Các phương pháp điều trị đổ mồ hôi

Đổ mồ hôi là gì ?

Tiết mồ hơi rất cần thiết trong việc điều hòa thân nhiệt trong lúc
tập thể thao, lao động hay mơi trường chung quanh ấm hay nóng.
Tiết mồ hơi được điều tiết bởi hệ thần kinh giao cảm. Trong
khoảng 0,6 – 10% dân số, hệ thống thần kinh này hoạt động quá
mức gây tiết mồ hôi vào những thời điểm khơng thích hợp ở một
số vùng đặc biệt của cơ thể. Khi tình trạng tăng tiết xảy ra người

ta gọi là đổ mồ hôi.

Phân loại


Ngun nhân gây đổ mồ hơi có thể là tiên phát hay thứ phát. Các

vùng đổ mồ hôi trên cơ thể : đầu, mặt, lòng bàn tay, nách, thân và

lòng bàn chân.

Đổ mồ hôi tiên phát không rõ nguyên nhân : Thường gặp hơn đổ
mồ hôi thứ phát và chủ yếu khu trú ở lòng bàn tay, nách, đầu,
mặt và lòng bàn chân. Khởi phát từ lúc nhỏ hay giai đoạn sớm
của tuổi thanh xuân, triệu chứng nặng nề hơn trong giai đoạn dậy
thì và kéo dài trong suốt cuộc đời. Các rối loạn về tâm và thần
kinh hiếm gây đổ mồ hơi tay. Đổ mồ hơi gây khó chịu và ảnh
hưởng nặng nề trong giao tiếp xã hội, nghề nghiệp, bạn bè…
Đổ mồ hôi thứ phát : Thường gây đổ mồ hơi tồn cơ thể. Một số
ngun nhân gây đổ mồ hôi thứ phát như : cường giáp, điều trị

các bệnh ác tính bằng nội tiết, mãn kinh, béo phì, rối loạn tâm

thần, các bệnh ác tính hệ thống.

Các biểu hiện của đổ mồ hôi tiên phát

Đổ mồ hôi tay : Tăng tiết mồ hơi ở lịng bàn tay, gây khó chịu
nhất trong các vùng đổ mồ hơi. Bàn tay được sử dụng trong giao
tiếp về mặt xã hội và nghề nghiệp nhiều hơn những vùng khác
trên cơ thể. Tăng tiết mồ hôi quá mức ở bàn tay gây hạn chế
trong chọn lựa nghề nghiệp. Những bệnh nhân có đổ mồ hôi tay
thường ngại tiếp xúc với người khác. Bệnh nhân cảm thấy bàn
tay mình ẩm ướt và mát hay lạnh cả ngày. Một số bệnh nhân


cũng cảm thấy bàn tay mình thay đổi màu sắc trở thành màu

xanh tái hay tím.

Đổ mồ hơi nách gây ướt và làm bẩn áo. Ở những bệnh nhân có
nách nặng mùi sẽ gây nên những ức chế về tam lý và tâm thần,
thường gặp ở nữ nhiều hơn nam, thường gặp ở những sắc dân
châu Á nhiều hơn những sắc dân khác. Đổ mồ hôi ở đầu và mặt :
thường đi kèm triệu chứng đỏ rần ở mặt, bệnh nhân cảm giác bối

rối và tự ti.

Đổ mồ hôi ở lịng bàn chân : đổ mồ hơi q nhiều ở lịng bàn

chân và có thể kết hợp với tăng tiết mồ hôi ở những vùng khác ở
cơ thể.


đổ mồ hơi ở thân và đùi ít gặp có thể kết hợp với tăng tiết mồ hôi

ở những vùng khác của cơ thể.

Đặc tính

Bệnh nhân có thể đổ mồ hôi từng đợt hoặc liên tục. Tăng tiết mồ
hôi không có triệu chứng báo trước, khi hoạt động thể lực mồ hôi
cũng không tiết nhiều hơn. Stress, nhiệt độ ẩm cao là những yếu
tố quan trọng gây tăng tiết mồ hôi. Đổ mồ hôi thường cải thiện
trong những tháng trời mát và lạnh, đổ mồ hôi tăng nhiều hơn
trong những tháng ấm và nóng. Tiết mồ hơi thường ngưng lại
trong khi ngủ. Khoảng 25% bệnh nhân đổ mồ hơi có người thân

trong gia đình bị triệu chứng tương tự.


Điều trị

Đổ mồ hôi thứ phát được điều trị bằng cách điều trị các nguyên

nhân gây đổ mồ hôi. Nếu bệnh nhân đang được điều trị bằng
hoocmơn thì nên điều trị bằng kháng estrogen (ciproterone
acetate) có thể làm giảm các cơn đổ mồ hôi. Những bệnh nhân
tăng tiết mồ hôi tiên phát hay thứ phát từ vừa đến nặng không cải
thiện bằng các phương pháp điều trị khác có thể được điều trị

bằng các phương pháp sau : Dùng thuốc chống tiết mồ hôi,

phương pháp điện ly, các thuốc kháng cholinergics, phẫu thuật.

Thuốc chống tiết mồ hôi


Là phương pháp được đề nghị đầu tiên. Chloride hexahydrate
nhôm (20-25%), cồn 90% sử dụng 2-3 lần một tuần vào buổi tối.
Tuy nhiên khơng có hiệu quả kéo dài. Tỉ lệ da bị kích thích cao.
Có thể sử dụng formol 10% kết quả lâm sàng tốt trong vòng 72
giờ, màu sắc da có thể biến đổi thành màu nâu. Chỉ có hiệu quả
trên những người đổ mồ hơi từ ít đến vừa và phải lặp đi lặp lại

nhiều lần.

Điện phân

Sử dụng nếu điều trị với các thuốc kháng mồ hôi không hiệu quả.
Điện phân được sử ddụng để điều trị đổ mồ hơi lịng bàn tay, lịng
bàn chân. Dịng điện cường độ thấp (15-18 mA) được áp vào


lòng bàn tay và lòng bàn chân nhúng trong dung dịch điện giải.
Được lập đi lập lại nhiều lần khởi đầu là mỗi lần 20 phút nhiều lần
trong một tuần, dần dần cách khoảng 1-2 tuần. Kết quả thì khơng
hằng định khoảng 70% bệnh nhân đổ mồ hôi nhẹ đến vừa có kết
quả tốt, một số bệnh nhân cho rằng phương pháp tốn thời gian,
không hiệu quả và đắc tiền. Phương pháp này áp dụng rất khó
trong trường hợp đổ mồ hôi ở nách, và không thể được sử dụng

trong trường hợp đổ mồ hôi lan tỏa ở thân hay ở đùi. Các hiệu
ứng phụ bao gồm bỏng, điện giựt, khó chịu, tê rần, kích thích da
(nổi mẩn đỏ hay bóng nước). Tăng tiết mồ hơi xuất hiện ngay sau

khi ngưng điều trị.

Điều trị nội khoa


Khơng có phương pháp điều trị nội khoa đặc hiệu cho chứng đổ
mồ hôi. Các thuốc thường được sử dụng là thuốc an thần hay
các thuốc kháng cholinergic.
Có rất nhiều phản ứng phụ như khô miệng, khả năng điều tiết của
mắt giảm, và nhiều phản ứng phụ khác. Điều trị nội khoa thường
không được khuyến cáo, để đạt được hiệu quả điều trị cần phải
dùng liều cao thì bệnh nhân không dung nạp được. Sử dụng các
thuốc kháng cholinergic liều thấp có thể làm giảm tiết mồ hơi và
khơng gây phản ứng phụ trong một vài bệnh nhân đổ mồ hơi ở

thân.

Chích Botox


Đây là độc tố của vi trùng Clostridium botulinium, độc tố ngăn
chặn tác dụng của acethylcholine ở các điểm nối của thần kinh,
gây ra liệt dần dần tất cả các cơ của cơ thể. Độc tố được sử
dụng để điều trị co cứng cơ tại chỗ chẳng hạn như sụp mi hay
cứng cổ. Các phản ứng phụ bao gồm khô miệng, liệt bàng quang,
liệt ruột và phản ứng khác. Thường cần phải lặp đi lặp lại điều trị


từ 1-6 tháng

Thôi miên

Một số bệnh nhân được sử dụng thôi miên để điều trị chứng đổ
mồ hôi ở tay, tuy nhiên kết quả không mấy khả quan

Laser liệu pháp


Một số bệnh nhân tuyệt vọng điều trị thử phương pháp này.
Phương pháp chiếu tia laser trực tiếp vào lòng bàn tay gây phỏng

độ 3 nhưng không làm cải thiện chứng đổ mồ hôi.

Xạ trị

Xạ trị liều cao dễ điều trị đổ mồ hơi nách. Phương pháp có thể

gây viêm da nặng nề và co kéo da vùng nách

Tâm lí liệu pháp

Có hiệu quả giới hạn trong phần lớn bệnh nhân, các vấn đề về
tâm lí thường thường được phát sinh như là hậu quả của chứng
đổ mồ hôi chứ không phải là nguyên nhân. Điều trị về tâm thần


hay dược lí tâm thần có thể cải thiện được tình trạng đổ mồ hơi


tay nhưng chắc chắn là sẽ không điều trị hết bệnh đổ mồ hôi

Các phương pháp điều trị khác

Các loại thuốc, vi lượng đồng cân liệu pháp, xoa bóp, châm cứu,

thuốc Đơng y khơng giúp cải thiện bệnh

Cắt bỏ tuyến mồ hôi nách

Cắt bỏ tuyến mồ hơi nách và chỉnh hình da dạng chữ Z. Sẹo phì

đại và co rút có thể xảy ra và gây hạn chế cử động của vai

Phẫu thuật nội soi cắt hạch thần kinh giao cảm


Đây là phương pháp lựa chọn cho những trường hợp đổ mồ hôi
nặng chỉ được sử dụng trong những trường hợp đổ mồ hơi ở
lịng bàn tay, mặt và nách. Phương pháp sử dụng dòng điện hay
dao để cắt các đường dẫn truyền xung động thần kinh đến các
tuyến mồ hôi ở những vùng vừa kể trên. Các hạch giao cảm là
những chỗ nối thần kinh đến các tuyến mồ hơi ở lịng bàn tay,
nách và vùng đầu cổ nằm dọc theo 2 bên cột sống trong lồng
ngực. Trong quá khứ người ta phải cắt bỏ một xương sườn để
thực hiện phẫu thuật này. Ngày nay nhờ có phương tiện phẫu
thuật nội soi các phẫu thuật viên chỉ cần 2 đường rạch nhỏ từ 3-5

mm ở 2 bên thành ngực là có thể tiến hành phẫu thuật.