện tại Trung Quốc), gồm 1208 bệnh nhân. Khởi đầu dùng
châm cứu trong vòng 30 ngày sau khởi phát đột quỵ, so sánh với châm cứu kiểu
giả bộ (placebo/sham acupunture), hoặc nghiên cứu mở (open control), trên bệnh
nhân bị đột quỵ chảy máu và/hoặc thiếu máu cấp tính. Hầu hết các thử nghiệm đã
được khảo cứu đều ở trong tình trạng chất lượng thấp kém. Khi so sánh châm cứu
thực sự với châm cứu giả bộ (sham acupunture), hoặc với nghiên cứu mở, thì có
khuynh hướng có ý nghĩa chỉ ở mức ranh giới, nghiêng về phía có ít bệnh nhân bị
chết hoặc bị lệ thuộc hơn (odd ratio [OR] là 0.66, khoảng tin cậy 95% [CL] là
0.43-0.99), và số bệnh nhân bị chết hoặc phải chăm sóc trong bệnh viện sau 3
tháng hoặc lâu hơn ở nhóm được châm cứu thì ít hơn một cách có ý nghĩa (OR
0.58, 95% CL 0.35-0.96). So sánh châm cứu thực sự với châm cứu giả bộ chỉ cho
thấy khác biệt có ý nghĩa thống kê về khả năng chết hoặc chăm sóc trong bệnh
viện (OR 0.49, 95% CL 0.25-0.96) nhưng không có ý nghĩa về khả năng chết hoặc
lệ thuộc (OR 0.67, 95% CL 0.40-1.12). Tác dụng phụ nặng của châm cứu (chóng
mặt, đau không thể chịu được, và nhiễm trùng tại chỗ châm) thì hiếm (6/386,
1.55%). Nghiên cứu này gợi ý rằng châm cứu có lẽ là an toàn, nhưng số lượng
bệnh nhân quá ít để có thể chắc chắn được liệu châm cứu có thực sự hiệu quả cho
điều trị đột quỵ chảy máu hoặc thiếu máu cấp tính, hay là không. Cần có những
thử nghiệm lớn hơn và đúng đắn về phương pháp luận hơn.
Một siêu phân tích (meta-analysis) khác, bao hàm 14 thử nghiệm ngẫu nhiên, với
1213 bệnh nhân, so sánh châm cứu với không châm cứu, bổ trợ cho điều trị phục
hồi chức năng trong vòng 6 tháng sau đột quỵ. Ước lượng hiệu quả - ngẫu nhiên
chung (pooled random-effects estimates), về thay đổi đối với tình trạng suy giảm
vận động và tình trạng tàn phế, lần lượt là 0.06 (95% CL -0.12 tới 0.24) và 0.49
(95% CL 0.03 - 0.96), kèm theo độ không đồng nhất (heterogeneity) trong các đo
lường về tình trạng tàn phế (P=0.05, phép thử khi bình phương). Với phép so sánh
giữa châm cứu thực sự với châm cứu giả bộ, ước lượng hiệu quả - ngẫu nhiên
chung (pooled random-effects estimates) về thay đổi đối với tình trạng tàn phế là
0.07 (95% CL -0.34 tới 0.48). So sánh giữa châm cứu với không châm cứu, mà
không kèm theo điều trị phục hồi chức năng, ước lượng hiệu quả - ngẫu nhiên
chung về thay đổi trong tình trạng suy giảm vận động là 0.46 (95% CL -0.20 tới
1.12), và tỷ lệ chênh (odd ratio) hiệu quả - ngẫu nhiên chung đối với tình trạng tàn
phế là 12.5 (95% CL 4.3-36.2), mà không kèm theo độ không đồng nhất có ý
nghĩa thống kê (lần lượt P=0.97 và P= 0.12, phép thử khi bình phương), nhưng
chất lượng nghiên cứu (study quality) thì rất kém. Có thể kết luận là nếu kèm với
điều trị phục hồi chức năng, thì châm cứu không có thêm tác dụng gì trên phục hồi
vận động, nhưng có một hiệu quả dương tính nhỏ trên tình trạng tàn phế, điều này
có thể là do tác dụng thực sự của giả dược (placebo effect) và do biến thiên trong
chất lượng của nghiên cứu. Hiệu quả của châm cứu, mà không làm cùng với điều
trị phục hồi chức năng đột quỵ, thì vẫn còn chưa chắc chắn, chủ yếu là vì chất
lượng tệ hại của các nghiên cứu này.
Hai nghiên cứu trên chỉ ra rằng đa số các thử nghiệm đã được nêu là có chất lượng
thấp kém. Nhiều thử nghiệm không mô tả được phương pháp lựa chọn ngẫu nhiên
và phương pháp che dấu việc xếp nhóm (allocation concealment) của họ, mà chỉ
tự gọi phương pháp nghiên cứu của mình là “thử nghiệm kiểm chứng ngẫu nhiên”
(randomized controlled trials). Ở nhóm chứng, thật khó mà tránh được chuyện có
châm cứu, vì mục đích của người bệnh nhân khi đến các bệnh viện y học cổ truyền
Trung Hoa, là để được châm cứu, và họ sẽ không chấp nhận chuyện bị xếp vào
nhóm chứng mà không được cho châm cứu. Điều đó làm cho việc xếp nhóm ngẫu
nhiên ở các bệnh viện y học cổ truyền Trung Quốc trở nên đặc biệt khó khăn. Chỉ
có 3 thử nghiệm là có dùng châm cứu giả bộ cho nhóm chứng, và không có một
thử nghiệm châm cứu có kiểm chứng với châm cứu giả dược, hay với châm cứu
giả bộ, được báo cáo tại Trung Quốc, vì khó mà tiến hành được các nghiên cứu có
kiểm chứng bằng giả dược do các lý do về văn hóa. Chỉ có 4 thử nghiệm với 373
bệnh nhân có thể cho ta số liệu về tử vong hoặc tình trạng lệ thuộc. Lý lẽ tranh cãi
chính của các thầy thuốc y học cổ truyền Trung Hoa về việc dùng châm cứu chữa
trị đột quỵ là: những phương pháp đo lường về dự hậu cần phải khác với những
phương pháp truyền thống được dùng trong y học phương tây, vì rằng lý thuyết về
châm cứu là khác hẳn với lý thuyết của y học phương tây. Tuy nhiên, kiểu dự hậu
dành riêng cho châm cứu trong đột quỵ vẫn còn là một điều không làm cho rõ
được.
Trong một thử nghiệm được tiến hành mới đây ở Trung Quốc, 862 bệnh nhân bị
đột quỵ thiếu máu cấp, sau khởi phát từ 2 tới 10 ngày, được đưa vào nghiên cứu.
Bệnh nhân được xếp ngẫu nhiên vào nhóm châm cứu, kèm theo điều trị thông
thường, hoặc vào nhóm chứng chỉ điều trị thông thường. Kết quả sẽ được thông
báo sau khi hòan tất việc phân tích số liệu. Đây là một thử nghiệm ngẫu nhiên thực
sự lớn nhất, sử dụng tình trạng tử vong hoặc lệ thuộc, làm dự hậu cơ bản, và sẽ
cung cấp các số liệu hữu ích về cách điều trị này.
Hiện nay, không có đủ bằng chứng cho việc sử dụng châm cứu làm phương pháp
điều trị thường quy cho đột quỵ, và cần phải có bằng chứng có chất lượng cao
hơn. Tuy hhiên, châm cứu thì an toàn và rẻ tiền, được chấp nhận rộng rãi và là một
dạng điều trị có tiềm năng có hiệu quả, đặc biệt thích hợp với nền văn hóa Trung
Hoa. Nếu ghi nhận rằng ở Trung Quốc đối với đa số bệnh nhân đột quỵ, vẫn chưa
có được phương pháp phục hồi chức năng đúng chuẩn, thì châm cứu vẫn có thể
tiếp tục đóng vai trò của nó trong phục hồi chức năng đột quỵ, trừ phi có bằng
chứng xác đáng bác bỏ điều đó.
