Dùng thuốc nhỏ mũi corticoid,
không thể tùy tiện
Theo nghiên cứu gần đây nhất, bệnh viêm mũi xoang chiếm tới
60-70% dân số. Từ lâu dân gian đã có nhiều thuốc xuất phát từ những
lá cây có chứa tinh dầu và hương thơm như lá khuynh diệp, lá sả, lá bạc
hà, lá chanh, lá tía tô, lá bưởi, lá kinh giới, lá hương nhu Tinh dầu có
trong lá cây có tác dụng làm thông thoáng mũi xoang.
Theo nghiên cứu gần đây nhất, bệnh viêm mũi xoang chiếm tới 60-
70% dân số. Từ lâu dân gian đã có nhiều thuốc xuất phát từ những lá cây có
chứa tinh dầu và hương thơm như lá khuynh diệp, lá sả, lá bạc hà, lá chanh,
lá tía tô, lá bưởi, lá kinh giới, lá hương nhu
Tinh dầu có trong lá cây có tác dụng làm thông thoáng mũi xoang.
Gần đây nhất người ta đã tinh chế cây hoa ngũ sắc (hoa cứt lợn) tạo thành
thuốc nhỏ mũi bán trên thị trường cho tiện sử dụng dưới dạng thuốc nhỏ
hoặc thuốc xịt mũi xoang. Các thuốc này cũng có hiệu quả tốt trong một vài
trường hợp.
Bên cạnh những bài thuốc dân gian đó, sự phát triển mạnh mẽ của
ngành công nghiệp dược phẩm giúp người bị viêm mũi xoang có được chất
lượng cuộc sống tốt hơn nhờ một loạt các thế hệ thuốc nhỏ mũi với rất nhiều
nhóm thuốc như thuốc chống phù nề, xung huyết làm mất đi triệu chứng
ngạt mũi, chảy mũi, hắt hơi và mất ngửi.
Thuốc nhỏ mũi được chia thành các nhóm tùy theo tác dụng mong
muốn của người thầy thuốc: thuốc kháng sinh, chống viêm, sát trùng và làm
săn khô niêm mạc mũi. Trong các thuốc này nhóm thuốc chống viêm được
sử dụng nhiều nhất đặc biệt là những bệnh lý viêm mũi dị ứng.
Nhóm thuốc chống viêm corticoid cải thiện triệu chứng chảy mũi, hắt
hơi, ngạt tắc mũi rất có hiệu quả nên hay được sử dụng rộng rãi và điều nguy
hiểm là bệnh nhân lại thường tự mách nhau điều trị, hoặc sau khi đi khám
một lần thấy có hiệu quả họ lại tự tìm mua thuốc đó và sử dụng kéo dài mà
không có sự chỉ định, hướng dẫn và theo dõi của các thầy thuốc chuyên
khoa, đến khi xảy ra các biến chứng của thuốc mới quay trở lại bệnh viện,
chính vì vậy mà xuất hiện thêm một loại bệnh lý mới gọi là viêm mũi xoang
do thuốc.
Đây là một loại bệnh lý khi đã mắc phải rất khó chữa trị bằng nội
khoa thông thường mà phải được khắc phục bằng phẫu thuật và để lại hậu
quả không phải là nhỏ cho bệnh nhân. Mặc dù được điều trị tích cực nhưng
hệ thống mũi xoang và lông chuyển niêm mạc không bao giờ có thể trở về
trạng thái bình thường được.
Với các thuốc chống viêm có coricoid dạng nhỏ như polydexa,
collydexa người bệnh được thầy thuốc chỉ định cho dùng dưới 7 ngày. Tuy
nhiên, hiện nay các thuốc chống viêm có corticoid dạng xịt được bào chế
dưới dạng phun sương (budenase) có thể được sử dụng với thời gian dài hơn
nhưng phải có sự theo dõi chặt chẽ, và hiệu chỉnh liều sử dụng theo tiến triển
hoặc suy thoái của bệnh của các thầy thuốc chuyên khoa, đến khi mũi xoang
trở lại bình thường để tránh tình trạng quen thuốc do điều trị dở dang và kết
quả là không khỏi được bệnh.
Thuốc dạng này thường có chỉ định trên 6 tuổi, tuy nhiên một vài
trường hợp đặc biệt có sự theo dõi biến chuyển của niêm mạc mũi thường
xuyên có thể dùng được cho bệnh nhi trên 1 tuổi. Độ sinh khả dụng toàn
thân của thuốc thường là 14-33%. Khi sử dụng thuốc, nồng độ thuốc đạt tối
đa trong vòng 40 phút. Thuốc corticoid điều trị tại chỗ trong các bệnh viêm
mũi dị ứng không quanh năm và viêm mũi dị ứng theo mùa, điều trị polyp
mũi
Thuốc corticoid tại chỗ tuy chỉ có khoảng 2% hấp thu vào máu nhưng
nếu không được điều trị đúng cách cũng sẽ gây một số biến chứng của
corticoid nói chung nhất là trẻ em dưới 2 tuổi như không kích thích vỏ
thượng thận tiết hormon làm tuyến vỏ thượng thận bị teo gây hội chứng biến
dưỡng hậu quả từ việc tăng giữ muối, nước gây hiện tượng béo giả, ứ đọng
mỡ ở một số bộ phận như mặt, gây tăng đường huyết - nguy cơ của đái tháo
đường, bên cạnh đó làm tăng huyết áp, giảm kali máu kết hợp rối loạn cân
bằng muối-nước gây nhiều bất lợi cho người bị bệnh tim mạch, người
glaucoma
Rối loạn quá trình tái tạo xương, biến dưỡng cơ dẫn đến loãng xương
và teo cơ. Giảm sức đề kháng chung của cơ thể nên rất dễ bị nhiễm trùng,
nhiễm nấm đặc biệt là ở hệ thống mũi xoang. Một số trường hợp xuất hiện
rối loạn kinh nguyệt hoặc chảy máu mũi.
Bệnh mũi xoang gây ảnh hưởng lớn tới cuộc sống và sinh hoạt hằng
ngày. Nếu cần phải sử dụng thuốc phải được đi khám và điều trị tại cơ sở
chuyên khoa để an toàn và hiệu quả.