`
BÀI GIẢNG
VẬT LÝ 12 NC
Trường THPT Thủ Khoa Nghóa
GV : Trần Thiên Tước













Bµi 6 0 : Sao. Thiªn
Bµi 6 0 : Sao. Thiªn
Hµ
Hµ
1. Sao :
1. Sao :


Sao là một khối khí nóng sáng, giống
Sao là một khối khí nóng sáng, giống
như Mặt Trời.
như Mặt Trời.

Vì các sao xa nên ta thấy chúng như
Vì các sao xa nên ta thấy chúng như
những điểm sáng. Xung quanh một số
những điểm sáng. Xung quanh một số
sao còn thấy các hành tinh chuyển động,
sao còn thấy các hành tinh chuyển động,
giống như hệ mặt trời.
giống như hệ mặt trời.
Dãy thiên hà
Mặt Trời cũng là một ngôi sao.




1. SAO :
1. SAO :
Ngôi sao gần nhất ( Sao cận tinh trong
Ngôi sao gần nhất ( Sao cận tinh trong
chòm Bán nhân mã) cách ta hàng chục tỉ
chòm Bán nhân mã) cách ta hàng chục tỉ
km.Ngôi sao xa nhất mà ta biết cách ta 14
km.Ngôi sao xa nhất mà ta biết cách ta 14
tỉ năm ánh sáng.
tỉ năm ánh sáng.
Năm ánh sáng
Năm ánh sáng
≈
≈

9,46.10
9,46.10
12
12
km
km
Xung quanh một số sao, có các hành tinh
Xung quanh một số sao, có các hành tinh
chuyển động giống như hệ mặt trời.
chuyển động giống như hệ mặt trời.
Khối lượng các sao, đa số khoảng 5 lần
Khối lượng các sao, đa số khoảng 5 lần
khối lượng mặt trời.Bán kính của sao
khối lượng mặt trời.Bán kính của sao
chênh lệch lớn.
chênh lệch lớn.




Bµi 6 0 : Sao. T hi ª n Hµ
Bµi 6 0 : Sao. T hi ª n Hµ
2. Các loại sao :
2. Các loại sao :


a.
a.



Đa số các loại sao
Đa số các loại sao
tồn tại ở trạng thái
tồn tại ở trạng thái
ổn định
ổn định
, có kích thước, nhiệt độ,… không
, có kích thước, nhiệt độ,… không
đổi trong một thời gian dài. Mặt Trời là
đổi trong một thời gian dài. Mặt Trời là
một trong các sao này.
một trong các sao này.
b. Ngoài ra, người ta còn phát hiện thấy
b. Ngoài ra, người ta còn phát hiện thấy
có một số sao đặc biệt.
có một số sao đặc biệt.

Sao biến quang :
Sao biến quang là sao có độ sáng thay đổi.
Có 2 loại sao biến quang :
+ Sao biến quang do che khuất là một hệ sao đôi
(gồm sao chính và sao vệ tinh), mỗi sao có độ sáng
không đổi, nhưng do sao vệ tinh chuyển động quanh
trục chính nên khi quan sát trong mặt phẳng chuyển
động của sao vệ tinh, thì lần lượt sao vệ tinh che khuất
sao chính. Vì vậy độ sáng tổng hợp mà ta thu được sẽ
biến thiên có chu kì.
+ Sao biến quang do nén dãn có độ sáng thay đổi
thực sự theo một chu kì xác định.
Sao biến

quang




Bµi 6 0 : Sao . T hiªn H µ
Bµi 6 0 : Sao . T hiªn H µ
* Sao mới:
* Sao mới:
Sao mới là sao có độ sáng tăng đột ngột lên
Sao mới là sao có độ sáng tăng đột ngột lên
hàng ngàn, hàng vạn lần, hoặc hàng triệu lần,
hàng ngàn, hàng vạn lần, hoặc hàng triệu lần,
sau đó từ từ giảm. Lí thuyết cho rằng sao mới
sau đó từ từ giảm. Lí thuyết cho rằng sao mới
là một pha đột biến trong quá trình biến hóa
là một pha đột biến trong quá trình biến hóa
của một hệ sao
của một hệ sao
.
.
* Punxa, sao nơtron :
* Punxa, sao nơtron :


là sao bức xạ năng lượng dưới dạng những
là sao bức xạ năng lượng dưới dạng những
xung sóng điện từ rất mạnh.
xung sóng điện từ rất mạnh.
- Sao notron được cấu tạo bởi các hạt notron với

- Sao notron được cấu tạo bởi các hạt notron với
mật độ cực kí lớn (10
mật độ cực kí lớn (10
14
14
g/cm
g/cm
3
3
).
).
- Punxa (pulsar) là lõi sao notron (với bán kính
- Punxa (pulsar) là lõi sao notron (với bán kính
10km) tự quay với cận tốc có thể tới 640 vòng/s
10km) tự quay với cận tốc có thể tới 640 vòng/s
và phát ra sóng điện từ mạnh. Bức xạ thu được
và phát ra sóng điện từ mạnh. Bức xạ thu được
trên Trái Đất có dạng từ xung sáng giống như
trên Trái Đất có dạng từ xung sáng giống như
ánh sáng của một ngọn hải đăng mà tàu biển
ánh sáng của một ngọn hải đăng mà tàu biển
nhận được.
nhận được.
c. Ngoài ra các hệ thống các thiên thể trong
vũ trụ còn có lỗ đen và tinh vân.
Tinh vân cafine





Các tinh vân: Là những “ đám mây ” sáng, hay các đám bụi
khổng lồ được rọi sáng bởi các ngôi sao ở gần đó.
Tinh vân con Cua




-
- Những Sao không phát sáng: Các Punxa và các Lỗ đen
Lỗ đen

Bµi 60 : Sao. Thiªn Hµ
Bµi 60 : Sao. Thiªn Hµ
3. Khái quát về sự tiến hóa của các sao :
Tất cả các sao điều có lịch sử hình thành và
phát triển của chúng.
Các kết quả nghiên cứu thiên văn cho biết các
sao được cấu tạo từ một đám “mây” khí và
bụi.
4. Thiên hà :
Các sao tồn tại tron vũ trụ thành những hệ
thống tương đối độc lập với nhau. Hệ thống
sao bao gồm nhiều loại sao và tinh vân gọi là
thiên hà.
a. Các loại thiên hà:
Qua các kính thiên văn, các thiên hà hiện ra
dưới nhiều dạng Tuy nhiên, về đại thể có 3
loại thiên hà chính :
+ Thiên hà xoắn ốc là thiên hà có dạng dẹt
như cái dĩa có những cánh tay xoắn ốc, chủa

nhiều không khí.
+ Thiên hà elíp là thiên hà hình elíp,
chứa ít khí và khối lượng trải ra một
dải rộng
+ Thiên hà không định hình là thiên hà
không có hình dạng xác định, trông như
những đám mây
Đường kính thiên hà vào khoảng 100 000 năm
ánh sáng.
Toàn bộ các sao trong mỗi thiên hà đều quay
quanh trung tâm thiên hà

Bµi 60 : Sao. Thiªn Hµ
Bµi 60 : Sao. Thiªn Hµ
b. Thiên hà của chúng ta. Ngân hà :

Thiên hà của chúng ta là thiên hà xoắn ốc, có
đường kính khoảng 100 000 năm ánh sáng có khối
lượng bằng khoảng 150 tỉ lần khối lượng Mặt Trời.
Nó là một hệ phẳng giồng như một cái đĩa, dày
khoàng 330 năm ánh sáng, chứa vài trăm tỉ ngôi
sao. Hệ Mặt Trời nằm trong cánh tay xoắn ốc ở rìa
Thiên Hà, cách trung tâm khoảng 30 nghìn năm
ánh sáng và quay quanh tâm thiên hà với tốc độ
khoảng 250 km/s.

Từ Trái Đất chúng ta nhìn hình chiếu của
Thiên Hà trên vòm trời, như một dải sáng ra
trên bầu trời đêm, thường được gọi là dải Ngân
Hà. Mặt phẳng trung tâm của dải Ngân Hà trở

nên tối do một làn bụi dài.
c. Nhóm thiên hà. Siêu nhóm thiên hà :
Trong vũ trụ, các thiên hà có xu hướng hợp
lại với nhau thành nhóm gồm vài chục đến vài
trăm nghìn thiên hà. Thiên hà của chúng ta và
các thiên hà lân cận khác thuộc về Nhóm thiên hà
địa phương. Các nhóm thiên hà lại tập hợp thành
Siêu nhóm thiên hà hay Đại thiên hà.

Thiên hà elip Sombrero

Thiên hà của chúng ta: Ngân hà
Hình ảnh về ngân hà của chúng ta.
Thiên hà của chúng ta có dạng xoắn ốc.

Hệ Mặt trời nằm trên mặt phẳng đi qua tâm và vuông góc với trục
của ngân hà và cách tâm khoảng cở 2/3 bán kính của nó


Các Quaza: Là một loại cấu trúc mới, nắm ngoài các thiên hà,
phát xạ mạnh các sóng vô tuyến và tia X
Hình ảnh về Quasar




BÀI TẬP VỀ NHÀ
BÀI TẬP VỀ NHÀ

1-2 TRANG 311 SGK

1-2 TRANG 311 SGK