1
1
8/31/2006
CHỈÅNG 8: CHÄÚNG XỌI MN V BIÃÛN PHẠP THU LÅÜI MIÃƯN MỤI
8.1:NGUN NHÁN V TẠC HẢI
8.1.1. CẠC NHÁN TÄÚ NH HỈÅÍNG:
8.1.1.1. NHÁN TÄÚ TỈÛ NHIÃN:
a. Âëa hçnh:Vng nụithỉåìng cọ âäü däúc âëa hçnh låïnnãnváûntäúcdng chy
màûtlåïnv dãù dáùnâãúnxọimn
b/ Mỉa
: nh hỉåíng âãúnxọimn nhiãưunháút: (Lỉåüng mỉa, cỉåìng âäü mỉa,
phán bäú mỉa)
c/ Thäø nhỉåỵng : Do kãútcáúucâáút, nãúuthnh pháưncâáútcọ nhiãưuhảt
nhẻ, hãû säú räøng låïnthçlỉåüng xọimns låïn.
d/ Låïpph thỉûcváût: Låïpph thỉûcváûtl mäütúutäú cå bnâãø chäúng xọi
mn.
8.1.1.2. NHÁN TÄÚ X HÄÜI:
a/ Phạ rỉìng v khai hoang:
b/ Khäng cọ phỉång phạpkhaithạcrỉìng håüpl:
c/ Khäng cọ phỉång thỉïccanhtạchåüpl, canh tạc khäng âụng k th
ût:
8.1.2. TẠC HẢI CA XỌI MN
:
-Lmmáútdiãûntêchâáútträưng trt, gimsnlỉåüng cáy täưng
-L ngun nhán chinh sinh ra l v sảtlåỵ âáút:


2
8/31/2006
8.2: MÄÜT SÄÚ GII PHẠP CHÄÚNG XỌI MN ÂÁÚT BÀỊNG CÄNG TRÇNH
THU LÅÜI

8.2.1. CÄNG TRÇNH TRỈÍ NỈÅÏC:
8.2.1.1. AO NỤI:
a. Ao nụibãnâỉåìng: Âãø bovãû âỉåìng giao thäng khibënỉåïcphạ v lm
ngáûp.
b.Ao nụiâáưu khe: ÅÍ gáưnâáưukhenụiâãø ngàn nỉåïcnụibovãû âáưungưn
c.Ao nụibãnsỉåìndäúc: ÅÍ sỉåìndäúctu cọ biãûnphạpgiỉỵ nỉåïc nhỉng vç
kh nàng giỉỵ nỉåïcnh, nãn khäng thãø ngàn trỉỵ hãútdng chy, do âọ cáưn
lmthãmaonụiâãø chỉïanỉåïc
Ao nụi
Rnh bãn âỉåìng
Mỉång ngàn dng


3
8/31/2006
8.2.1.2. HÃÛ THÄÚNG THU LÅÜI LIÃN HÄƯ:
L hãû thäúng cọ âỉåìng kãnh vng quanh nụinäúiliãưncạcaohäư
lảivåïi nhau, kãnh cọ tạcdủng ngàn dng hỉïng nỉåïc, lmúu
dng chäưng thåìidáùnnỉåïctỉì ao häư thỉìa sang ao häư thiãúu
nỉåïcâãø sỉí dủng khi cáưnthiãút, trạnh âỉåüchiãûntỉåüng xọimn
v tiãútkiãûmnỉåïctỉåïi.
Kãnh ngàn dng
Kãnh tỉåïi





























































































2
4
8/31/2006
8.2.1.3. HÃÛ THÄÚNG THU LÅÜI BÁÛC THANG
L hãû thäúng âỉåücnäúitiãúpnhaubåíicạchäư dc theo chiãưudilỉuvỉûc
cacon sänghồûccahãû thäúng säng låïn. Tạcdủng chäúng xọimn
cho vng hả lỉu cahãû thäúng säng âọ v tiãútkiãûmnỉåïcâãø phạtâiãûn



5
8/31/2006
8.2.2. CÄNG TRÇNH NGÀN NỈÅÏC:
Âỉåücphánloảitheotênhcháútv cäng nghãû váûtliãûuxáydỉûng cäng trçnh.
8.2.2.1. ÂÁÛP BÀỊNG VÁÛT LIÃÛU ÂÁÚT:
a. Âáûpâáútâäưng cháút:
b. Âáûpâáúthäùnhåüp:( nhiãưukhäúi)
8.2.2.2. ÂÁÛP BÀỊNG VÁÛT LIÃÛU ÂẠ:
a. Âáûpâạ xáy:
b.Âáûpr âạ:
c. Âáûpâạ âäø
:
8.2.2.3. ÂÁÛP BÀỊNG VÁÛT LIÃÛU BÃ TÄNG:
a. Âáûpbäøi:
b. Âáûpbãtängtrng lỉûc
:
c. Âáûpbãtängâáưmlàn
:
8.2.2.4. ÂÁÛP BÀỊNG CẠC VÁÛT LIÃÛU KHẠC:
a. Âáûpcaosu:


6
8/31/2006
8.2.3. CÄNG TRÇNH BO VÃÛ ÂÁƯU KHE:
8.2.3.1.Rnh ngàn dng : trỉåìng håüpnỉåïcchyxúng khe khäng nhiãưu.
8.2.3.2.Tỉåìng ngàn dng : âàõptỉåìng ngàn dng càõt ngang dng chy, khäng cho khe
tiãúptủclåí.

8.2.3.3.Rnh tiãu nỉåïc: Khilỉåüng nỉåïcchyvãư âáưukhequạ låïn, khäng cọ kh nàng
trỉỵ hãútnỉåïcv khäng cọ u cáưudng nỉåïc.
8.2.4. CÄNG TRÇNH CHÄÚNG SẢT LÅÍ:
8.2.4.1.Tỉåìng chäúng sảtlåí
: ạp dung bovãû cho cäng trçnh giao thäng v thu låüi
8.2.4.2.Âo rnh ngàn dng:
8.2.4.3.Rnh ngàn dng nỉåïcngáưm:






























































































3

7
8/31/2006
8.2.5.RÜNG BÁÛC THANG:
Citảosỉåìndäúcthnh rüng báûc thang l biãûnphạp cäng trçnh quan
trng âãø citảôëahçnh, cọ tạcdủng chäúng xọimntäúttàngthãmdiãûn
têch träưng trt.Khi tråìimỉarüng báûc thang cọ tạcdủng lmcháûmdng
chy, giỉỵ âỉåücâáút, giỉỵ âỉåücmudo âọ lmtàngsnlỉåüng cáy träưng. Kêch
thỉåïcrüng báûc thang ch úuphủ thücvôäü däúcv chiãưudycatáưng
âáútträưng trt.
Phỉång phạplmrüng báûc thang
:
Âàõpbåì dctheôỉåìng âäưng mỉïcâãø ci
tảonhỉỵng thỉíarüng nghiãng, âáútåí
phêa cao thỉíarüng s träi dáưnvãư phêa
tháúplmchomàûtrüng bàòng dáưn.


1
8/31/2006
CHỈÅNG 9: BIÃÛN PHẠP THU LÅÜI PHNG L , CHÄÚNG ỤNG

9.1: NGUN NHÁN V TẠC HẢI
9.1.1. CẠC NGUN NHÁN CÅ BN:
9.1.1.1. Ngun nhán khạcquan:
a. Mỉa låïn:Lỉåüng mỉa låïnv phán bäú khäng âãưutrongnàm, mamỉachiãúm70-
80% lỉåüng mỉa nàm
b. Âëa hçnh âëa thãú phỉïctảp:
c/ Âiãưukiãûnâëacháút: mỉûcnỉåïcngáưmcao, âáútbëáømỉåïtgáyụng củcbäü
d/ Lng säng khäng cọ nàng lỉûcchuønnỉåïcsinhral lủt.
9.1.1.2. Ngun nhán ch quan:
a/ Cäng tạcthylåüicnúu:
b/ Rỉìng âáưungưnbëphạ hoải, khi mỉa xúng khäng cọ rỉìng cáy giỉỵ nỉåïc,
9.1.2. TẠC HẢI :
9.1.2.1. Ụng thu :Gimnàngsútcáyträưng hồûcmáúttràõng
9.1.2.2. L lủt: Gáy thiãûthảilåïnvãư ngỉåìiv ca, phạ huy
ỵ cạccängtrçnh
9.1.3. PHÁN TÊCH NGUN NHÁN V TẠC HẢI CHO TỈÌNG VNG
9.1.3.1. Vng Bàõc
Bäü
:

9.1.3.2. Vng Trung Bäü
:
9.1.3.3. Vng Nam Bäü
:


2
8/31/2006
9.2: BIÃÛN PHẠP PHNG L
9.2.1. ÂÀÕP ÂÃ NGÀN L:

Âã ngáûp: Cáúpcängtrçnhâỉåücthiãútkãú ỉïng våïitáưnsútl bẹ, khi l vỉåüt
quạ táưnsútthiãútkãú thç cho phẹpnỉåïctrnqua, màûtâãcáưngiacäú chäúng
xọilåỵ. Tuúnâãngáûpthỉåìng ạpdủngkhiâiqua nhỉỵng vng dán cỉ
thỉa thåïtv êt gáy thiãûthải. Thỉåìng gil cäng trçnh tảm.
Âã khäng ngáûp: Chëu âỉåücnhỉỵng tráûnl låïnv cọ nhiãûmvủ bovãû nhỉỵng
vng dán cỉ quan trng, táưnsútchäúng l l ráútlåïnv âỉåücgil cäng
trçnh vénh cỉỵuvçváûykhithiãútkãú
cáưncọ sỉû âạnh giạ âo âảcsỉû thay âäøi
dng chy, âàûcbiãûtl lëch sỉí thay âäøi Dng Ch Lỉu
cacon sängâọ.
Vng trong âã Ngoiâã
Âã
ngáûp
Âã
khäng
ngáûp
Canh tạc
Vng dán cỉ
∇ MN l max
MN säng ∇





























































































4
3
8/31/2006
9.2.2. NẢO VẸT V NÀÕN THÀƠNG SÄNG:
9.2.2.1. NẢO VẸT SÄNG
Hng nàm sau nhỉỵng tráûnl thç lỉåüng ph sa s âỉåücbäưilàõng phêa hả du v
cỉíarasängv lmthuhẻpmàûtcàõtỉåït säng, gáy cntråí v gimsỉû
truưntidng chy, âáy cng l ngun nhán gáy ra l cho vng hả du
v cỉíarasäng.
-Nảovẹtlng säng: Viãûcnảovẹtlng säng phủ thücvôäüng lỉûchcv

chu k biãúnâäøidng ch lỉu, cáưnphinghiãncỉïuk trỉåïc khi âỉa ra
biãûnphạpnảovẹt, nãúu khäng s lng phê tiãưncav phntạcdủng.
Ngo
iraviãûcqunl hnh lang an tonsängcng ráútquantrng, xáy
dỉûng láúnchiãúmlng säng hồûcvng ngoiâãl nguy cå tiãưmáønkhicọ l.
Dng säng ln biãúnâäøitheomäütquylûtkhạch quan, trãn thỉûctãú viãûc
nảovẹtlng säng khäng mang tênh phäø biãún, thäng thỉåìng dng cạcbiãûn
phạpchènhtrësäng.
-Nảovẹt cỉíarasäng
: Cỉíarasängâỉåücvênhỉcäø chai, nãúubëbäưiláúphồûcbë
thay âäøis gáy cháûmviãûcthoạtl ra biãøn. Tạchảicanọ l gáyral trãn
diãûnräüng v ngáûpụng trong thåìigiandi. Viãûcnghiãncỉïubiãûnphạpnảo
vẹtcarasängráútphỉïctảp, båíivçâáyl âiãømgiaothoacadng chy
ven båì v dng chy säng.


4
8/31/2006
9.2.2.2. NÀÕN THÀĨNG LNG SÄNG
Khi dng säng quanh co únkhụclmtàngchiãưudinỉåïcchy, lm dáng cao mỉûc
nỉåïcl v thoạtl khọ khàn.
Trong trỉåìng håüpnydng biãûnphạpnàõnthàóng dng säng, rụtbåïtchiãưudinỉåïc
chy, tàng täúcâäü lmlỉutäúcdng chytànglãn.
Chụ : Do nàõnthàóng lng säng lmtànglỉutäúc nãn cọ kh nàng lmxọilåí hả lỉu
cáưnkiãømtrahiãûntỉåüng xọilåí v cáưncọ biãûnphạpphng chäúng xọilåí. Do lm
tàng kh nàng thoạtl nãn hả lỉu cọ thãø bë ngáûplủt.


5
8/31/2006

9.2.3. BIÃÛN PHẠP PHÁN L:
9.2.3.1. Phán l sang con säng bãn cảnh räưichảythàóng ra biãøn.
9.2.3.2. Phán l sang con säng bãn cảnh räưiâivohả lỉu casängâọ.
9.2.3.3. Trỉỵ nỉåïcl vokhuchỉïasaọ thạorasängtrỉí
9.2.3.4. Phán l sang vng dán cỉ thỉa thåït
9.2.3.5. Ngàn l bàòng kãnh cạch ly l nụi
3
3
%
Q
Så âäư phán l
trãn säng Häưng





























































































5
6
8/31/2006
9.2.4. XÁY DỈÛNG HÄƯ CHỈÏA NỈÅÏC PHNG L:
Viãûcxáydỉûng häư chỉïctrãncạc con säng âãưunhàòmmủcâêchlåüidủng täøng
håüpngưnnànglỉåüng cacon sängâọ, chỉï khäng âån thưnphng l.
9.2.4.1. Bäú trê häư chỉïalåïn trãn dng säng chênh
Thỉåìng ạpdủng cho hãû thäúng säng cọ lỉu vỉûc khäng låïn, chiãưudingàõn.
9.2.4.2. Bäú trê häư chỉïa phng l phán tạn trãn cạc säng nhạnh
Thỉåìng ạpdủng cho hãû thäúng säng vng Trung bäü, våïi âëa hçnh ngàõn, däúcv
mảng lỉåïisängcọ dảng chán chim, nãn thåìigiantáûp trung nỉåïcráút
nhanh, do âọ cáưnbäú trê häư trãn cạcnhạnh säng chênh cahãû thäúng âãø càõt
l këp thåìi, vê dủ nhỉ: hãû thäúng säng Hỉång
9.2.4.3. Bäú trê nhiãưuhäư chỉïa trãn mäütcon säng(Kiãøubáûc thang
)
Âáy l phỉång ạnkhaithạctäúiỉungưnnỉåïcv âảthiãûuqu phng l låïn
nháút, vãư mal cạchäư âãưuthamgiachỉïanỉåïcv càõtl, vãư makhäthç
bäø sung ngưnnỉåïctheokiãøubáûc thang do âọ táûndủng hãúttiãưmnàngca

con säng.
Thêch håüpchohãû thäúng säng låïnv di nhỉ: säng Sã san; säng Â; säng Âäưng
Nai.


7
8/31/2006
9.3. BIÃÛN PHẠP PHNG CHÄÚNG ỤNG
Ụïng l hiãûntỉåüng ngáûpnỉåïcåí cạcvng träưng trtquạ sỉïcchëỉûng ca
cáy träưng, gáy nhiãưutråí ngảichosnxút näng nghiãûp, thỉåìng gàûpåí
nhỉỵng vng âáútcanhtạccọ cao trçnh màûtrüng tháúp hån so våïimỉûc
nỉåïcl ngoi säng hồûccọ âëa hçnh trng củ bäü khi mỉa låïns gáy ụng.
9.3.1. GIM BÅÏT LỈÅÜNG NỈÅÏC ÂÃÚN
9.3.1.1. Gimbåïtlỉåüng nỉåïcâãúntỉì cạcsängsúi
Bàòng cạcgii phạptrỉí nỉåïcåí thỉåüng lỉu âãø càõtl v gimmỉûcnỉåïcsängåí
hả du; lãn âã bao bo
üc.
9.3.1.2. Chäúng lỉåüng nỉåïctỉì cao âäø vãư tháúp
Âokãnhtiãucàõtdng chymàût, khäng cho nỉåïctáûptrungvãư nåi tháúpkãút
håüpâàõpbåì âãø âmbo ngun tàõctiãunỉåïcâäücláûpchotỉìng khu.
9.3.1.3. Gimlỉåüng nỉåïcngáưm
Dng giãúng âỉïng hồûckãnhtiãungangâỉanỉåïcrangoi, biãûnphạpny
chè ạpdủng cho vng chun canh tạccáyhoamu.


8
8/31/2006
9.3.2. TRỈÍ NỈÅÏC TRONG VNG
9.3.2.1. Trỉí nỉåïcvorüng:
Låüidủng kh nàng chëu ngáûpcacáylụatrongthåìigiannháútâënhâãø giỉí

nỉåïctảimàûtrüng räưisaọ tiãu dáưn, âáy chè l biãûnphạpmangtênh
häø tråü v tảmthåìi.
9.3.2.2. Trỉí nỉåïcvoaohäư trong vng
Låüidủng cạc dung têch chỉïacọ thãø cacạcaohäư trong vng âãø trỉí nỉåïc.
9.3.3. BIÃÛN PHẠP TIÃU NÏC
-XạcâënhKhunháûnnỉåïctiãucavng ụng: thỉåìng l biãøn, säng hồûc
vng ngoiâã.
-Xạcâënhtrủc tiãu chênh: Thỉåìng l cạcsängsúi, kãnh rả
ch trong vng
ụng, l nhỉỵng nåi cọ kh nàng táûp trung dng chythûnlåüinháút.
-Hçnh thỉïc cäng trçnh tiãu âáưumäúi:
* Cäúng tiãu tỉû chy:
* Båm âäüng lỉûc:
* Cäúng tiãu, båm kãúthåüp:
H
t
(H
S
-t) (H
t
-t)
Båm cäúng Båm





























































































6
1
8/31/2006
CHỈÅNG 10:BIÃÛN PHẠP THU LÅÜI VNG ÂÁÚT MÀÛN
10.1:PHÁN LOẢI ÂÁÚT MÀÛN V ÂÁÚT MÀÛN VIÃÛT NAM
10.1.1. PHÁN LOẢI ÂÁÚT MÀÛN
-Theo thnh pháưnhoạ hccamúi(Cl
-

/SO
4
2-
)
- Theo âàûctrỉnghçnhthạicâáút
-Theo lỉåüng múichụatrongâáút
- Theo âäü PH
10.1.2. CẠC LOẢI ÂÁÚT MÀÛN VIÃÛT NAM
10.1.2.1. ÂÁÚT MÀÛN VEN BIÃØN:Thnh pháưnmúitrongâáútch úuClorua
v Sulfat, cọ âäü PH = 6÷7 (Chua màûn) v Cl
-
/= 1/7÷1/10. Phán bäú ch úí
nhỉỵng vng ven biãønTrungbäü v mäütsäú vng åí Bàõcbäü.
10.1.2.2.ÂÁÚT CHUA MÀÛN:Thnh pháưnmúi trong âáútcọ chỉïaSulfatnhäm
v Sulfat sàõt, âäü PH = 4,5÷5,5; Cl
-
/= 1/4÷1/10, TSMT = 1,75%.
10.1.2.3. ÂÁÚT MÀÛN SỤ VẺT: Âỉåüchçnhthnh do thu triãưucabiãønv ph
sa ca säng, chè cọ cạccáychëumàûnnhỉsụ, vẻtmåïisäúng âỉåüc. Âäü PH =
6,5÷7 (Chua màûn) v Cl
-
/= 2÷9. (Clorua Sulfat v Clorua). Phán bäú ch úu
vng âäưng bàòng Táy Nam bäü.

2
8/31/2006
10.2: BIÃÛN PHẠP THU LÅÜI CI TẢO ÂÁÚT MÀÛN
Näüidung ch úucabiãûnphạpthu låüicitảôáútmàûnl dng cạccäng
trçnh âỉa mäütlỉåüng nỉåïcngtm
1

votáưng âáútáøm ni cáy (H) cọ lỉåüng
ngáûmmúiS
1
, âãø âỉa âäü áømban âáưutỉì β
0
lãn âãún β
max
, âãø ho tan cạcloải
múi trong âáút. Räưidng mäütlỉåüng nỉåïcm
2
âãø mang cạcloảimúiâ
âỉåücho tan âọ xúng táưng âáútsáuhånlmcholỉåüng ngáûmmúitrong
âáúttỉì S
1
gimxúng S
2
. S
2
: Tiãu chønrỉíamàûn.
H: táưng âáútcọ sỉû hoảtâäüng bäü rãù cáy träưng (m)
M: täøng mỉïcrỉía(m
3
/ha); M= m
1
+ m
2
S: lỉåüng ngáûmmúi trong âáút (täøng lỉåüng múiho tan / trng lỉåüng âáútkhä)
Phỉång phạpxạcâënhmỉïcrỉíamàûntäútnháúthiãûnnay l dỉûavocạctiliãûu
thỉûctãú nhiãưunàmåí cạctrảm thê nghiãûmhồûcåí cạcnåisnxút. Tuy
nhiãntrãnthỉûctãú do thiãúutiliãûutacọ thãø xạcâënhmỉïcrỉíamàûntheocạc

phỉång phạpsau
m
1
H
S
1
S
2
Kãnh tiãu
MNN


3
8/31/2006
10.2.1. RỈÍA MÀÛN KIÃƯN V TRUNG TÊN KHI MNN NÀỊM SÁU DÃØ THOẠT
10.2.1.1. XẠC ÂËNH MỈÏC RỈÍA BÀỊNG L LÛN
a. Láúylỉåüng ngáûmmúiS trongâáútlmtiãuchøn: S(kg/ha)
M= f(S)= m
1
+m
2
(1)
GiW
0
:Lỉåüng ngáûmnỉåïcsàơncọ trong táưng âáútrỉíaW
0
= 10
4
.A.Hβ
0

(m
3
/ha)
W
max
:Lỉåüng trỉỵ nỉåïclåïnnháúttrongtáưng âáútrỉíaW
max
= 10
4
.A.Hβ
max
(m
3
/ha)
Gi thiãút
: Lỉåüng ngáûmmúiban âáưud låïnhay nh, thç lỉåüng múithoạtâi
trong 1m
3
nỉåïctrongquạ trçnh rỉíâãưubàòng nhau.
* Xạcâënhm
1
: m
1
= W
max
-W
0
= 10
4
.A.H(β

max
- β
0
) ; (m
3
/ha)
* Xạcâënhm
2
: Theo (1) thç: m
2
= M - m
1 ;
màûtkhạcM= W-W
0
(2)
W: lỉåüng ngáûm nỉåïcbçnhqntrỉåïcv sau khi rỉía:
λ
2
: näưng âäü lỉåüng ngáûmmúiS
2
sau khi â rỉía xong:
(
)
ha
m
S
W
3
2
1

λ
=
⎟
⎠
⎞
⎜
⎝
⎛
=
3
max
2
2
m
kg
W
S
λ
⎟
⎟
⎠
⎞
⎜
⎜
⎝
⎛
−=⇒ 1
2
1
max2

S
S
Wm
⎟
⎟
⎠
⎞
⎜
⎜
⎝
⎛
−=+=⇒
0
2
1
max
4
21
10
ββ
S
S
AHmmM





























































































7
5
8/31/2006
b. Láúynäưng âäü ngáûmmúi λ trong âáútlmtiãuchøn: λ (kg/m
3
)
M= f(λ)= m

1
+ m
2
Gi thiãút
:Tênhcháútthoạtmúicâáútâäúivåïitáútc cạcloảimúitrongsút
quạ
Trçnh rỉíâãưugiäúng nhau.
Cho votáưng âáútcáưnrỉíamäütlỉåüng nỉåïcm
1
âãø âáútâảtâãúnlỉåüng trỉỵ nỉåïc
låïnnháút
W
max
, nãúuchothãmmäütlỉåüng nỉåïcdm nỉỵathçlỉåüng múis âỉåücmangâil
dS=λ.dm, do âọ näưng âäü múitrongâáútgimxúng mäüttrësäú dλ =λ.dm/W
max
-dλ/λ = dm/W
max
∫∫
=−⇒
22
1
0
max
m
W
dmd
λ
λ
λ

λ
⎟
⎟
⎠
⎞
⎜
⎜
⎝
⎛
=⇒
2
1
max2
log3.2
λ
λ
Wm
⎟
⎟
⎠
⎞
⎜
⎜
⎝
⎛
−+
⎟
⎠
⎞
⎜

⎝
⎛
=+=
0max
2
1
log
max
3.2
4
10
21
ββ
λ
λ
β
AHmmM


6
8/31/2006
10.2.1.2. XẠC ÂËNH MỈÏC RỈÍA THEO CÄNG THỈÏC KINH NGHIÃÛM
a/ Cäng thỉïcPädäúp:
M = (W
max
-W
0
) + n W
max
(m

3
/ha)
n: Hãû säú cho biãút. (trë säú n thêch håüp nháúttỉì 0.3 âãún0.4)
Âãø cọ thãø thoạtâỉåüclỉåüng múi trong âáúttỉì S
1
xúng S
2
khi múiâ ho tan,
thç phicáưnlỉåüng nỉåïcbàòng bao nhiãu láưnlỉåüng trỉỵ nỉåïclåïnnháútcâáút.
Cọ nghéa: m
1
= W
max
-W
0
, m
2
= n W
max
khi n = 1, lỉåüng múiâỉåücthoạtâi
âỉåücgil lỉåüng thoạtmúi âån vë.
b/ Phỉång phạp C.V.AStanäp:
M =100Hγ
â
[(β
max
-β
o
)/ γ
n

+(S
1
-S
2
)/K] (m
3
/ha)
γ
â
: Dung trng âáút(T/m
3
)
H: Chiãưusáudỉû âënh rỉía(m)
γ
n
: Dung trng nỉåïc(T/m
3
)
K: Hãû säú thoạtmúi(T/m
3
), cáưnxạcâënhchênhxạc thäng qua thê nghiãûm
β
max
,β
o
: Tênh theo % trng lỉåüng âáútkhä
S
1
, S
2

: Lỉåüng ngáûmmúiban âáưuv sau khi rỉía(% trng lỉûång âáútkhä)


7
8/31/2006
10.2.2.
RỈÍA MÀÛN KIÃƯN V TRUNG TÊN KHI MNN NÀỊM NÄNG KHỌ THOẠT
Xạcâënhmỉïcrỉía khäng chè dỉûavoucáưuthoạtmúinhỉ trỉåìng håüp
MNN nàòmsáudãù thoạtm cnphidỉûavôiãưukiãûn khäng lmchoMNN
dáng cao quạ mäütgiåïihảnnháútâënh. Âãø tho mnucáưutrãnsaukhirỉía
thç MNN cáưnâảtâãúnmäütâäü sáu tåïihản.
10.2.2.1. ÂÄÜ SÁU TÅÏI HẢN
Âäü sáu tåïihảncamỉûcnỉåïcngáưml âäü sáu nh nháútcamỉûcnỉåïcngáưmkãø
tỉì màûtâáútm khäng cọ tạchảiâäúivåïibäü rãù cáy.
10.2.2.2. XẠC ÂËNH ÂÄÜ SÁU TÅÏI HẢN
a/ Xạcâënhâäü
sáu tåïihảnh
k
dỉûavôäü dáng cao låïnnháútcanỉåïcmao
qun:
h
k
= H
max
+ ∆ ; ∆: Âäü an tonhay chiãưudicabäü rãù
H
max
: Âäü dáng cao låïnnháútcanỉåïcmaoqun(xạcâënhqua thinghiãûm)
b/ Phỉång phạpt lãû Cl
-

/SO trong nỉåïcngáưmv trong âáút:
c/ Xạcâënhh
k
theo âäü khoạng họacanỉåïcngáưm:
d/ Xạcâënhh
k
theo quan hãû giỉỵalỉåüng bäúchåiv mỉûcnỉåïcngáưm:
∆
H
max
h
k
MNN





























































































8
8
8/31/2006
10.2.2.3. PHỈÅNG PHẠP XẠC ÂËNH MỈÏC RỈÍA
M = m
1
+m
2
(m
3
/ha)
m
1
: Lỉåüng nỉåïcâãø boho táưng âáút H náng âäü áøm β
0
lãn β
max

m
2
= p.a (m
3
/ha)
p: säú láưnrỉía
a: mỉïcrỉíamäùiláưna≤ m
*
m
*
: Lỉåüng nỉåïcâãø náng mỉûcnỉåïcngáưmlãnâãúnâäü sáu tåïihảnh
k
tỉïcnáng
mỉûcnỉåïcngáưmlãnmäütâoản: h = H - h
k
a/ Xạcâënhm
1
: m
1
= 10
4
AH(β
max
-β
0
) (m
3
/ha)
b/ xạcâënhm
*

: Âãø náng mỉûcnỉåïcngáưmlãntåïiâäü sáu tåïihảnh
k
m
*
= 10
4
hA(1-β
max
) = 10
4
hδ (m
3
/ha)
δ = A(1-β
max
): Mỉïck räùng chỉa âỉåücboho nỉåïc
c/ Xạcâënhm
2
: Gi sỉí trỉåïckhirỉíalỉåüng múitrongtáưng âáútrỉíaS
0
(kg/ha),
våïilỉåüng nỉåïcm
2
ta phitiãúnhnh rỉíap láưnâãø S
0
gimxúng S
p
(Lỉåüng
ngáûmmúi cho phẹpkhirỉía) våïimỉïcrỉíamäøiláưnl a.
⇒ m

2
= pa (m
3
/ha) ; våïia ≤ m
*
h
k
h
H


9
8/31/2006
* Xạcâënhsäú láưnrỉíaP:
Näưng âäü múitrỉåïckhiâỉalỉåüng nỉåïcm
2
vo: λ
0
= S
0
/W
max
(kg/m
3
)
+ Láưnrỉíathỉï nháút: N
1 0 1 0
Láưnrỉíathỉï hai: N
2 0 max
Láưnrỉíathỉï n: S

ãúỉûavo1 lỉåüng nỉåïca thçnäưng âäü múitrongâáút
l: λ
1
=S
0
/(W
max
+a)
Lỉåüng nỉåïca vỉåütquạ lỉåüng trỉỵ nỉåïclåïnnháútnãns chyxúng táưng dỉåïi
v mang âi theo mäütlỉåüng múi: aλ
1
= aS
0
/(W
max
+a)
Lỉåüng múicnlảitrongtáưng âáútsauláưnrỉíathỉï nháút:
S
= S -aλ = S -aS
0
/(W
max
+a) = S
0
W
max
/ (W
max
+a)
+ ãúỉûathãm1 lỉåüng nỉåïca thçnäưng âäü múitrongâáút

l: λ
2
=S
1
/(W
max
+a) = S
0
W
max
/ (W
max
+a)
2
Lỉåüng nỉåïca vỉåütquạ lỉåüng trỉỵ nỉåïclåïnnháútnãns chyxúng táưng dỉåïi
v mang âi theo mäütlỉåüng múi: aλ
2
= aW
max
S
0
/(W
max
+a)
2
Lỉåüng múicnlảitrongtáưng âáútsauláưnrỉíathỉï hai:
S
2
= S
1

-aλ
2
= S
0
W
max
/(W
max
+a) - aS
0
W
max
/(W
max
+a)
2
S
2
= [S
0
W
max
(W
max
+a) - aS
0
W
max
]/(W
max

+a)
2
S = S [W /(W
max
+a)]
2
+
n
= S
0
[W
max
/(W
max
+a)]
n
Theo u cáu rỉỵamúiS
n
≤ S
p
nãn S
p
= S
0
[W
max
/(W
max
+a)]
p

p = log[S
p
/S
0
]/log[W
max
/(W
max
+a)]
váûy: m
2
= pa = alog[S
p
/S
0
]/log[W
max
/(W
max
+a)]


11
8/31/2006
10.3. TIÃU NỈÅÏC KHI RỈÍA MÀÛN
10.3.1. TIÃU NỈÅÏC THEO CHIÃƯU NGANG
a/ Mảng lỉåïicäú âënh: Gäưmcạckãnhdáùnnỉåïcläü thiãn cọ chiãưusáu3÷4 m cọ
khi 5 m, âạykãnhnycáưnphitháúphånmỉûcnỉåïcngáưmtrãnkhurỉía.
Cạckãnhcäú âënh nỉåücsỉí dủng trong thåìigianrỉíamàûnv qunl.
b/ Mảng lỉåïitảmthåìi: Gäưmcạckãnhdáùnnängv bäú trê dymảng lỉåïiny

chè dng trong thåìigianrỉíamàûnban âáưum thäi, sau khi rỉíamàûnâỉåüc
láúpâi.
10 → 70
100 → 800
Kãnh tiãu tảmthåìi
Kãnh tiãu cäú âënh





























































































9
12
8/31/2006
10.3.2. TIÃU NỈÅÏC THEO CHIÃƯU ÂỈÏNG
Dng cạcgiãúng khoan táûp trung nỉåïc, räưidng båm hụtlãn, âãø hả mỉïcnỉåïc
ngáưmxúng âäü sáu tåïihản. Âỉåìng kênh häú khoan tỉì 25÷50 cm, chiãưusáu
20÷100m .
Tiãu nỉåïctheochiãưỉïng cọ låüihåntheochiãưu ngang vç cọ thãø hả tháúp MNN
nhanh hån v chiãúmdiãûn têch khäng låïn. Tuynhiãnâäúivåïiâáútnàûng v hãû
säú ngáúmtháúp thç khäng cọ låüi.
10.4. MA RỈÍA, CHÃÚ ÂÄÜ RỈÍA, K THÛT RỈÍA
10.4.1. MA RỈÍA:
Do mỉïcrỉíamàûnM låïnnãnthỉåìng tiãúnhnh nhiãưuma. Marỉíamàû
nnãn
chnkhimỉûcnỉåïcngáưmnàòmsáãø viãûcthoạtmúis nhanh hån, rụt
ngàõnthåìigianrỉíav rỉíavothåìigiancọ lỉåüng bäúchåiêtâãø tiãútkiãûm
nỉåïc, trạnh hiãûntỉåüng màûnlải.
10.4.2. CHÃÚ ÂÄÜ RỈÍA:
Bao gäưmmỉïcrỉíamäùiláưn, thåìigiangiỉỵacạcláưnrỉía, säú láưnrỉía. Mỉïcrỉíatỉìng
maM cáưn chia ra nhiãưumỉïcrỉíamäütláưnm, thỉåìng m=(30-40%)Wmax.
10.4.3. K THÛT RỈÍA:
Thỉåìng l rỉíangáûp, diãûntêchmäøiärỉía0,1÷0,2 ha. Kêch thỉåïccậrüng
khäng nãn låïnquạ 0,25 ha âãø viãûc phán phäúinỉåï
câỉåücâäưng âãưu, tiãútkiãûm

khäúilỉåüng san bàòng âáút


1
8/31/2006
CHỈÅNG 11:BIÃÛN PHẠP KHAI THẠC NỈÅÏC NGÁƯM ÂÃØ TỈÅÏI
Nhçn chung trãn trạiâáútngưnnỉåïc phủcvủ sinh hoảt, snsútch úí 3
dảng: nỉåïc mỉa; nỉåïcmàûtv nỉåïcngáưm.
Våïisỉû bng näù dán säú v täúcâäü phạttriãøncängnghiãûpnhỉv bothçsỉû máút
cán bàòng ngưnnỉåïcngtl âiãưutáútúuxyra. Hiãûn nay ngưnnỉåïc
mỉa v nỉåïcmàûtâ bë ä nhiãømtráưmtrng l háûuqu caviãûcsỉí dủng
ngưnnỉåïc khäng bãưnvỉỵng.
Vç váûy khai thạc, sỉí dủng v bovãû ngư
nnỉåïcngáưml ráút quan trng. Hiãûn
nay nỉåïcngáưmâ âỉåüc khai thạcâãø âạpỉïng 50% u cáưudng nỉåïccho
sinh hoảttrãntonthãú giåïi, âiãønhçnhnhỉcạcnỉåïc:Bè (90%); PháưnLan
(80%); H Lan (75%); Thu Âiãøn (90%); Âỉïc (75%); Ixraen (95%).
Nỉåïcngáưmphủ vủ cho näng nghiãûp: Brazin (22.000 ha); Angiãri (80.000
ha); Hy Lảp (30.000 ha); Nga; Trung Qúc.
Nỉåïcngáưmphủcvủ cho cäng nghiãûp: Nga; M; Trung Qúc; Án Âäü; Ục;
Ai Cáûp; Nam Phi.
ÅÍ ViãûtNam do cọ ngưnnỉåïcmàût phong phụ nãn nhu cáưusỉí dủng nỉåïc
ngáưm chỉa cao, ch úudng trong sinh hoảtnh l v cäng nghiãûpgii
khạt.


2
8/31/2006
Så âäư chu trçnh thu vàn v sỉû hçnh thnh nỉåïcdỉåïiâáút





























































































10

3
8/31/2006
11.1: KHẠI NIÃÛM NỈÅÏC NGÁƯM
11.1.1. Ỉu v nhỉåücâiãøm
a. Ỉu âiãøm:
- Phán bäú khàõpnåiv ngưnnỉåïc tỉång âäúiäønâënh.
- Khai thạcv sỉí dủng tảichäø nãn âỉåìng dáùnngàõnv täøntháútnỉåïcêt.
- Cháútlỉåüng nỉåïctäúthånnỉåïcmàût.
- Gọppháưnhả tháúpmỉûcnỉåïcngáưmchonhỉỵng vng trng khi khai thạc.
b. Nhỉåücâiãøm:
- Lỉu lỉåüng nh nãn cäng trçnh khai thạcnàòmphántạn.
- Cọ âäü khoạng hoạ cao v nhiãûtâäü tháúp, cáưnxỉí l trỉåïckhisỉí dủng.
- Cáưndng nàng lỉåüng âãø båm hụt.
- Gêa thnh cao khi khai thạcnỉåïcngáưmquạ sáu.
- Lmmáútcánbàòng sinh thạitỉû nhiãn v nh hỉåíng âãúncạccängtrçnhXD
.


4
8/31/2006
11.1.2. Phán loảinỉåïcngáưmtheosỉû phán bäú trong cạctáưng âëa cháút
Theo hçnh thỉïcphánloảinythçnỉåïcngáưmtảm chia thnh 4 loải: nỉåïcngáưm
táưng sáu (táưng trãn ), nỉåïcngáưmtáưng sáu, nỉåïcngáưm khe nỉïtv nỉåïc
ngáưmhang âäüng
Âàûctrỉnghçnhthạinỉåïcngáưmvng
ven biãønv hiâo
Âàûctrỉnghçnhthạinỉåïcngáưmvng
âäưng bàòng v miãưnnụi



5
8/31/2006
11.1.2.1. Nỉåïcngáưmtáưng trãn
Nỉåïcngáưmtáưng trãn l nỉåïcngáưmnàòmåí trãn táưng khäng tháúmthỉï nháút, nàòmsạtmàût
âáút, l màûtnỉåïctỉû do khäng ạp. Ngưnnỉåïccungcáúp chênh cho nỉåïcngáưmtáưng trãn
l do mỉa ngáúmvôáút, ngoiranỉåïcngáưmtáưng trãn cndo nỉåïcsäng, aohäư, cung
cáúp, do âọ cháútlỉåüng nỉåïckhängtäútv trỉỵ lỉåüng nỉåïcnh, khäng äønâënh.
11.1.2.2. Nỉåïcngáưmtáưng sáu
Nàòmåí phêa dỉåïitáưng khäng tháúmthỉï nháút, thỉåìng nàòmkẻpgiỉỵacạctáưng khäng
tháúmnãncọ ạp. Do nàòmdỉåïitáưng khäng tháúmnãnnỉåïcngáưmtáưng sáu khäng trỉûc
tiãúpnháûnngư
n cung cáúpcanỉåïcmỉa. Nåitiãúpnháûnngưnnỉåïcl nhỉỵng chäù tỉìng
tháúmnỉåïcchảyläü ra màûtâáút. Cháútlỉåüng nỉåïctäútv trỉỵ lỉåüng äønâënh
11.1.2.3. Nỉåïcngáưmkhenỉït
Nỉåïcnàòm trong khe nỉïtcanhamthảch, trỉỵ lỉåüng ráútêtkhängâạng kãø
11.1.2.4. Nỉåïcngáưmhang âäüng
Nỉåïc trong hang âäüng cngil nỉåïcKartå, nàòm trong cạchang âäüng do nỉåïcxám
thỉûcnhamthảch tảothnh, thỉåìng cọ åí cạcvng âạ väi.





























































































11
6
8/31/2006
11.1.3. u cáưucháútlỉåüng nỉåïcngáưmâãø tỉåïi
Nhiãûtâäü thêch håüptỉåïitỉì 25
0
C âãún30
0
C; hmlỉåüng múitrongnỉåïcngáưm<
5g/l.
11.1.4. Biãûnphạpxỉí l âãø náng cao cháútlỉåüng nỉåïc
11.1.4.1. Phỉång phạpdng bãø lc

Do nỉåïcngáưmchỉïanhiãưxitsàõt II nãn trỉåïckhichonỉåïcvobãø lcngỉåìi
ta cho nỉåïcngáưmtiãúpxụcvåïi khäng khê âãø cạcphnỉïng äxy hoạ xyra
biãúnäxitsàõt II thnh äxit sàõt III v kãúttasaọ âỉåüclcqua bãø lc.
11.1.4.2. Phỉång phạpphalong v phåi nỉåïc
Khi nỉåïcngáưmcọ nhiãûtâäü tháúphồûccọ näưng âäü khoạng hoạ cao cáưnpha
long thãm nỉåïcngthồûcphåinàngâãø tàng nhiã
ûtâäü nỉåïclãntrỉåïckhi
tỉåïi.
11.1.4.3. Phỉång phạphoạ hc
Thỉåìng dng sau khi phỉång phạpphalong khäng loảitrỉì hãútcạctảpcháút
âäüctäú, tảoracạcphnỉïng hoạ hcâãø kãúttav tạch ra khinỉåïcngáưm.
11.1.4.4. Phỉång phạphoạ sinh
Dng keo hoạ sinh âãø kêch thêch quạ trçnh làõng âäüng cạccháútlålỉỵng.


7
8/31/2006
Så âäư hãû thäúng tỉåïibàòng nỉåïcngáưm


8
8/31/2006
11.2. CÄNG TRÇNH LÁÚY NỈÅÏC NGÁƯM THEO CHIÃƯU ÂỈÏNG
Âỉåücphánthnh 3 loải: giãúng thng, giãúng äúng v giãúng häùnhåüp
11.2.1. GIÃÚNG THNG: Giãúng thng ch úuláúynỉåïcnỉåïcngáưmtáưng trãn nãn lỉu
lỉåüng giãúng nh v khäng äønâënh
11.2.1.1. CÁÚU TẢO
a/Miãûng giãúng
b/Thán giãưng
c/Bäü pháûnvonỉåïc

Kiãøuthàóng gọc
Kiãøunghiãng
Kiãøuchỉí V
Cáúutảobäü
pháûnvonỉåïc





























































































12
9
8/31/2006
11.2.1.2. BAẽN KấNH ANH HặNG
Khi bồm nổồùctronggióỳng ra, mổỷcnổồùctronggióỳng seợ haỷ thỏỳpxuọỳng mọỹtõọỹ sỏu S,
mỷtnổồùcngỏửm trong õỏỳtseợ laỡmthaỡnh mọỹihỗnhphóứumaỡ gióỳng laỡ trung tỏm. Hỗnh
phóứuõoù laỡ khu vổỷcaớnh hổồớng cuớanổồùcngỏửm khi bồm nổồùc. Baùn kờnh hỗnh phóứu
chờnh laỡ baùnkờnhaớnh hổồớng cuớagióỳng R. Baùnkờnhaớnh hổồớng R coù quan hóỷ õóỳnvióỷc
bọỳ trờ caùcgióỳng vỗ baùnkờnhR lồùn thỗ khoaớng caùch lồùnvaỡ ngổồỹclaỷi.


10
8/31/2006
a/ Bồm nổồùc thờ nghióỷm: aỡocaùchọỳ quan trừcõóứ õo mổỷcnổồùcngỏửmồớ caùcvởtrờkhaùc
nhau, tổỡ õoù ta coù thóứ tờnh õổồỹcbaùnkờnhaớnh hổồớng R cuớagióỳng.
-Nóỳucoù 2 họỳ quan trừc:
+ Gióỳng coù aùp: logR =
+ Gióỳng khọng coù aùp: logR =
-Nóỳucoù 1 họỳ quan trừc:
+ Gióỳng coù aùp: logR =
+ Gióỳng khọng coù aùp: logR =
-Nóỳu khọng coù họỳ quan trừc:
+ Gióỳng coù aùp: logR =
+ Gióỳng khọng coù aùp: logR =
21

1221
SS
xlogSxlogS


21
122211
SS
x
log)SH2(S
x
log)SH2(S




1
11
loglog
SS
rSxS


2
1
2
1
2
1
hh

)
x
logr(logh)
x
logr(logH


rlog
Q
)hH(KM
73,2 +

rlog
Q
)hH(K
365,1
22
+



11
8/31/2006
b/ Duỡng cọng thổùc kinh nghióỷm:
- Khi bióỳttrổồùcH vaỡ S
Cọng thổùc Ku sa kin: R = 575 S
R,S (m)
K: Hóỷ sọỳ thỏỳm(m/s)
H: ọỹ daỡycuớatỏửng thỏỳmnổồùc(m)
NóỳuK (m/ngaỡy): R = 1,95S

- Nóỳu khọng bióỳttrổồùcH
Duỡng cọng thổùcSichardt:
R = 3000S (m) Vồùik (m/s)
R = 10S (m) Vồùik (m/ngaỡyõóm)
c/ Duỡng nhổợng sọỳ kinh nghióỷm:
ỏỳtcaùtnhoớ R = 50ữ100 m;
ỏỳtcaùtvổỡaR = 100ữ200 m;
ỏỳtcaùtthọR = 200ữ400 m;
Soớivaỡ õaù cuọỹiR = 400ữ600 m





























































































13
12
8/31/2006
11.2.1.3. TÊNH TOẠN LỈU LỈÅÜNG
a/ Giãúng hon chènh
Lỉu lỉåüng chyvogiãúng tảimàûtcàõtx nôọ
Q = ω.V = (2xy)KJ = 2xyK
(K: Hãû säú tháúm)
K: Hãû säú tháúm(m/s) (m/ngy)
H: Âäü dytángtháúmnỉåïc(m)
h: Âäü sáu nỉåïctronggiãúng (m)
S: Âäü sáu hả tháúpcanỉåïctronggiãúng (m)
R,r (m)
∫∫
Π=
H
h
R
r
ydyK
x

dx
Q 2
()
r
R
hH
KQ
log
365.1
22
−
=⇒


13
8/31/2006
b/Giãúng khäng honchènh:
Dng cäng thỉïc kinh nghiãûmDamarin
-Khiâạygiãúng bët kên:
-Khiâạygiãúng khäng bët kên:
Trong âọ:
L: Âäü sáu mỉûcnỉåïccagiãúng sau khi båm (m)
Ha:Âäü sáu nỉåïcngáưmcọ êch (m)
Trong trỉåìng håüptáưng âáúttháúmnỉåïcráútdy, phảmvi nh hỉåíng khäng phitonbäü
táưng nỉåïcngáưmm chè trong âäü sáu Ha thç phithayH bàòng Ha v h bàòng ha vocạc
cäng thỉïctrãnha = Ha -S.
Âãø xạcâënhH
a
thç Damarin â láûpraquanhãû S v Ha âãø xạcâënhâäü sáu nỉåïcngáưm
cọ êch.

(
)
4
22
2
log
365.1
h
Lh
h
L
r
R
hH
KQ
−−
=⇒
(
)
4
22
25.0
log
365.1
h
Lh
h
rL
r
R

hH
KQ
−+−
=⇒


14
8/31/2006
11.2.2. GIÃÚNG ÄÚNG
Cọ thãø láúỉåücnỉåïcngáưmtáưng trãn v nỉåïcngáưmtáưng sáu. Giãúng äúng thỉåìng
sáu 30÷150m, cọ khi sáu âãún200m. Lỉulỉåüng khai thạccagiãúng låïnnãn
diãûntêchtỉåïinhiãưu so våïigiãúng thng.
11.2.2.1. CÁÚU TẢO
Gäưm3 bäü pháûn:
-Miãûng giãúng
-Thán giãúng
-Bäü pháûnvonỉåïc
Cáúutảobäü pháûnvonỉåïc





























































































14
15
8/31/2006


16
8/31/2006
11.2.2.2. TấNH LặU LặĩNG
a/Gióỳng hoaỡnchốnh:
Lổu lổồỹng chaớyvaỡogióỳng taỷimỷtcừtx naỡoõoù
Q =


.V = (2x M)KJ = 2xMK
dyK
x
dx
Q = 2

=
H
h
R
r
dyMK
x
dx
Q 2
()
r
R
hHKM
Q
log
73.2

=


17
8/31/2006
b/Gióỳng khọng hoaỡnchốnh
*Trổồỡng hồỹpnổồùcchốqua thỏngióỳng:

*Trổồỡng hồỹpnổồùcqua thỏnvaỡ õaùygióỳng:
*Trổồỡng hồỹpnổồùc chố qua õaùygióỳng:
Nóỳutỏửng thỏỳmquaù daỡy(TổùcM quaù lồùn) thỗ phaỷmvi aớnh hổồớng haỷnchóỳ ồớ õọỹ daỡytỏửng
thỏỳmnổồùccoù ờch Ma. Do õoù ta phaới thay M bũnh Ma vaỡocaùccọngthổùctrón. Xaùcõởnh
Ma cuợng nhổ Ha.
4
2
log
73.2
M
LM
M
L
r
R
KMS
Q

=
4
25.0
log
73.2
M
LM
M
rL
r
R
KMS

Q
+
=








+








=
M
R
r
M
MSK
Q
2
3
log6.41

4





























































































15
18
8/31/2006
11.3. CÄNG TRÇNH LÁÚY NỈÅÏC NGÁƯM THEO CHIÃƯU NGANG
Hçnh thỉïc khai thạccọ thãø dng âỉåìng háưmláúynỉåïchồûcâáûpdángkãúthåüpgiãúng båm
11.3.1. CÁÚU TẢO
Khai thạcåí nhỉỵng nåi nỉåïcnàòmnäng(< 5 m), Cängtrçnhláúynỉåïcngáưm theo chiãưu
ngang gäưm4 bäü pháûn:
-Bäü pháûnvonỉåïc:L bäü pháûnquantrng nháút, lmbàòng tuynel cọ nhiãûmláúynỉåïc
-Bäü pháûndáùnnỉåïc:Näúitiãúpbäü pháûnvo nỉåïcv giãúng kiãømtra, nhiãûmvủ dáùnnỉåïc
-Giãúng kiãømtra:Thûnlåüitrongquạ trçnh thi cäng tuynel v qunl khai thạc
-Bãø táûptrung:L nåi thu nỉåïctrỉåïckhibåmhay láúynỉåïcrâãø tỉåïi.
Ghi chụ:
1.bäü pháûnvonỉåïc
2.bäü pháûndáù
nnỉåïc
3. giãúng kiãømtra
4.bãø táûptrung
12
3
4
MNN
Van láúynỉåïc
Mạybåm
MNN


19
8/31/2006

11.3.2. TÊNH LỈU LỈÅÜNG
11.3.2.1. KHI LÁÚY NỈÅÏC TỈÌ 1 BÃN
h: Âäü sáu nỉåïc trong âỉåìng háưm(m)
L: Chiãưudicacängtrçnhláúynỉåïc(m)
R: Chiãưuräüng nh hỉåíng câỉåìng háưm(m)
K: Hãû säú ngáúm(m/s)
H: Âäü sáu nỉåïcngáưmkhichỉakhaithạc(m)
Lỉu lỉåüng tảimàûtcàõtx nôọ:
Q =
ω
x
V
x
= LyK(dy/dx)
11.3.2.2. KHI LÁÚY NỈÅÏC TỈÌ 2 BÃN
∫∫
=
H
h
R
r
ydyKLdxQ
()
()
bR
hHKL
Q
−
−
=⇒

2
22
()
()
bR
hHKL
Q
−
−
=⇒
22
Så âäư tênh toạnthu lỉûc
y
dy
K
Z
MNN
Säng


20
8/31/2006
11.3.3. HÃÛ THÄÚNG TỈÅÏI BÀỊNG NỈÅÏC NGÁƯM
Hãû thäúng tỉåïinỉåïcngáưmcọ ba bäü pháûn:
-Cängtrçnhláúynỉåïc: L nhỉỵng giãúng âàûttảinåikhaithạcnỉåïcngáưm.
-Cängtrçnhtrỉỵ nỉåïc: Nỉåïcâỉåückhaithạclãncáưnphixỉí l trỉåïckhitỉåïi, dung têch
cäng trçnh trỉí thỉåìng âiãưutiãúttheoláưnhồûcngytỉåïi.
-Âỉåìng kãnh dáùnnỉåïc: Chuønnỉåïctỉì cäng trçnh trỉí vãư tảimàûtrüng.
11.3.3.1. BÄÚ TRÊ GIÃÚNG
-Phixạcâënhâỉåücâäü sáu cagiãúng

(Càn cỉï vo u cáưunỉåïcv tçnh hçnh nỉåïcngáưm)
-Xạcâënhkhong cạch L giỉỵa hai giãúng khạ
cnhau.
Âãø cạcgiãúng lmviãûcâäücláûpthç: L>
2R.
-Cạcgiãúng nãn bäú trê thàóng gọcvåïihỉåïng dng chycanỉåïcngáưm.
-Bäú trê cạcgiãúng cọ nhiãưucạch: Bäú trê theo tuúnthàóng, hçnh vng, hçnh hoa mai.





























































































16
21
8/31/2006
11.3.3.2. CÄNG TRÇNH TRỈÍ NỈÅÏC
a. Âiãưutiãútngy: W
0
= Q
0
(24 -t
1
)3,6 (m3)
Q
0
: Lỉu kỉåüng båm cagiãúng (l/s)
t
1
: Säú giåì tỉåïitrongmäütngy(giåì)
b. Âiãưutiãúttheoláưntỉåïi: Trong thåìigiangiỉỵahailáưntỉåïi, båm nỉåïctrỉỵ lảiâãø dng
cho láưntỉåïisau, nhỉváûytàngâỉåücdiãûntêchtỉåïi.
* NãúugiQ l lỉu lỉåüng tỉåïi, t l thåìigiantỉåïimäùiláưntỉåïi(Nãúuhailáưntỉåïisạtnhau
thç thåìigiantỉåïiliãntủcbàòng täøng thåìigiancahailáưntỉåïiâọ).
* NãúuQ> Q
0

: Dung têch nh nháútcacängtrçnhtrỉỵ nỉåïc: W = t(Q-Q
0
)(1+h) (m3)
t: Thåìigiantỉåïiliãntủc.
h: Hãû säú täøntháútcacängtrçnhtrỉỵ nỉåïch= tỉì 0,1 âãún0,4.
Thåìigiancáưnbåmnỉåïcâãø trỉỵ: t = W / 3,6* Q
0
(giåì)
* Nãúuthåìigiankhängtỉåïit’< t
0
Phibåmtrỉỵ nỉåïchồûcgimdiãûntêchtỉåïi.
11.3.3.3. CÄNG TRÇNH DÁÙN NỈÅÏC
-Giãúng åí giỉỵakhäúng chãú tỉåïi xung quanh, thêch håüpvng cọ âëa hinh bàòng phàóng.
-Giãúng bäú trê åí cao khäúng chãú tỉåïi phêa tháúp, thêch håüpvng cọ âëa hçnh däúcmäütphêa.


1
8/31/2006
CHỈÅNG 12: QUN L DNG NỈÅÏC TRONG HÃÛ THÄÚNG TỈÅÏI
Trãn thỉûctãú khi hãû thäúng tỉåïiâỉåücâỉavokhaithạcsỉí dủng thç nàng lỉûc
tỉåïithỉûctãú khäng nhỉ tênh toạnthiãútkãú do âọ lmgimdiãûntêchtỉåïiv
gáy lng phê sútâáưutỉ, háưuhãútcạchãû thäúng tỉåïisauvinàmsỉí dủng chè
âảt50% âãún 70% nàng lỉûctỉåïithiãútkãú, hãû säú sỉí dủng nỉåïchãû thäúng ráút
tháúp (tỉì 0,4 âãún0,6). Âãø xyratçnhtrảng âọ cọ thãø phán têch tỉì cạcúutäú
sau: Thiãútkãú; qu
nl sỉí dung v cạcúutäú khạc
* Giai âoảnláûpdỉû ạnv thiãútkãú: (10% - 20%)
-Diãûntêchtỉåïithiãútkãú v diãûntêchtỉåïithỉûctãú chãnh lãûch nhau, do kháu
khosạtâạnh giạ v täúcâäü âä thë hoạ.
-Hãû säú tỉåïithiãútkãú khäng håüpl

* Giai âoảnqunl sỉí dủng nỉåïc: ( 75% - 95%)
-Nànglỉûcúukẹmca âån vë sỉí dủng
-Âáưu tỉ khäng âäưng bäü
-Hãû thäúng kãnh mỉång näüiâäưng bë khai thạctu tiãûn
-Cängtạcduytubodỉåỵng chỉa âỉåücquantám
-Sỉû thay âäøicåcáúucáyträư
ng v thåìivủ do sỉû tạcâäüng úutäú thë trỉåìng
Váûycängtạcqunl sỉí dủng nỉåïctronghãû thäúng tỉåïicáưn phisỉí dủng âụng
v cọ kãú hoảch.


2
8/31/2006
-Dng nỉåïccọ kãú hoảch l mäütcängtạcráútquantrng trong nhiãûmvủ qun
l khai thạccạchãû thäúng thy näng. Múndng nỉåïccọ kãú hoảch v âảt
hiãûuqu cao cáưnphiláûpâỉåückãú hoảch dng nỉåïc.
-Mủcâêchcaviãûcláúpkãú hoảch dng nỉåïcl : Âãø låüidủng tingunnỉåïc
mäütcạch thäúng nháút, âiãưuphäúilỉåüng nỉåïckëpthåìiv håüpl, phạthuáưy
â hiãûu êch cacängtrçnh, thamnâỉåüc u cáưu thám canh tàng nàng
sút.
-Nhiãûmvủ c
akãú hoảch dng nỉåïcl càn cỉï vongunl cán bàòng nỉåïc,
tçnh hçnh thỉûctãú catỉìng thåìigian, giiquúttäútmäúi quan hãû giỉỵalỉåüng
nỉåïcâãúnv lỉåüng nỉåïccáưnâãø xạcâënhâỉåïcqui trçnhdng nỉåïcmäüt
cạch håüpl trong khu tỉåïi.
12.1. CẠC LOẢI KÃÚ HOẢCH DNG NỈÅÏC
-Kãú hoảch dng nỉåïccâånvë: Nängtrỉåìng, håüptạcx, cáúpkãnhnhạnh.
-Kãú hoảch dng nỉåïccahãû thäúng : L táûphåüpcạckãú hoảch dng nỉåïcca
cạcâånvëdng nỉåïc.
12.1.1. Kãú hoa

ûch dng nỉåïcca âån vë
12.1.1.1. Hçnh thỉïctäø chỉïctỉåïi
-Tỉåïilnphiãntáûptrung
-Phántäø tỉåïilnphiãn
-Tỉåïilnphiãnxenk (cirànglỉåüc)
12.1.1.2. Láûptåì trçnh dng nỉåïccâånvësnxút
12.1.1.3. Láûpkãú hoảch dng nỉåïccâånvësnxút





























































































17
3
8/31/2006
12.1.2. Kãú hoảch dng nỉåïccahãû thäúng
Kãú hoảch dng nỉåïccahãû thäúng l cå såí âãø ban qunl hãû thäúng láúynỉåïctỉì
ngưnnỉåïc phán phäúichocạcâånvëdng nỉåïc.
12.1.2.1. Âạnh giạ phán têch ngưnnỉåïcâãún
- Khi ngưnnỉåïcláúytrỉûctiãúptỉì säng
- Khi ngưnnỉåïcláúytỉì cạchäư chỉïa
-Phántêchcháútlỉåüng nỉåïctỉåïicangưnnỉåïc
12.1.2.2. Láûpkãú hoảch dng nỉåïc
-Dỉûatrãncåsåí kãú hoảch dng nỉåïccacạcâånvëdng nỉåïc, tênh toạncạc
lỉu lỉåüng cáưnláúyqua cạcthåìik câånvëdng nỉåïc, âäưng thåìixẹ
tâãún
täøntháút khi chuønnỉåïc trãn kãnh, ta láûpbng kãú hoảch dng nỉåïccahãû
thäúng.
-Phäúihåüpv biãøäư lỉu lỉåüng cọ thãø láúyvôáưuhãû thäúng v lỉu lỉåüng cáưn
láúí âáưuhãû thäúng theo kãú hoảch


4
8/31/2006
12.1.2.3. Phäúihåüpngưnnỉåïc

Trãn cå såí phäúihåüpâọ, láûpkãúï hoảch phán phäúinỉåïcchocạckãnhcáúpdỉåïi,
cạcâånvëdng nỉåïcv xạc âënh quy trçnh âọng måí, lmviãûccacäng
trçnh âáưuhãû thäúng. Kãútqu tênh toạncọ thãø cho cạctrỉåìng håüpxyranhỉ
sau:
a-Kh nàng cung cáúpcangưnnỉåïcthamn u cáưuláúynỉåïccahãû thäúng
b-Kh nàng cung cáúpcangưnnỉåïcdäưidohånucáưuláúynỉåïccahãû
thäúng :
- Cäng trçnh âáưumäúil trảmbåm: Cáưnláûpquytrçnhchảymạy, xạcâënhsäú
mạy, säú giåì cha
ûymạy.
-Cängtrçnhâáưumäúil cäúng láúynỉåïctrỉûctiãúp: Xạc âënh quy trçnh âọng måí
- Cäng trçnh âáưumäúil häư chỉïa: Láûpquytrçnhâọng måí cäúng láúynỉåïcv
âỉåìng trnl.
c- Kh nàng cung cáúpcangưnnỉåïc khäng thamn u cáưuláúynỉåïcca
hãû thäúng: (lỉu lỉåüng ngưnnỉåïcthiãúu)
Phihiãûuchènhlảiucáưunỉåïctytheotỉìng trỉåìng håüpcủ thãø.


5
8/31/2006
12.2 HIÃÛU CHÈNH V THỈÛC HIÃÛN KÃÚ HOẢCH DNG NỈÅÏC
12.2.1. Hiãûuchènhkãú hoảch dng nỉåïckhilỉulỉåüng ngưnnỉåïcthiãúu
GiQbr : Lỉulỉåüng cáưnláúyvôáưukãnhtheokãú hoảch dng nỉåïc
Qbr
’
: Lỉu lỉåüng cáưnláúyvôáưukãnhsaukhiâ hiãûuchènhlải
Gi
δ
l t säú % lỉu lỉåüng ngưnnỉåïcgimâiso våïikãú hoảch:
a. Nãúu

δ
< 5% so våïikãú hoảch
Trỉåìng håüpny khäng cáưnhiãûu chènh, xem nhỉ lỉåüng âãúncánbàòng lỉåüng cáưn
b. Nãúu5%<
δ
< 25% so våïikãú hoảch
Hiãûuchènhlảibàòng cạch gimnh mỉïctỉåïiv phán phäúilảilỉulỉåüng cung
cáúptheocängthỉïc: (CM1
)
%100
'
br
brbr
Q
QQ −
=
δ
η
η
n
nQQ =
'





























































































18
6
8/31/2006
c. NÃÚU δ> 25% SO VÅÏI KÃÚ HOẢCH
Phitäø chỉïctỉåïi ln phiãn åí cạckãnhcáúp trãn ( kãnh chênh, kãnh nhạnh),
(vç lỉu lỉåüng qua cạckãnhnhạnh quạ nh nãn ta phidäưntáútc nỉåïclải
cung cáúpchomäütkãnh, saọ cho cạckãnhkhạc )
-Hãû säú sỉí dủng nỉåïc trong trỉåìng håüptỉåïilnphiãn: (CM2

)
Trong âọ :
η: Hãû säú sỉí dủng nỉåïccakãnhkhitỉåïiâäưng thåìiv chuønvåïiQ
br
K: Säú täø tỉåïi ln phiãn
β: T säú giỉỵachiãưudikãnhcängtạckhitỉåïi ln phiãn L
l
v khi tỉåïiâäưng
thåìiL
m
mmm
l
n
KnK
ββη
η
−−
−+
=
11
1
'
〈=
br
br
Q
Q
n
1<=
L

L
l
β



7
8/31/2006
-Tênhthåìigiantỉåïi ln phiãn :
•
Trỉåìng håüp1
: Cọ 2 täø ln phiãn (K=2)
Q
’
net1
, Q
’
net2
: Lỉu lỉåüng thỉûccáưncacạctäø tỉåïikhitỉåïi ln phiãn
Q
net1
, Q
net2
: Lỉu lỉåüng thỉûccáưncacạctäø tỉåïikhitỉåïibçnhthỉåìng
t : Thåìigiantỉåïikhitỉåïiâäưng thåìi.
t
1
,t
2
:Thåìigiantỉåïilnphiãn åí täø 1 & 2.

Theo u cáưutỉåïi: t= t
1
+t
2
;
•
Trỉåìng håüp2
: Chia lm3 täø ln phiãn( K = 3)
t
QQ
Q
t
lnetlnet
lnet
1221
21
1
ηη
η
+
=
t
QQ
Q
t
lnetlnet
lnet
1221
12
2

ηη
η
+
=
t
QQQ
Q
t
llnetllnetllnet
llnet
213312321
321
1
ηηηηηη
η
η
++
=
t
QQQ
Q
t
llnetllnetllnet
llnet
213312321
312
2
ηηηηηη
η
η

++
=
t
QQQ
Q
t
llnetllnetllnet
llnet
213312321
123
3
ηηηηηη
η
η
++
=

9
8/31/2006
12.2.2. Hiãûuchènhkãú hoảch dng nỉåïckhilỉåüng nỉåï c cáưnthaäøi
GiQ
Net
: Lỉu lỉåüng cáưntheokãú hoảch dng nỉåïc
Q
Net’
: Lỉu lỉåüng cáưnbëthaäøi
Gi
δ
l t säú % lỉu lỉåüng cáưngim âi so våïikãú hoảch
* Nãúu

δ
<
±
10% so våïikãú hoảch
Trỉåìng håüpny khäng cáưnphihiãûuchènhm chè cáưn:
-Rụtngàõn hay kẹodithåìigiantỉåïi
-Âiãưutiãút tỉång häù giỉỵacạcâỉåìng kãnh våïi nhau.
* Nãúu
δ
>
±
10% so våïikãú hoảch
Trỉåìng håüpnyphiâiãưuchènhlảilỉulỉåüng láúyvôáưukãnh:
Q
’
br
= d * Q
br
Q
’
br
: lỉu lỉåüng âáưukãnhâ hiãûuchènh
Q
br
: lỉu lỉåüng âáưukãnhtheokãú hoảch
d : hãû säú hiãûuchènh; (CM3
)
%100
'
net

netnet
Q
QQ ±
=
δ
()
(
)
αηηα
+−=
−
1
1 m
d





























































































19
10
8/31/2006
12.3 BIÃÛN PHẠP NÁNG CAO HÃÛ SÄÚ SỈÍ DỦNG NỈÅÏC
* Biãûnphạpqunl :
-Thỉûchiãûndng nỉåïccọ kãú hoảch
-Hon chènh cäng trçnh láúynỉåïc, âo nỉåïc, hiãûnâảihọacängtạcphánphäúi
nỉåïc
-Täø chỉïctỉåïilnphiãn
-Citiãúnk thûttỉåïi, dng cạc phỉång phạptỉåïihiãûnâải
* Biãûnphạpphng tháúmtrãnâỉåìng kãnh :
+ Âáưmnãûnâáútlng kãnh cho tháûttäút
+ Múihọâáútlng kãnh ( âãø chäúng tháúm)
+ Lạtmàûtkãnhbàòng âạ, bã täng,
+ Lmtáưng chäúng tháúm trong chu vi ỉåïtcakãnh



11
8/31/2006
12.3.1.Thỉûc hiãûntỉåïi ln phiãn âãø náng cao hãû säú sỉí dủng nỉåïc
12.3.1.1. Khi lỉu lỉåüng âáưungưncungcáúpâ
Viãûctiãúnhnh tỉåïi ln phiãn chè thỉûchiãûntrongnäüibäü cạcâånvëdng
nỉåïc.
Khi tỉåïiâäưng thåìi: η = 1-Q
tt
/Q
br
= 1-S*L/Q
br
Khi tỉåïi ln phiãn : η
1
= 1-S
1
*L
1
/Q
br
Do tỉåïi ln phiãn nãn L
1
< L, S
1
< S => η
1
> η
Nhỉ váûy thäng qua viãûctỉåïi ln phiãn m hãû säú sỉí dủng nỉåïcâỉåücnánglãn.



12
8/31/2006
12.3.1.2. Khi lỉu lỉåüng âáưungưnthiãúu
Âãø hảnchãú âỉåücpháưnnotçnhtrảng thiãúunỉåïc, ngoiviãûctỉåïilnphiãnåí
âån vë dng nỉåïctacáưntiãúnhnh tỉåïilnphiãnåí c kãnh cáúplåïn.
Hãû säú sỉí dủng khi tỉåïilnphiãn:
η
l
= η
n
* K
1-m
* β +1-K
1-m
* β
η
n
: Hãû säú sỉí dủng nỉåïckhitỉåïiâäưng thåìi
K: Säú täø tỉåïi ln phiãn
β = L
l
/L
m:Chè säú ngáúmcâáút
;
Nãúucoichiãưudi kãnh mỉång trong mäütnhọmtỉåïi ln phiãn bàòng nhau :
=> 1- η
l
< 1- η
n

; Váûy η
l
> η
n
β
η
η
m
n
l
K
−
=
−
−
1
1
1
l
l
KL
L
=
β
m
n
l
K
1
1

1
=
−
−
⇒
η
η





























































































20
13
8/31/2006
13.3.2. Dng biãûnphạpphng tháúmâãø náng cao hãû säú sỉí dủng nỉåïc
13.3.2.1. Âáưmnãûnlng kãnh
Chiãưudylåïpâáưmnãnû vokhong 0,4 - 0,5 m âäúivåïikãnhnh v 0,6-1,0 m
âäúivåïikãnhlåïn.
13.3.2.2. Lạtmàûtkãnh
a/ Lạtmàûtkãnhbàòng âáútsẹt
Lạtmàûtkãnhbàòng låïpâáútsẹtcọ thãø gimâäü täøntháúttỉì 70 -80%
40%
80-90%.
täúiâa, T
v låïplạtcọ
chiãưudy 5-8cm trãn cọ ph mäütlåïpâáútbovãû 30-40cm.
b/ Lạtmàûtkãnhbàòng âạ
Lỉåüng nỉåïctäøntháútgimkhong
c/ Lạtmàû
tkãnhbàòng bã täng v bã täng cäútthẹp:
Täøntháútnỉåïccọ thãø gimtỉì Täúcâäü nỉåïcchy cho phẹp3-5 m/s,
chiãưudybãtänglạttỉì 8-20 cm, nãúul bã täng cäútthẹp6-10 cm
13.3.2.3. Bã täng hoạ màûtkãnh
Täøntháútnỉåïccọ thãø gimâãúnmỉïc äúcâäü nỉåïcchynh hån täúcâäü

xọi cho phẹpca bã täng hồûcbãtängcäútthẹp.


14
8/31/2006
13.3.3. Hiãûchbiãûnphạpphng tháúm
13.3.3.1. Phng tháúmâãø gimnh lỉu lỉåüng láúyvôáưungưn
Gi: Q
br
lỉu lỉåüng láúyvôáưuhãû thäúng theo kãú hoảch våïihãû säú sỉí dủng nỉåïc
η
âãø tỉåïichomäütdiãûntêch
ω
Q`
br
lỉu lỉåüng láúyvôáưuhãû thäúng sau khi cọ biãûnphạpphng tháúmâãø
náng hãû säú sỉí dủng nỉåïctỉì
η
lãn
η
1
khi diãûntêchtỉåïi
ω
khäng âäøi(Q
net
khäng âäøi)
Âàûtk= Q
tt
/ Q
tt

’
GiN l % täøntháútâỉåücgimsaukhicọ biãûnphạpphng tháúm
ttnet
net
QQ
Q
+
=
η
'
ttnet
net
l
QQ
Q
+
=
η
k
Q
Q
Q
tt
net
net
l
+
=⇒
η
kk

l
η
η
η
η
−+=⇒
1
()
ηη
η
η
−+
=⇒
1k
k
l
%100
'
tt
tttt
Q
QQ
N
−
=
%100
1
1
⎟
⎠

⎞
⎜
⎝
⎛
−=⇒
k
N


15
8/31/2006
13.3.3.2. Phng tháúmâãø tàng diãûntêchtỉåïi
Trong trỉåìng håüpnyváùngiỉỵungunQ
br
åí âáưu kãnh, nhỉng do cọ phng
tháúmnãnQ
net
s thay âäøiv diãûntêchtỉåïis låïnlãn.
Âàûtk= Q
tt
/ Q
tt
’
GiN l % täøntháútâỉåücgimsaukhicọ biãûnphạpphng tháúm
Tọmlảiâãø xạcâënh âỉåüc
η
1
, N khi â biãút
η
, K v ngỉåüclải. Sau âọ càn cỉï

votrësäú N% chnâỉåücmäütsäú biãûnphạpphng tháúmnháútâënh.
br
ttbr
Q
QQ −
=
η
br
ttbr
l
Q
QQ
'
−
=
η
br
tt
br
l
Q
k
Q
Q −
=⇒
η
kk
l
111
+−=⇒

ηηη
η
k
k
l
1
−
+
=⇒
η
η
%100
'
tt
tttt
Q
QQ
N
−
=
%100
1
1
⎟
⎠
⎞
⎜
⎝
⎛
−=⇒

k
N





























































































21
1
8/31/2006
CHỈÅNG 13: ÂO NỈÅÏC TRONG HÃÛ THÄÚNG TỈÅÏI
13.1. CÄNG TẠC ÂO NỈÅÏC V BÄÚ TRÊ TRẢM ÂO
13.1.1. Mủcâêchcängtạcâonỉåïc
* Âãø dáùnnỉåïcv phán phäúinỉåïcchênhxạcv këp thåìi.
* Kiãømtraviãûcthỉûchiãûnkãú hoach dng nỉåïc. Lmcàncỉï âãø thu thylåüiphê.
* Thu tháûpcạctiliãûugiụpchoviãûcnghiãncỉïutçnhhçnhqunl hãû thäúng :
η, µ, n
13.1.2. Bäú trê trảmâo
a/ Trảmâongưnnỉåïc: Bäú trê trãn âoảnsängphêathỉåüng lỉu, cạch cäúng âáưu
kãnh 20 ÷ 100m âãø khi âọng måí cäúng khäng nh hỉåíng mỉûcnỉåïcnåiâàût
trảm.
b/ Trảmâonỉåïcâáưukãnhchênh:Bäú trê åí hả lỉu cäúng âáưukãnhchênh50 ÷
200m âãø dng chãưuhồûclåüidủng cäng trçnh thycängâãø âo nỉåïc.
c/ Trảmâổí âáưukãnhphánphäúinỉåïc:Bäú trê åí hả lỉu cäúng láúynỉåïcâáưukãúnh
nhạnh50 ÷100m hồûclåüidủng cäng trçnh thycängâãø âo nỉåïc.
d/ Trảmâôiãøm phán phäúinỉåïc:Bäú trê åí hả lỉu cäúng 10 ÷30m hồûclåüidủng
cäng trçnh thu
íycängâãø âo nỉåïc.
e/ Trảmâocánbàòng nỉåïc: kiãømtracängtạccánbàòng nỉåïctronghãû thäúng
thu näng giỉỵalỉåüng nỉåïcâãúnv lỉåüng nỉåïcâi


2
8/31/2006
13.2. LÅÜI DỦNG CÄNG TRÇNH TRÃN KÃNH ÂÃØ ÂO NỈÅÏC

13.2.1. Âiãưukiãûnlåüidủng
- Cäng trçnh phihon chènh, khäng hỉ hng, khäng r rè, khäng bë xám thỉûc,
khäng bë biãúndảng (Nháútl bnâạyv tỉåìng biãn) hồûchỉhng củcbäü.
-Cạcthiãútbëâiãưutiãútnỉåïc( Cỉía van, phai) phihon chènh khäng r rè hồûc
bë lãûch.
-Thỉåüng hả lỉucängtrçnhkhängcọ bncạtlàõng âng v khäng chỉåïng ngải
váût
-Lỉu täúcdng chy< 0,7m/s, dng nỉåïcchyvo cäng trçnh phiäønâënh.
-Âãø âmbôonỉåïcâỉåücchênhxạcthçtäøntháútcäütnỉåïc qua cäng trçnh >
5m.
13.2.2. Phỉång phạpâo
-Xạcâënhtrảng thạichy qua cäng trçnh,
chncängtrçnhthỉí tênh lỉu lỉåüng.
-Quantràõcxạ
câënhhãû säú lỉu lỉåüng.
-Láûpqua hãû giỉỵamỉûcnỉåïcv lỉu lỉåüng ( H
∼
Q ).
-Bäú trê thỉåïcâonỉåïc.


Säng
KC
50-200
50-100
10-30
1
2
3
33

4
4
44
5
2
0
-
1
0
0
Khe lảch trong vng
Diãûntêchtỉåïi
Chụ thêch:
1 : Trảmâongưnnỉåïc.
2 : Trảmâôáưukãnhchênh.
3 : Trảmâôáưukãnhphánphäúinỉåïc
4 : Âiãømphánphäúinỉåïc.
5 : Trảmâocánbàòng nỉåïc.





























































































22


ÂIÃÖU KHIÃØN TÆÛ ÂÄÜNG NGUÄÖN NÆÅÏC TRONG HÃÛ THÄÚNG TÆÅÏI































































































23
3
8/31/2006
13.2.3. Lồỹiduỷng caùc cọng trỗnh trón kónh õóứ õo nổồùc
13.2.3.1. Lồỹiduỷng bỏỷcnổồùc
Bọỳ trờ thổồùcõoồớ thổồỹng lổu caùch bỏỷc nổồùc3ữ4 lỏửnchióửusỏunổồùc trong kónh.

* Bỏỷctióỳtdióỷnhỗnhtrổợ nhỏỷt : (m
3
/s)
* Bỏỷctióỳtdióỷn hỗnh thang : (m
3
/s)
Trong õoù :
b : Chióửurọỹng bỏỷc(m)
H : Chióửusỏulồùpnổồùcthổồỹng lổu bỏỷcnổồùc, õo bũng thổồùcthuyớ chuỏứn.
tg : ọỹ dọỳcmaùimỷtcừt hỗnh thang.
Thổồùcõo
2
3
2 HgmbQ =
()
gHHHtgbmQ 28.0

+=


4
8/31/2006
13.2.3.2. Lồỹiduỷng xi phong
Bọỳ trờ thổồùcõoồớ thổồỹng lổu caùch cổớavaỡocổớara4 lỏửnchióửu sỏu bỗnh thổồỡng
trong kónh:
(m
3
/s)
Z : ọỹ chónh mổỷcnổồùcthổồỹng, haỷ lổu
: Tióỳtdióỷn qua nổồùc ,(b; h ; r)

h : mổỷcnổồùcồớ thổồùcõo.
gZQ 2

=



5
8/31/2006
13.2.3.3. Lồỹiduỷng cỏửumaùng
Bọử trờ thổồùcõoồớ ngay giổợacỏửumaùng (m
3
/s)
i : ọỹ dọỳcmỷtnổồùc, nóỳunổồùcchaớyõóửui= i
maùng
R : Baùnkờnhthuớylổỷccuớamaùng
C : Hóỷ sọỳ Sózi
: Dióỷntờchmỷtcừtổồùtcỏửumaùng; (b; h ; r)
h : mổỷcnổồùctrongcỏửumaùng, õo bũng thổồùcthuyớ chuỏứn
(m
3
/s)
MNS
Khồùpnọỳi
RICQ

=