Đặc điểm vỏ, hệ tiêu hoá, hệ tuần hoàn, hệ hô hấp lớp nhiều chân pdf
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (123.59 KB, 5 trang )
Đặc điểm vỏ, hệ tiêu hoá,
hệ tuần hoàn, hệ hô hấp
lớp nhiều chân
1. Vỏ cơ thể
Vỏ ngoài của nhiều chân thay đổi khác nhau tuỳ
nhóm. Có thể dày và cứng do ngấm nhiều muối
can xi như ở chân kép hay thiếu tầng mặt
(epicuticun) nên không có khả năng chống mất
nước. Vì vậy chúng thường sống ở nơi ẩm ướt
và sinh hoạt về đêm. Ngược lại nhóm
Scutigerimorpha vỏ có tầng epicuticun nên
có thể sống được nơi khô hạn.
Nhiều chân có các loại tuyến da đơn bào và đa
bào tiết chất độc, có mùi rất đặc trưng nên giúp
cho khả năng tự vệ. Ví dụ như chất tiết
của Spirololus ăn mòn da, tạo thành những đám
xẫm, loài Polyzonium rosalblum tiết dịch trắng
và mùi băng phiến, giống Frontaria ở vùng
nhiệt đới tiết chất có mùi hạnh đào vì có
chứa chất xyanhydric.
2. Hệ tiêu hoá
Có nhiều tuyến nước bọt với các ống dẫn độc
lập đổ vào xoang miệng. Ví dụ như cuốn chiếu
đũa (Julidae) có 3 đôi tuyến nước bọt, còn chân
môi (Chilopoda) có 3 – 5 đôi tuyến nước bọt đổ
vào gốc của đôi hàm dưới thứ 2, tương đồng
với tuyến tơ của ấu trùng côn trùng. Thức ăn
của Nhiều chân là mô thực vật đang phân giải,
hay ăn thịt.
3. Hệ tuần hoàn
So với sơ đồ chung của chân khớp thì nhiều
chân có hệ mạch phát triển. Ở chân môi từ mỗi
ngăn tim có các đôi động mạch phân nhánh
trước khi mở ra trong các khe hổng của thể
xoang hỗn hợp, có động mạch chủ trước và các
đôi lỗ tim.
Ở các đôi lỗ tim máu chuyển từ sau ra trước,
còn trong mạch máu bụng máu chỉ chuyển theo
chiều ngược lại. Nhịp co bóp của tim sai khác
nhau tùy loài (có thể 18 lần trong một phút như
ở loài Scoliophanes maritimus còn
giống Lithobius có 80 lần thở trong 1 phút).
4. Hệ hô hấp
Cơ quan hô hấp là khí quản. Khởi đầu là
các đôi chùm ống độc lập, không phân
nhánh đổ ra ở các đôi lỗ thở ứng với từng đốt (ở
chân kép). Từ kiểu này các khí quản phân
nhánh và bắt nhánh với nhau tạo thành hệ
thống phức tạp đến từng nội quan (ở Scutigera).
Ở chân kép mỗi đốt kép có 2 đôi khí quản, ở
chân môi cứ 2 đốt liên tiếp mới có một đôi lỗ
thở, ở Scutigerasố đôi lỗ thở tiêu giảm còn 7
đôi.
Hương Thảo
