Một số kinh nghiệm
để nâng cao chất lợng môn toán cho học sinh lớp 4
A. đặt vấn đề:
Môn toán là một môn học có khối lợng kiến thức khá nhiều , số tiết toán trong
tuần là nhiều hơn so với các môn khác. Kiến thức toán học sẽ là hành trang đi cùng
với các em suốt cả cuộc đời. Là những ngời làm công tác giáo dục, trực tiếp giảng
dạy , truyền thụ cho học sinh. Thờng trực trong mỗi chúng ta là sự băn khoăn , trăn
trở, một câu hỏi lớn đặt ra là: Làm thế nào để nâng cao chất lợng, gây niềm say mê
cho học sinh.
Phải thừa nhận rằng. một buổi học khi dạy giờ toán giáo viên cảm thấy không
khí trong lớp học sôi nổi , hào hứng hơn những giờ khác. Có tranh luận, có trao đổi ,
có bàn tán, hỏi đáp để cùng nhau xây dựng một vấn đề, một bài dạy thật mỹ mãn mà
các em sẽ cảm thấy đó là các kiến thức mà chính các em đã tìm ra, tạo ra chứ không
phải ai khác.
Song nếu tìm hiểu kĩ chúng ta thấy đó chỉ là sự hoạt động của một số học sinh
khá trong lớp, phần còn lại ta băt gặp sự ngơ ngác, sợ hãi nơm nớp lo lắng vì rất có
thể bất ngờ bị chỉ định trả lời câu hỏi.
Tại sao lại nh vậy?
B. Một số nguyên nhân dẫn tới học yếu toán
- Nguyên nhân đầu tiên dẫn đến các em học toán yếu là do hổng kiến thức cũ. Ch-
ơng trình Toán bậc tiểu học đợc cấu trúc theo hệ thống khá lôgíc từ lớp 1 đến lớp
5. Do vậy kiến thức cũ không nắm vững thì kiến thức mới khó có thể tiếp thu đợc.
- Nguyên nhân nữa có thể là do giờ học Toán cha gây đợc hứng thú đối với các em
C. Biện pháp thc hiện:
Ví dụ: ở lớp 4 khi dạy loại toán Tìm X
Tìm X: 1985 x X = 5
Muốn làm đợc dạng bài này đòi hỏi các em phải nhớ lại kiến thức cũ ở lớp 3
là xác định đợc đâu là số bị chia, số chia, thơng số. Sau đó các em nhớ lại cách tìm số
chia khi biết số bị chia và thơng số ( ta lấy số bị chia chia cho thơng số).
Tôi đã cho các em làm bài tập trên và thấy rằng: Một số học sinh đã không ngại
đặt bút tính một cách say sa, nhanh chóng và tự tin.

X = 1985 x 5
Cái sai cơ bản này chính là do các em không nắm đợc những kiến thức cũ. Sự
mai một hổng đi từ lớp trớc khiến vốn kiến thức mới liên quan mà giáo viên giảng
dạy hôm nay các em không nắm đợc hoặc nắm một cách mơ hồ, chung chung. Do đó
dẫn đến việc các em làm bài tập, luyện tập cũng rất khó khăn. Chính vì thế mà các
em chán nản, không thích học và bao tính hiếu động ở lứa tuổi lại trỗi dậy. Giờ học
các em quậy phá, nói chuyện riêng gây ảnh hởng đến tiết học. Chính vì vậy, thủ thuật
lên lớp của ngời giáo viên làm thế nào để gây niềm hứng thú học tập cho học sinh là
một vấn đề rất cơ bản và hết sức quan trọng đối với mỗi ngời thầy, cô chúng ta.
Trớc hết muốn truyền thụ kiến thức mới cho các em, giáo viên phải nắm đợc
nội dung của bài giảng, hiểu sách giáo khoa. Từ phần hỏi bài cũ, giảng bài mới, tại
sao chỗ này phải dừng lâu, chỗ kia phải nhấn mạnh trong bài giảng của mình.
Nghiên cứu kỹ bài soạn nhng tránh tình trạng rập khuôn theo bài soạn. Khi dạy
bài mới giáo viên cần lồng kiến thức cũ vào buộc các em phải nhớ ôn cũ nhớ mới.
Đặc biệt với một số tiết toán sẽ thành công khi giáo viên vận dụng sáng tạo trong ph-
ơng pháp để chính các em tự suy nghĩ, trăn trở tìm ra đợc những phơng pháp giải
mới.
Ví dụ : Khi dạy bài: Tính giá trị của biểu thức có dấu ngoặc đơn
Đây là một bài toán không khó nhng cũng không phải dễ, nhất là trong trờng
hợp trong dấu ngoặc đơn có đủ bốn phép tính: cộng , trừ, nhân , chia. Các em biết
làm trong dấu ngoặc trớc- nhng khi gặp dạng bài các phép tính cộng , trừ , nhân ,
chia lẫn lộn thì các em bắt đầu lúng túng , tính sai.
Trong trờng hợp này, giáo viên cần phải chịu khó dẫn dắt học sinh đi từng bớc cụ
thể, kết hợp nhuần nhuyễn giữa hai kiến thức : Tính giá trị biểu thức có dấu ngoặc
đơn và không có dấu ngoăc đơn.
Ví dụ: Tính giá trị biểu thức :
428 428 : (360 89 x 4)
Sau khi ra đề bài có nhiều em hấp tấp cho ngay kết quả (= 0). Những lúc nh thế ,
giáo viên phải dẫn dắt các em đi từng bớc một.
- Xem biểu thức có dấu ngoặc hay không?

- Thứ tự thực hiện thế nào?
- Trong ngoặc đơn thì thứ tự thực hiện bớc nào trớc, bớc nào sau?
Đó chính là các bớc để học sinh làm trọn vẹn bài toán:
428 428 : (360 89 x 4)
= 428 428 : (360 356 )
= 428 428 : 4
= 428 108
= 321
Tơng tự nh thế, với những bài toán thuộc dạng đó học sinh sẽ nắm chắc đợc cách
trình bày, tính đúng giá trị biểu thức . Từ đó bồi dỡng cho các em khả năng nhanh
nhạy trong toán học. Vừa củng cố kiến thức, vừa phát hiện đợc khả năng ở các em.
Cho biểu thức: 45 45 : 9
- Tính kết quả của biểu thức trên = 0
- Em hãy cho biết đúng hay sai? Vì sao?
Hoặc : Tính nhanh giá trị biểu thức sau:
132 x 0 + 49 + 17 x 3
- Các em cần tính giá trị của biểu thức:
49 + 19 x 3 thì đợc kết quả, vì 132 x 0 = 0
Ta có : 132 x 0 + 49 + 17 x 3
= 0 + 49 + 51
= 100
Chúng ta đã biết lứa tuổi học sinh rất hiếu động. Trong một tiết học với thời
gian 40 phút, để các em trật tự tận dụng hết thời gian có kết quả là một sự thành công
lớn cả về nội dung lẫn phơng pháp. Sự hứng thú học là bàn đạp để tiếp thu bài dễ
dàng hơn. Chính vì lẽ đó, cô giáo cần tránh tình trạng nhồi nhét bài giảng, khiến học
sinh tiếp thu một cách thụ động, miễn cỡng, gò ép. Nh vậy sẽ ảnh hởng rất nhiều đến
khả năng t duy, tính độc lập suy nghĩ của các em. Các em không hiểu bài theo trình
tự lô gíc nên chóng quên.
Qua thực tế chúng ta thấy rằng trong chơng trình toán 4 , phơng pháp sơ đồ
đoạn thẳng đợc dùng trong nhiều trờng hợp khác nhau. Sử dụng nó làm cho các em

dễ hiểu bài, nắm chắc kiến thức, vận dụng rộng nhiều trờng hợp để làm tốt.
Ví dụ:
Trong dạng toán xác định số:
Tìm 3 số có tổng bằng 270 . Trong đó số thứ nhất gấp đôi số thứ hai, số thứ ba
bằng
3
4
số thứ nhất.
Giáo viên sẽ hớng dẫn các em dùng sơ đồ đoạn thẳng.
Ta nhìn vào và dễ dàng tìm ra ngay kết quả:
Số thứ nhất
Số thứ hai 270
Số thứ ba
Giải :
Tổng số phần bằng nhau : 4 + 2 + 3 = 9 ( Phần)
Số thứ nhất : ( 270 : 9) x 4 = 120
Số thứ hai : (270 : 9 ) x 2 = 60
Số thứ ba : ( 270 : 9 ) x 3 = 90
Ví dụ 2: Trong bài tìm hai số khi biết tổng và tỉ của hai số đó
* Bài toán 1:
Một con quạ sônga gấp 7 lần con én. Hỏi quạ sống đợc mấy năm? Biết rằng
đến lúc chết tuổi quạ cộng với tuổi én bằng 56 tuổi.
Trớc hết giáo viên sử dụng câu hỏi để hớng dẫn học sinh cách biểu thị sơ đồ:
Tuổi én:
Tuổi quạ:
Giải :
Tổng số phần bằng nhau là: 7 + 1 = 8 (Phần)
Một phần hay tuổi én là: 56 :8 = 7 (Tuổi )
Tuổi quạ là: 7 x 7 = 49 (Tuổi)
Bài toán 2:

Lớp 4A, 4B, 4C có tất cả 126 em. Trong đó lớp 4A ít hơn 4B là 4 em,lớp 4B ít
hơn lớp 4C là 10 em. Tính số học sinh của mỗi lớp ?
Sử dụng sơ đồ :
Lớp 4A:
4 em
Lớp 4B: 126 em
10 em
Lớp 4C:
Khi hớng dẫn sơ đồ nên hớng dẫn học sinh chọn đại lợng nào để biểu thị đầu tiên thì
sơ đồ sẽ đẹp và dễ nhìn. Khi nhìn vào sơ đồ thì học sinh sẽ hình dung ra ngay các bớc
giải bài toán trên.
Số học sinh lp 4A: (126 18 ) : 3 = 36 em
Số học sinh lớp 4B: ( 36 + 4 ) = 40 em
Số học sinh lớp 4C: ( 40 + 10 ) = 50 em

Trong những năm giảng dạy lớp 4,riêng bản thân tôi thấy phơng pháp sử
dụng sơ đồ đoạn thẳng là cách để học sinh dễ nắm đợc bài toán nhất và cũng là phơng
pháp đợc dùng nhiều nhất ( kể cả toán nâng cao thi học sinh giỏi ) vì thế mỗi một
56
?
?
giáo viên chúng ta cần sáng tạo khi sử dụng phơng pháp này để học sinh vận dụng
thành thạo và coi đây là dạng toán mà các em thờng gặp.
D . Kết luận.
Một vài suy nghĩ của bản thân thông qua việc dạy bài toán dùng sơ đồ đoạn thẳng và
tính giá trị biêu thức chúng ta nhận thấy rằng:
1 Việc truyền thụ kiến thức có thể dùng hệ thống câu giảng cặn kẽ nội dung
kiến thức,tạo điều kiện để cho các em suy nghĩ,tiếp thu bài,vận dụng nhanh và
thành thạo vào luyện giải toán
2 Có thể khai thác mọi khía cạnh của nội dung bài,từ đó nhằm khắc sâu khối l-

ợng kiến thức,lật đi,lật lại vấn đề nhng đảm bảo tuỳ từng mức độ và phải phù hợp
từng đối tợng học sinh.
Trên đây là vấn đề rất nhỏ mà cá nhân tôi đã rút ra từ kinh nghiệm giảng dạy trực tiếp
trên lớp 4.
Vậy mong muốn qua ý kiến này tất cả giáo viên chúng ta,những ngời hàng ngày
say sa nhiệt tình với nghề nghiệp của mình sẽ tìm thấy cái gì đó một điều bổ ích với
mình. Cùng với thời gian nh những con ong chăm chỉ,ta sẽ trao đổi học hỏi lẫn nhau,cố
gắng nhiều và nhiều hơn nữa tìm tòi,vận dụng sử dụng các phơng pháp không ngoài
mục đích truyền thụ cho các em một cách chính xác đầy đủ,dễ hiểu,dễ nhớ. Góp phần
nhỏ bé trong việc trồng ngời cho đất nớc.
Rất mong nhận đợc sự phê bình đóng góp ý kiến của các đồng nghiệp cho sáng kiến
này.
Xin chân thành cảm ơn !