“Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5”
Mục lục
Trang
A .Phần mở đầu 2
I .Lí do chọn đề tài 2
II .Mục đích chọn đề tài 2
III .Phương pháp nghiên cứu 4
B .Nội dung 5
Chương I:Cơ sở lý luận & cơ sở thực tiễn 5
I .Cơ sở lý luận 5
II .Cơ sở thực tiễn 5
Chương II:Thiết kế bài dạy 6
I .Đề xuất điều chỉnh nội dung,phương pháp dạy học 6
II .Biện pháp rèn lỹ năng đọc 14
III .Kết quả chuyển biến 14
IV .Thiết kế bài dạy 14
Chương III:Thực nghiệm 19
I .Mô tả tiết dạy 19
II .Đánh giá hiệu quả bài dạy 22
C .Phần kết luận 23
1 .Tóm tắt đề tài 23
2 .Ý kiến đề xuất 23
D .Phụ lục 25
1 .Phụ lục 25
2 .Tài liệu tham khảo 26
1
“Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5”
A.PHẦN MỞ ĐẦU
I.Lý do chọn đề tài:
Dạy học rất cần thiết đối với học sinh thiết học.Nó sẽ giúp học sinh chiếm lĩnh được
ngôn ngữ để dùng trong giao tiếp và học tập.Đọc hay tạo ra hứng thú,động cơ học tập,tạo
điều kiện để học sinh có khả năng tự học và tinh thần học tập cao.Việc rèn luyện kỹ năng
đọc giúp học sinh hiểu biết hơn,bồi dưỡng ở cac1em lòng yêu cái thiện,cái đẹp,dạy cho
các em biết suy nghĩ logic cũng như biết tư duy có hình ảnh.
Trên cơ sỡ kỹ năng đọc thành tiếng,đọc thầm được rèn luyện ở các lớp 1,2,3,4 phân
môn tập đọc lớp 5 tiếp tục cũng cố và nâng cao kỹ năng đọc một cách đầy đủ,toàn diện
cho học sinh nhằm hoàn thiện yêu cầu cần đạt trong chương trình tiểu học do bộ giáo dục
quy định là : Đọc rành mạch,lưu loát bài văn;Đọc có biểu cảm bài văn,bài thơ ngắn;Hiểu
nội dung,ý nghĩa bài đọc
Về kỹ năng đọc nói trên được thông qua một hệ thống văn bản thuộc các loại hình
nghệ thuật báo chí,khoa học đã tuyển chọn và đưa vào SGK.Học sinh lớp 5 tiếp tục rèn
luyện để có kỹ năng đọc trơn,đọc thầm với tốc độ nhanh hơn,nâng cao thêm một bước về
kỹ năng đọc diễn cảm thể hiện tình cảm ,thái độ qua giọng đọc phù hợp với sự việc,hình
ảnh,cảm xúc,tính cách nhân vật trong bài.Các em còn nhận biết đề tài hoặc chủ đề đơn
giản;nắm được dàn ý của bàibiết tóm tắt đoạn,bài;hiểu được ý nghĩa của bài ;biết phát
hiện và bước đầu biết nhận định về giá trị của một số nhân vật,hình ảnh trong các bài tập
đọc.Làm quen với thao tác đọc lướt.
Đọc hay còn giúp học sinh mở rộng vốn hiểu biết về tự nhiên,xã hội,con người để góp
phần hình thành con người mới,Chính vì vậy,trường tiểu học có nhiệm vụ rèn luyện kỹ
năng đọc cho học sinh qua môn Tập đọc.
Xuất phát từ tình hình thực tế của lớp học,của trường tiểu học,đa số học sinhky4 năng
đọc còn chưa tốt.Từ thực tiễn nêu trên,tôi mạnh dạng chọn đề tài : “Rèn kỹ năng đọc
cho học sinh lớp 5”
Bước đầu tôi tiếp xúc với học sinh,nghiên cứu một số tài liệu có liên quan,cộng với
dự giờ các đồng nghiệp nhằm đưa ra một số giải pháp góp phần nâng cao kỹ năng đọc
cho học sinh.Từ dó,tôi lấy làm kinh nghiệm cho bản thân cũng như đồng nghiệp trường
làm cho phân môn tập đọc được học sinh luôn cảm thấy phấn khởi,thích đọc,thích tìm
hiểu để sau bài học,các em có thêm nhiều điều thú vị,bổ ích.
II.Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu:
1-Mục đích:
Trước đây,giáo viên dạy tập đọc còn đơn điệu,gò ép.Có rất nhiều kiến thức giáo viên
còn áp đặt nặng nề truyền đạt,ít gợi ý để học sinh tìm hiểu và khám phá.
2
“Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5”
Trong giờ học,học sinh thường đóng vai trò thụ động.Khâu luyện đọc còn nhiều học
sinh chưa được đọc.Với cách dạy ấy làm cho học sinh không hứng thú học tập và kết quả
không cao.
Tôi chọn nghiên cứu “rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5”,với hy vọng đem lại cho
người giáo viên một số kinh nghiệm dạy tốt phân môn này,đồng thời giúp học sinh yêu
thích học tập đọc.Từ đó,các em có thể đọc hay,đọc diển cảm một văn bản.
Qua nhiều năm giảng dạy trên lớp học,rút kinh nghiệm những lần dự giờ,thao
giảng,hội giảng.Tôi mong rằng,những kinh nghiệm nhỏ này sẽ trở thành chìa khóa mở ra
cho người giáo viên những điều bổ ích để giảng dạy đạt hiệu quả hơn,học sinh hứng thú
học tập hơn.
Đọc đúng tiến tới đọc hay rồi giúp học sinh cảm thụ một tác phẩm văn học,biết đánh
giá nhân vật…là mục đích của đề tài này.
Trên cơ sở kỹ năng đọc thành tiếng,đọc thầm đã được học kỹ ở các lớp dưới.Phân
mon6tap65 đọc lớp 5 tiếp tục củng cố và nâng cao kỹ năng đọc một cách đầy đủ,toàn
diện nhằm hoàn thiện yêu cầu cần đạt trong chương trình tiểu học.
a.lí do khách quan:
Ai cũng biết rằng mục tiêu của môn tiếng việc là “hình thành và phát triển ở học sinh
kỹ năng nghe,nói,đọc ,viết nhằm giúp học sinh học tập và giao tiep61trong các môi
trường hoạt động của lứa tuổi”.Thông qua việc dạy và học tiếng việt góp phần rèn luyện
cho các em các thao tác tư duy.
Tiếng việt có nhiều phân môn.Trong đó, phân môn tập đọc là rèn cho học sinh 3 kỹ
năng đọc,nghe,nói.Ngoài ra còn cung cấp cho học sinh những hiểu biết về tự nhiên,xã hội
và con người,cung cấp cho học sinh vốn từ,tăng cường khả năng diễn đạt,trang bị hiểu
biết ban đầu về tác phẩm văn học,góp phần rèn luyện nhân cách cho học sinh .Điều đó
cho thấy sự cần thiết của việc học tốt giờ tập đọc và cũng để thực hiện mục tiêu của môn
tiếng việt ở bậc tiểu học.
b.lí do chủ quan:
Năm 2007-2008,lớp 5/2 có 30 học sinh.Đa số các em không mấy thích đọc bài,các em
đọc còn chậm so với tốc độ quy định.đọc còn sai từ,phát âm không chuẩn xác,chưa cảm
thụ hết tinh thần một bài văn,bài thơ nên dẫn đến chưa biết cách đọc phù hợp với từng
loại văn bản khác nhau.
Lên lớp 5,yêu cầu đọc tốc độ cao hơn lớp 4.Ngoài ra,các em còn phải biết đọc một
màn kịch,một vở kịch ngắn có giọng phù hợp nội dung và tình huống kịch,biết đánh giá
nhân vật ,biết rút ra ý nghĩa văn bản…nên cần có phương pháp dạy học giúp các em dạt
kỹ năng đọc cao.
3
“Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5”
Phải thực hiện đổi mới phương pháp dạy học,phát huy tính tích cực chủ động,sáng tạo
của học sinh.Giup1 các em say mê đọc và nâng cao hiệu quả đọc trong giờ tập đọc.
Vì thế,tôi mạnh dạn quyết định thực hiện đề tài ”rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp
5”.
2-Nhiệm vụ:
- tập đọc là mot65phan6 môn thực hành.Nhiệm vụ quan trọng nhất của nó là hình
thành năng lực đọc cho học sinh.Năng lực đọc được tạo nên từ 4 kỹ năng cũng
là 4 yêu cầu về chất lượng của đọc:đọc đúng,đọc nhanh(đọc lưu loát,trôi
chảy),đọc có ý thức(thông hiểu được nội dung những điều mình đọc) và đọc
diển cảm .
Bốn kỹ năng này được hình thành trong hai hình thức đọc:đọc thành tiếng và
đọc thầm . Chúng được rèn luyện đồng thời và hỗ trợ lẫn nhau.Sự hoàn thiện
một trong những kỹ năng này sẽ có tác động tích cực đến những kỹ năng khác.
Ví dụ: đọc đúng là tiền đề của đọc nhanh cũng như cho phép thông hiểu nội
dung văn bản.Ngược lại ,nếu không hiểu điều mình đang đọc thì không thể đọc
nhanh và đọc diễn cảm được.Nhiều khi khó mà nói rạch ròi kỹ năng nào làm cơ
sở cho kỹ năng nào,nhờ đọc đúng mà hiểu đúng hay chính nhờ hiểu đúng mà
đọc được đúng . vì vậy trong dạy đọc không thể xem nhẹ yếu tố nào.
- Nhiệm vụ thứ hai là giáo dục lòng ham đọc sách,hình thành phương pháp và
thói quen làm việc với văn bản,làm việc với sách cho học sinh.Nói cách khác
thông qua việc dạy đọc phải làm cho học sinh thích đọc và thấy rằng khả năng
đọc là có lợi ích cho các em trong cả cuộc đời ,phải làm cho học sinh thấy đó là
một trong những con đường đặc biệt để tạo cho minh một cuộc sống trí tuệ đầy
đủ và phát triển.
- Vì việc đọc không thể tách rời khỏi những nội dung được đọc nên bên cạnh
nhiệm vụ rèn kỹ năng đọc,giáo dục lòng say mê với sách ,ham đọc sách,ham tìm
hiểu ở sách của học sinh.Tập đọc còn có nhiệm vụ không kém phần quan trọng
là:
+ Làm giàu kiến thức về ngôn ngữ,đời sống và kiến thức văn học cho học
sinh.
+ Phát triển ngôn ngữ và tư duy cho học sinh.
+ Giáo dục tư tưởng đạo đức,tình cảm,thị hiếu thẩm mỹ cho các em.
Tóm lại: Việc hình thành kỹ năng đọc được tạo nên từ 4 kỹ năng bộ phận:
đọc đúng,đọc nhanh,đọc có ý thức(đọc hiểu)và đọc diễn cảm.Chính vì vậy,việc
dạy kỹ năng đọc rất cần thiết vì nó có cả nhiệm vụ giáo dưỡng,giáo dục và phát
triển.
III.Phương pháp nghiên cứu:
Để thực hiện đề tài này tôi đã sử dụng những phương pháp sau:
1. Nghiên cứu lý thuyết: đọc tài liệu,giáo trình có liên quan đến đề tài nghiên cứu .
2. Phương pháp điều tra:tìm hiểu ở đồng nghiệp,kinh nghiệm bản thân.
4
“Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5”
3. Thực nghiệm dạy học.
4. Cùng với sự phối hợp các phương pháp khác.
B.PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG I: CƠ SỠ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN.
I.Cơ sỡ lý luận:
Đọc là hoạt động trí tuệ mà cơ sở là việc tiếp nhận thông tin bằng chữ viết dựa vào
hoạt động của cơ quan thị giác
Kỹ năng đọc là kỹ năng phức tạp,đòi hỏi một quá trình luyện tập lâu dài.
Thời gian gần đây,người ta chú trọng hơn đến những mối quan hệ qui định lẫn nhau
của việc hình thành kỹ năng đọc .Đồng thời cũng hướng đến việc hoàn thiện kỹ năng
đọc,hướng đến đọc có ý thức bài đọc. Còn học sinh tiểu học không phải bao giờ cũng dễ
dàng hiểu được những điều mình đọc.Hầu như toàn bộ sức chú ý điều tập trung vào việc
nhận ra mặt chữ,đánh vần để phát thành âm nghĩa thi chưa có đủ thì giờ và sức lực mà
nhận biết.
Mặt khác,do vốn từ còn ít,năng lực liên kết thành câu , thành ý còn hạn chế nên việc
hiểu và nhớ nội dung còn khó khăn.
Đây là cơ sở để đề xuất các biện pháp rèn kỹ năng đọc cho học sinh tiểu học.
II.Cơ sỡ thực tiễn:
- Mấy năm gần đây,tình trạng học sinh tiểu học học tập đọc một cách rập khuôn,
đọc thuộc bài , hoặc đọc rất nhanh nhưng phát âm không đúng , chưa biết ngắt
câu,nhấn giọng.Điều đó dẫn đến tình trạng viết sai,hiểu sai,người nghe không
hiểu nội dung bài đọc.Còn giáo viên chưa mấy chú tâm đến cách đọc của học
sinh,dẫn đến chưa phát hiện những chỗ sai cho học sinh, chẳng quan tâm đến
học sinh hiểu bài đến mức độ nào và cho rằng các em đọc được là hoàn thành
tiết dạy.Chính điều đó , cần phải có biện pháp giúp học sinh đọc đúng , dẫn đến
đọc hay , đọc diễn cảm và hiểu nội dung văn bản.
Thực trạng :
Năm nay,tôi được phân công lớp 5/2.Ngay từ đầu năm,tôi nắm tình hình chất
lượng của lớp .
Sĩ số: 30 học sinh.
Trong đó có :
+ 11 học sinh đọc tốt tỏ ra thích đọc.
+ 10 học sinh đọc trôi chảy nhưng ít xung phong đọc bài.
+ 9 học sinh đọc kém,rất sợ giáo viên gọi đọc bài . Bài đọc thường sai phụ
âm đầu , âm chính , âm cuối.
5
“Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5”
- Phụ âm đầu thường đọc sai:cá gô,mạnh phẻ,màu dàng,dực dỡ,chong chẻo,cổng
chường,xặc xỡ,rừng xâu,dẫm trên lá,…mà phải đọc đúng là:cá rô,mạnh
khỏe,màu vàng,rực rỡ,trong trẻo,cổng trường,sặc sỡ,rừng sâu,giẫm trên lá,…
- Thường sai âm chính như:mua rụ,chấm múi,con hu,âm mu,…cần phải đọc:mua
rượu,con hươu,âm mưu,…
- Âm cuối thương sai như: tung té,ha hê,đao tai,triền thiết…phải đọc đúng là:tung
tóe,hoa huệ,đau tay,truyền thuyết,…
- Bên cạnh đó có một số học sinh đọc chưa đúng các thanh nhất là thanh hỏi và
thanh ngã.chẳng hạn như:hoang dả,nỗi tiếng,nhửng,mủi thuyền,mải mải,mạnh
mẻ,… cần đọc đúng là:hoang dã,nổi tiếng,những,mũi thuyền,mãi mãi,mạnh mẽ,
…
- Còn một số học sinh đọc chưa chú ý dấu câu,đọc ngắt hơi,nghỉ hơi chưa đúng
nhịp thơ.Ví dụ như bài:”bài ca về trái đất”
“Trái đất này là/ của chúng mình
Quả bóng xanh bay/ giữa trời xanh…”
+ Cần đọc ngắt hơi,nghỉ hơi,đúng nhịp là:
“Trái đất này/ là của chúng mình
Quả bóng xanh/ bay giữa trời xanh”
Hay là “Con chim sẻ nhỏ chết rồi
Chết trong đêm cơn bão về gần sáng
Đêm ấy tôi nằm/ trong chăn nghe/cánh chim đập cửa”
(Tiếng vọng)
Mà phải ngắt như”… Đêm ấy /tôi nằm trong chăn/ nghe cánh chim đập cửa”
+ Và cũng nhấn giộng đúng chỗ như:
“Sự ấm áp gối chăn đã giữ chặt tôi
Và tôi ngủ ngon lành đến lúc bão vơi
Chiếc tổ cũ trong ống tre đầu nhà chiều gió hú
Không còn nghe tiếng cánh chim về
Và tiếng hót mỗi sớm mai trong vắt
Nó chết trước cửa nhà tôi lạnh ngắt
Một con mèo hàng xóm lại tha đi
Nó để lại trong tổ những quả trứng
Những con chim non mãi mãi chẳng ra đời”
Đoạn thơ trên cần đọc với giọng nhẹ nhàng,trma62 buồn bộc lộ cảm xúc day dứt,xót
thương,ân hận trước cái chết thương tâm của chú chim sẻ nhỏ và nhấn giọng ở những
từ:”chết rồi,ấm áp,giữ chặt,lạnh ngắt,mãi mãi”
6
“Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5”
- Có 4 học sinh đọc đúng ngũ điệu câu như lên giọng ở cuối câu hỏi,hạ giọng ở
cuối câu kể:
- Lan làm bài tập chưa?(lên giọng)
- Mình vừa làm bài xong.(hạ giọng)
- Có 3 học sinh biết thay đổi giọng đọc cho phù hợp như: Hải nói: (cao giọng)
- Hôm nay tổ 3 trực nhật .Và đọc:
- Hôm nay,tổ 3 trực nhật. Hải nói (hạ giọng)
- Có 5 học sinh đọc chưa nhanh.đối với những học sinh này ,giáo viên cần hướng
dẫn cho học sinh làm chủ tốc độ đọc bằng cách đọc mẫu để học sinh đọc theo
tốc độ đã định.Ngoài ra,còn có biện pháp đọc nối tiếp trên lớp;đọc thầm trước
thì tốc độ đọc sẽ nhanh hơn.
- Lớp có 18 học sinh đọc diễn cảm chưa tốt.các em chưa đúng giọng
vui,buồn,giận dữ,trang nghiêm;đọc chưa phù hợp các kiểu câu thể loại;chưa biết
nhấn giọng ở từ ngữ biểu cảm,gợi tả,phân biệt lời nhân vật,lời tác giả…Để đọc
diễn cảm,người ta phải làm chủ được chổ ngắt giọng,kỹ thuật ngắt giọng biểu
cảm,làm chủ được tốc độ đọc(độ nhanh,chậm,chổ ngâm hay là việc dãn nhịp
đọc),làm chủ được cường độ đọc(đọc to hay nhỏ,nhấn giọng hay không)và làm
chủ ngữ điệu(độ cao của giọng đọc,lên giọng hay hạ giọng).
Trước thực trạng như thế,tôi bắt đầu tìm hiểu nguyên nhân,và cuối cùng tôi được
biết:
- Giáo viên gắn bó với phương pháp cũ lâu dài nên việc thay đổi nội dung,phương
pháp mới còn nhiều bỡ ngỡ,chưa thông suốt.
- Trước đây,giờ tập đọc phần rèn đọc chỉ cần một số học sinh trong lớp được đọc
là đạt yêu cầu cho nên còn nhiều học sinh chưa được đọc.
- Học sinh chưa thích thú học phân môn tập đọc với lý do là:
+ Các em không có cơ hội đọc trước lớp để thể hiện khả năng của mình trước thầy
cô,bạn bè.
+ Học sinh còn nhút nhát , chưa mạnh dạn giơ tay,sợ đọc sai,đọc không tốt sẽ bị
giáo viên khiển trách…
Với nhiều nguyên nhân như thế nên tôi tự nghiên cứu và nhận thấy rằng:phân môn
tập đọc cần xoáy sâu vào yêu cầu luyện đọc(đọc từ khó,đọc câu khó,đọc từng đoạn,đọc
theo nhóm,đọc phân vai…)và như thế cả lớp đều được đọc bài.
Khi đọc bài,trước tập thể lớp,bạn nào đọc tốt thì được cả lớp tuyên dương,giáo viên
khen ngợi.
Việc giáo viên thay đổi quan điểm nhìn nhận,cách đánh giá kết quả học tập,đổi mới
phương pháp dạy học sẽ góp phần nâng cao hiệu quả giờ dạy tập đọc.
Bên cạnh những khó khăn trên,hiện nay tôi cũng có nhiều thuận lợi như:
- Giáo viên và học sinh được trang bị đầy đủ sách giáo khoa.
- Sách giáo khoa hỗ trợ rất nhiều cho việc nghiên cứu,lựa chọn phương pháp
giảng dạy của giáo viên.Sách giáo khoa có nôi dung phong phú,đa dạng giúp
học sinh phát triển trí tưởng tượng,tư duy.Mặt khác,sách có nhiều mảng kiến
thức gần gũi với thực tế cuộc sống hằng ngày nên học sinh thấy thích thú.Song
song với kênh chữ,kênh hình cũng không kém phần quan trọng,tranh vẽ màu sắc
đẹp,tươi sáng ,rất vui mắt.
7
“Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5”
- Bản thân đã được chuẩn hóa,tham gia các lớp bồi dưỡng thường xuyên,lớp cử
nhân tiểu học,các chương trình thay sách .v.v…là điều kiện tốt để nâng cao chất
lượng dạy học.
CHƯƠNG II:THIẾT KẾ BÀI DẠY
I.Đề xuất điều chỉnh nội dung phương pháp dạy học:
Kỹ năng đọc được hình thành khi học sinh thực hiện hai hình thức đọc:đọc thành
tiếng và đọc thầm Tổ chức dạy tập đọc cho học sinh chính là quá trình làm việc của thầy
và trò để thực hiện hai hình thức đọc này .
+ Đọc thành tiếng là một hình thức không thể thiếu được của việc dạy đọc.Vì vậy,
người giáo viên phải chú trọng đúng mức khâu luyện đọc thành tiếng.
+ Còn luyện đọc thầm, tuy xuất hiện sau nhưng thường được thực hiện đồng thời:
trong lúc giao viên hay học sinh giỏi đọc thành tiếng thì những học sinh khác đọc
thầm.Để trả lời câu hỏi của giáo viên,học sinh phải đọc thầm từng câu,đoạn của bài.Khi
chuẩn bị bài ,học sinh đọc thầm cho hiểu nghĩa rồi mới đọc thành tiếng.
Hai hình thức đọc thành tiếng và đọc thầm gắn bó chặt chẽ với nhau.Để tiện cho
việc trình bày có thể tách rời thành hai:tổ chức dạy học thành tiếng và đọc thầm.
+ Đọc thành tiếng bao gồm 4 mức độ:đọc đúng,đọc nhanh,đọc có ý thức và có
diễn cảm.
+ Đọc thầm gồm 3 mức độ là đọc đúng,đọc nhanh,đọc có ý thức.
a-Tổ chức dạy đọc thành tiếng:
- Giáo viên hướng dẫn học sinh tư thế đọc:người ngồi ngay ngắn, sách và mắt
cách nhau 30->35cm hoặc đứng đọc đàng hoàng,thoải mái, sách phải được mở
rộng và cầm bằng hai tay.
- Luyện đọc đúng: Đọc đúng các âm,thanh,nghỉ hơi,ngắt hơi đúng ngữ điệu.
Ví dụ:
+ Đọc đúng các phụ âm đầu.
Không đọc “cây che” ,”con gắn”,”da ngoài”…mà phải đọc “cây tre”,”cái
rổ”,”con rắn”,”ra ngoài”…
+ Đọc đúng các chính âm.
Không đọc “ưu tin”,”mua rụ”,…mà đọc là “ưu tiên”,”mua rượu”,…
+ Đọc đúng các âm cuối.
Không đọc “con chuồng chuồng”,”màu vàn”,”bác ngác”,”vào buồn”,…mà phải
đọc “con chuồn chuồn”,”màu vàng”,”bát ngát”,”vào buồng”,…
+ Đọc đúng các dấu thanh.
8
“Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5”
Học sinh dễ lẫn thanh ?/~.”Lầu Ngũ Giác”,”buổi hoàng hôn”,”ngọn lửa”,”chủng
tộc”,”dũng cảm”,…
+ Đọc đúng ngữ điệu ,ngắt hơi chưa đúng chỗ trong bài:”hành trình của bầy
ong”,đoạn cuối trang 118 sách tiếng việt 5 tập 1.
“ Chắt trong /vị ngọt /mùi hương
Lặng thầm thay những/ con đường ong bay
Trải qua / mưa năng / vơi đầy
Men trời đầy đủ / làm say đất trời
Bầy ong giữ hộ / cho người
Những mùa hoa đã / tàn phai tháng ngày ”
Cần gợi ý hướng dẫn học sinh dựa vào nghĩa,vào quan hệ ngữ pháp giữa các
tiếng ,các từ để ngắt nhịp cho đúng như.
“ Chắt trong vị ngọt / mùi hương
Lặng thầm thay / những con đường ong bay
Trải qua mưa năng / vơi đầy
Men trời đầy / đủ làm say đất trời
Bầy ong giữ hộ / cho người
Những mùa hoa / đã tàn phai tháng ngày ”.
- Luyên đọc nhanh:
Đọc nhanh còn gọi là đọc lưu loát,trôi chảy.
Đọc nhanh thật sự có ích khi nó không tách rời việc hiểu rõ điều được đọc.
- luyện đọc có ý thức:
Đọc thông hiểu nôi dung bài đọc,nêu được dàn ý bài đọc,biết đặt tên cho
đoạn văn,tóm tắt được ý chính của đoạn,rút ra nội dung của bài,trả lời được câu
hỏi : về nội dung ý nghĩa,giá trị nghệ thuật của câu văn,câu thơ,đọc hiểu những
bài ,những quyển sách hay tờ báo viết cho thiếu nhi.
Đọc diễn cảm thể hiện năng lực đọc ở trình độ cao và chỉ thực hiện được
trên cơ sở đọc đúng và đọc lưu loát.Đọc diễn cảm chỉ có thể có được trên cơ sở
hiểu thấu đáo bài đọc.
Đọc diễn cảm yêu cầu đọc đúng giọng vui,buồn,giận dữ,nghiêm trang…
phù hợp bài đọc,kiểu câu,thể loại,đọc có cảm xúc cao,biết nhấn giọng ở từ ngữ
gợi cảm,gợi tả,phân biệt lời nhân vật,lời tác giả.
Ví dụ như:
+ Đêm ấy /tôi nằm trong chăn/ nghe cánh chim đập cửa.(bài “tiếng
vọng”sách tiếng việt 5 tập 1 trang 108).
+ Bài “Ê-mi-li-con” tiếng việt 5 tập 1 trang 49 cần ngắt nghỉ hơi đúng
giũa các cụm từ,nhấn giọng ở những từ ngữ thể hiện xúc động của chú Mo-ri-
xơn.
“Ê-mi-li con ôi!
Trời sắp tối rồi…
Cha không bế con về được nữa
Khi đã sáng bùng bên ngọn lửa.”
9
“Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5”
Đọc với giọng yêu thương ngọt ngào ,xúc đông của lời người cha sắp phải
xa con mình.
+ Đọc vắt hai dòng thơ trên và dưới.
“Con sẽ ôm lấy mẹ mà hôn
Cho cha nhé ”
+ Đọc ngắt nghỉ hơi giữa các cụm từ thể hiện nỗi lòng người chồng nhắn
gửi cho vợ:
“Cha đi vui,/ xin mẹ đừng buồn! ”
+ Đọc giọng phẫn nộ,đau thương:
“Giôn-Xơn!
Tội ác bay chồng chất
Nhân danh ai
Bay mang những B.52
Những Na-pan,hơi độc
Đến Việt Nam.
Để đốt những nhà thương,trường học.
Giết những con người chỉ biết yêu thương
Giết những trẻ em chỉ biết đến trường
Giết những đồng xanh bốn mùa hoa lá
Là giết cả những dòng sông của thơ ca nhạc họa”.
+ Đọc với giọng vui,hồn nhiên như đối với bài “Bài ca về Trái Đất”.
“Trái đất này / là của chúng mình
Quả bóng xanh / bay giữa trời xanh…”
+ Đọc với giọng trầm buồn bộc lộ cảm xúc xót thương như trong bài
“Tiếng vọng” trang 108:
“Con chim sẻ nhỏ chết rồi
Chết trong đêm cơn bão về gần sáng
Đêm ấy / tôi nằm trong chăn / nghe cánh chim đập cửa
… Nó chết trước cửa nhà tôi lạnh ngắt
Một con mèo hàng xóm lại tha đi
Nó để lại trong tổ những quả trứng
Những con chim non mãi mãi chẳng ra đời”
+ Giọng đọc thể hiện sự trân trọng tự hào đối với bài :”Nghìn năm văn
hiến”.
10
“Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5”
“Ngày nay,khách vào thăm Văn Miếu – Quốc Tử Giám còn thấy bên
giếng Thiên Quang,dưới những hàng muỗm cổ kính ,82 tấm bia khắc tên tuổi 130 vị
tiến sĩ từ khoa thi năm 1442 đến khoa thi năm 1779 như chứng tích về một nền văn
hiến lâu đời”.
+ Đọc các lời đối thoại thể hiện đúng giọng của từng nhân vật như
bài :”Một chuyên gia máy xúc”.
- Đồng chí lái máy xúc bao nhiêu năm rồi ?
- Tính đến nay là năm thứ mười một -Tôi đáp.
+ Đọc phân biệt lời nhân vật,lời tác giả như trong bài “Lòng dân”
Cai: -Hừm! Thằng nhỏ lại đây.Ông đó phải tía mầy không? Nói dối,tao
bắn.
An:-Dạ,hỏng phải tía…
Cai: (Hí hửng)-Ờ ,giỏi!Vậy là ai nào?
An:-Dạ ,cháu…kêu bằng ba,chứ hỏng phải tía…
Cai:-Thằng ranh!(Ngó chú cán bộ) Giấy tờ đâu , đưa coi!
Cán bộ:- (Giọng miễn cưỡng) Để tôi đi lấy (chú toan đi,Cai cản lại).
+ Đọc đúng ngữ điệu lên cao hay hạ thấp giọng.
Mỗi kiểu câu chia theo mục đích nói đều có ngữ điệu riêng như hạ giọng
cuối câu kể(tôi đi học) và lên giọng ở câu hỏi(Lan đến hả ?)
b-Tổ chức dạy đọc thầm:
- Tư thế ngồi đọc thầm phải ngay ngắn, khoảng cách giữa mắt và sách 30->35cm.
- Kỹ năng đọc thầm phải được chuyển dần từ ngoài vào trong,từ đọc to đến đọc
nhỏ,từ đọc mấp máy môi đến đọc hoàn toàn bằng mắt ,không mấp máy môi đến
di chuyển mắt theo ngón tay rồi đến chỉ có mắt di chuyển.Giáo viên cần kiểm
soát quá trình đọc thầm của học sinh bằng cách qui định thời gian đọc cho từng
đoạn và bài.Học sinh đọc xong thì giơ tay cho giáo viên nắm và điều chỉnh tốc
độ đọc thầm.
- Hiệu quả đọc thầm được đo bằng khả năng thông hiểu nội dung văn bản
đọc.Dạy đọc thầm chính là dạy đọc có ý thức,bắt đầu từ việc hiểu nghĩa của
từ,cụm từ,câu đến hiểu ý đoạn,hiểu nội dung bài.Đọc thầm có ưu thế nhanh hơn
đọc thành tiếng,là hình thức đọc tốt nhất để tiếp nhận,thông hiểu nội dung văn
bản do không còn chú ý đến việc phát âm mà chỉ tập trung để hiểu điều mình
đọc.Có hai hình thức kiểm tra đọc thầm là kiểm tra trực tiếp và kiểm tra việc đọc
hiểu.
II.Biện pháp rèn kỹ năng đọc:
Muốn học sinh đọc diển cảm đoạn văn bản tine61 tới hiểu nội dung văn bản,trước
tiên ta cần giúp học sinh:
1-Đọc đúng:
- Giáo viên nghe học sinh đọc để nắm được trình độ đọc của từng học sinh.Từ đó
nhận xét ,gợi ý ,hướng dẫn về cách phát âm , cáh ngắt nghĩ hơi hay tốc độ đọc
sao cho thích hợp để giúp học sinh có khả năng đọc tốt.
11
“Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5”
Chẳng hạn như khi đọc từ phiên âm tiếng nước ngoài giáo viên cần nhắc nhở học
sinh chú ý cáh ngắt hơi rất ngắn ở các dấu gạch nối như Hi-rô-shi-ma;Na-ga-da-ki;Xa-xa-
ki;Xa-da-cô;…
- Giáo viên cần phải giúp học sinh biết cách ngắt ngỉ hơi hợp lý như trong bài
“Những con sếu bằng giấy”.
“Nằm trong bệnh viện / nhẩm đếm từng ngày còn lại của đời mình,cô bé ngây thơ tin
vào một truyền thuyết nói rằng / nếu gấp đủ một nghìn con sếu bằng giấy treo quanh
phòng,em sẽ khỏi bệnh….Nhưng Xa-da-cô chết / khi em mới gấp được 44 con”.
- Với bài “Những người bạn tốt ” Đoạn một từ “A-ri-ôn là một nghệ sĩ đến trở về
dất liền”.
Hai câu đầu đọc chậm,những câu sau đọc nhanh hơn để diển tả đúng tình huống nguy
hiểm.
Đã đọc đúng văn bản ắt học sinh có thể dễ dàng đọc hay(đọc diễn cảm).
2-Đọc diễn cảm:
Giáo viên căn cứ vào nội dung,phong cách văn bản để dẫn dắt,gợi mở học sinh
tìm ra cách đọc,biết thể hiện bằng giọng đọc,từ đó bước đầu ý thức được cách đọc diển tả
nội dung tốt nhất.
- Đối với văn bản nghệ thuật.Giáo viên hướng dẫn học sinh đọc diễn cảm thể hiện
tình cảm,thái độ qua giọng đọc phù hợp vói hình ảnh,cảm xúc trong bài thơ,sự
việc,tính cách nhân vật trong bài văn,vở kịch…
Đọc đúng về ngữ điệu câu:lên giọng ở cuối câu hỏi (Mẹ đi làm chưa?)hạ giọng ở
cuối câu kể(Lan đi học).
Biết thay đổi giọng cho phù hợp như cao giọng :”A-lếch-xây nhìn tôi bằng đôi
mắt sâu và xanh,mỉn cười ,hỏi(cao giọng)
+ Đồng chí lái máy xúc bao nhiêu năm rồi ?
+ Tính đến nay là năm thứ mười một .Tôi đáp
- Đối với câu hỏi tu từ:
“Oa-sinh-tơn
Buổi hoàng hôn
Ôi những linh hồn
Còn,mất?”(Ê-mi-li con)
Hoặc bài:”Thư gửi các học sinh” có câu :
“Vậy các em nghĩ sao?”
Giáo viên cần đọc mẫu,phân tích để học sinh thấy cái hay để có giọng đọc phù
hợp như hỏi chính bản thân mình,không cần người khác trả lời.
Tuy nhiên,đọc diễn cảm còn phụ thuộc vào sự cảm nhận riêng của từng cá
nhân,giáo viên cần khuyến khích cách đọc sáng tạo của học sinh.
- Đối với văn bản phi nghệ thuật:
Giáo viên hướng dẫn học sinh xác định ngữ điệu đọc sao cho phù hợp với mục
đích thông báo làm rõ những thông tin cơ bản,giúp người nghe tiếp nhận được những
vấn đề quan trọng hay nổi bật trong văn bản.
12
“Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5”
Khắc phục những cách đọc thiên về hình thức hoặc “diễn cảm”tùy tiện của học
sinh.
Giáo viên tổ chức cho học sinh luyện đọc theo các hình thức đọc cá nhân,đọc nối
tiếp từng đoạn,đọc theo vai.
Đọc theo vai được thể hiện ở các bài tập đọc có nội dung đối thoại.tác dụng của
hình thức này là phát huy cao độ trí tưởng tượng,óc sáng tạo của trẻ.Học sinh diễn đạt
lời nhân vật một cách dí dỏm,tự tin.Có thể tổ chức cho học sinh sắm vai,diễn kịch kết
hợp lời nhân vật với diễn xuất sẽ làm bật trọng tâm của tác phẩm như bài”Lòng
dân”.Có như thế học sinh sẽ thích thú hơn.Từ đó các em có thể tự giác tìm tòi ở
những tác phẩm khác.
Giáo viên chia học sinh thành các nhóm nhỏ phù hợp với số lượng nhân vật trong
bài để cho các em lựa chọn vai và thể hiện cách đọc.Sau đó mời vài nhóm thi
đua,bình chọn,nhận xét.Giáo viên cần khen ngợi,khích lệ nhiều hơn nữa để tất cả học
sinh trong lớp đều mạnh dạn tham gia và tích cực xung phong khi được đọc ở hình
thức này.
Để luyện đọc cho học sinh,giáo viên phải có một số kỹ năng sau:
+ giáo viên phải đọc tốt ,đọc đúng ,đọc hay,có ý thức điều chỉnh giọng đọc phù hợp
nhất .Ngoài ra,giáo viên còn phải có vốn sống ,năng lực cảm thụ văn học,tái hiện nội
dung bài học,tái hiện nội dung tác phẩm,hình tượng nhân vật.
+ giáo viên phải yêu văn thơ,thấy hết giá trị nội dung,nghệ thuật của một tác phẩm.Kết
hợp phương pháp truyền thụ thích hợp làm sao để học sinh cũng yêu thơ cũng say mê tác
phẩm như chính mình.
Tóm lại: Để giờ tập đọc đạt kết quả cao ,giáo viên cần nghiên cứu có kế hoạch
ghiang3 dạy từng phần tỉ mỉ như:
a/ Phần luyện đọc:
Lúc học sinh đọc giáo viên biết phát hiện những từ học sinh phát âm chưa chuẩn
để giúp các em phát âm lại.
Cho học sinh nêu câu,đoạn khó để giúp các em luyện kỹ,lưu ý cách ngắt,nghỉ ở
những câu văn dài.giáo viên phân công các nhóm và phân vai hợp lý.
b/ Phần tìm hiểu bài:
Giáo viên gọi học sinh đọc câu hỏi trước lớp.Giáo viên nên cho học sinh phát biểu
ý kiến rồi chốt lại ý hay nhất ,đúng nhất.
Song có những câu hỏi rất dài,khó trả lời thì giáo viên phải giải nghĩa,hoặc tách
nội dung câu hỏi thành nhiều câu hỏi nhỏ phù hợp với khả năng lớp mình để học sinh suy
nghĩ,thảo luận,trả lời.
c/ Luyện đọc diển cảm và học thuộc long:
Chọn học sinh có giọng đọc hay,đọc cho cả lớp nghe.Giáo viên kiểm tra và rèn
đọc nhiều cho đối tượng học sinh trung bình.Đầu tư cho học sinh có khả năng phát triển.
Việc luyện học thuộc lòng cho học sinh,giáo viên cần luyện học thuộc lòng từng
đoạn rồi ghép lại để thuộc cả bài.Khuyến khích các em nhẩm thuộc lòng tại lớp.
13
“Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5”
• Chú ý quan tâm nhiều hơn ở những em đọc còn yếu chưa theo kiệp
bạn,khuyến khích các em về nhà đọc nhiều hơn.
Giáo không quên động viên các em đọc nhiều truyện sách bổ ích.
Điều này rất cần thiết để học tốt giờ tập đọc trên lớp.
III. Kết quả chuyển biến:
Sau thời gian thực hiện các biện pháp trên,tôi đã gặt hái kết quả rất khả quan.
Hầu hết các em đều yêu thích môn học,đọc bài lưu loát,chính sát.
Các em đọc tự nhiên thoải mái,đôi lúc rất dí dỏm khi vào vai nhân vật.
Chính sự khéo léo của giáo viên làm cho lớp học sôi nổi,không khí học vui
tươi,nhẹ nhàng.Học sinh tiếp thu bài học một cách tự nhiên không gượng ép nặng nề như
trước.
Kết quả cụ thể như sau:
+ Lớp học có 27 học sinh đọc tốt,rất thích giáo viên gọi lên đọc bài và thích giờ
tập đọc.Cả lớp đều mạnh dạng giơ tay phát biểu.
+ Có 1 học sinh đọc chưa đúng ngữ điệu.
+ Có 1 học sinh đọc còn chậm.
+ Có 1 học sinh đọc chưa đúng tiếng(do bị ngọng bẩm sinh).
IV.Thiết kế bài dạy:
Trường tiểu học Long Trạch 1.
Huyện Cần Đước – tỉnh Long An.
Lớp 5/1.
Giáo viên dạy:Lê Thanh Thúy.
Tiết 16
KỲ DIỆU RỪNG XANH
I-Mục tiêu:
1. Đọc đúng các tiếng ,từ ngữ khó:loanh quanh,khổng lồ,gọn ghẽ,chuyền nhanh,giang
sơn,vàng rợi,khộp.
- Đọc trôi chảy toàn bài.Biết đọc diễn cảm bài văn với giọng tả nhẹ nhàng,cảm xúc
ngưỡng mộ trước vẻ đẹp của rừng.
2.Cảm nhận được vẻ đẹp kỳ thú của rừng ,tình cảm yêu mến ,ngưỡng mộ của tác giả đối
với vẻ đẹp của rừng.
II-Đồ dùng dạy học:
- GV: Bảng phụ ghi sẵn đoạng văn:Từ đầu…”lúp xúp dưới chân”.
- Tranh minh họa trong SGK.
III-Các hoạt động dạy-học:
14
“Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5”
Hoạt động và thời gian Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh
1. ổn định (1 phút)
2. kiểm tra bài cũ(3
phút)
3. Dạy bài mới:
Hoạt động 1:
Giới thiệu bài
Kiểm tra 2 học sinh.
HS 1: Đọc thuộc lòng bài
“Tiếng đàn ba-la-lai-ca trên
Sông Đà”.Cho biết chi tiết
nào gợi hình ảnh đêm trăng
trong bài rất tĩnh mịch?
Nhận xét , phê điểm.
HS 2: Đọc thuộc lòng bài
thơ trên và cho biết em
thích hình ảnh nào trong bài
thơ? Vì sao?
- Nhận xét , phê
điểm.
Nhận xét chung.
- Yêu cầu HS mở
sách trang 75 và
quan sát tranh
trong sách cho
biết:
+ Tranh vẽ cảnh ở
đâu?
+ Em thấy hình ảnh
rừng trong tranh có gì đẹp?
+ Trong rừng có gì
hấp dẫn?
Vẻ đẹp của rừng thật kỳ thú.
Nếu được một lần tham
quan hay có dịp lên
rừng,chúng ta mới tận mắt
thấy hết vẻ đẹp nơi đó.Còn
hôm nay,chúng ta sẽ được
đến thăm khu rừng khộp
qua bài tập đọc”Kỳ diệu
rừng xanh” của Nguyễn
Phan Hách.
Hát tập thể “Chú voi con ở
Bản Đôn”.
HS 1: Đọc thuộc lòng bài
thơ và trả lời.
Cả trường say ngủ cạnh
dòng sông.Tháp khoan nhô
lên trời ngẫm nghĩ.Xe ủi xe
ben sánh vai nhau nằm nghỉ.
Nhận xét .
HS 2: Đọc thuộc lòng và trả
lời theo cảm nhận riêng như
hình ảnh “Với một dòng
sòng trăng lấp loáng sông
Đà”.Vì đây là hình ảnh thật
đẹp của một dêm trăng tĩnh
mịch.
- Mở sách giáo
khoa trang 75,quan
sát tranh,trả lời.
+ Ở rừng.
+ Có nhiều cây
to,thân mọc thẳng,có cây
thân leo,cây thân bụi.
+ Có hoa rừng,có
nhiều loài vật như voi,hươu,
…
- Theo dõi.
15
“Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5”
Hoạt động 2:
Luyện đọc.
Hoạt động 3:
Tìm hiểu bài
- Ghi tựa bài lên
bảng.
Gọi 2 HS nhắc lại.
- Một học sinh đọc
toàn bài.
Yêu cầu HS chú ý
vào SGK.
Phân đoạn: 3 đoạn:
Đoạn 1: Từ
đầu…”dưới chân”.
Đoạn 2 :Từ “Nàng
trưa”…”đưa mắt
nhìn theo”.
Đoạn 3:Đoạn còn
lại.
- Gọi HS đọc nối
tiếp toàn bài . Chú
ý đọc đúng các câu
văn dài .
- Yêu cầu đọc nối
tiếp lượt 2 gợi ý
để HS giải nghĩa
từ.
- Yêu cầu HS luyện
đọc theo.
Nhóm 3.
Gọi 1 học sinh khá hoặc học
sinh giỏi đọc toàn bài.
- Đọc mẫu.
- Yêu cầu học sinh
đọc thầm 1 đoạn
và trả lời câu hỏi 1
SGK.
- Gọi 1 học sinh đọc
câu hỏi sau đó mời
bạn trả lời.
- 2 HS nhắc lại tựa
bài.
- 3 HS đọc nối tiếp
toàn bài(lượt
1),chú ý phát âm
đúng : loanh
quanh,lúp xúp,sặc
sỡ,gọn ghẽ,giang
sơn,vàng rợi.
- 3 HS đọc nối tiếp
toàn bài(lượt 2)kết
hợp giải nghĩa từ
:lúp xúp,ấm
tích,tân kỳ,vượn
bạc má,khộn,con
mang.
- Đọc theo nhóm
3,mỗi bạn đọc 1
đoạn,2 bạn còn lại
lắng nghe bổ sung
cáh đọc đúng.
- Một học sinh đọc
toàn bài.
- Lắng nghe.
- Đọc thầm đoạn 1
và trả lời.
- Những cây nấm
rừng đã khiến tác
giả có những liên
16
“Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5”
- Yêu cầu cả lớp
lắng nghe và trả
nhận xét-bổ sung.
- Chốt lại ý đúng.
- Nhờ những liên
tưởng ấy mà cảnh
vật đẹp thêm như
thế nào?
Nhận xét khen ngợi
những em trả lời đúng.
- Yêu cầu học sinh
đọc thầm đoạn 2
và 3.
- Em thấy những
muông thú trong
rừng được miêu tả
như thế nào?
Nhận xét,chốt ý đúng.
- Sự có mặt của
muôn thú mang lại
vẻ đẹp gì cho cảnh
rừng?
Chốt ý đúng.
- Vì sao rừng khộp
được gọi là”giang
sơn vàng rợi”?
- Giải thích vàng rợi
là màu vàng ngời
sáng rực rỡ,đều
khắp,rất đẹp mắt
- GV chốt ý đúng.
- Em có cảm nghĩ gì
khi đọc bài văn
trên?
- Nhận xét-khen
ngợi.
- Bài văn muốn nói
với chúng em điều
gì?
- GV ghi nội dung
lên bảng
tưởng thú vị gì?
- Vạt nấm rừng như
một thành phố nấm
, mỗi chiếc nấm
như một lâu đài
kiến trúc tân
kỳ,bản thân mình
như một người
khổng lồ đi lạc vào
kinh đô của vương
quốc những người
tí hon với những
đền đài,miếu
mạo,cung điện lúp
xúp dưới chân.
- Nhận xét-bổ sung.
- Nhờ những liên
tưởng ấy làm cảnh
vật trong rừng trở
nên lãng mạn thần
bí như trong
chuyện cổ tích.
- Đọc thầm đoạn 2
và đoạn 3.
- Vượn bạc má ôm
con chuyền cành
nhanh như tia
chóp.Những con
chồn sóc với chùm
lông đuôi to đẹp
vút qua không kịp
đưa mắt nhìn
theo.Những con
mang vàng đang ăn
cỏ non,những
chiếc chân vàng
giẫm trên thảm lá
vàng.
- Nhận xét–bổ sung.
- Sự xuất hiện thoắt
ẩn,thoắt hiện của
muôn thú làm cho
cảnh rừng trở nên
sống động,đầy
những điều bất ngờ
và kỳ thú.
17
“Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5”
Hoạt động 4:
Đọc diễn cảm
- Gọi 2 học sinh nêu
lại.
- Gọi 3 học sinh đọc
nối tiếp từng đoạn
của bài,tìm cách
đọc hay cho từng
đoạn.
- GVhướng dẫn
cách đọc từng
đoạn.
- Trên bảng phụ ghi
đoạn văn 1.
GV hướng dẫn đọc:đọc
khoan thai,thể hiện thái
độ ngỡ ngàng,ngưỡng
mộ.Chú ý ngắt giọng ở
câu dài “Tôi có cảm
giác/mình là một người
khổng lồ/đi lạc vào kinh
đô của vương
quốc/người tí hon”.
- Chú ý nhấn
giọng:loanh
quanh,nấm dại,lúp
xúp,sặc sỡ,rực
lên,kiến trúc tân
kỳ.
- GV vừa hướng dẫn
vừa gạch
chân,gạch chéo
chỗ cần ngắt
giọng.
- GV đọc mẫu.
- Gọi 1 học sinh đọc
lại.
- Yêu cầu luyện đọc
theo cặp
- Tổ chức thi đọc
diễn cảm.
- Gọi học sinh nhận
xét.
- Nhận xét.
- Tác giả đã dùng
những giác quan
nào để miêu tả vẻ
đẹp của rừng.
- Vì có sự phối hợp
của rất nhiều sắc
vàng trong một
không gian rất
lớn:lá vàng,con
mang vàng có màu
lông vàng,nắng
cũng rực vàng.
- Nhiều học sinh
nêu:
+ Bài văn làm cho em
càng háo hức muốn có
dịp được vào rừng,tận
mắt ngắm nhìn cảnh đẹp
của thiên nhiên.
+ Cảnh rừng thật kỳ
diệu.
+ Em càng yêu mến
rừng mong muốn mọi
người hãy bảo vệ vẻ đẹp
tự nhiên của rừng.
Bài văn cho ta thấy tình
cảm yêu mến,ngưỡng
mộ của tác giả đối với
vẻ đẹp kỳ thú của rừng.
- 2 Học sinh nêu
lại,ghi vào sổ.
- 3 học sinh đọc nối
tiếp nhau và nêu
cách đọc mỗi đoạn
- Theo dõi.
- Theo dõi.
- 1 HS đọc lại.
- Luyện đọc theo
cặp.
- 3 HS thi đọc diễn
cảm.
- Nhận xét ,bình
chọn bạn đọc hay
nhất.
- Tác giả dùng các
giác quan:thị
giác ,thính giác.
- Điều hòa khí
hậu,ngăn lũ lụt.
18
“Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5”
- Giáo dục : rừng có
vai trò gì?
- Vậy chúng ta có
bổn phận gì đối
với rừng?
- GV kết luận.
Gọi học sinh đọc toàn
bài và nêu nội dung bài.
- Về nhà : tiếp tục
luyện đọc.
- Chuẩn bị:”Trước
cổng trời”
- Bảo vệ rừng
,không đốt phá
rừng bừa bãi,bảo
vệ môi trường
thiên nhiên trong
sạch.
- 1 HS đọc bài và
nêu nội dung.
Chương III:THỰC NGHIỆM TIẾT DẠY
I.Mô tả giờ dạy học:
KỲ DIỆU RỪNG XANH
1.Ổn định: Hát tập thể chú voi con ở Bản Đôn
2.Kiểm tra bài cũ:
- Tiết đọc trước chúng ta học bài gì?
(HS:Bài tập đọc trước là “Tiếng đàn ba-la-lai-ca trên sông Đà”)
- GV nêu yêu cầu : em hãy đọc thuộc lòng bài thơ “Tiếng đàn ba-la-lai-ca trên
sông Đà”và cho biết chi tiết nào gợi hình ảnh đêm trăng rất tĩnh mịch?(GV mời
em Hoa).
- Gọi học sinh nhận xét.
- Nhận xét-phê điểm.
- Em Hải : Đọc thuộc lòng bài thơ và cho biết em thích hình ảnh nào trong bài
thơ?vì sao?
- Gọi HS nhận xét-GV nhận xét-phê điểm.
3.Dạy bài mới:
• Giới thiệu bài : Yêu cầu hs mở sách trang 75 và quan sát tranh trong SGK và
cho biết :
- Tranh vẻ cảnh ở đâu?(ở rừng)
- Em thấy rừng trong tranh có gì đẹp?(có nhiều cây to,nhiều loại cây thân mọc
thẳng,thân leo)
- Theo em,rừng có gì hấp dẫn?(có nhiều loài vật…)
Vẻ đẹp của rừng thật kỳ thú.Nếu được một lần tham quan hay có dịp lên
rừng ,chúng ta mới tận mắt thấy hết vẻ đẹp nơi đó.Còn hôm nay,chúng ta
sẽ được đến thăm khu rừng khộp qua bài tập đọc “Kỳ diệu rừng xanh”của
tác giả Nguyễn Phan Hách.
- Gọi 2 HS nhắc lại tên bài,GV ghi lên bảng.
• Luyện đọc :
- GV phân đoạn : 3 đoạn.
19
“Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5”
Đoạn 1:từ đầu…”lúp xúp dưới chân”.
Đoạn 2:Từ”nắng trưa”…”đưa mắt nhìn theo”
Đoạn 3:đoạn còn lại
- Gọi 3 HS đọc nối tiếp toàn bài.Chú ý chỉnh sửa lỗi phát âm cho học sinh
như loanh quanh,lúp xúp,sặc sỡ,gọn ghẽ,giẫm,giang sơn,vàng rợi,…Chú ý
những đoạn văn dài.
- Gọi 1 HS đọc đoạn 1 kết hợp giải nghĩa từ lúp xúp,ấm tích,tân kỳ(Huệ).
- Gọi em Thu Đoan đọc đoạn 2 giải nghĩa từ”vượn bạc má”.
- Em Kiều Ngân đọc đoạn 3.
Gợi ý để HS giải nghĩa từ khộp,con mang.
- Yêu cầu HS luyện đọc theo nhóm 3 .Mỗi em đọc 1 đoạn,hai em còn lại
lắng nghe,góp ý cho bạn.
- Gọi em Tín đọc toàn bài.
- GV đọc mẫu toàn bài.
• Tìm hiểu bài :
Rừng đẹp như thế nào? Muông thú trong rừng được tác giả miêu tả ra sao?
Chung ta cùng nhau tìm hiểu nội dung bài.
- Yêu cầu HS đọc thầm đoạn 1 và trả lời câu hỏi 1.(SGK)
- Gọi em Hải nêu câu hỏi “Những cây nấm rừng đã khiến tác giả có những
liên tưởng thú vị gì?”
- Hải gọi Hà trả lời “tác giả liên tưởng vạt nấm rừng như một thành phố
nấm ,mỗi chiếc nấm như một lâu đài kiến trúc tân kỳ,bản thân mình như
một người khổng lồ đi lạc vào kinh đô của vương quốc những người tí hon
với những đền đài ,mếu mạo,cung điện lúp xúp dưới chân”.
- Yêu cầu cả lớp nhận xét,tuyên dương.
- Giáo viên nêu: Nhờ những liên tưởng ấy mà cảnh vật đẹp thêm như thế
nào?
- Cẩm Thu: Những liên tưởng của tác giả làm cho cảnh vật trong rừng thêm
đẹp,thêm sing động.
- Cường: Những liên tưởng của tác giả làm cho cảnh rừng lãng mạn và thần
bí.
- GV chốt lại ý hay.
Ngoài một thành phố nấm ,trong rừng còn có gì hấp dẫn?Cô yêu cầu
các em đọc thầm đoạn 2 và đoạn 3 để trả lời câu hỏi 2 (SGK).
- Lan nêu câu hỏi:Những muông thú trong rừng được miêu tả như thế nào?
- Mời bạn Đức:Những con vượn bạc má ôm con chuyền nhanh,những con
chồn vời chùm lông đuôi to đẹp vút qua.
- Bạn Tài bổ sung:Những con mang vàng đang ăn cỏ non.
- Gọi HS nhận xét-GV tuyên dương-Chốt ý.
- Thế sự có mặt của muông thú mang lại vẻ đẹp gì cho cảnh rừng?
- Gọi em Trinh:Sự có mặt thoắt ẩn,thoắt hiện của muông thú làm cho cảnh
rừng trở nên sống động,bất ngờ. Các muông thú làm cho rừng tràn đầy sức
sống.Các em có biết cả khu rừng màu gì không?(Lan : màu vàng rợn).
- Vàng rợi là màu vàng ngời sáng ,rực rỡ,đều khắp và rất đẹp mắt.Cô đố các
em vì sao rừng khộp được gọi là “giang sơn vàng rợi” .
20
“Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5”
- Trâm trả lời:rừng khộp được gọi là “giang sơn vàng rợi” vì rừng có nhiều
màu vàng như vàng lá,con mang vàng,nắng vàng.
- Giáo viên : rừng khộp được gọi là “giang sơn vàng rợi” vì sự phối hợp của
rất nhiều màu vàng trong một không gian rộng lớn,lá vàng như cảnh mùa
thu,những con mang có bộ lông vàng,nắng cũng vàng rực…Tất cả tạo nên
một giang son vàng rợi đẹp và kỳ thú.
- Bài văn tả cảnh rừng đẹp và hấp dẫn như thế .Vậy em có cảm nghĩ gì khi
đọc đoạn văn trên?
- Nhung :em rất thích rừng.
- Phương : rừng có vẻ đẹp thật kỳ diệu.
- Ân :em càng yêu rừng và mong muốn mọi người hãy bảo vệ rừng.
- Nhận xét-GVchốt ý hay.
- Bài văn muốn nói lên điều gì?
- Thi : bìa văn tả vẻ đẹp kỳ thú của rừng.
- Ân :bài văn nói lên tình cảm yêu mến,ngưỡng mộ của tác giả với vẻ đẹp
của rừng.
- GV chốt ý ,rút ra nội dung bài.
- Gọi 2 HS nêu lên-GV ghi lên bảng.
- Yêu cầu HS viết nội dung bài văn vào vở.
Để giúp người nghe cảm nhận hết vẻ đẹp kỳ thú của rừng để càng thêm
yêu rừng khi đọc bài văn các em đọc thật diễn cảm.Cô sẽ hướng dẫn các em đọc
một đoạn trong bài,đó là đoạn 1.
• Đọc diễn cảm :
- Treo bảng phụ ghi sẵn nội dung đoạn 1.
- Hướng dẫn HS đọc:ngắt giọng ở dấu câu,chú ý câu văn dài.
“ Tôi có cảm giác / mình là một người khổng lồ / đi lạc vào / kinh đô của vương
quốc / những người tí hon/”.
- Chú ý nhấn giọng ở các từ : loanh quanh,nấm dại,lúp xúp,sặc sỡ,rực
lên,lâu đài kiến trúc tân kỳ,lúp xúp.
“Loanh quanh trong rừng,chúng tôi đi vào một lối đầy nấm dại,một thành phố nấm
lúp xúp dưới bóng cây thưa.Những chiếc nấm to bằng cái ấm tích,màu sặc sỡ rực
lên.Mỗi chiếc nấm là một lâu đài kiến trúc tân kỳ.Tôi có cảm giác / mình là một
người khổng lồ / đi lạc vào / kinh đô của vương quốc / những người tí hon /.Đền đài
miếu mạo,cung điện của họ lúp xúp dưới chân”.
- Vừa hướng dẫn,vừa gạch chân các từ cần chú ý.gạch chéo ở những chỗ
cần ngắt giọng để HS theo dõi.
- GV đọc mẫu.
- Gọi 1 HS đọc lại.
- Yêu cầu cả lớp luyện đọc theo cặp nhóm(1 phút).
- Tổ chức thi đọc diễn cảm(2 bạn thi:Ngân-Lê)
- Cả lớp bình chọn bạn đọc hay: bạn Lê.
- Tuyên dương bạn Lê.
- Rừng có vai trò gì?
- Trúc trả lời: rừng có vai trò điều hòa khí hậu,ngăn lũ lụt,chống xói mòn.
- Hạnh : cung cấp tài nguyên rừng.
- Chúng ta có bổn phận như thế nào đối với rừng?
21
“Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5”
- Ngọc : bảo vệ rừng,không đốt phá rừng bừa bãi,bảo vệ môi trường thiên
nhiên trong sạch.
- GV chốt ý: Giáo dục ý thức bảo vệ rừng,giữ vệ sinh môi trường trong
sạch.
• Củng cố dặn dò :
Gọi Hiếu đọc toàn bài.
Trang :nêu nội dung bài.
- Nhận xét tiết học: lớp học sôi nổi,sinh động,có nhiều bạn đọc hay như
Lê,Ngân,Thi,Đoan,Huệ…Có nhiều bạn đọc có tiến bộ,có chú ý theo dõi
bài như: Hiếu,Tín.
- Cô đề nghị cả lớp tuyên dương các bạn.
- Về nhà chuẩn bị bài ”Trước cổng trời”.
- Các em hát 1 bài hát nói về rừng,đó là bài “Nhạc rừng”.
II.Đánh giá kết quả tiết học thực nghiệm:
22
“Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5”
C.PHẦN KẾT LUẬN
1. Tóm tắt đề tài:
Quan điểm đổi mới phương pháp dạy-học đã giúp giáo viên chủ động hơn,linh
hoạt hơn trong việc tổ chức cho học sinh học tập.Bên cạnh đó,ngoài việc phải nắm
vững chương trình,nội dung bài dạy thì người giáo viên phải có trình độ vận dụng
phương pháp,cách tiến hành tổ chức các hình thức dạy học là hết sức quan
trọng.Chính vì thế,giáo viên không nên e dè, ngại khó,ngại đổi mới mà không vận
dụng những phương pháp tổ chức dạy-học tiên tiến.Giáo viên chúng ta cần phải mạnh
dạn tùy trình độ,đặt điểm của lớp mình để lựa chọn áp dụng kết hợp nhuần nhuyễn
các phương pháp dạy học tích cực để giờ tập đọc đạt hiệu quả cao nhất.Vì mỗi bài tập
đọc khi dạy đều có một quy trình chung nhưng không nhất nhất phải giống nhau,mà
có thể sử dụng nhiều hình thức ,phương pháp khác nhau tùy theo đối tượng học sinh
của mình.Điều tôi muốn nói đến trong giờ tập đọc chủ yếu rèn cho được kỹ năng
đọc,nên tạo điều kiện để em nào cũng được tham gia đọc để bộc lộ khả năng của
mình.Giáo viên cần khích lệ,động viên các em nhiều hơn,cần tạo nơi các em sự tự
tin,mạnh dạng phát huy khả năng sẵn có.Điều đó giúp giờ học càng phong phú,thoãi
mái,học sinh tiếp thu bài nhê nhàng ơn,mang lại kết quả tốt hơn.
Tôi hy vọng rằng những kinh nghiệm nhỏ trong đề tài sẽ được các anh chị giáo
viên khối 4 và khối 5 tham khảo và thử nghiệm trong giảng dạy phân môn tập đọc
theo định hướng tích cực hóa hoạt động của học sinh.Và mong rằng sẽ có nhiều ý
kiến hay để chúng ta cùng học tập.
Rất mong nhận được sự đóng góp để đề tài ngày một hoàn thiện.
2. Ý kiến đề xuất:
- Đề nghị hỗ trợ thêm tranh minh họa cho môn Tiếng Việt.
23
“Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5”
PHIẾU THỐNG KÊ
Giỏi Khá Trung bình Yếu
5 3 2 0
24
“Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5”
D.PHỤ LỤC
1. 1 phiếu dự giờ của ban giám hiệu.
2. 1 phiếu thống kê.
3. Tài liệu tham khảo
25