Khoa L ch s - ĐH. Vinhị ử
CUỘC CÁCH MẠNG KHOA HỌC -
CUỘC CÁCH MẠNG KHOA HỌC -
KỸ THUẬT LẦN THỨ HAI
KỸ THUẬT LẦN THỨ HAI
1
1
. Nguồn gốc của cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật.
. Nguồn gốc của cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật.
2
2
. Nội dung, đặc điểm của cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật.
. Nội dung, đặc điểm của cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật.
3
3
. Những thành tựu chủ yếu của cách mạng khoa học - kỹ
. Những thành tựu chủ yếu của cách mạng khoa học - kỹ
thuật.
thuật.
4. Ý nghĩa, tác động của cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật.
4. Ý nghĩa, tác động của cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật.


Văn Ngọc Thành – Khoa Sử, ĐH Vinh
Văn Ngọc Thành – Khoa Sử, ĐH Vinh
CUỘC CÁCH MẠNG KHOA HỌC - KỸ THUẬT LẦN THỨ HAI
1. Nguồn gốc của cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật
1. Nguồn gốc của cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật


Cải tiến, hoàn thiện và sáng tạo những phương tiện sản xuất mới để
Cải tiến, hoàn thiện và sáng tạo những phương tiện sản xuất mới để
phục vụ tốt hơn nhu cầu của chính mình là một đòi hỏi thường trực của
phục vụ tốt hơn nhu cầu của chính mình là một đòi hỏi thường trực của
cuộc sống, đồng thời là một đặc điểm của xã hội loài người.
cuộc sống, đồng thời là một đặc điểm của xã hội loài người.

Việc cải tiến công cụ sản xuất, cải tiến kỹ thuật là một việc làm
Việc cải tiến công cụ sản xuất, cải tiến kỹ thuật là một việc làm
thường xuyên của con người. Ngay từ khi ra đời, con người đã
thường xuyên của con người. Ngay từ khi ra đời, con người đã
không ngừng tìm tòi, khám phá thế giới để tìm cách chính phục nó,
không ngừng tìm tòi, khám phá thế giới để tìm cách chính phục nó,
bắt nó phục vụ cho những nhu cầu của chính mình.
bắt nó phục vụ cho những nhu cầu của chính mình.

Từ chỗ tìm ra lửa, chế tác công cụ bằng đá, bằng kim loại, đến thế kỷ
Từ chỗ tìm ra lửa, chế tác công cụ bằng đá, bằng kim loại, đến thế kỷ
XVIII, con người phát minh ra động cơ hơi nước, mở đầu cho cuộc
XVIII, con người phát minh ra động cơ hơi nước, mở đầu cho cuộc
cách mạng công nghiệp ở thế kỷ XVII – XIX.
cách mạng công nghiệp ở thế kỷ XVII – XIX.

Bước sang thời kỳ hiện đại, do nhu cầu của con người ngày càng cao, do
Bước sang thời kỳ hiện đại, do nhu cầu của con người ngày càng cao, do
tình hình bùng nổ dân số thế giới và các nguồn tài nguyên thiên nhiên
tình hình bùng nổ dân số thế giới và các nguồn tài nguyên thiên nhiên
đang cạn kiệt nên yêu cầu về một cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật
đang cạn kiệt nên yêu cầu về một cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật
để cải tiến sản xuất, nâng cao đời sống của con người lại càng bức thiết

để cải tiến sản xuất, nâng cao đời sống của con người lại càng bức thiết
hơn bao giờ hết. Yêu cầu này được đặt ra trên các vấn đề như:
hơn bao giờ hết. Yêu cầu này được đặt ra trên các vấn đề như:


Văn Ngọc Thành – Khoa Sử, ĐH Vinh
Văn Ngọc Thành – Khoa Sử, ĐH Vinh
CUỘC CÁCH MẠNG KHOA HỌC - KỸ THUẬT LẦN THỨ HAI
1. Nguồn gốc của cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật
1. Nguồn gốc của cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật

Tìm tòi, sáng chế ra những công cụ sản xuất mới, có kỹ thuật và
Tìm tòi, sáng chế ra những công cụ sản xuất mới, có kỹ thuật và
năng suất cao;
năng suất cao;

Tìm ra những nguồn năng lượng mới, những vật liệu mới để thay
Tìm ra những nguồn năng lượng mới, những vật liệu mới để thay
thế cho nguồn tài nguyên thiên nhiên đang cạn kiệt;
thế cho nguồn tài nguyên thiên nhiên đang cạn kiệt;

Đồng thời, tìm cách khai thác và sử dụng tối đa những nguồn tài
Đồng thời, tìm cách khai thác và sử dụng tối đa những nguồn tài
nguyên có sẵn trong tự nhiên không bao giờ cạn kiệt nhưng chưa
nguyên có sẵn trong tự nhiên không bao giờ cạn kiệt nhưng chưa
được chú ý;
được chú ý;

Khám phá hơn nữa thế giới tự nhiên, cả thế giới vi mô và vĩ mô, để
Khám phá hơn nữa thế giới tự nhiên, cả thế giới vi mô và vĩ mô, để

nắm bắt qui luật của nó, giúp cho con người hành động tự do hơn và
nắm bắt qui luật của nó, giúp cho con người hành động tự do hơn và
bắt nó phục vụ cuộc sống của con người.
bắt nó phục vụ cuộc sống của con người.

Những thành tựu về khoa học - kỹ thuật cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX
Những thành tựu về khoa học - kỹ thuật cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX
đã tạo tiền đề và thúc đẩy sự bùng nổ của cách mạng khoa học - kỹ
đã tạo tiền đề và thúc đẩy sự bùng nổ của cách mạng khoa học - kỹ
thuật hiện đại.
thuật hiện đại.


Văn Ngọc Thành – Khoa Sử, ĐH Vinh
Văn Ngọc Thành – Khoa Sử, ĐH Vinh
CUỘC CÁCH MẠNG KHOA HỌC - KỸ THUẬT LẦN THỨ HAI
1. Nguồn gốc của cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật
1. Nguồn gốc của cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật

Sự ra đời của lý thuyết nguyên tử hiện đại mà trung tâm chú ý của
Sự ra đời của lý thuyết nguyên tử hiện đại mà trung tâm chú ý của
các nhà khoa học là nguyên tử và cấu trúc bên trong (hạt nhân) của
các nhà khoa học là nguyên tử và cấu trúc bên trong (hạt nhân) của
nó.
nó.

Năm 1911, nhà bác học Anh E. Rodơpho tiến hành thí nghiệm
Năm 1911, nhà bác học Anh E. Rodơpho tiến hành thí nghiệm
bắn phá nguyên tử, kết quả là nguyên tử không đặc mà rỗng.
bắn phá nguyên tử, kết quả là nguyên tử không đặc mà rỗng.


Dựa trên thí nghiệm này, học trò của ông là Ninxơ Bo, người Đan
Dựa trên thí nghiệm này, học trò của ông là Ninxơ Bo, người Đan
Mạch, đã đề xướng lý thuyết mẫu hành tinh về cấu tạo nguyên tử
Mạch, đã đề xướng lý thuyết mẫu hành tinh về cấu tạo nguyên tử
(nguyên tử ở giữa có môt hạt nhân, xung quanh có các điện tử
(nguyên tử ở giữa có môt hạt nhân, xung quanh có các điện tử
chạy trên những quĩ đạo nhất định, giống như các hành tinh quay
chạy trên những quĩ đạo nhất định, giống như các hành tinh quay
xung quanh Mặt trời).
xung quanh Mặt trời).

Sự ra đời của thuyết tương đối hiện đại của nhà bác học Đức –
Sự ra đời của thuyết tương đối hiện đại của nhà bác học Đức –
Anbe Anhxtanh. Có thể nói rằng, hầu hết các phát minh lớn về
Anbe Anhxtanh. Có thể nói rằng, hầu hết các phát minh lớn về
vật lý học của thế kỷ XX đều có liên quan đến tên tuổi của
vật lý học của thế kỷ XX đều có liên quan đến tên tuổi của
Anhxtanh, từ năng lượng nguyên tử cho đến lade, bán dẫn…
Anhxtanh, từ năng lượng nguyên tử cho đến lade, bán dẫn…

Trong các lĩnh vực khác như hóa học, sinh học, các khoa học về Trái
Trong các lĩnh vực khác như hóa học, sinh học, các khoa học về Trái
đất, hải dương học, khí tượng học… đều đạt được những thành tựu
đất, hải dương học, khí tượng học… đều đạt được những thành tựu
lớn.
lớn.


Văn Ngọc Thành – Khoa Sử, ĐH Vinh

Văn Ngọc Thành – Khoa Sử, ĐH Vinh
CUỘC CÁCH MẠNG KHOA HỌC - KỸ THUẬT LẦN THỨ HAI
1. Nguồn gốc của cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật
1. Nguồn gốc của cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật

Nhu cầu của các cuộc chiến tranh buộc các bên tham chiến phải đi sâu
Nhu cầu của các cuộc chiến tranh buộc các bên tham chiến phải đi sâu
nghiên cứu khoa học, kỹ thuật.
nghiên cứu khoa học, kỹ thuật.

Các bên tham chiến đều luôn tìm cách cải tiến các phương tiện thông
Các bên tham chiến đều luôn tìm cách cải tiến các phương tiện thông
tin liên lạc, tăng cường tính cơ động của quân đội và sự kịp thời của
tin liên lạc, tăng cường tính cơ động của quân đội và sự kịp thời của
công tác chỉ huy.
công tác chỉ huy.

Các bên tham chiến luôn tìm cách sản xuất ra các vũ khí có tính
Các bên tham chiến luôn tìm cách sản xuất ra các vũ khí có tính
năng tàn phá và sát thương lớn.
năng tàn phá và sát thương lớn.


Chính vì thế nên cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật được mở đầu
Chính vì thế nên cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật được mở đầu
bằng những phát minh ra đa, hỏa tiễn, bom nguyên tử… vào nửa
bằng những phát minh ra đa, hỏa tiễn, bom nguyên tử… vào nửa
đầu những năm 40 nhằm phục vụ cho Chiến tranh thế giới thứ hai.
đầu những năm 40 nhằm phục vụ cho Chiến tranh thế giới thứ hai.


Cuộc khủng hoảng năng lượng năm 1973 đã đặt ra nhiều vấn đề bức
Cuộc khủng hoảng năng lượng năm 1973 đã đặt ra nhiều vấn đề bức
thiết, đòi hỏi các quốc gia phải quan tâm hơn nữa đến cuộc cách mạng
thiết, đòi hỏi các quốc gia phải quan tâm hơn nữa đến cuộc cách mạng
khoa học - kỹ thuật. Trong bối cảnh đó, cách mạng khoa học - kỹ thuật
khoa học - kỹ thuật. Trong bối cảnh đó, cách mạng khoa học - kỹ thuật
được nâng lên hàng đầu, mở đầu cho giai đoạn thứ hai của cuộc cách
được nâng lên hàng đầu, mở đầu cho giai đoạn thứ hai của cuộc cách
mạng hiện đại này.
mạng hiện đại này.


Văn Ngọc Thành – Khoa Sử, ĐH Vinh
Văn Ngọc Thành – Khoa Sử, ĐH Vinh
CUỘC CÁCH MẠNG KHOA HỌC - KỸ THUẬT LẦN THỨ HAI
2. Nội dung, đặc điểm của cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật
2. Nội dung, đặc điểm của cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật

Nội dung của cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật phong phú, rộng
Nội dung của cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật phong phú, rộng
lớn hơn rất nhiều so với cuộc cách mạng kỹ thuật lần thứ nhất. Nội
lớn hơn rất nhiều so với cuộc cách mạng kỹ thuật lần thứ nhất. Nội
dung của cuộc cách mạng này gồm:
dung của cuộc cách mạng này gồm:

Tự động hóa cao độ bằng cách sử dụng máy tính điện tử;
Tự động hóa cao độ bằng cách sử dụng máy tính điện tử;

Hiện đại hóa kỹ thuật và sản xuất trên cơ sở những phát minh
Hiện đại hóa kỹ thuật và sản xuất trên cơ sở những phát minh

khoa học mới nhất;
khoa học mới nhất;

Sử dụng những nguồn năng lượng mới, những vật liệu mới,
Sử dụng những nguồn năng lượng mới, những vật liệu mới,
những công cụ sản xuất mới;
những công cụ sản xuất mới;

Nghiên cứu lòng đại dương, đi sâu vào lòng đất, tìm hiểu bí mật
Nghiên cứu lòng đại dương, đi sâu vào lòng đất, tìm hiểu bí mật
của sự sống, thám hiểm thế giới của hạt nhân nguyên tử, đồng
của sự sống, thám hiểm thế giới của hạt nhân nguyên tử, đồng
thời chinh phục vũ trụ bao la.
thời chinh phục vũ trụ bao la.


Văn Ngọc Thành – Khoa Sử, ĐH Vinh
Văn Ngọc Thành – Khoa Sử, ĐH Vinh
CUỘC CÁCH MẠNG KHOA HỌC - KỸ THUẬT LẦN THỨ HAI
2. Nội dung, đặc điểm của cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật.
2. Nội dung, đặc điểm của cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật.

Khoa học đã trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp. Mọi phát minh kỹ
Khoa học đã trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp. Mọi phát minh kỹ
thuật đều bắt nguồn từ nghiên cứu khoa học chứ không phải từ cải tiến
thuật đều bắt nguồn từ nghiên cứu khoa học chứ không phải từ cải tiến
kỹ thuật như trước. Khoa học mở đường cho kỹ thuật, đến lượt mình kỹ
kỹ thuật như trước. Khoa học mở đường cho kỹ thuật, đến lượt mình kỹ
thuật lại đi trước mở đường cho sản xuất.
thuật lại đi trước mở đường cho sản xuất.


Thời gian từ phát minh khoa học đến ứng dụng vào sản xuất ngày càng
Thời gian từ phát minh khoa học đến ứng dụng vào sản xuất ngày càng
được rút ngắn. Trước kia, máy ảnh mất 100 năm (1727 – 1839), điện
được rút ngắn. Trước kia, máy ảnh mất 100 năm (1727 – 1839), điện
thoại 50 năm (1820 – 1876)… Hiện nay, mạch vi điện tử 3 năm (1956 –
thoại 50 năm (1820 – 1876)… Hiện nay, mạch vi điện tử 3 năm (1956 –
1961), lade 2 năm (1960 – 1962)…
1961), lade 2 năm (1960 – 1962)…

Hiệu quả kinh tế ngày càng cao của công tác nghiên cứu khoa học. Đầu
Hiệu quả kinh tế ngày càng cao của công tác nghiên cứu khoa học. Đầu
tư vào khoa học có lãi cao hơn các lĩnh vực khác.
tư vào khoa học có lãi cao hơn các lĩnh vực khác.


Những nội dung và đặc điểm trên đây đã tạo ra sự “Bùng nổ thông tin”.
Những nội dung và đặc điểm trên đây đã tạo ra sự “Bùng nổ thông tin”.
Vốn kiến thức, số lượng tài liệu nghiên cứu khoa học và các nhà khoa
Vốn kiến thức, số lượng tài liệu nghiên cứu khoa học và các nhà khoa
học ngày càng tăng lên theo cấp số nhân.
học ngày càng tăng lên theo cấp số nhân.


Văn Ngọc Thành – Khoa Sử, ĐH Vinh
Văn Ngọc Thành – Khoa Sử, ĐH Vinh
CUỘC CÁCH MẠNG KHOA HỌC - KỸ THUẬT LẦN THỨ HAI
3. Những thành tựu chủ yếu của cách mạng khoa học - kỹ thuật
3. Những thành tựu chủ yếu của cách mạng khoa học - kỹ thuật


Trong lĩnh vực khoa học cơ bản đã đạt được nhiều thành tựu hết sức to
Trong lĩnh vực khoa học cơ bản đã đạt được nhiều thành tựu hết sức to
lớn, đánh dấu bước nhảy vọt chưa từng thấy trong lịch sử các ngành
lớn, đánh dấu bước nhảy vọt chưa từng thấy trong lịch sử các ngành
toán học, vật lý học, hóa học,
toán học, vật lý học, hóa học,
sinh
sinh


học
học
…
…

Những phát minh lớn về công cụ sản xuất mới, trong đó có ý nghĩa quan
Những phát minh lớn về công cụ sản xuất mới, trong đó có ý nghĩa quan
trọng hàng đầu là sự ra đời của máy tính điện tử, máy tự động và hệ
trọng hàng đầu là sự ra đời của máy tính điện tử, máy tự động và hệ
thống máy tự động. Các rôbơt ngày càng được sử dụng rộng rãi trong
thống máy tự động. Các rôbơt ngày càng được sử dụng rộng rãi trong
sản xuất và đời sống.
sản xuất và đời sống.

Những nguồn năng lượng mới được khai thác và sử dụng có hiệu quả
Những nguồn năng lượng mới được khai thác và sử dụng có hiệu quả
(nguyên tử, nhiệt hạch), đồng thời là việc nân cao trình độ khai thác và
(nguyên tử, nhiệt hạch), đồng thời là việc nân cao trình độ khai thác và
sử dụng các nguồn năng lượng có sãn trong tự nhiên như năng lượng
sử dụng các nguồn năng lượng có sãn trong tự nhiên như năng lượng

thủy triều, sức gió…
thủy triều, sức gió…

Tìm ra được nhiều vật liệu mới thay thế cho những vật liệu tự nhiên:
Tìm ra được nhiều vật liệu mới thay thế cho những vật liệu tự nhiên:
polime, nhôm, titan… Đặc biệt là những vật liệu “siêu bền”, “siêu cứng”
polime, nhôm, titan… Đặc biệt là những vật liệu “siêu bền”, “siêu cứng”
“siêu dẫn” đang được chú ý ứng dụng.
“siêu dẫn” đang được chú ý ứng dụng.


Văn Ngọc Thành – Khoa Sử, ĐH Vinh
Văn Ngọc Thành – Khoa Sử, ĐH Vinh
CUỘC CÁCH MẠNG KHOA HỌC - KỸ THUẬT LẦN THỨ HAI
3. Những thành tựu chủ yếu của cách mạng khoa học - kỹ thuật
3. Những thành tựu chủ yếu của cách mạng khoa học - kỹ thuật

Từ những thành tựu của các ngành khoa học như sinh học, hóa học…
Từ những thành tựu của các ngành khoa học như sinh học, hóa học…
cuộc “cách mạng xanh” trong nông nghiệp đã diễn ra mạnh mẽ, làm cho
cuộc “cách mạng xanh” trong nông nghiệp đã diễn ra mạnh mẽ, làm cho
sản xuất nông nghiệp phát triển với tốc độ cao và năng suất cao. Cuộc
sản xuất nông nghiệp phát triển với tốc độ cao và năng suất cao. Cuộc
“cách mạng xanh” được bắt đầu ở Mexico, sau đó là Ấn Độ và các nước
“cách mạng xanh” được bắt đầu ở Mexico, sau đó là Ấn Độ và các nước
châu Á khác. Nhờ cuộc cách mạng này, nhiều nước đã có thể tự túc
châu Á khác. Nhờ cuộc cách mạng này, nhiều nước đã có thể tự túc
đươc lương thực, khắc phục nạn đói từ bao đời nay.
đươc lương thực, khắc phục nạn đói từ bao đời nay.


Trong lĩnh vực giao thông vận tải con người đã đạt được những tiến bộ
Trong lĩnh vực giao thông vận tải con người đã đạt được những tiến bộ
thần kỳ: ôtô, máy bay, tàu hỏa siêu tốc.
thần kỳ: ôtô, máy bay, tàu hỏa siêu tốc.

Thám hiểm đại dương và chinh phục vũ trụ:
Thám hiểm đại dương và chinh phục vũ trụ:

Đánh bắt hải sản, xây dựng “thành phố biển”…
Đánh bắt hải sản, xây dựng “thành phố biển”…

1957 phóng vệ tinh nhân tạo, 1961 con người vào vũ trụ, 1969 con
1957 phóng vệ tinh nhân tạo, 1961 con người vào vũ trụ, 1969 con
người lên mặt trăng, hiện nay đang thám hiểm các hành tinh khác.
người lên mặt trăng, hiện nay đang thám hiểm các hành tinh khác.

Hệ thống thông tin liên lạc ngày càng hiện đại, nhanh chóng, kịp thời
Hệ thống thông tin liên lạc ngày càng hiện đại, nhanh chóng, kịp thời
nhờ cuộc cách mạng tin học.
nhờ cuộc cách mạng tin học.


Văn Ngọc Thành – Khoa Sử, ĐH Vinh
Văn Ngọc Thành – Khoa Sử, ĐH Vinh
CUỘC CÁCH MẠNG KHOA HỌC - KỸ THUẬT LẦN THỨ HAI
4. Ý nghĩa, tác động của cách mạng khoa học - kỹ thuật
4. Ý nghĩa, tác động của cách mạng khoa học - kỹ thuật

Về kinh tế:
Về kinh tế:


Cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật đã tạo ra bước nhảy vọt to lớn
Cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật đã tạo ra bước nhảy vọt to lớn
chưa từng thấy của lực lượng sản xuất và năng suất lao động.
chưa từng thấy của lực lượng sản xuất và năng suất lao động.

Cách mạng khoa học - kỹ thuật đã làm thay đổi vị trí, cơ cấu các
Cách mạng khoa học - kỹ thuật đã làm thay đổi vị trí, cơ cấu các
ngành sản xuất và các vùng kinh tế. Chẳng hạn như: các vùng sản
ngành sản xuất và các vùng kinh tế. Chẳng hạn như: các vùng sản
xuất than giảm xuống do các nước sử dụng dầu mỏ nhiều hơn than
xuất than giảm xuống do các nước sử dụng dầu mỏ nhiều hơn than
đá, khu vực dịch vụ ngày càng tăng lên, công công nghiệp, nông –
đá, khu vực dịch vụ ngày càng tăng lên, công công nghiệp, nông –
lâm – ngư giảm xuống. Các ngành công nghiệp mới, nhất là những
lâm – ngư giảm xuống. Các ngành công nghiệp mới, nhất là những
ngành có liên quan đến tiến bộ của khoa học - kỹ thuật hiện đại, như
ngành có liên quan đến tiến bộ của khoa học - kỹ thuật hiện đại, như
công nghiệp tên lửa, công nghiệp nguyên tử, điện tử, vật liệu tổng
công nghiệp tên lửa, công nghiệp nguyên tử, điện tử, vật liệu tổng
hợp, công nghệ vi sinh, công nghiệp vũ trụ…
hợp, công nghệ vi sinh, công nghiệp vũ trụ…

Những tiến bộ của khoa học - kỹ thuật đã cho phép con người luôn
Những tiến bộ của khoa học - kỹ thuật đã cho phép con người luôn
tạo ra những hàng hóa mới, sản phẩm mới, thiết bị tiện nghi mới…
tạo ra những hàng hóa mới, sản phẩm mới, thiết bị tiện nghi mới…
trên cơ sở đó nó làm xuất hiện những nhu cầu tiêu dùng mới, làm
trên cơ sở đó nó làm xuất hiện những nhu cầu tiêu dùng mới, làm
thay đổi phương thức sinh hoạt và tiêu dùng trong đời sống xã hội.

thay đổi phương thức sinh hoạt và tiêu dùng trong đời sống xã hội.
Nhờ đó, đời sống con người được cải thiện, mức sống được nâng cao.
Nhờ đó, đời sống con người được cải thiện, mức sống được nâng cao.


Văn Ngọc Thành – Khoa Sử, ĐH Vinh
Văn Ngọc Thành – Khoa Sử, ĐH Vinh
CUỘC CÁCH MẠNG KHOA HỌC - KỸ THUẬT LẦN THỨ HAI
4. Ý nghĩa, tác động của cách mạng khoa học - kỹ thuật.
4. Ý nghĩa, tác động của cách mạng khoa học - kỹ thuật.

Cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật hiện đại đã làm đảo lộn nhiều
Cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật hiện đại đã làm đảo lộn nhiều
giá trị, quan niệm truyền thống, và là điểm xuất phát của những
giá trị, quan niệm truyền thống, và là điểm xuất phát của những
khái niệm, thuật ngữ mới, đặc trưng cho thời đại mới. Đặc trưng của
khái niệm, thuật ngữ mới, đặc trưng cho thời đại mới. Đặc trưng của
thời đại gắn với cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật hiện đại là cơ
thời đại gắn với cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật hiện đại là cơ
cấu kinh tế có sự chuyển biến mạnh mẽ: từ chiều rộng sang chiều
cấu kinh tế có sự chuyển biến mạnh mẽ: từ chiều rộng sang chiều
sâu, từ nền sản xuất vật chất sang nền sản xuất phi vật chất.
sâu, từ nền sản xuất vật chất sang nền sản xuất phi vật chất.

Sự phát triển của cách mạng khoa học - kỹ thuật đã xác lập một
Sự phát triển của cách mạng khoa học - kỹ thuật đã xác lập một
cơ cấu mới và loại hình phát triển mới của lực lượng sản xuất; đã
cơ cấu mới và loại hình phát triển mới của lực lượng sản xuất; đã
thay đổi nội dung, tính chất và hình thức của lao động - một sự
thay đổi nội dung, tính chất và hình thức của lao động - một sự

thay đổi toàn diện, có tính cách mạng. Những thành tựu có tính
thay đổi toàn diện, có tính cách mạng. Những thành tựu có tính
cách mạng ấy gắn liền với sự ra đời và áp dụng rộng rãi, phổ biến
cách mạng ấy gắn liền với sự ra đời và áp dụng rộng rãi, phổ biến
trong mọi lĩnh vực sản xuất với hàng loạt hệ thống máy tự động,
trong mọi lĩnh vực sản xuất với hàng loạt hệ thống máy tự động,
tự điều khiển. Cùng với sự hỗ trợ và phát triển nhanh nhạy của
tự điều khiển. Cùng với sự hỗ trợ và phát triển nhanh nhạy của
hệ thống truyền thông hiện đại, các thiết bị và công nghệ được
hệ thống truyền thông hiện đại, các thiết bị và công nghệ được
đổi mới và hoàn thiện, đã thúc đẩy kinh tế phát triển nhanh
đổi mới và hoàn thiện, đã thúc đẩy kinh tế phát triển nhanh
chóng.
chóng.


Văn Ngọc Thành – Khoa Sử, ĐH Vinh
Văn Ngọc Thành – Khoa Sử, ĐH Vinh
CUỘC CÁCH MẠNG KHOA HỌC - KỸ THUẬT LẦN THỨ HAI
4. Ý nghĩa, tác động của cách mạng khoa học - kỹ thuật.
4. Ý nghĩa, tác động của cách mạng khoa học - kỹ thuật.

Tiến bộ của cách mạng khoa học - kỹ thuật còn tạo ra những vật
Tiến bộ của cách mạng khoa học - kỹ thuật còn tạo ra những vật
liệu, nguyên liệu và nhiên liệu mới, hạn chế tối đa sự phụ thuộc
liệu, nguyên liệu và nhiên liệu mới, hạn chế tối đa sự phụ thuộc
vào việc khai thác các nguồn năng lượng truyền thống trong tự
vào việc khai thác các nguồn năng lượng truyền thống trong tự
nhiên, hướng tới việc đảm bảo cân bằng sinh thái. Ở Pháp,
nhiên, hướng tới việc đảm bảo cân bằng sinh thái. Ở Pháp,

77,07% điện năng dùng trong nước là do các nhà máy điện
77,07% điện năng dùng trong nước là do các nhà máy điện
nguyên tử cung cấp (2001). Theo ước tính của các chuyên gia,
nguyên tử cung cấp (2001). Theo ước tính của các chuyên gia,
trong tương lai gần, các dạng năng lượng không gây ô nhiễm môi
trong tương lai gần, các dạng năng lượng không gây ô nhiễm môi
trường sẽ được sử dụng phổ biến để đáp ứng nhu cầu về điện
trường sẽ được sử dụng phổ biến để đáp ứng nhu cầu về điện
năng.
năng.

Do tác động của cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật, cơ cấu kinh tế
Do tác động của cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật, cơ cấu kinh tế
thế giới thay đổi theo hướng tập trung phát triển các ngành kỹ thuật
thế giới thay đổi theo hướng tập trung phát triển các ngành kỹ thuật
mũi nhọn có hàm lượng kỹ thuật cao như điện tử, vi điện tử, máy
mũi nhọn có hàm lượng kỹ thuật cao như điện tử, vi điện tử, máy
tính, công nghệ sinh học, lade, quang dẫn, siêu dẫn,… Xu hướng sản
tính, công nghệ sinh học, lade, quang dẫn, siêu dẫn,… Xu hướng sản
xuất từ qui mô lớn chuyển sang qui mô nhỏ và vừa. Ở các nước
xuất từ qui mô lớn chuyển sang qui mô nhỏ và vừa. Ở các nước
TBCN phát triển, các xí nghiệp sở hữu tư nhân và sở hữu nhà nước
TBCN phát triển, các xí nghiệp sở hữu tư nhân và sở hữu nhà nước
có xu hướng giảm, trong khi đó các doanh nghiệp sở hữu hỗn hợp
có xu hướng giảm, trong khi đó các doanh nghiệp sở hữu hỗn hợp
với qui mô quốc tế đang ngày càng trở nên phổ biến.
với qui mô quốc tế đang ngày càng trở nên phổ biến.


Văn Ngọc Thành – Khoa Sử, ĐH Vinh

Văn Ngọc Thành – Khoa Sử, ĐH Vinh
CUỘC CÁCH MẠNG KHOA HỌC - KỸ THUẬT LẦN THỨ HAI
4. Ý nghĩa, tác động của cách mạng khoa học - kỹ thuật.
4. Ý nghĩa, tác động của cách mạng khoa học - kỹ thuật.

Cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật đã làm thay đổi tiêu chí của sự
Cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật đã làm thay đổi tiêu chí của sự
phát triển. Thang giá trị của sự phát triển xã hội ngày nay được đo bằng
phát triển. Thang giá trị của sự phát triển xã hội ngày nay được đo bằng
trí tuệ.
trí tuệ.

Nền sản xuất xã hội phát triển với sự gia tăng nhanh chóng các
Nền sản xuất xã hội phát triển với sự gia tăng nhanh chóng các
ngành có hàm lượng khoa học, kỹ thuật cao. Trong kết cấu giá thành
ngành có hàm lượng khoa học, kỹ thuật cao. Trong kết cấu giá thành
phẩm, chất xám chiếm 70 – 75%. Khái niệm “ngành sản xuất trí tuệ
phẩm, chất xám chiếm 70 – 75%. Khái niệm “ngành sản xuất trí tuệ
hóa” trở nên phổ biến hơn bao giờ hết.
hóa” trở nên phổ biến hơn bao giờ hết.

Trí tuệ như một yếu tố khởi động cho guồng máy sản xuất hoạt động
Trí tuệ như một yếu tố khởi động cho guồng máy sản xuất hoạt động
theo dạng thức mới. Các thiết bị máy móc sử dụng công nghệ tinh vi,
theo dạng thức mới. Các thiết bị máy móc sử dụng công nghệ tinh vi,
phức tạp, vận hành đơn giản nhưng có hiệu suất lớn hơn trước.
phức tạp, vận hành đơn giản nhưng có hiệu suất lớn hơn trước.
Công nghệ tiên tiến, hướng trọng tâm vào hiệu quả và chất lượng.
Công nghệ tiên tiến, hướng trọng tâm vào hiệu quả và chất lượng.
Quá trình sản xuất ngày càng tiết kiệm các nguồn nguyên vật liệu,

Quá trình sản xuất ngày càng tiết kiệm các nguồn nguyên vật liệu,
giảm hao phí và làm trong sạch môi trường…
giảm hao phí và làm trong sạch môi trường…


Văn Ngọc Thành – Khoa Sử, ĐH Vinh
Văn Ngọc Thành – Khoa Sử, ĐH Vinh
CUỘC CÁCH MẠNG KHOA HỌC - KỸ THUẬT LẦN THỨ HAI
4. Ý nghĩa, tác động của cách mạng khoa học - kỹ thuật.
4. Ý nghĩa, tác động của cách mạng khoa học - kỹ thuật.

Cách mạng khoa học - kỹ thuật tác động đặc biệt mạnh mẽ đến bản
Cách mạng khoa học - kỹ thuật tác động đặc biệt mạnh mẽ đến bản
thân con người - yếu tố cơ bản nhất của quan hệ sản xuất. Sự phân bố
thân con người - yếu tố cơ bản nhất của quan hệ sản xuất. Sự phân bố
lại cơ cấu ngành đã kéo theo sự biến động trong cơ cấu nghề nghiệp. Hệ
lại cơ cấu ngành đã kéo theo sự biến động trong cơ cấu nghề nghiệp. Hệ
thống ngành nghề mới về thao tác, điều chỉnh máy móc, tự động điều
thống ngành nghề mới về thao tác, điều chỉnh máy móc, tự động điều
khiển… đặt ra những yêu cầu cao hơn đến chất lượng đội ngũ lao động.
khiển… đặt ra những yêu cầu cao hơn đến chất lượng đội ngũ lao động.
Tầng lớp trí thức, nhân viên và công nhân có tri thức khoa học ngày
Tầng lớp trí thức, nhân viên và công nhân có tri thức khoa học ngày
càng tăng. Số lượng chuyên gia ngày nay chiếm khoảng 1/4 đến 1/3 tổng
càng tăng. Số lượng chuyên gia ngày nay chiếm khoảng 1/4 đến 1/3 tổng
số người làm việc. Trong kết cấu giai cấp xã hội ở các nước tư bản phát
số người làm việc. Trong kết cấu giai cấp xã hội ở các nước tư bản phát
triển,
triển,
tỷ

tỷ


lệ
lệ


dân
dân


cư
cư


nông
nông


nghiệp
nghiệp


rất
rất


nhỏ
nhỏ
,

,
tỷ
tỷ


lệ
lệ


các
các


giai
giai


cấp
cấp


khác
khác


tăng
tăng


lên

lên
.
.

Cách mạng khoa học - kỹ thuật đã làm cho nền kinh tế thế giới ngày
Cách mạng khoa học - kỹ thuật đã làm cho nền kinh tế thế giới ngày
càng được quốc tế hóa cao độ. Một thị trường thế giới bao gồm tất cả
càng được quốc tế hóa cao độ. Một thị trường thế giới bao gồm tất cả
các nước có chế độ chính trị khác nhau, vừa hợp tác, vừa đấu tranh
các nước có chế độ chính trị khác nhau, vừa hợp tác, vừa đấu tranh
cùng chung sống hòa bình đang hình thành. Nền kinh tế thế giới đang
cùng chung sống hòa bình đang hình thành. Nền kinh tế thế giới đang
vận động trong mối quan hệ đan chéo, phụ thuộc vào nhau và tác động
vận động trong mối quan hệ đan chéo, phụ thuộc vào nhau và tác động
lẫn nhau hết sức sâu sắc, chặt chẽ.
lẫn nhau hết sức sâu sắc, chặt chẽ.


Văn Ngọc Thành – Khoa Sử, ĐH Vinh
Văn Ngọc Thành – Khoa Sử, ĐH Vinh
CUỘC CÁCH MẠNG KHOA HỌC - KỸ THUẬT LẦN THỨ HAI
4. Ý nghĩa, tác động của cách mạng khoa học - kỹ thuật.
4. Ý nghĩa, tác động của cách mạng khoa học - kỹ thuật.

Cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật đòi hỏi trình độ tri thức của con
Cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật đòi hỏi trình độ tri thức của con
người ngày càng cao, do đó nó yêu cầu các quốc gia phải tăng cường sự
người ngày càng cao, do đó nó yêu cầu các quốc gia phải tăng cường sự
nghiệp giáo dục và đào tạo, xem đây là quốc sách hàng đầu. Chẳng hạn
nghiệp giáo dục và đào tạo, xem đây là quốc sách hàng đầu. Chẳng hạn

như: Hàn Quốc chi cho giáo dục vào những năm 50 là từ 2 – 5 % ngân
như: Hàn Quốc chi cho giáo dục vào những năm 50 là từ 2 – 5 % ngân
sách nhà nước, đến những năm 90 trên 10 %. Điều này làm cho họ trở
sách nhà nước, đến những năm 90 trên 10 %. Điều này làm cho họ trở
thành “con rồng” châu Á.
thành “con rồng” châu Á.

Vai trò của tri thức, trí tuệ được nâng lên rất cao. Đã có ý kiến cho rằng
Vai trò của tri thức, trí tuệ được nâng lên rất cao. Đã có ý kiến cho rằng
loài người đang bước vào nền “văn minh trí tuệ”. Do đó, tri thức nhân
loài người đang bước vào nền “văn minh trí tuệ”. Do đó, tri thức nhân
loại ngày càng tăng nhanh. Cứ 13 – 15 năm thì kiến thức khoa học lại
loại ngày càng tăng nhanh. Cứ 13 – 15 năm thì kiến thức khoa học lại
tăng lên gấp đôi
tăng lên gấp đôi