Nuôi dưỡng và cho bé ăn
Việc cho bé ăn không chỉ là cung cấp chất dinh dưỡng. Những cảm
giác đầu tiên của bé về tình yêu thương, an toàn, tin cậy và dễ chịu nảy sinh
từ đáp ứng tức thời và chung thủy của bạn với tiếng khóc của bé khi đói.
Cho ăn là một hoạt động giao tiếp cũng nhiều như là một hoạt động dinh
dưỡng vì sự tăng trưởng và phát triển của bé phần nào dựa trên sự gắn kết
mạnh mẽ hình thành mỗi lần cho ăn.
Trong những ngày đầu sau khi sinh, khi có vẻ như bạn phải cho bé ăn
suốt ngày, thật khó mà nghĩ đến chuyện đáp ứng nhu cầu giao tiếp của bé
mỗi lần cho ăn. Tuy nhiên, điều này không cần một nỗ lực nào khác ngoài
việc bạn hãy có mặt ở đó và tỏ ra ân cần với bé.
Bé ăn gì?
Trong 3 tháng đầu, sữa mẹ và sữa bột trẻ em là những thức ăn duy
nhất bé cần. Bổ sung thêm nước là không cần thiết, nhưng một lượng nhỏ
cũng chẳng hại gì. Tuy nhiên, cho bé uống những chất lỏng khác như nước
quả, thứ mà hệ tiêu hóa non nớt của bé chưa xử lý được, có thể dẫn đến dị
ứng hoặc gây ỉa chảy.
Bé ăn như thế nào?
Phản xạ, sự phát triển vận động và kỹ năng ăn của bé là hoàn toàn độc
lập. Các phản xạ đẩy lưỡi, ngậm và mút rất mạnh. Những phản xạ này là kỹ
năng hoàn hảo cần thiết để lấy chất dinh dưỡng từ bầu vú mẹ hoặc từ bình
sữa. Ngũ cốc, hoa quả và những thức ăn rắn đòi hỏi nhiều kỹ năng hơn là kỹ
năng mà bé có thể nắm vững vào lúc này.
Vào cuối tháng thứ 2, bạn sẽ thấy bé bắt đầu tiết ra nhiều nước bọt
hơn. Nước bọt cần thiết cho tiêu hóa. Tuy nhiên sự chảy dãi và phì bong
bóng ở lứa tuổi này cho thấy khả năng nuốt của bé chưa phát triển đủ để tiêu
hóa thức ăn đặc.
Cho ăn theo nhu cầu
Bé sẽ dần dần ăn có hiệu quả hơn. Khi bé lớn, lịch ăn của bé sẽ dễ
đoán hơn. Dần dần bé sẽ ăn ít bữa mỗi ngày hơn, ăn nhiều hơn ở mỗi bữa và
mất ít thời gian hơn để ăn cùng một lượng thức ăn. Đến 1 tháng tuổi, việc bú
mẹ sẽ giảm còn khoảng 6-8 lần/ ngày. Đến 2 tháng tuổi, bé chỉ cần bú từ 5-7
lần/ngày. Bé bú bình có thể còn bú thưa hơn.
Chính xác bao nhiều lâu phải cho bé ăn một lần còn tùy vào việc bao
nhiêu lâu thì bé đói. Đối với hầu hết các bé, dù bú mẹ hay bú bình, thì cho ăn
theo nhu cầu là tốt nhất. Ðể bé quyết định giờ ăn có thể khiến bạn bối rối
trong một vài tuần đầu, nhưng sau 1 hoặc 2 tháng, giờ ăn của bé sẽ được xác
lập.
Việc cho ăn theo nhu cầu đòi hỏi bạn phải linh hoạt và đọc được
những dấu hiệu của bé. Bé sẽ cho bạn biết khi nào thì bé đói. Cảm giác mà
cơn đói tạo ra thường khiến bé khóc. Bạn sẽ sớm phân biệt được giữa khóc
đòi ăn và khóc do các nguyên nhân khác. Đièu quan trọng là phải cho bé ăn
kịp thời khi có dấu hiệu đói. Ðiều này giúp bé biết được rằng có một sự khó
chịu mang tên là đói và rằng có thể thỏa mãn cơn đói bằng cách bú, là động
tác đem lại thức ăn. Nếu bạn không đáp ứng kịp thời, bé sẽ bị quá khích.
Việc cố cho bé ăn ở thời điểm này có thể làm cho bé cáu kỉnh hơn là hài
lòng.
Bé cũng sẽ cho bạn biết khi nào thì nên dừng. Khi đã thoả mãn, bé sẽ
thôi bú, ngậm miệng và quay ra khỏi núm vú. Bé có thể đẩy núm vú ra khỏi
miệng hoặc ưỡn lưng lên nếu bạn cố tiếp tục cho bú. Tuy nhiên, nếu bé cần
ợ hoặc sắp đánh hơi, bé sẽ không để tâm đến việc bú. Hãy thử cho bé ợ hoặc
đợi một vài phút trước khi cho bú lại. Nếu bé có vẻ không thích thú, có thể
bé đã ăn đủ. Hãy để bé quyết định sẽ bú bao nhiêu và với tốc độ nào. Các bé
thường bú, tạm dừng, nghỉ, chơi một chút rồi quay lại bú tiếp.
Đừng trông đợi là bé sẽ ăn lượng như nhau mỗi ngày. Các bé thường
thay đổi lượng ăn, đặc biệt nếu đang trong thời kỳ tăng trưởng mạnh. Vào
những thời điểm này, bé sẽ cần và đòi hỏi nhiều sữa hơn và bú nhiều lần
hơn, cứ như thể bé không biết no. Trong những thời gian này, bạn cần cho
bé bú mẹ hoặc bú bình thường xuyên hơn.
Bé sơ sinh có thể bộc lộ những tín hiệu tinh tế khó nhận biết hơn so
với những bé lớn hơn. Ðừng cố ép bé ăn. Hãy theo sự chỉ dẫn của bé. Việc
cho ăn có tác dụng tốt nhất khi bé nắm quyền điều khiển và cha mẹ đóng vai
trò hỗ trợ. Bé sẽ dần tin tưởng rằng bạn luôn đáp ứng nhu cầu của bé.
Nhiều yếu tố sẽ ảnh hưởng đến kiểu ăn của bé. Trong thời kỳ tăng
trưởng mạnh, bé có thể ăn nhiều hơn mỗi bữa hoặc cần ăn nhiều bữa hơn.
Sau một vài ngày, bé sẽ trở về lịch ăn dễ đoán hơn. Nếu bé ngủ suốt đêm và
bỏ bữa ăn đêm thì rất có thể bé sẽ ăn bù vào buổi sáng.
Do sự khác nhau trong cách ăn uống của các bé cũng như trong nhu
cầu dinh dưỡng và mô hình tăng trưởng của từng bé, cần quan sát để biết
lịch ăn của bé, thời gian của bữa ăn và lượng ăn cần thiết. Nhận biết những
dấu hiệu cho thấy khi nào bé đói và khi nào bé đã ăn đủ. Chú trọng mong
muốn và nhu cầu của bé hơn là lượng thức ăn mà bé ăn. Nếu bé có vẻ ăn
nhiều nhưng bạn vẫn đang theo đúng những tín hiệu của bé, không nên lo
lắng rằng bé ăn quá mức. Lượng ăn của bé ở độ tuổi này không phải là dấu
hiệu của vấn đề về trọng lượng trong tương lai.
Đừng để bé vừa ngậm bình sữa vừa đi ngủ. Bên cạnh việc khiến bé
không chú ý đến bạn, bình sữa có thể làm cho bé bị ngạt nếu bé không thể
đẩy bình sữa ra để nghỉ uống. Sữa mẹ hoặc sữa bột thường đọng lại trong
miệng bé nếu bé ngủ thiếp đi trong khi đang bú bình. Sau khi răng bé bắt
đầu mọc, tiếp xúc lâu với đường có trong sữa có thể gây sâu răng.