Trời lạnh, cảnh giác chảy máu não docx
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (105.26 KB, 6 trang )
Trời lạnh, cảnh giác chảy máu não
Hầu như mùa lạnh nào, các bệnh viện cũng đều tiếp nhận những
trường hợp đột quỵ do chảy máu não. Đột quỵ có thể xảy ra bất kỳ lúc nào,
nhưng mùa lạnh được coi là thời điểm xuất hiện nhiều nhất. Có nhiều
nguyên nhân, trong đó dị dạng mạch não được coi là cái chết không báo
trước vì diễn tiến âm thầm và các biểu hiện cũng rất khó nhận diện.
Dị dạng mạch não là những dị dạng quan trọng nhất của hệ thần kinh
gồm một đám rối các mạch có sự giao lưu bất thường giữa các hệ động mạch
và tĩnh mạch. Dị dạng này xuất hiện ở các vị trí trong não và thường gặp ở
nam giới, có thể xảy ra ở nhiều thành viên trong gia đình thuộc cùng một thế
hệ hoặc ở các thế hệ sau. Mặc dù tổn thương xuất hiện từ khi mới chào đời,
song chảy máu hoặc những biến chứng khác lại phổ biến nhất ở lứa tuổi 10 –
30, đôi khi ở tuổi 50.
Có hai loại dị dạng mạch máu não: dị dạng động mạch và dị dạng
động tĩnh mạch. Hai loại này đều gây chảy máu tự nhiên, trong đó chảy máu
do động mạch nặng hơn. Bình thường, cấu tạo thành động mạch có ba lớp:
ngoài, giữa và trong. Lớp giữa là lớp cơ chun có khả năng đàn hồi cao, chịu
được áp lực động mạch rất lớn mà không vỡ. Ở một số người, vì lý do nào
đó như sự thay đổi thời tiết đột ngột, làm thành động mạch phình to ra, đưa
đến vỡ ra bất kỳ lúc nào, đe doạ trực tiếp tính mạng. Tuỳ mức độ chảy máu
mà người bệnh có thể tử vong trong vòng vài giờ hay vài ngày. Những yếu
tố như stress, chấn thương sọ não, bệnh vữa xơ động mạch, nhiễm khuẩn
huyết gây viêm nội mạc thành động mạch cũng tạo điều kiện cho phình
động mạch não.
Những người đau đầu thường xuyên, kéo dài cần đi chụp mạch máu
não để kịp thời phát hiện những bất thường, tránh ăn mặn, tránh gió lùa, mặc
ấm khi thay đổi thời tiết nhất là từ nóng chuyển sang lạnh; hay đang nằm
trong chăn ấm tránh ra lạnh đột ngột…
[b]Dễ chẩn đoán nhầm
[/b]
Những triệu chứng lâm sàng chính của chảy máu não là đau đầu, co
giật và những triệu chứng do nứt vỡ. Khi thấy đau đầu (mà không chảy máu)
thì đó là chứng đau nửa đầu như bị co bóp, thắt lại giống như cơn Migraine
hoặc đau lan toả. Khi thành động mạch đã vỡ, gây hiện tượng chảy máu, sẽ
có ba mức độ:
Chảy máu dữ dội: bệnh nhân đột ngột đau đầu khủng khiếp, đến mức
không chịu đựng được, kèm theo nôn thốc nôn tháo, thở dốc, hôn mê sâu, rối
loạn nghiêm trọng hô hấp và tim mạch, có thể tử vong trong vài giờ.
Chảy máu nặng: tình trạng này hay gặp, bệnh nhân cảm thấy đau đầu
như búa bổ, đau như muốn mù cả hai mắt, buồn nôn, người bệnh có thể tử
vong nếu không được phát hiện và cấp cứu kịp thời.
Chảy máu nhẹ: còn gọi chảy máu báo hiệu, người bệnh cũng cảm thấy
đau đầu, buồn nôn, khó chịu. Nếu không phát hiện sớm và có những xử trí
nhanh chóng, mức độ chảy máu ngày càng trầm trọng và dẫn đến tử vong.
[b]Không sơ cứu bằng cạo gió, uống chanh[/b]
Khi thấy bệnh nhân có các biểu hiện chảy máu não, nhiều người hay
lầm tưởng bị trúng gió và đưa đi cạo gió, bắt uống nước chanh. Điều này rất
không nên bởi có thể làm nặng hơn tình trạng chảy máu và làm chậm trễ
việc đưa bệnh nhân tới bệnh viện. Xử lý hay nhất là gọi ngay xe cấp cứu
hoặc dùng xe hơi nhà, taxi đưa bệnh nhân đến bệnh viện càng sớm càng tốt.
Khi di chuyển bệnh nhân, nên để nằm yên trên mặt phẳng, nghiêng mặt sang
một bên, nới bớt quần áo cho thoáng, dùng khăn vải quấn quanh một chiếc
đũa hay cán muỗng đặt giữa hai hàm răng để đề phòng bệnh nhân cắn vào
lưỡi.
Những người bị dị dạng mạch máu não hầu như không biết trước
bệnh, hơn nữa trước khi chảy máu người bệnh cũng hiếm có dấu hiệu gì, do
vậy nếu chẩn đoán chỉ dựa trên những biểu hiện của đau đầu, nôn… sẽ rất dễ
bị nhầm với những bệnh khác.
[b]Người bệnh phải tự cảnh giác[/b]
Những dị dạng bên ngoài như tay, chân nhìn thấy ngay từ khi con
người sinh ra và có thể tiến hành chỉnh hình nhưng dị dạng mạch máu não
thì rất khó phát hiện. Hầu hết khi xuất hiện biến chứng mới biết bệnh nên
phòng ngừa là rất khó. Chỉ còn cách người bệnh phải tự cảnh giác lấy. Nếu
cảm thấy đau đầu bất thường, cần đến ngay các trung tâm y tế lớn để điều trị
kịp thời. Để tránh tạo áp lực mạnh cho động mạch não, mọi người nên tránh
stress, không hút thuốc lá, không uống rượu, bia và sử dụng những chất kích
thích khác. Những người đau đầu thường xuyên, kéo dài cần đi chụp mạch
máu não để kịp thời phát hiện những bất thường, tránh ăn mặn, tránh gió lùa,
mặc ấm khi thay đổi thời tiết nhất là từ nóng chuyển sang lạnh; hay đang
nằm trong chăn ấm tránh ra lạnh đột ngột…
Cách xử trí cho các bệnh nhân bị dị dạng mạch não chủ yếu bằng phẫu
thuật cắt bỏ hoặc can thiệp mạch qua da. Biện pháp gây tắc nghẽn các động
mạch nuôi bằng can thiệp mạch qua da thường được chỉ định nhằm làm
giảm bớt kích thước tổn thương, giúp cho phẫu thuật dễ dàng, ít chảy máu
hơn.
PGS.TS.BS Nguyễn Quang Tuấn
