Bµi 4
Bµi 4
Kü n¨ng tr×nh bµy
Kü n¨ng tr×nh bµy
Ths. NguyÔn Träng TiÕn

•
Bài tập
Động não: Theo bạn thế nào là kỹ năng
trình bày?
-
Yêu cầu:
+ Cả lớp đỗng não suy nghĩ trả lời
+ GV ghi chép ý kiến lên bảng

1. Khái niệm
Trình bày là một kỹ năng tuyên truyền mà ng ời nói trực tiếp nói
với ng ời nghe về một nội dung nào đó nhằm nâng cao nhận thức,
niềm tin cho ng ời nghe kích thích ng ời nghe hành động theo mục đích
của ng ời trình bày.
- Là một hình thức tuyên truyền:
Có rất nhiều ph ơng tiện để tuyên
truyền: hình ảnh, tờ rơi, panô, áp phích, các ph ơng tiện phát thanh, truyền hình
Có rất nhiều hình thức tuyên truyền: hội thi, hội diễn, sinh hoạt CLB
- Là quá trình giao tiếp trực tiếp
: Tuyên truyền miệng sử dụng ngôn
ngữ nói làm ph ơng tiện tuyên truyền, nh ng nếu nói qua loa phát thanh (gián tiếp)
không phải là tuyên truyền miệng, mà phải là nói trực tiếp và nghe trực tiếp.
- Nhằm tác động nhận thức, niềm tin và hành động:
tác động vào

đầu, tim và tay.

Nh÷ng u ®iÓm
- Là s giao ti p tr c ti p đ cung c p và trao đ i thông tin nên s d ng đ c ự ế ự ế ể ấ ổ ử ụ ượ
m i u th c a giao ti p tr c ti p. Có th gi i thích đ c nh ng v n đ mà ọ ư ế ủ ế ự ế ể ả ượ ữ ấ ề
vì m t lý do nào đó không th đ a công khai trên các ph ng ti n thông tin ộ ể ư ươ ệ
đ i chúng.ạ
- Trình bày thông qua hình th c đ i tho i gi a ng i nói v i ng i nghe, là m t ứ ố ạ ữ ườ ớ ườ ộ
hình th c tuyên truy n dân ch nh t, th c hi n đ c ch c năng thông tin ứ ề ủ ấ ự ệ ượ ứ
c 2 chi u, không mang tính áp đ t.ả ề ặ
- Trình bày có th s d ng tri t đ nh t u th c a ngôn ng nói và “kênh" phi ể ử ụ ệ ể ấ ư ế ủ ữ
ngôn ng .ữ
- Trình bày có đi u ki n và nhi u kh năng ti n hành m t cách th ng xuyên ề ệ ề ả ế ộ ườ
và r ng rãi nhi u n i, trong các đi u ki n khác nhau. Báo cáo viên có kh ộ ở ề ơ ề ệ ả
năng thích nghi v i các đi u ki n và hoàn c nh c th đ ti n hành nhi m ớ ề ệ ả ụ ể ể ế ệ
v đ c giao.ụ ượ


b. Những hạn chế và cách khắc phục
- Trình bày sử dụng lời nói làm ph ơng tiện truyền đạt thông tin,
lời nói phát ra chỉ trong một khoảng thời gian t ơng đối ngắn, khó l u lại
trong trí nhớ của ng ời nghe.
Cách khắc phục
+ Thông tin ngắn gọn, cô đọng
+ Nhắc đi nhắc lại nhiều lần
+ Ph ơng châm dễ nghe, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ làm theo.
+ Kết hợp ph ơng tiện hỗ trợ nh : hình ảnh, công cụ trực quan,
tài liệu, tờ rơi

- Hiện t ợng tam sao thất bản, diễn đạt không chuẩn xác

Cách khắc phục
+ Trình bày phải chính xác
+ Chấp hành nghiêm túc, tự giác kỷ luật phát ngôn.
+ Ng ời nghe cần tôn trọng ng ời nói và chú ý lắng nghe.
- Các yếu tố ngoại cảnh (địa điểm, thời tiết, tiếng ồn ); yếu tố gây nhiễu
(thiện chí của ng ời nghe, ch ơng trình có sự thay đổi )
Cách khắc phục:
+ Cần lựa chọn thời gian và địa điểm thuận lợi
+Xử lý tốt các tình huống đột xuất xảy ra trong khi tuyên truyền.
+ Chủ động, bao quát diễn đàn

II. Quy trình th c hi n 1 bu i trình bàyự ệ ổ
1.Giai ®o¹n chuÈn bÞ tr×nh bµy
2.B t đ u trình bày:ắ ầ
3.Trong khi trình bày:
4. K t thúc bài trình bàyế
5. Sau khi tr×nh bµy

II. Quy trỡnh thc hin 1 bui trỡnh by
1. Giai đoạn chuẩn bị trình bày
a. Xác định mục đích, yêu cầu trình bày
Mục đích yêu cầu của 1 buổi trình bày là kết quả cuối cùng
cần đạt đ ợc sau khi trình bày. Để xác định mục đích trình bày cần căn
cứ vào:
- Chủ đề cần trình bày
- Nhu cầu của ng ời nghe

b. ViÕt ®Ò c ¬ng bµi tuyªn truyÒn

Đề cương bài trình bày chính là dàn bài chi tiết thể hiện

mục đích, yêu cầu và những nội dung cơ bản của bài nói, là quá
trình sắp xếp trên văn bản để người báo cáo viên căn cứ vào đó
trình bày những vấn đề định nói một cách đầy đủ, theo một trình
tự hợp lý, nhằm đạt hiệu quả cao nhất đồng thời là chương trình
hoạt động của bào cáo viên trong một buổi thuyết trình.
Yªu cÇu:
Đề cương không được quá sơ sài, không làm rõ những nội
dung và lý lẽ cần trình bày.
Không biến đề cương thành một bài viết sẵn để đọc
Mỗi đối tượng cụ thể nên có một đề cương bài nói phù hợp

* §Ò c ¬ng gåm 3 phÇn:
PhÇn më ®Çu:
Đây là phần nhập đề, là bước tiếp xúc đầu tiên với
người nghe, do đó báo cáo viên phải mở đầu sao cho
hấp dẫn, kích thích hứng thú của người nghe và làm rõ
chủ đề của bài nói. Lời mở đầu cần tự nhiên, ngắn gọn.
Yêu cầu chung của phần mở đầu gồm 3 nội dung
cụ thể là:
- Giới thiệu và làm quen.
- Thông báo nội dung trình bày.
- Thông báo thời gian và phương thức tiến hành.

Th©n bµi:
Đây là phần quan trọng nhất của bài nói, giải quyết vấn đề mà
báo cáo viên đặt ra theo một trình tự nhất định.
Đ ể tạo khả năng thu hút sự chú ý của người nghe, đạt mục
đích tuyên truyền đặt ra, khi lựa chọn nội dung bài nói cần chọn
những vấn đề mang các tác dụng sau:
1. Một là, phải cung cấp cho người nghe những thông tin mới,

như một bình thông nhau chứa tin
2. Hai là, phải đáp ứng một cách cao nhất yêu cầu thông tin của
một loại công chúng cụ thể.
3. Ba là, bài trình bày phải mang tính thời sự, tính cấp thiết,
phản ánh những vấn đề nóng bỏng của cuộc sống của tr ẻ
em

-
Phần kết luận:
-
Tóm tắt nội dung tuyên truyền, nhấn mạnh các vấn
đề trọng tâm. Động viên cổ vũ ng ời nghe chuyển
biến về nhận thức, tin t ởng và làm theo mục đích
tuyên truyền.
õy l phn tng kt bi núi, cng c nhn
thc ngi nghe v c v hnh ng. Yờu cu
chung ca phn kt lun l: túm tt, nhn mnh
ni dung, c v hnh ng, to mi giao lu, tỡnh
cm gia ngi núi v ngi nghe. Phn ny
cng cn ngn gn, trỏnh di dũng.

c. ChuÈn bÞ trình bày:
- Xác định lại một lần nữa về nội dung. Cần hình dung lại
toàn bộ cấu trúc bài nói, suy nghĩ về cách trình bày, có thể nói
thầm, nói nhỏ những vấn đề quan trọng. Đây là việc cần thiết,
nhất là với đối tượng mới hoặc thực tiễn của buổi nói chuyện
khác với những gì người báo cáo viên đã chuẩn bị hoặc theo giới
thiệu của người mời.
- Chuẩn bị kỹ về cá nhân như trang phục, đầu tóc Điều
này thể hiện sự tôn trọng, gần gũi đối tượng; phù hợp với bối

cảnh buổi nói, hòa đồng với người nghe.
- Chủ động sắp xếp thời gian, nắm vững địa điểm diễn ra
buổi nói chuyện, đến sớm 5 - 10 phút để tiếp xúc với cấp uỷ, lãnh
đạo đơn vị hoặc người nghe và tiếp cận với hội trường. Có thể
nêu ý kiến đề nghị điều chỉnh ánh sáng, âm thanh, nơi đặt micrô,
loa, lọ hoa, bục phù hợp với không gia của hội trường, tạo
thuận lợi cho báo cáo viên khi thuyết trình.

2.Bắt đầu trình bày:
- Bắt đầu buổi trình bày có tác dụng quan
trọng trong gây sự chú ý và thiện cảm. Thông
thường báo cáo viên không nên vội vàng bắt đầu
nói ngay mà cần tạo sự chú ý ban đầu. Khi bước
lên bục, cần làm nhiệm vụ "tổ chức người nghe",
dùng ánh mắt, tư thế để tập trung sự chú ý của
họ.

3.Trong khi trình bày:
-
Báo cáo viên thực hiện bài nói qua hai kênh: ngôn ngữ và phi
ngôn ngữ.
- Khi trình bày báo cáo viên có thể giải thích và chứng
minh, tức diễn dịch và quy nạp hoặc kết hợp cả hai phương pháp
này.
- Khi trình bày bài nói, báo cáo viên phải chú ý đến bố cục
của bài nói cho cân xứng, tránh sa đà vào một nội dung để "đầu
voi, đuôi chuột", cháy giáo án. Khi phân tích, chẻ nhỏ vấn đề cần
chú ý đến "sự quay về" điểm xuất phát, tránh "quên đường về",
không biết mình đang trình bày phần nào của bài.
- Khi trình bày bài nói, báo cáo viên phải tường xuyên bao

quát hội trường, quản lý buổi nói chuyện, theo dõi người nghe
đang tiếp thu bài nói của mình như thế nào để chủ động điều
chỉnh nội dung và phương pháp trình bày
- Trong quá trình nói, báo cáo viên có thể thực hiện đối
thoại với người nghe,

4. Kết thúc bài trình bày
Báo cáo viên có thể kết thúc bài nói bằng nhiều cách: hệ
thống toàn bộ bài nói một cách ngắn gọn; khái quát hoặc chốt lại
những vấn đề cơ bản nhất của nội dung tuyên truyền , trên cơ
sở đó rút ra kết luận định hướng tư tưởng, kêu gọi hành động của
mọi người.
Thời điểm này có thể người nghe đặt thêm câu hỏi, báo
cáo viên căn cứ vào nội dung và thời gian để trả lời chung hoặc
xin trả lời riêng.
Cân kết thúc bài nói chuyện sớm hơn thời gian ấn định
khoảng 5 - 7 phút, tuyệt đối không nên kéo dài quá giờ, dù chỉ là
1 - 2 phút, gây ức chế về tâm lý người nghe.
Trước khi rời diễn đàn, báo cáo viên cần cảm ơn người
nghe đã theo dõi, cổ vũ, xin lỗi những sơ suất (nếu có), chúc sức
khỏe, tạm biệt và hẹn gặp lại người nghe trong các nội dung
tuyên truyền mới.

5. Sau khi tr×nh bµy
Rót kinh nghiÖm b»ng c¸ch l¾ng nghe ý kiÕn
cña ng êi phô tr¸ch, ®ång nghiÖp vµ th«ng tin
ph¶n håi cña ng êi nghe. Tõ ®ã thÊy râ ®iÓm
m¹nh ®Ó ph¸t huy vµ ®iÓm yÕu ®Ó kh¾c phôc cho
lÇn tuyªn truyÒn sau.


Bài tập : chia lớp thành 3 nhóm, mỗi nhóm cử ra 1 ng ời để lên trình
bày tr ớc lớp với các chủ đề :
- Nhóm 1 ( Hình chữ nhật): Trình bày với các bạn trong nhóm
về việc tổ chức bảo vệ môi tr ờng trong tr ờng học
- Nhóm ( Tam giác): Trình bày với các bạn trong nhóm về vấn
đề giáo dục kỹ năng sống cho trẻ em
- Nhóm ( Hình Sin): Trình bày với các bạn trong câu lạc bộ về
cách thức tiến hành thi đấu thể thao
Yêu cầu : - Mỗi nhóm cử 1 ng ời chuẩn bị bài trình bày.
- Cả nhóm tập luyện cho ng ời đó nói tr ớc lớp.
- Thời gian chuẩn bị 20 phút
- Thời gian trình bày 5 phút

Ho¹t ®éng 3 : Tæng kÕt bµi gi¶ng