BÀI 24: CƠ CẤU PHÂN PHỐI KHÍ
Người soạn: Hoàng Ngọc Bảo
Kiểm tra bài cũ
a. Xilanh, nắp xilanh và đỉnh của pit-tông tạo thành
khoảng không gian trong động cơ.
b. Pit-tông tiếp nhận lực đẩy tác dụng lên đỉnh của nó.
c. Chốt pit-tông để liên kết giữa pit-tông và trục khuỷu.
d. Xéc măng được lắp trên đầu pit-tông.
e. Thanh truyền để truyền lực từ pit-tông đến bánh đà.
Hãy điền (Đ) cho câu phát biểu đúng và (S)
cho câu phát biểu sai
Đ
S
S
Đ
Đ
1. Nhiệm vụ
2. Phân loại
1. Cấu tạo
2. Nguyên lý làm việc
Đóng mở các cửa nạp và xả đúng lúc, để
Đóng mở các cửa nạp và xả đúng lúc, để
động cơ nạp nhiều không khí hoặc hỗn
động cơ nạp nhiều không khí hoặc hỗn
hợp xăng-không khí vào xilanh và thải
hợp xăng-không khí vào xilanh và thải
sạch khí đã cháy từ xilanh ngoài.
sạch khí đã cháy từ xilanh ngoài.
I - NHIỆM VỤ VÀ PHÂN LOẠI
I. Nhiệm vụ
và phân loại

II. Cơ cấu phân phối
khí dùng xupap
BÀI 24
1. Nhiệm vụ:
Nhiệm vụ của cơ cấu phân
phối khí là gì?
BÀI 24
1. Nhiệm vụ
2. Phân loại
1. Cấu tạo
2. Nguyên lý làm việc
I. Nhiệm vụ
và phân loại
II. Cơ cấu phân phối
khí dùng xupap
2. Phân loại
Cơ cấu phân phối khí được chia ra các loại sau:
Cơ cấu phân phối khí được chia ra các loại sau:
Cơ cấu phân phối khí
Cơ cấu phân phối
khí dùng xupap
Cơ cấu phân phối
khí dùng van trượt
Cơ cấu phân phối
khí dùng xupap đặt
Cơ cấu phân phối
khí dùng xupap treo
Cơ cấu phân phối khí được chia
làm mấy loại, đó là những loại
nào?

BÀI 24
1. Nhiệm vụ
2. Phân loại
1. Cấu tạo
2. Nguyên lý làm việc
I. Nhiệm vụ
và phân loại
II. Cơ cấu phân phối
khí dùng xupap
II. CƠ CẤU PHÂN PHỐI KHÍ DÙNG XUPAP
a. Cơ cấu phân phối khí dùng xupap treo
1. Cấu tạo
+ Ưu điểm:

- Kết cấu buồng đốt gọn do vậy tỷ lệ nén e có thể
- Kết cấu buồng đốt gọn do vậy tỷ lệ nén e có thể
lớn.
lớn.


- Khả năng thải khí cháy nhanh, ít gây kích nổ.
- Khả năng thải khí cháy nhanh, ít gây kích nổ.
+ Nhựơc điểm:

- Kết cấu phức tạp, số lượng chi tiết nhiều.
- Kết cấu phức tạp, số lượng chi tiết nhiều.


- Khoảng cách truyền động cam dài, hoặc dẫn động
- Khoảng cách truyền động cam dài, hoặc dẫn động

xupap xa.
xupap xa.


- Dễ bị xảy ra hiện tượng xupap chạm đỉnh pit-tông
- Dễ bị xảy ra hiện tượng xupap chạm đỉnh pit-tông
(do tuột cá hay điều chỉnh cam sai).
(do tuột cá hay điều chỉnh cam sai).
BÀI 24
1. Nhiệm vụ
2. Phân loại
1. Cấu tạo
2. Nguyên lý làm việc
I. Nhiệm vụ
và phân loại
II. Cơ cấu phân phối
khí dùng xupap
CCPP khí dùng xupap treo
CCPP khí dùng xupap treo
1- Trục cam và cam 2- Con đội
3- Lò xo
xupap
4- Xupap
5 - Nắp máy
6 - Trục khuỷu
7 – Đũa đẩy
8 - Trục cò mổ
9 – Cò mổ
10 – Bánh răng phân phối
BÀI 24

1. Nhiệm vụ
2. Phân loại
1. Cấu tạo
2. Nguyên lý làm việc
I. Nhiệm vụ
và phân loại
II. Cơ cấu phân phối
khí dùng xupap
b. Cơ cấu phân phối khí dùng xupap đặt
+ Ưu điểm:

- Kết cấu dẫn động cam đơn giản, chiều cao máy
- Kết cấu dẫn động cam đơn giản, chiều cao máy
nhỏ.
nhỏ.
- Khoảng cách truyền động cam ngắn (từ trục khuỷu
- Khoảng cách truyền động cam ngắn (từ trục khuỷu
đến trục cam).
đến trục cam).
- Xupap không có khả năng rơi chạm đỉnh pit-tông (vì
- Xupap không có khả năng rơi chạm đỉnh pit-tông (vì
lý do tuột cá hãm xupap).
lý do tuột cá hãm xupap).
+ Nhựơc điểm:

- Thể tích vùng buồng đốt lớn do vậy tỷ lệ nén e
- Thể tích vùng buồng đốt lớn do vậy tỷ lệ nén e
nhỏ.
nhỏ.



- Khả năng thải khí cháy chậm và còn sót lại nhiều.
- Khả năng thải khí cháy chậm và còn sót lại nhiều.


Do vậy xupap đặt chỉ dùng cho động cơ xăng loại
Do vậy xupap đặt chỉ dùng cho động cơ xăng loại
trước đây
trước đây
BÀI 24
1. Nhiệm vụ
2. Phân loại
1. Cấu tạo
2. Nguyên lý làm việc
I. Nhiệm vụ
và phân loại
II. Cơ cấu phân phối
khí dùng xupap
CCPP khí dùng xupap đặt
1- Trục cam và
cam
2- Con đội
6 - Trục khuỷu
3- Lò xo xupap
4- Xupap
5 - Nắp máy
BÀI 24
1. Nhiệm vụ
2. Phân loại
1. Cấu tạo

2. Nguyên lý làm việc
I. Nhiệm vụ
và phân loại
II. Cơ cấu phân phối
khí dùng xupap
? Tại sao trong động cơ 4 kì số vòng quay
của trục cam chỉ bằng 1/2 số vòng quay trục
khuỷu?
Vì trong 1 chu trình trục khuỷu quay 2 vòng
nhưng trục cam chỉ quay 1 vòng để mỗi xupap
mở 1 lần
? Chi tiết nào của động cơ 2 kì trên hình
21.3 làm nhiệm vụ van trượt của cơ cấu phân
phối khí?
Đó là pit-tông (2)

Câu hỏi luyện tập
BÀI 24
1. Nhiệm vụ
2. Phân loại
1. Cấu tạo
2. Nguyên lý làm việc
I. Nhiệm vụ
và phân loại
II. Cơ cấu phân phối
khí dùng xupap
? Quan sát hình 24.2 và hãy cho biết những
dấu hiệu chủ yếu để phân biệt cơ cấu phân phối
khí xupap đặt và cơ cấu phân phối khí xupap
treo?

- Một loại được lắp với mặt xupap hướng lên trên
- Một loại được lắp với mặt xupap hướng lên trên
(hướng lên nắp máy), đuôi xupap hướng xuống dưới
(hướng lên nắp máy), đuôi xupap hướng xuống dưới
(hướng về phía lốc máy) được gọi là xupap đặt.
(hướng về phía lốc máy) được gọi là xupap đặt.
- Một loại nữa xupap được lắp với mặt xupap
- Một loại nữa xupap được lắp với mặt xupap
quay xuống dưới hướng vào đỉnh pít-tông, đuôi
quay xuống dưới hướng vào đỉnh pít-tông, đuôi
xupap quay lên trên và được lò xo giữ ở dạng treo
xupap quay lên trên và được lò xo giữ ở dạng treo
nên được gọi là xupap treo.
nên được gọi là xupap treo.
Câu hỏi luyện tập
BÀI 24
1. Nhiệm vụ
2. Phân loại
1. Cấu tạo
2. Nguyên lý làm việc
I. Nhiệm vụ
và phân loại
II. Cơ cấu phân phối
khí dùng xupap
2. Nguyên lý hoạt động:
Nguyên lý làm việc của cơ cấu xupap treo:
Trục khuỷu quay Trục cam quay
Nhờ cặp
bánh răng
Con đội

Cam tác động
Đũa đẩy
Cò mổ
Xupap
Nhờ lò xo
xu pap
Cửa nạp (thải) đóng, mở
BÀI 24
1. Nhiệm vụ
2. Phân loại
1. Cấu tạo
2. Nguyên lý làm việc
I. Nhiệm vụ
và phân loại
II. Cơ cấu phân phối
khí dùng xupap
Khi động cơ làm việc, trục cam (1)
và các cam trên đó được trục khuỷu (6)
dẫn động thông qua cặp bánh răng (10)
sẽ quay để dẫn động đóng, mở các
xupap nạp, thải (4). Cụ thể là:
BÀI 24
1. Nhiệm vụ
2. Phân loại
1. Cấu tạo
2. Nguyên lý làm việc
I. Nhiệm vụ
và phân loại
II. Cơ cấu phân phối
khí dùng xupap

- Khi vấu cam (1) tác động làm con đội (2) đi
lên, qua đũa đẩy (7) làm cò mổ (9) xoay cùng
chiều quanh trục (8). Kết quả xupap (4) cửa nạp
mở để khí đi vào xilanh (xupap nạp) hoặc cửa thải
mở để khí thải trong xilanh thoát ra ngoài (xupap
thải). Khi xupap mở, lò xo xupap (3) bị nén lại.
- Khi vấu cam quay qua, nhờ lò xo xupap giãn
ra, các chi tiết của cơ cấu lại trở về vị trí ban đầu,
cửa nạp (hoặc thải) lại được đóng kín.
BÀI 24
1. Nhiệm vụ
2. Phân loại
1. Cấu tạo
2. Nguyên lý làm việc
I. Nhiệm vụ
và phân loại
II. Cơ cấu phân phối
khí dùng xupap
Nguyên lý làm việc của cơ cấu xupap đặt:
Trục khuỷu quay Trục cam quay
Nhờ cặp
bánh răng
Con đội
Cam tác động
Xupap
Nhờ lò xo
xu pap
Cửa nạp (thải) đóng, mở
Để hiểu rõ hơn về nguyên lý làm
việc của cơ cấu phân phối khí

dùng xupap chúng ta cùng xem
đoạn slide sau đây
BÀI 24
1. Nhiệm vụ
2. Phân loại
1. Cấu tạo
2. Nguyên lý làm việc
I. Nhiệm vụ
và phân loại
II. Cơ cấu phân phối
khí dùng xupap
CCPPK dùng xupap treo
CCPPK dùng xupap đặt
BÀI 24
1. Nhiệm vụ
2. Phân loại
1. Cấu tạo
2. Nguyên lý làm việc
I. Nhiệm vụ
và phân loại
II. Cơ cấu phân phối
khí dùng xupap
CCPPK dùng xupap treo
CCPPK dùng xupap đặt
BÀI 24
1. Nhiệm vụ
2. Phân loại
1. Cấu tạo
2. Nguyên lý làm việc
I. Nhiệm vụ

và phân loại
II. Cơ cấu phân phối
khí dùng xupap
CCPPK dùng xupap treo
CCPPK dùng xupap đặt
BÀI 24
1. Nhiệm vụ
2. Phân loại
1. Cấu tạo
2. Nguyên lý làm việc
I. Nhiệm vụ
và phân loại
II. Cơ cấu phân phối
khí dùng xupap
CCPPK dùng xupap treo
CCPPK dùng xupap đặt
BÀI 24
1. Nhiệm vụ
2. Phân loại
1. Cấu tạo
2. Nguyên lý làm việc
I. Nhiệm vụ
và phân loại
II. Cơ cấu phân phối
khí dùng xupap
CCPPK dùng xupap treo
CCPPK dùng xupap đặt
BÀI 24
1. Nhiệm vụ
2. Phân loại

1. Cấu tạo
2. Nguyên lý làm việc
I. Nhiệm vụ
và phân loại
II. Cơ cấu phân phối
khí dùng xupap
CCPPK dùng xupap treo
CCPPK dùng xupap đặt
BÀI 24
1. Nhiệm vụ
2. Phân loại
1. Cấu tạo
2. Nguyên lý làm việc
I. Nhiệm vụ
và phân loại
II. Cơ cấu phân phối
khí dùng xupap
CCPPK dùng xupap treo
CCPPK dùng xupap đặt
BÀI 24
1. Nhiệm vụ
2. Phân loại
1. Cấu tạo
2. Nguyên lý làm việc
I. Nhiệm vụ
và phân loại
II. Cơ cấu phân phối
khí dùng xupap
CCPPK dùng xupap treo
CCPPK dùng xupap đặt

BÀI 24
1. Nhiệm vụ
2. Phân loại
1. Cấu tạo
2. Nguyên lý làm việc
I. Nhiệm vụ
và phân loại
II. Cơ cấu phân phối
khí dùng xupap
CCPPK dùng xupap treo
CCPPK dùng xupap đặt
Phim
BÀI 24
1. Nhiệm vụ
2. Phân loại
1. Cấu tạo
2. Nguyên lý làm việc
I. Nhiệm vụ
và phân loại
II. Cơ cấu phân phối
khí dùng xupap
Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường
? Trong quá trình làm việc, cơ cấu
phân phối khí ảnh hưởng đến môi
trường như thế nào?
Trong quá trình làm việc, cơ cấu phân phối
khí tạo ra tiếng ồn
BÀI 24
1. Nhiệm vụ
2. Phân loại

1. Cấu tạo
2. Nguyên lý làm việc
I. Nhiệm vụ
và phân loại
II. Cơ cấu phân phối
khí dùng xupap
Trò chơi
Chúng ta cùng chơi
một trò chơi nhé!
Bấm vào nút bên cạnh để chơi