Giai đoạn Cuối Cùng TERMINAL của Ung Thư ppsx
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (101.84 KB, 5 trang )
Giai đoạn Cuối Cùng TERMINAL
của Ung Thư
Câu: "trừ giai đoạn terminal" có lẽ không đúng, và statement "các
cách này không thể dùng cho cancer đuợc" có lẽ cũng không đúng. Vì
mechanism cuả anorexia và sự tăng trưởng (hoặc chết) cuả tế bào ung thư
theo các cơ chế hoàn toàn khác nhau. Dù rằng các studies trong hơn hai
mươi năm qua cho thấy có liên hệ chăt chẽ giưã phản ứng cuả cơ thể (ăn mất
ngon) và ung thư (trong một bài trước đã trích dẫn, bài trong Clinical
Nutrition - Europe, chẳng hạn).
Nhưng ở tầm mức tế bào thì hai cơ chế hoàn toàn khác hẳn (anorexia
theo cơ chế humoral, tức là các cytokines và inflammatory reaction chẳng
hạn, trong khi đó sự sinh truởng và chết cuả tế bào ung thư theo các chu kỳ S
phase, G phase chẳng hạn - và việc dùng chemotherapy để đánh vào trong
một giai đoạn sinh trưởng cuả tbào ung thư hiện nay là nền tảng cuả lý
thuyết dùng chemotherapy để diệt ung thư) (sau khi bị exposed to
chemotherpy agents: tbào bình thường - normal cells có thể recovered lại
được, trong khi tb ung thư sẽ không thể recovered được, và tb này sẽ chết).
Nói lý thuyết, vì hiện nay (trong 10 năm qua đã bắt đầu có những ký
thuyết song hành với chemotherapy: chẳng hạn monoclonal antibody để tìm
cách diệt ung thư, và ngành này đang bùng nổ một cách rất nhanh chóng và
đang thay đổi bộ mặt chưã trị cuả ung thư (Xin nêu một thí dụ: với ung thư
ruột già đã chạy đến gan, thì hồi 1982, với các chemotherpy sơ đẳng, bnhân
chỉ sống được 3 tháng - median survival -tôi còn nhớ lúc đó là fellow về
oncology trên các trại bệnh, trả lời các consultations, thì recommendation rất
ngắn ngủi: cho về nhà chờ chết , không nên làm gì nưã Đến 1995-2000,
có những chemotherapy mới hơn - irinotecan chẳng hạn- , lúc đó đã có
những bnhân sống được 2 , 3 năm. Nay nhờ các thuốc chống mạch máu mới
mọc (bevacizumab): thuốc đầu tiên được dùng trong cơ chế này ở ung thư
ruột già, (cọng với chemotherapy) năm ngoái tôi mới mất một bnhân ung thư
đã chạy đến gan sau 7 năm chưã trị.
Trong đời một y sĩ chuyên về ung thư, đã được thấy một bệnh ngày
xưa vô phương cứu chưã, chết trong 3 tháng, rồi 3 năm, nay có thể sống đến
6-7 năm Và một số lymphoma, hồi xưa chết nhanh chóng, nay đã có
những bnhân hoàn toàn khỏi hẳn Có cả những bnhân ung thư vú, đã tái
phát, mà nay trở lại office theo dõi, vẫn còn sống sau 10 năm (dù rằng
hiếm).
Còn Prednisone, dĩ nhiên là một steroid, làm cho người ta đói. Nhưng
không có bằng chứng steroid làm cho tb ung thư mọc thêm. Mà ngược lại,
Steroid cho đến nay vẫn là một trong những thuốc chính để CHỮA ung thư
thuộc các loại lymphoproliferative disorder: chẳng hạn Non Hodgkin's
lymphoma (Combination của CHOP: Cytoxan, Adriamycin, Oncovin,
Prednisone), hay Lymphocytic Leukemia (CVP: 3 thuôc nói trên, bỏ
Adriamycin ra). Hiện nay vẫn không rõ cơ chế tại sao Prednisone lại diệt
được tb ung thư máu thuộc dòng lymphocytic (nói một cách mơ hồ
"oncolytic effect" - lytic thế nào thì chả ai rõ, dù rằng có nhiều lối giải thích
- vì nói ra ngượng nghịu, cho nên các literature mới không muốn dùng đến
chữ cổ oncolytic nưã).
(Note: steroid không được chấp thuận để dùng chính thức trong việc
làm cho người ta đói; dù ở Âu Châu có khi y sĩ cho toa như thế - Hồi trong
fellowship ở New York, một GS cuả tôi về ung thư trained ở England và
cũng là GS từ London, England, ông ta hay viết Decadurabolin - thiên hạ
trained bên Mỹ thường chau mày khó chịu).
Note riêng:
Nói riêng về melanoma: ung thư sắc tố đen ở da (melanoma) rất kỳ dị:
có những nguời mất ngay, nhưng hiện nay trong practice riêng, có mấy
người đã chạy đến óc, mà vẫn sống sót sau ba năm - chỉ dùng
immunotherapy, nhưng đó là họa hiếm. Melanoma là một bệnh chết nguời,
các y sĩ nên nhớ thuộc lòng A,B,C,D cuả melanoma (A: Asymetry: vết sắc
tố xám đen lệch, không đối xứng, B: Border: bờ cuả vết này không đều -
irregular border; C: Color: màu sắc không đều: chỗ đậm đen, chỗ nhạt
variegated, D: dimension: melanoma thường có đường kính lớn hơn 0,6 cm
(0,6 cm: là đường kính cuả cục tẩy - cục gôm - gắn vào cuối cái bút chì màu
vàng thường dùng ở Mỹ ). Bất cứ khám bnhân nào, ít nhất một năm hay 6
tháng một lần, đều phải bảo họ cởi hết quần áo và xét cẩn thận suốt da của
họ (vì chính họ không nhìn được phía sau lưng, sau đùi, cổ v/v ) và dưới
móng tay, móng chân (tôi đã thấy 1 truờng hợp melanoma phát xuất từ phần
da dưới móng chân (subungual), 1 case melanoma xuất hiện trong da đầu,
tóc che, ở gần màng tang - bnhân này chết khi mới 30 tuổi. Và cũng đã thấy
2 cases ung thư này xuất hiện ở sắc tố đen cuả mắt: hai bnhân này đều phải
lấy mắt ra, mù, mà rồi 1 bnhân ung nthư sau đó đến não - mất ở đấy, và
bnhân kia, năm (5) sau khi lấy mắt ra: ung thư tái xuất hiện ở gan, và chết ở
đấy).
Note:
người VN có khi có ý niệm là có cái nốt ruồi "phá tướng" rồi có khi
tìm cách "phá nó đi". Tôi nghe vậy sợ lắm và bảo: muốn phá đi, sẽ gửi sang
plastic surgery để họ lấy cả nôt ruồi lẫn da chung quanh đi (excisional
biopsy) rồi nhìn dưới kính hiển vi xem nó là cái gì (benign - nevus etc ) ,
chứ chớ đụng đến nó (incisional biopsy) (INcisional: cắt vaò ngay giưã vết
đó, lấy ra một phần thôi; EXcisional: cắt trọn cả vết đem ra).
