Tắc ruột non - Nguy hiểm, vì sao? ppt
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (126.21 KB, 6 trang )
Tắc ruột non - Nguy hiểm, vì sao?
Tắc ruột non có thể do nguyên nhân cơ học hay do liệt ruột. Tuy
ruột liệt vô động lực hay xảy ra hơn, nhưng thường tự giới hạn và
không phải phẫu thuật. Tắc cơ học có thể gây nên bởi những yếu tố
nội tại hay ngoại lai. Nếu tắc ruột non hoàn toàn, không điều trị kịp
thời có thể dẫn đến viêm phúc mạc và tử vong.
Vì sao bị tắc ruột non?
Một người bị tắc ruột non thường do các nguyên nhân sau: dính
ruột, thoát vị, ung thư chiếm hơn 90% các trường hợp. Dính ruột
sau mổ là hay gặp nhất gây tắc ruột non (56%). Thoát vị nghẹt
chiếm (25%). Tắc ruột do dính chiếm khoảng 5% bệnh nhân hậu
phẫu nội soi. Thoát vị bẹn và thoát vị đùi cũng có thể gặp. Những
nguyên nhân khác ít gặp hơn gồm: ung thư, viêm ruột, sỏi mật,
xoắn ruột, lồng ruột, áp-xe, các thương tổn bẩm sinh, do giun
đũa…
Dính duột sau phẫu thuật dễ gây tắc
ruột.
Dấu hiệu nhận diện tắc ruột non
Khi bị tắc ruột, bệnh nhân thường đau bụng và trướng bụng.
Tính chất đau quặn, đôi khi co thắt ở vùng thượng vị hay
quanh rốn. Khi tắc, phản xạ ruột non thường gây trướng bụng
nhiều hơn. Bệnh nhân bị nôn và bí trung, đại tiện. Nôn thường
xảy ra muộn, nếu nôn ra chất phân là do tắc ở đoạn cuối của
ruột non. Bí trung, đại tiện rõ nhất khi tất cả phân ở đoạn ruột
dưới chỗ tắc được thụt tháo sạch. Khi tắc ruột non hoàn toàn ở
giai đoạn sớm có thể khó chẩn đoán.Trường hợp bệnh nhân
chỉ bị tắc ruột non bán phần thường tiếp tục trung tiện (đánh
hơi) và đi cầu ra ít phân. Tuy nhiên khi tắc ruột non bán phần
hay hoàn toàn giai đoạn đầu cũng có triệu chứng tương tự, nên
cần phải chú ý phân biệt với tắc hoàn toàn. Khám bụng
thường thấy bệnh nhân nhạy cảm đau lan tỏa. Cần chú ý phát
hiện thoát vị hay các khối u. Thăm trực tràng thường chỉ thấy
một vòm trống rỗng, nhưng đôi khi có thể phát hiện một khối u
hay phân bị nêm chặt. Khi ruột bị tắc, dịch ứ đầy lòng ruột do
sự giảm hấp thụ và sự tăng tiết dịch. Các dịch tiết của dạ dày,
tụy, dịch mật cũng tích tụ trong lòng ruột. Dịch có thể thấm
qua thành ruột gây phù thành ruột và có thể rỉ vào trong phúc
mạc. Do ứ dịch tại ruột, nôn nhiều làm cho bệnh nhân bị mất
nước và chất điện giải nghiêm trọng dẫn đến choáng. Nếu quá
trình này kéo dài, ruột giãn ra, tổn thương mạch máu, do áp
lực trong lòng ruột tăng lên hay do thắt nghẹt có thể dẫn đến
hoại tử và thủng ruột. Vi khuẩn từ ruột đi vào thành ruột bị
thương tổn, tăng sinh và xâm nhập vào phúc mạc gây nên viêm
phúc mạc dẫn đến tử vong cao.
Khi tắc ruột non hoàn toàn thường khó phân biệt với thắt
nghẹt ruột trong giai đoạn sớm. Bệnh nhân thắt nghẹt ruột có
thể có sốt, nhịp tim nhanh, nhạy cảm đau rõ rệt ở bụng, cảm
ứng phúc mạc, tiếng động ruột bị giảm, hay thấy một khối u ở
giai đoạn muộn. Xét nghiệm có thể nhiễm toan chuyển hóa,
amylase… Những dấu hiệu Xquang của một tắc quai đóng bao
gồm dấu hiệu hột cà phê, xoắn manh tràng, quai căng khí với
lòng được ngăn cách bởi một dải ruột phù nề lớn, đặc, dấu
hiệu u giả: quai ruột đầy dịch như một khối u. Phim chụp
không chuẩn bị có độ nhạy cảm 41 - 86% và tính đặc hiệu 25 -
85%. Chụp CT scan bụng có độ nhạy cảm 100% và tính đặc
hiệu 83% nên rất có giá trị chẩn đoán.
Chữa trị và phòng bệnh
Cấp cứu một trường hợp tắc ruột gồm: trợ tim phổi, bồi phụ
chất điện giải, đặt ống thông mũi - dạ dày để giảm đè ép, dùng
kháng sinh chống nhiễm khuẩn. Do khó phân biệt một tắc ruột
non nghẹt với một tắc ruột non hoàn toàn, nên cần hội chẩn
ngoại khoa sớm. Nếu tắc ruột không hoàn toàn thường được
xử trí không phẫu thuật trong khoảng 48 giờ, nếu không kết
quả phải can thiệp ngoại khoa sớm.
Điều trị liệt ruột cần duy trì thể tích trong huyết quản. Hạn chế
ăn uống bằng đường miệng, điều chỉnh các chất điện giải, đặc
biệt là giảm kali-huyết. Cần đặt một ống thông mũi-dạ dày hay
miệng-dạ dày để điều trị triệu chứng trướng bụng và gây khó
chịu. Ngưng ngay các thuốc làm chậm nhu động ruột như
opiate. Trường hợp liệt ruột kéo dài trên 3 - 5 ngày, cần chụp
hình ảnh để phát hiện nguyên nhân gây tắc ruột.
Phòng bệnh: cần điều trị tốt các bệnh là nguyên nhân gây dính
ruột, thoát vị, hậu phẫu nội soi, ung thư, viêm ruột, sỏi mật,
lồng ruột, áp-xe, giun đũa
ThS. Bùi Quỳnh Nga
