I. TƯ TƯỞNG, TÔN GIÁO
Các tôn giáo được truyền bá vào nước ta từ khi
nào và lúc đó có phát triển không?
- Bước sang thời kì độc lập Nho giáo, Phật giáo,
Đạo giáo vốn được du nhập vào nước ta từ thời
Bắc thuộc có điều kiện phát triển mạnh.
1. Nho giáo.
- Nho giáo lúc đầu là một học thuyết do
Khổng Tử sáng lập. Về sau Đông Trung Thư đã
đưa Nho giáo thành một tôn giáo.
- Nho giáo đề cao những nguyên tắc trong quan
hệ xã hội theo đạo lý:
+ Tam cương : vua-tôi, cha-con, chồng- vợ.
+ Ngũ thường: Nhân, lễ, nghĩa, trí, tín.
+ Tam tòng : tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu,
phu tử tòng tử.
+ Tứ đức : công-dung-ngôn-hạnh
- Thời Lý, Trần, Nho giáo dần dần trở
thành hệ tư tưởng chính thống của giai cấp
thống trị, chi phối nội dung giáo dục thi cử
song không phổ biến trong nhân dân.
Tại sao Nho giáo và chữ Hán sớm trở
thành hệ tư tưởng chính thống của giai cấp
thống trị nhưng lại không phổ biến trong
nhân dân?
- Thời Lê sơ Nho giáo được đưa lên địa vị
độc tôn.
2. Phật giáo.
- Phật giáo ra đời ở Ấn Độ (thế kỉ VI TCN)
do Thái tử Sidharta (Tất-đạt-đa) sáng lập.
- Phật giáo được truyền trực tiếp vào nước
ta từ đầu công nguyên.
- Thời Lý - Trần, Phật giáo phát triển cực thịnh,
phổ biến rộng rãi trong nhân dân.
Tại sao thời Lý-Trần, Phật giáo phát triển cực
mạnh trở thành địa vị độc tôn?
- Thời Lê sơ Phật giáo bị hạn chế, thu hẹp, đi vào
trong nhân dân.
3. Đạo giáo.
Đạo giáo thời kì này như thế nào?
- Đạo giáo không phổ cập, nhưng
hoà lẫn với các tín ngưỡng dân gian
II. GIÁO DỤC, VĂN HỌC, NGHỆ
THUẬT, KHOA HỌC - KĨ THUẬT
1. Giáo dục.
- Năm 1070, vua Lý Thánh Tông cho lập
Văn Miếu.
- Năm 1075, khoa thi quốc gia đầu tiên được tổ
chức ở kinh thành.
Ý nghĩa của 2 sự kiện trên?
- Thời Lê sơ, quy chế thi cử ban hành rõ ràng.
- Số người đi học ngày càng đông, dân trí được
nâng cao.
- Năm 1484, Nhà nước quyết định
dựng bia, ghi tên Tiến sĩ.
Việc dựng bia ghi tên tiến sĩ có tác dụng gì?
- Tác dụng của giáo dục thời kì này:
+ Đào tạo người làm quan, người tài
cho đất nước.
+ Nâng cao dân trí.
+ Góp phần vào công cuộc xây dựng
và phát triển đất nước.
2. Văn học
Sự phát triển của văn học qua các thế kỉ?
- Phát triển mạnh từ thời nhà Trần, nhất
là văn học chữ Hán. Tác phẩm tiêu biểu:
Nam quốc sơn hà, Hịch tướng sĩ, Bặch
Đằng giang phú, Bình Ngô đại cáo…
- Từ thế kỉ XV văn học chữ Hán, chữ Nôm
đều phát triển.
Nội dung của văn học thế kỉ X-XV?
- Nội dung:
+ Thể hiện tinh thần dân tộc, lòng
yêu nước, tự hào dân tộc.
+ Ca ngợi những chiến công oai
hùng, ca ngợi cảnh đẹp của quê hương,
đất nước.
3. Nghệ thuật.
a) Kiến trúc:
Kể tên những công trình kiến trúc tiêu biểu
thế kỉ XI-XV?
- Kiến trúc phát triển chủ yếu ở giai đoạn Lý-
Trần-Hồ, thế kỉ X-XV theo hướng Phật giáo
gồm chùa, đền, tháp.
- Bên cạnh đó những công trình kiến trúc ảnh
hưởng của Nho giáo: cung điện, thành quách
như thành Thăng Long, thành Nhà Hồ.
- Ở phía Nam: nhiều đền tháp Chăm được xây
dựng mang phong cách nghệ thuật đặc sắc.
b) Điêu khắc:
Những nét độc đáo trong nghệ thuật điêu khắc?
- Gồm những công trình trạm khắc, trang trí
ảnh hưởng của Phật giáo và Nho giáo song vẫn
mang những nét độc đáo
c) Nghệ thuật sân khấu ca múa nhạc:
Sự phát triển của nghệ thuật sân khấu ca múa
nhạc? Đặc điểm?
- Nghệ thuật sân khấu ca múa nhạc mang đậm
tính dân gian truyền thống.
Em có nhận xét gì về đời sống nhân
dân thời Lý-Trần-Hồ?
- Nhận xét:
+ Văn hóa Đại Việt thế kỉ X-XVphát
triển phong phú, đa dạng.
+ Chịu ảnh hưởng của yếu tố ngoài
xong vẫn mang đậm tính dân tộc và dân
gian.
4. Khoa học – kĩ thuật:
Lĩnh vực Thành tựu
Sử học Đại việt sử kí, Lam Sơn thực lục, Đại
Việt sử kí toàn thư…
Địa lí Dư địa chí, Hồng Đức bản đồ.
Quân sự Binh thư yếu lược.
Toán học Đại thành toán pháp, Lập thành toán
pháp
Kĩ thuật Chế tạo súng thần công, đóng
thuyền chiến.
Xây dựng thành Nhà Hồ.
Khổng
Tử
Thái tử Sidharta
Văn miếu Quốc Tử Giám
Cảnh thi cử
Một lớp học
Bia
tiến sĩ
trong
Văn Miếu
Hà Nội
Lý Thường Kiệt với Nam quốc sơn hà
Trần Hưng Đạo với Hịch tướng sĩ
Nguyễn Trãi với Bình Ngô đại cáo
Chùa Một Cột
Chùa Phật Tích
Tháp Báo Thiên Tháp Phổ Minh
Thành Nhà Hồ
Tháp Chăm