Nhân sâm bổ hay độc với trẻ nhỏ?
Nhiều bà mẹ cho con uống nước sắc nhân sâm với
mật ong để cải thiện tình trạng chán ăn. Làm như vậy
có lợi hay hại cho trẻ nhỏ?
Nhân sâm là một vị thuốc có công dụng đại bổ
nguyên khí (google image)
Chúng tôi giới thiệu ý kiến của ThS.BS Hoàng
Khánh Toàn, trưởng khoa đông y, bệnh viện trung
ương quân đội 108 giải đáp thắc mắc này.
Trước hết phải khẳng định ngay rằng nhân sâm có thể
dùng cho bất cứ lứa tuổi nào, vấn đề là ở chỗ phải trả
lời chính xác hai câu hỏi: dùng khi nào và dùng như
thế nào?
Trong y học cổ truyền, các vị thuốc có công dụng bổ
dưỡng không ít, trong đó có nhiều thứ nổi tiếng như
nhân sâm, nhung hươu, đông trùng hạ thảo, cao hổ
cốt, thục địa, đương quy Nhưng, như cổ nhân đã
nói “dược tính giai thiên”, có nghĩa là thuốc y học cổ
truyền nói chung và thuốc bổ dưỡng nói riêng đều
mang tính thiên lệch, có thứ thiên hàn, có thứ thiên
nhiệt, có thứ bổ âm, có thứ bổ dương, bổ khí, bổ
huyết khác nhau. Vậy nên, trong quá trình chẩn trị,
người thầy thuốc y học cổ truyền trên cơ sở nắm
vững tính vị của từng vị thuốc phải biết lựa chọn,
phối hợp một cách khôn khéo và hợp lý để đạt được
mục đích lấy cái thiên lệch của dược liệu mà điều
chỉnh cái thiên lệch trong cơ thể con người nhằm lập
lại cân bằng âm dương, khí huyết.
Nhân sâm là một vị thuốc có công dụng đại bổ
nguyên khí, được dùng trong y học cổ truyền từ hàng
ngàn năm nay. Trong nhi khoa đông y, nhiều chứng
bệnh rất cần dùng nhân sâm nói riêng và các loại sâm
khác nói chung như đẳng sâm, cát lâm sâm, tây
dương sâm, thái tử sâm Ví dụ, khi trẻ bị mắc chứng
cam tích (suy dinh dưỡng) ở thể tỳ vị hư nhược thì
phương pháp điều trị phải bổ khí, kiện tỳ, ích vị và
bài thuốc thường dùng có tên là Sâm linh bạch truật
tán, trong thành phần có nhân sâm hoặc đẳng sâm
thay thế; khi trẻ bị mắc chứng huyết hư (thiếu máu,
suy nhược cơ thể; thường gặp trong giai đoạn hồi
phục sau khi mắc các bệnh lý nội ngoại khoa) ở thể
khí huyết bất túc thì phương pháp điều trị phải bổ
khí, dưỡng huyết và bài thuốc thường dùng có tên là
bát trân thang hoặc nhân sâm dưỡng vinh thang,
trong thành phần các bài thuốc này cũng có nhân sâm
hoặc một loại sâm khác thay thế. Bởi vậy, đối với trẻ
em, nhân sâm có thể và cũng rất cần dùng khi yêu
cầu trị liệu đặt ra.
Tuy nhiên, như đã phân tích, nếu trẻ có thể chất khoẻ
mạnh, phát triển bình thường, không bị mắc các bệnh
lý thuộc hư chứng thì nhất thiết không cần dùng
thuốc bổ nói chung và nhân sâm nói riêng. Nếu dùng
thì trẻ phải được thầy thuốc chuyên khoa thăm khám
toàn diện để chẩn đoán chính xác và xem bệnh lý của
trẻ thuộc loại nào, từ đó mới lựa chọn thuốc bổ phù
hợp. Nguyên tắc này không chỉ áp dụng với nhân sâm
mà tất cả các loại thuốc bổ đông y khác như nhung
hươu, cao hổ cốt, kỷ tử, hoàng kỳ, thục địa cũng
phải tuân thủ triệt để.
Chỉ có bệnh lý thuộc thể khí hư mới cần dùng thuốc
bổ khí, trong đó có nhân sâm nói riêng và các loại
sâm nói chung. Nếu tuỳ tiện dùng nhân sâm cho trẻ
bình thường, có thể làm xáo trộn quá trình dậy thì của
trẻ, nhất là những bé trai ở độ tuổi từ 13 – 16 tuổi.
Những tác dụng phụ do dùng nhân sâm gây ra còn
khiến trẻ bị rối loạn đường tiêu hoá, thần kinh không
bình thường, lâu dài dẫn đến mất ngủ và dễ bị kích
động…
ThS.BS Hoàng Khánh Toàn
Theo SGTT