Phát hiện 140 hành tinh giống
trái đất
Một công bố mới đây khiến các nhà khoa học phải sửng sốt: Số hành
tinh giống như trái đất được phát hiện lên tới con số 140 chỉ trong vài tuần.
Đây là báo cáo của các nhà thiên văn học tại Hội nghị Công nghệ cao TED
Globaldiễn ra tạiOxford(Anh)vào vừa qua.
Kết quả phát hiện này có được từ sự quan sát của kính viễn vọng không gian
Keplerkhi nótiếnhành quétcácngôisaotrênbầutrời.Vớikhámphámớinày, các
nhà khoa học hy vọng rằng, trái đất không phải là hành tinh duy nhất có sự sống
trong vũ trụ.
Thậm chí các nhà khoa học còn tin rằng, số hành tinh giống như trái đất
trong dải Ngân hà không chỉ dừng lại ở con số 140 mà là khoảng 100 triệu hành
tinh. Họ cũng mong đợi trong vòng 2 năm tới có thể xác định được thêm khoảng
60 hànhtinh khác như trái đất.
Phátbiểutại Hộinghị,nhà thiênvăn họcDimitar Sasselov nhấnmạnh: “Đây là một
phát hiện có tính đột phá đáng ghi nhận. Với thành công bước đầu này, chúng ta
đang góp phần dần hoàn thành những ước mơ của Copernicus”.
Ông cũng chỉ ra rằng, kích thước của những hành tinh vừa phát hiện là tương
đươngvớikích thướccủatráiđất.Kích thướcvàquỹ đạo củachúngđượcxácđịnh
thông qua việc tính toán các thông số về độ sáng, thời gian giữa những lần nhấp
nháy và khoảngcách giữa chúng với các ngôisao khác.
“Một hành tinh có sự sống thì cần phải quy tụ các yếu tố cần thiết như nước, đá, oxi
và nhiều chất hóa học khác. Vì vậy có rất nhiều việc chúng ta phải tiến hành sau khi
có phát hiện mới này. Trước mắt chúng tôi sẽ tiến hành tìm hiểu kỹ hơn về những
hành tinh đã phát hiện, sau đó sẽ nghiên cứu và phân tích để lọc ra những hành tinh
thích hợp cho cuộc sống”, ôngcho biết thêm.
Trong15năm qua, đã cógần 500 hànhtinhđượctìmthấy quanhcácngôi saokhác
trongthiên hà. Nhưngchođếnnay,chỉ cómộtsố íttrongsố chúnglàgầngiốngvới
trái đất.
“Trở về quá khứ là điều có thể
làm được”

Trong nhiều thập kỉ qua giới khoa học luôn nghĩ tới khả năng di
chuyển tức thời trạng thái lượng tử của các nguyên tử đơn lẻ từ nơi này tới
nơi khác. Mới đây các nhà vật lí lượng tử Mĩ tuyên bố về mặt lí thuyết con
người hoàn toàn có thể chế tạo cỗ máy thời gian lượng tử mà không gây ra
nghịch lí du lịch trong thời gian.
Theo Telegraph, một nhóm chuyên gia vật lílượng tử của Viện Công nghệ
Massachusettstại Mĩ khẳng định rằng với nhữngnguyên lí dichuyển tức thời
trạngthái lượng tử cùng mộthiệu ứng mangtên "postselection",họ có thể khiến
nguyêntử di chuyển ngượcthời gian.
"Đưa các hạt (và trên líthuyết là cả con người)từ tương lai về quá khứ là
điều có thể thực hiệnđược", giáo sư Seth Lloyd, trưởngnhóm nghiên cứu,tuyên
bố.
Postselectionlà mộtphần quantrọng củangành khoa học máy tính lượng tử.
Trongmáy tínhtruyền thống, nếu muốn tìmnghiệm của một phươngtrình, máy
tính phải lầnlượt thử từngnghiệm cho tới khi tìmthấy kết quả đúng. Trongmáy
tính lượng tử,nhờ hànhvi kì lạ của các hạt nhỏ hơn nguyên tử (hạ nguyên tử),quá
trìnhtìm nghiệmđược đơn giản hóa bằng cách thử đồng thời mọi nghiệm rồi chọn
ra kết quả đúng.
Lloydvà nhóm củaông nóirằng, bằng cách kếthợp kĩ thuật dịch chuyểntức
thời vàpostselection,con ngườicó thể đưa vật thể ngượcdòngthời gian.
Ngoài ra, đối vớicác hạt hạ nguyên tử, vẫn còn mộtvấn đề cần quan tâm.
Trongquá trình di chuyển ngược thời gian,các hạt có thể tự hủy diệt khiếnchúng
khôngthể tới được đích.
Giáo sư Lloydkhẳngđịnhnhững vấn đề trên sẽ không xuất hiệntrong
phươngpháp của ông nhờ bản chất củatrạng thái lượng tử. Mặc dù vậy, lí thuyết
của Lloydchưa thể dẫn tới sự rađời của cỗ máy thời gian haymộtthứ gì đó tương
tự. Nhóm nghiêncứu chỉ hi vọngcông trình của họ sẽ giúp dư luận hiểu rõhơn về
vật lí.
Nhật Bản phát hiện hàng loạt
đồng vị phóng xạ

Các nhà vật lý Nhật Bản, trên Tạp chí Physicsworld tháng 7.2010 cho
biết, bảng liệt kê số hạt nhân đã biết được kéo dài thêm một cách ấn tượng
với 45 đồng vị giàu nơtron mới. Các hạt nhân này được tạo thành trong
phòng thí nghiệm của RIKEN bằng cách bắn một chùm cực mạnh ion nặng
vào những tấm bia Berylium và Chì.
RIKEN làtên viếttắtcủa ViệnNghiêncứu khoahọctự nhiên, một Trung tâm
khoa học lớn và nổi tiếng của Nhật Bản, được thành lập từ năm 1917 với 3.000
khoa họcgialàmviệcở 7cơ sở tạiNhậtBản. Trongđó, cơ sở chính là Wako nằmở
ngoại ôTokyo.
45 đồng vị được phát hiện ở RIKEN là đồng vị phóng xạ. Cũng cần nhắc lại
một khái niệm đã biết: Một nguyên tố hóa học, ví dụnhư Sắt (ký hiệu hóa học Fe),
Đồng (Cu)…, bao gồm nhiều đồng vị có cùng nguyên tử số Z và khác nhau số
nơtron N, trong số đó có cả đồng vị phóng xạ và đồng vị bền. Đồng vị phóng xạ
khác với đồng vị bền ở chỗ nhiều hơn hay ít hơn số nơtron so với đồng vị bền, do
đó sẽ bị phân rã để trở thành những hạt nhân bềnhơn.
Các nhà vật lý ở RIKEN, từ những năm 80, bắt đầu tạo ra đồng vị phóng xạ
trênchiếc máygiatốcsơ khai củamình.Từ mộtmáygiatốchạtbanđầuấy,RIKEN
xây dựng và đã đưa vào vận hành một cỗ máy cái lớn gọi là Nhà máy Chùm đồng
vị phóng xạ“khủng” (RIBF hay BigRIBF) giátrị đến nửatỷ USD. Trên thế giớicóvài
nhà máy tương tự, nhưng chỉ ở RIKEN thiết bị đầu tiên thuộc loại này thực sự bắt
đầu hoạt động.
BigRIBF hoạt động như sau: Một số máy gia tốc cyclotrons nối nhau để gia
tốc chùm hạt nhân của bất kỳ nguyên tố nào, từ nhẹ là hydro (H) cho đến nặng
nhất là uranium (U). Các hạt, sau khi được tăng tốc, bắn vào các tấm bia bằng
Berylium hay Chì, quá trình bắn phá hay phản ứng phân chia xảy ra dẫn đến hàng
loạt hạt nhân không bền mới giàu nơtron được tạo thành, rồi được gom lại, phân
loại và phântích nhờ mộthệ thiết bị siêu dẫn.
Nhờ cỗ máy cái BigRIBF, số đồng vị phóng xạ mới tạo ra tăng thêm nhiều
hơn. Hơn nữa, nhiều tính chất của các hạt nhân mới này, như thời gian sống, khối
lượng, phổ bức xạ phát ra… cũng được xác định, mở rộng sự hiểu biết về cấu trúc

và nguồngốc của các hạt nhân nguyên tử.
Ngay sau khi khởi động vào năm 2007, các tập thể khoa học RIKEN (có cả
người nước ngoài: Đức, Nga, Việt Nam ), với thí nghiệm thực hiện trên chùm đạn
U-238 của BigRIBFđã phát hiện được hai đồng vị mới của Palladium.
CácnhàkhoahọcNhậtBảnlạitiếptụccảitiếnhệ máygia tốc,tăng cườngđộ
chùm hạt gia tốc lên đến 50 lần, đến tháng 11.2008 thực hiện thí nghiệm lần thứ
hai đồ sộ hơn và kéo dài 4 ngày đêm. Trong suốt 1,5 năm sau đó, tập thể các nhà
nghiêncứuđã phântích tỉ mỉ mọisố liệuthu được từ các phảnứnghạtnhân xảyra
trong thí nghiệm. Kết quả là thu được một “mẻ” lớn 45 đồng vị mới chưa hề biết
trướcđó.
Trong số 45 đồng vị phóng xạ mới đó, đặc biệt tìm thấy đồng vị palladium-
128.Đâylà điều rấtthú vị,vì đồngvị này đóngvai tròquantrọngtrongnghiêncứu
vật lý thiênvăn.
Cùng với palladium-128, đồng vị nickel-79 cũng được phát hiện. Cả hai loại
hạt nhân mới này tạo nên sự hấp dẫn khác về mặt lý thuyết cấu trúc hạt nhân. Hạt
nhânpalladium-128cósố “magic” nơtron N = 82,dođó hẳnphảibềnhơnnhiềuso
với những hạt nhân có số nơtron nhiều hay ít hơn. Còn nickel-79 có số nơtron 51,
tức chỉ có duy nhất 1 nơtron nằm ngoàicác lớp nơtron lấp đầy với 50 hạt. Nơtron
“thừa”thứ 51này hẳnphảiliênkếtyếu vớihạtnhân, vànickel-79hẳnrấtkémbền
vững. Vì thế, hai đồng vị nói trên có ý nghĩa đặc biệt, có thể dùng để đánh giá sự
đúngđắn của mẫu lớp hạtnhân.
Ngoài ra, các nhà nghiên cứu còn cho rằng, với 45 đồng vị phóng xạ mới
“xuất xưởng”này, hy vọng sẽ còncóhàngngànđồngvị khác nữatiếptụcrađời,từ
đó nhân loại sẽ hiểu biết sâu hơn về các quá trình xảy ra trong vũ trụ, về cấu tạo
của thế giới vật chất, đồng thời tạo nên những bước phát triển mới trong lĩnh vực
công nghệ y học phục vụ con người.
Các cỗ máy cái đồ sộ tương tự cũng đang được xây dựng ở châu Âu, Mỹ. Dự
án FAIR ở trung tâm GSI ở Darmstadt (Đức) và hệ RIBF ở Đại học Michigan (Mỹ)
cũng có những chương trình lớn, không chỉ về vật lý hạt nhân, mà cả về vật lý
nguyêntử, vật lý plasmavà vật lý hadronhay hạt cơ bản.